སྤྱི་ལོ་1951ལོར་བོད་ལ་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བ་དང་། སྤྱི་ལོ་1965ལོར་བོད་ རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཙུགས་ཚུན་དང་།  ལྷག་པར་དུ་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་བྱས་ཚུན།  རིག་ གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་རིང་ཕུད། ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་སྔ་བར་ཕྱི་གསུམ་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་བོད་ཀྱི་རྒྱ་ཆེའི་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་དང་ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ ཚོས་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་བློ་ཡིད་ཚིམ་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། 

       ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ལག་ལེན་གྱི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ ཁག་གི་མི་དམངས་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ལྟར་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བའི་དབང་ཆར་བརྩི་འཇོག་དང་འགན་སྲུང་བྱེད་པ་དང་།  ཁོང་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་མོས་བཞིན་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆོས་ལ་དད་པ་བྱེད་པ་དང་མཆོད་ འབུལ་བྱེད་པ།  ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་དམངས་ཁྲོད་དུས་ཆེན་གྱི་བྱེད་སྒོའི་ནང་ཞུགས་ པའི་དབང་ཆར་བརྩི་འཇོག་དང་འགན་སྲུང་བྱས་ཡོད།  བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ཚོས་བོད་ རིགས་ཀྱི་རྒྱན་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་། སྡོད་ཁང་བཅས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རྣམ་པ་དང་ཉམས་ འགྱུར་སྲུང་འཛིན་བྱེད་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཟས་གོས་འགྲོ་སྡོད་བཞི་དང་།  མནའ་མ་བསུ་ ལེན་དང་གཤིན་པོའི་འདས་མཇུག་སོགས་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་དེང་རབས་རིག་གནས་ཀྱི་གོམས་སྲོལ་གསར་པ་མི་ཉུང་བ་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཡོད་པས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད། ལོ་ལྟར་ས་གནས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དུས་ཆེན་གཏོང་བ་དང་འདུ་འཛོམས་བྱེད་པའི་ནང་།  སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་དམངས་སྲོལ་དུས་ཆེན་མང་པོ་ཡོད་ལ།  དགོན་སྡེའི་ཆོས་ལུགས་དུས་ཆེན་ཡང་མང་པོ་ཡོད་ཅིང།  རྒྱལ་ཡོངས་དང་དེ་བཞིན་འཛམ་ གླིང་རང་བཞིན་གྱི་གསར་དར་གྱི་དུས་ཆེན་དང་འདུ་འཛོམས་ཀྱང་ཡོད།  དེང་རབས་ཤེས་ དཔལ་གྱི་བསམ་བློ་གསར་པ་དང་། རིག་གནས་གསར་པ་དེ་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཕུལ་བྱུང་ རིག་གནས་དང་ཕན་ཚུན་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བས། བོད་ལྗོངས་སུ་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ལ་དུས་རབས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་མཚོན་པའི་དར་སྲོལ་གསར་པ་དང་གོམས་གཤིས་གསར་པ་ ཆགས་ཡོད་པ་རེད།  རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཚོའི་ཆོས་དད་རང་མོས་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་སྲུང་ སྐྱོབ་ཐོབ་པ་དང། བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གི་དད་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལའང་བརྩི་འཇོག་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་སེར་སྐྱ་མང་ ཚོགས་ཚོའི་བསྔགས་བརྗོད་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། 
        བོད་དུ་དམངས་གཙོའི་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་རྗེས། བོད་ཀྱི་རིག་དངོས་དང་། གནའ་ཤུལ།  དགོན་སྡེ་བཅས་ཚང་མ་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད།  རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ད་དུང་ཕོ་ བྲང་པོ་ཏཱ་ལ་དང་།  སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ།  གཙུག་ལག་ཁང་།  གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་ སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཙོ་གནད་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚན་ནང་བཅུག་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་1960ལོར།  པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་མཆོག་གིས་དགོན་སྡེ་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་དོན་ཚན་ལྔ་བཏོན་གནང་བ་སྟེ།  གཅིག་ནས་བཤུ་གཞོག་སྤོང་བ་དང་བཀས་བཀོད་ རྒྱུད་འཛིན་གྱི་དམིགས་བསལ་དབང་ཆ་མེད་པར་བཟོ་དགོས་པ།  གཉིས་ནས་དམངས་ གཙོའི་དོ་དམ་བྱེད་དགོས་པ།  གསུམ་ནས་སྲིད་གཞུང་གི་བཀའ་ཁྲིམས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ དང་། དགོན་པའི་ནང་བཀའ་ཁྲིམས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ། བཞི་ནས་དགེ་འདུན་པ་ཐོན་སྐྱེད་ནང་བཞུགས་དགོས་པ། ལྔ་ནས་བགྲེས་སོང་དང་གཅོང་ཅན་དང་ཆོས་ཞབས་པ་བཅས་ཀྱི་དགེ་འདུན་པའི་འཚོ་བ་སྲིད་གཞུང་ནས་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་བཅས་ཡིན་པ་རེད། པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་གྲོས་འགོ་དེ་སྲིད་གཞུང་གིས་དང་ལེན་གནང་བ་དང་།  ཕྱིས་སུ་ལས་ དོན་ནང་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད།  སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་ཚང་མར་ ཕྱོགས་རིས་མེད་པ་དང་། འདྲ་མཉམ་གྱི་ལྟ་སྟངས་འཛིན་པའི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། དགོན་སྡེའི་དགེ་འདུན་རྣམས་ཀྱིས་དམངས་གཙོའི་འདེམས་བསྐོ་བྱས་པ་བརྒྱུད།  དམངས་གཙོ་བདག་གཉེར་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ངམ་དམངས་གཙོ་བདག་གཉེར་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་ནས། ཆོས་ལུགས་བྱ་དོན་ལ་རང་ཉིད་ནས་དོ་དམ་བྱེད་པ་དང་རང་རང་ནས་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་། བོད་ཀྱི་རྒྱ་ཆེའི་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ལ་ ཆོས་དད་རང་མོས་དང་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དངོས་སུ་རགས་ཡོད། 
སྤྱི་ལོ་1966ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་1976ལོའི་བར།  བོད་ལྗོངས་འདི་ཉིད་ཀྲུང་གོའི་ས་ཁུལ་
གཞན་དག་དང་འདྲ་བར།  ལོ་བཅུའི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོ་བརྒྱུད་ཡོད།  ཟང་ཟིང་ ཆེན་པོ་དེའི་ནང་།  ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་དང་ གཏོར་བཤིག་ཐེབས་ཡོད་པ་དང་།  མཇུག་འབྲས་ངན་པ་ཚབས་ཆེན་བཟོས་ཡོད།  འོན་ཀྱང་ ཟང་ཟིང་མཇུག་འགྲིལ་རྗེས།  ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གིས་ཟིང་བཅོས་ཡོ་བསྲང་གནང་ཏེ།  ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཚུད་པའི་སྲིད་ཇུས་ཁག་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་སྐྱར་དུ་དོན་ འཁྱོལ་གནང་བ་རེད། 
རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོས་བཟོས་པའི་གྱོང་གུན་གསབ་ཆེད། སྤྱི་ལོ་1979ལོ་ནས་བཟུང་། ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གིས་སྔ་ཕྱིར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་7ལྷག་ཙམ་བཏང་ནས་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་དང་། གདུང་རྟེན་ལྷ་ཁང་སོགས་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་ཉམས་གསོ་བྱས་པ་རེད། སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ལྷ་ལྡན་གྱི་གདན་ས་ཆེན་པོ་གསུམ་དང་། བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་དགོན་པ།  ས་སྐྱ་དགོན་པ།  གཙུག་ལག་ཁང་།  བསམ་ཡས་དགོན་པ།  ཞྭ་ལུ་དགོན་པ།  དེ་མིན་ དགོན་སྡེ་འབྲིང་ཆུང་མང་པོ་ཚད་གཞི་མི་འདྲ་བའི་ཉམས་གསོ་བྱས་ཡོད། སྤྱི་ལོ་1985ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ནས་སླར་ཡང་ཆེད་དངུལ་བཏང་ནས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ནས་དགུ་པའི་བར་གྱི་མཆོད་ཁང་ཤར་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ཉམས་གསོ་ཞུས་པ་དང་།  སྤྱི་ལོ་1988ལོའི་ཟླ་12 པར་ཉམས་གསོའི་ལས་གྲ་དགོན་སྡེ་ཉམས་གསོའི་ལས་གྲའི་ནང་།  མ་དངུལ་གཏོང་མང་ ཤོས་དང་། དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ཤོས་ནི་མཚན་སྙན་འཛམ་གླིང་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པའི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལ་ཡིན་པ་རེད།  སྤྱི་ལོ་1988ལོའི་ཟླ་10པར།  རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ཆེད་དངུལ་བཏང་ ནས་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལ་ཉམས་གསོ་བྱ་རྒྱུའི་གཏན་འབེབས་གནང་བ་མ་ཟད།  ཆེད་མངགས་ ཉམས་གསོའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་ནས།  རིགས་གཅིག་མཁས་པ་དང་མི་རིགས།  ཆོས་ལུགས་མི་སྣ་བཅས་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ཐོགཚན་རིག་དང་།  སྲོལ་རྒྱུན།  མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ ཆོས།  ཆོས་ལུགས་བཅས་ལ་བརྩི་འཇོག་བྱེད་པའི་རྩ་དོན་འོག སྔར་ཡོད་ཁྱད་ཆོས་མི་ཉམས་ པ་དང་།  ཪྙིང་པ་དེ་ཪྙིང་པ་ལྟར་འཇོག་རྒྱུ་དམིགས་ཡུལ་དུ་བཟུང་ནས།  དུས་ཡུན་ལོ་ལྔའི་ རིང་གི་ཉམས་གསོའི་ལས་ཀ་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་1989ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་1994ལོའི་བར།  རྒྱལ་ཁབ་ནས་སྔ་ཕྱིར་མ་དངུལ་སྒོར་བྱེ་བ་ལྔ་དང་ས་ཡ་ལྔ་ལྷག་ཙམ་དང་དེ་བཞིན་ གསེར་དངུལ་སོགས་འབོར་ཆེན་བཏང་བ་དང་སྦྲགས་བོད་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་པ་དང་དོ་དམ་མི་སྣས་གཙོ་བོ་བྱེད་པ་དང་།  ནང་སའི་ཆེད་ལས་ལག་རྩལ་མི་སྣས་མཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་ པའི་བཟོ་སྐྲུན་ལག་རྩལ་དཔུང་ཁག་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ཏེ།  ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལར་གཙོ་གནད་ ཉམས་གསོ་ཐེངས་དང་པོ་བྱས་ཤིང་། དེ་ནི་ཀྲུང་གོའི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་རེད། སྤྱི་ལོ་2002ལོའི་ཟླ་6པར། ཀྲུང་གོ་གསར་པ་དབུ་བཪྙེས་ཚུན་བོད་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཉམས་གསོའི་ལས་གྲ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལ་དང་། ནོར་བུ་གླིང་ཁ། ས་སྐྱ་དགོན་པ་བཅས་གཙོ་གནད་དུ་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚན་ཆེན་པོ་གསུམ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཉམས་གསོ་བྱེད་པའི་ལས་གྲ་དངོས་སུ་འགོ་ཚུགས་པ་དང་། ལས་གྲ་དེར་ཁྱོན་མ་དངུལ་བསྡོམས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་གསུམ་དང་བྱེ་བ་གསུམ་ལྷག་ཙམ་བཏང་བ་དང་། དེའི་ནང་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལའི་ཉམས་གསོའི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་གཅིག་དང་བྱེ་བ་བདུན་ཟིན་གྱི་ ཡོད་པ་རེད། 
མིག་སྔར། བོད་ལྗོངས་སུ་སྒོ་ཕྱེ་བའི་དགོན་སྡེ་དང་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་ཁྱོན་ བསྡོམས་1700ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། དགོན་བཞུགས་དགེ་འདུན་པ་ཁྱོན་46000ལྷག་ ཙམ་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་1984ལོར། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གཞུང་ནས་ཆེད་དངུལ་སྒོར་ལྔ་འབུམ་པའི་བོད་ཡིག་དུས་དེབ་གཉེར་ནས། ཆེད་མངགས་ནང་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་དང་དགོན་སྡེའི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གི་རྩོམ་ཡིག་བཀོད་པ་མ་ཟད། སྔ་ཕྱིར་ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་དང་། མྱང་ཆོས་འབྱུང་།  ལམ་རིམ་བླ་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་ཐར།  བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག ཐུའུ་བཀྭན་གྲུབ་ མཐའ་སོགས་ཆོས་གཞུང་གསུང་རབ་ལེགས་སྒྲིག་དཔེ་སྐྲུན་བྱས་ཡོད།  མིག་སྔར།  རྒྱལ་ཁབ་ ནས་ད་དུང་མ་དངུལ་ཕོན་ཆེན་བཏང་ནས།  གྲགས་ཅན་རིགས་གཅིག་མཁས་པ་དང་རིག་གནས་པ།  ནང་རིག་པའི་མཁས་དབང་བཅས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བཀའ་བསྟན་འགྱུར་ལ་ ཁྱོན་ཡོངས་དང་།  གོ་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་དཔེ་བསྡུར་ཞུ་དག་མཛད་ཅིང་།  བོད་ཀྱི་སྲོལ་ རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། 
ད་ཆ་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གི་གྲགས་ཅན་དགོན་སྡེ་ཆེ་ཁག་ཚང་མར་ཆོས་ གཞུང་སློབ་གཉེར་འཛིན་གྲྭ་ཡོད་པ་དང་།  ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་འཛིན་གྲྭ་ཁག་གིས་ལོ་ ལྟར་ད་དུང་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་ཆོས་འཁྲིད་དང་ཆོས་རྩོད་བྱེད་སྒོ་ཐེངས་མང་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པ་རེད།  ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་གནང་མཁན་དགེ་འདུན་པ་ཚོའི་ཆོས་ལུགས་ཤེས་རྒྱ་མཐོ་རུ་ གཏོང་ཆེད།  སྤྱི་ལོ་1983ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གསར་འཛུགས་གནང་བ་རེད།  སྤྱི་ལོ་1987ལོའི་ཟླ་2བར། པཎ་ཆེན་ རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་མཆོག་སྐུ་ངོ་མས་པེ་ཅིང་དུ་ཀྲུང་གོའི་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གསར་འཛུགས་གནང་བ་མ་ཟད་སློབ་སྤྱིའི་འགན་བཞེས་གནང་བ་རེད།  སློབ་གླིང་དེས་སྔ་རྗེས་སུ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བའི་མཁྱེན་རྒྱ་ཡངས་པའི་བླ་ སྤྲུལ་དང་། དགེ་བཤེས་བཅུ་གྲངས་ཁ་ཤས་གདན་དྲངས་ཏེ་སློབ་ཁྲིད་གནང་ཡོད་པ་རེད།  རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆོས་གཞུང་གསུང་རབ་སློབ་སྦྱོང་དང་དེར་ཞིབ་འཇུག་གནང་བའི་ཁར།  ལོ་ རྒྱུས་ཐོག་དགོན་པས་གཉེར་བའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དུས་ཆེན་དང་ཆོས་ལུགས་སྲོལ་རྒྱུན་ཁག་ ཀྱང་སླར་གསོ་བྱུང་ཡོད།  དཔེར་ན་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྟ་ལོར་གངས་རིན་པོ་ཆེ་བསྐོར་བ་དང་།  ལུག་ལོར་བྱང་གནམ་མཚོ་བསྐོར་བ།  སྟོན་པ་ཤཀྱ་ཐུབ་པར་དྲན་གསོ་ཞུ་བའི་ས་ག་ཟླ་བའི་ དུས་ཆེན།   དེ་བཞིན་གྲགས་ཅན་དགོན་སྡེའི་གོས་སྐུ་འགྲེམ་པ་སོགས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། 
གཞན་ཡང་།  སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོག་མཆན་གནང་བ་རྒྱུད་ད་དུང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་སླར་གསོ་བྱས་ཡོད། 
སྤྲུལ་སྐུའི་སྐུ་སྐྱེ་ཕེབས་པ་ནི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུན་འཛིན་ བྱེད་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་།  དུས་རབས་13པར་ཀརྨ་བཀའ་རྒྱུད་པས་སྲོལ་གཏོད་གནང་ རྗེས།  ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གིས་སྔ་རྗེས་སུ་དཔེ་བལྟས་ཏེ་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་པས།  བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་རེད།  སྤྱིལོ་1981ལོར་ཀརྨ་བཀའ་རྒྱུད་ ཀྱི་ཀརྨ་པ་ཞྭ་ནག་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་དྲུག་པ་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཞིང་།  ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོག་མཆན་གནང་བ་བརྒྱུད། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ལྟར་གང་ དེའི་ཡང་སྲིད་བཙལ་འཚོལ་དང་གཏན་འཁེལ་གནང་བ་རེད། 
བོད་ལྗོངས་སུ་དགོན་སྡེ་ཁག་ནས་རང་མོས་ངང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་ཆོག་པའི་ཁར།  རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ཚོ་ལ་ཡང་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བའི་ རང་དབང་ལྡན་ཡོད། ཁོང་ཚོས་རང་ཁྱིམ་དུད་དང་། མཆོད་ཁང་བཟོ་བ་དང་། མཆོད་གཤོམ་སྒྲིག་པ།  ཞལ་འདོན་དང་གསོལ་བ་སྨོན་ལམ་འདེབས་པ།  ཡང་ན་དགོན་སྡེར་མཆོད་མཇལ་ དུ་འགྲོ་བ།  རྐྱང་ཕག་འཚལ་བ།  སྐུ་འགྱེད་འབུལ་བ།  སྨོན་ལམ་ཚོགས་མཆོད་ལ་ཞུགས་པ་ སོགས་འདོད་མོས་བཞིན་བྱེད་ཆོག་གི་ཡོད། ཁྱིམ་ཚང་འགའ་རེས་ད་དུང་དགེ་འདུན་པའམ་ཨ་མཆོད་གདན་དྲངས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ནས།  ཁྱིམ་མི་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་དང་བར་ ཆད་སེལ་བའི་གསོལ་བ་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཀྱི་ཡོད།  བོད་ཀྱི་ལ་རྩེ་དང་།  ལམ་འགྲམ་སོགས་ གང་སར་རླུང་རྟ་དང་མ་ཎིའི་རྡོ་ཕུང་སོགས་མཐོང་རྒྱུ་ཅིང་།  དེ་དག་ཚང་མ་བོད་ཀྱི་ཆོས་ དད་རང་མོས་ཀྱི་རྟགས་མཚན་ཞིག་ཡིན། 
ཀྲུང་གུང་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པ་ འཚོགས་ཚུན། སྲིད་ཇུས་ཁག་དོན་འཁྱོལ་བྱུང་བ་དང་བསྟུན། སྐབས་ཤིག་རིང་བར་མཚམས་ཆད་པའི་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་ལམ་ལུགས་སླར་གསོ་བྱུང་ཡོད།  སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་ སོགས་སླར་ཡང་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་གནང་སའི་ལྟེ་བར་གྱུར་ཡོད།  ས་གནས་ཁག་ནས་ ཀྱང་རིམ་བཞིན་རིམ་པ་ཁག་གི་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་བཙུགས་པ་དང་། དགོན་སྡེ་ཆེ་ཁག་ཏུ་ཡང་སྔ་རྗེས་སུ་ཆོས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་བཙུགས་ནས། ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་ལམ་ལུགས་རིམ་བཞིན་སླར་གསོ་བྱུང་བ་དང་། སྔ་རྗེས་སུ་ལོ་ན་གཞོན་ལ་ནང་བསྟན་གྱི་ཤེས་བྱ་ངེས་ཅན་ལྡན་པའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཁག་ཅིག་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་གནང་བའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་ལམ་ལུགས་དེ་སྔོན་ཆོས་གྲྭའམ་བཤད་གྲྭའི་རྣམ་པ་ཡིན་པ་ནས་རིམ་བཞིན་སློབ་གླིང་གི་རྣམ་པར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དེ་རེད།  སྤྱི་ལོ་ 1965ལོ་ནས་བར་མཚམས་ཆད་པའི་དགེ་འདུན་པར་དགེ་བཤེས་ཀྱི་སློབ་རིམ་འབུལ་བའི་ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་སྤྱི་ལོ་1986ལོ་ནས་སླར་གསོ་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པ་རེད།  སྤྱི་ལོ་ 1986ལོ་དང་སྤྱི་ལོ་1987ལོའི་ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་ནང་སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་གྱི་དགེ་འདུན་17གྱིས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་བཏང་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་1988ལོར།  ལྷ་ལྡན་ སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་འཚོགས་རིང་།  ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས་པ་ཉུང་ཤས་ཀྱིས་འགོག་རྐྱེན་དང་།  གཏོར་བཤིག་བཏང་ནས།  ཟིང་སློང་དོན་རྐྱེན་བསླངས་པ་དང་།  སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་རྒྱུན་ལྡན་ ལྟར་འཚོགས་རྒྱུར་གཏོར་བཤིག་བཏང་བ།  རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆོས་ལུགས་སྒྲིག་སྲོལ་དཀྲུགས་པ་ རེད། དེ་ནས་བཟུང་ལོ་གཅིག་དུས་གཅིག་གི་ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་འཚོགས་པའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་བར་མཚམས་ཆད་པ་དང་། ལོ་ལྟར་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་ཡང་དེས་རྐྱེན་པས་གནས་སྐབས་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་བྱུང་བ་རེད། 
སྤྱི་ལོ་2001ལོར། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱིས་དམིགས་བསལ་དུ་ བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགེ་འདུན་པའི་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་དང་སློབ་གནས་སྤོར་བའི་གནད་དོན་གྱི་ཆེད་དོན་ཞིབ་འཇུག་ཞེས་པའི་ཞིབ་འཇུག་དོན་གཞི་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་ ནས།  བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་དང་དགེ་འདུན་པས་ཆོས་གཞུང་ སློབ་གཉེར་གནང་བའི་གནད་དོན་ཐད་ཆེད་དོན་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་དང་། བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགེ་འདུན་པའི་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་དང་སློབ་གནས་སྤོར་བའི་གནད་དོན་གྱི་ཆེད་དོན་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཞུ་ཞེས་པ་ལེགས་གྲུབ་བྱས་པ་རེད།  གྲུབ་འབྲས་དེའི་རྨང་གཞི་ དེའི་ཐོག སྤྱི་ལོ་2002ལོར་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གི་སློབ་གནས་སྤྲོད་ ཐབས་ཀྱི་ཆེད་དོན་ཞིབ་འཇུག་ཅེས་པའི་ཞིབ་འཇུག་དོན་གཞི་བཙུགས་པ་རེད། ཞིབ་འཇུག་དོན་གཞི་ཚོགས་ཆུང་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཁག་བགོས་ཏེ་བསྐྱོད་ནས་ས་ཆ་དངོས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་དང་།  ཡིག་ཆ་འཚོལ་བསྡུ་བྱེད་པ།  མི་ཁ་ཤས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུ་བ།  བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཆུང་གྲས་འཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས། དགོན་སྡེ་ཆེ་ ཁག་དང་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ཁག་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་བྱས་པ་དང་།  བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གི་སློབ་གནས་སྤྲོད་ ཐབས་ཞེས་པའི་འཆར་ཟིན་བཟོས་པ་རེད།  འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་དང་རིགས་གཅིག་མཁས་ པས་ཞིབ་བཤེར་གཏན་འཁེལ་གནང་བརྒྱུད།  བྱ་ཐབས་དེ་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད།  གྲུབ་འབྲས་དེ་དག་ཚང་མར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་དང་རིགས་གཅིག་མཁས་པ། རིག་གནས་པ་བཅས་ཀྱི་ཚད་མཐོའི་གདེང་འཇོག་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། 
སྤྱི་ལོ་2003ལོའི་ཟླ་2པར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བོད་ བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགེ་འདུན་པར་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་སློབ་གནས་སྤྲོད་པ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་གནས་སྐབས་བྱ་ཐབས་ཅེས་པ་བཏོན་ཡོད་པ་རེད། 
སྤྱི་ལོ་2004ལོའི་ཟླ་7པར། སྤྱི་ལོ་1987ལོའི་ཚུན་དུ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགེ་ ལུགས་པའི་ཡོན་ཚད་མཐོ་ཤོས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་དབར་དུས་རྒྱུགས་ལེན་ཐེངས་ དང་པོ་དེ་ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སླར་གསོ་བྱས་པ་དང་། ལོ་16བར་མཚམས་ཆད་པའི་དགེ་བཤེས་ཀྱི་སློབ་གནས་འབུལ་བའི་ལམ་ལུགས་སླར་ཡང་སླར་གསོ་བྱས་པ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད། 
སྤྱི་ལོ་2004ལོའི་ཟླ་8ཚེས་20ཉིན་ནས་ཚེས་22ཉིན་བར། ཀྲུང་གོའི་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་ རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གིས་ལྷ་སར་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སློབ་གནས་ལས་དོན་ མཛུབ་ཁྲིད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོ་དང་བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ མཐོ་རིམ་སློབ་གནས་དཔྱད་འདེམས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོ་སྐོང་ འཚོགས་བྱས་ཤིང་།  བླ་སྤྲུལ་སྐྱེས་ཆེན་སོགས་27ལས་གྲུབ་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ སློབ་གནས་ལས་དོན་མཛུབ་ཁྲིད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་དངོས་སུ་དབུ་བཪྙེས་པ་རེད། 
སྤྱི་ལོ་2004ལོའི་ཟླ་9པར་ཀྲུང་གོའི་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གིས་ དངོས་སུ་སློབ་གནས་འཛིན་གྲྭ་གཉེར་འགོ་ཚུགས་པ་དང་།  བོད་ལྗོངས་དང་།  མཚོ་སྔོན།  ཟི་ ཁྲོན།  ཀན་སུའུ།  ཡུན་ནན་སོགས་བོད་ཁུལ་ནས་ཕེབས་པའི་དགེ་འདུན་པ་11སྐབས་དང་ པོའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གནས་འཛིན་གྲྭའི་སློབ་མར་གྱུར་བ་དང་། དེའི་ཐོག་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སློབ་གནས་གསར་པ་སྟེ།  མཐོ་རམས་པ་ཞེས་ པའི་སློབ་གནས་ལམ་ལུགས་གསར་དུ་བཙུགས་པ་མཚོན་ཡོད། 
སྤྱི་ལོ་2005ལོའི་ཟླ་6པར། ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སྤྱི་ལོ་1987ལོའི་ཚུན་གྱི་དགེ་ བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་སློབ་གནས་ཀྱི་མཐའ་མའི་རྒྱུགས་ལེན་དང་ལག་ཁྱེར་སྤྲོད་པའི་མཛད་སྒོ་ཐེངས་དང་པོ་ཚུགས་པ་དང་།  སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་དང་རྭ་སྟོད་དགོན་ནས་ཕེབས་ པའི་དགེ་འདུན་པ་དྲུག་རྟགས་གསལ་གཏོང་བའི་རྒྱུགས་ལེན་བྱས་མཐར།  དངོས་སུ་དགེ་ བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་སློབ་གནས་གསར་པ་ཕུལ་བ་རེད། 
སྤྱི་ལོ་2005ལོའི་ཟླ་9ཚེས་5ཉིན། ཀྲུང་གོའི་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ གི་སྐབས་དང་པོའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གནས་ཀྱི་སློབ་ཐོན་ཡིག་རྒྱུགས་དེ་མཚོ་སྔོན་གྱི་སྐུ་འབུམ་བྱམས་པ་གླིང་དུ་བཏང་བ་རེད། སློབ་གནས་ལམ་ལུགས་གསར་པའི་ནང་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་བྱ་ཐབས་ལ་གཞིགས་ཏེ། བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ནས་སྐོང་བསྡུ་བྱས་པའི་སྐབས་དང་པོའི་ མཐོ་རིམ་སློབ་གནས་འཛིན་གྲྭའི་སློབ་མ་11ནས་རྟགས་གསལ་གཏོང་བ་དང་དཔྱད་རྩོམ་ གྱི་རྩོད་ལན་གནང་བ་རེད། 
སྤྱི་ལོ་2005ལོའི་ཟླ་10ཚེས་12ཉིན་ནས་ཚེས་18ཉིན་བར། མཐོ་རིམ་སློབ་གནས་ འཛིན་གྲྭའི་རྟགས་གསལ་གཏོང་བ་དང་དཔྱད་རྩོམ་གྱི་རྩོད་ལན་ཐེངས་དང་པོ་དེ་པེ་ཅིང་དུ་གཟབ་རྒྱས་ངང་བྱས་པ་དང་། སློབ་མ་11ལ་ཁག་སོ་སོར་མཐོ་རམས་པའི་དགེ་བཤེས་ཀྱི་སློབ་གནས་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། 
བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགོན་སྡེའི་སློབ་གསོ་ལ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་ཡོད་ པ་དང་།  ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་ཚང་མར་སོ་སོའི་ཆོས་གཞུང་སློབ་གཉེར་དང་སློབ་ གནས་སྤོར་བའི་བྱ་ཐབས་ཡོད་པ་རེད། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གནས་ལམ་ལུགས་བཙུགས་པ་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དེས། བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་ནང་ཕུལ་བྱུང་གི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་གསོ་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་དང་། བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཆོས་གཞུང་སློབ་ཁྲིད་བྱ་གཞག་གོང་འཕེལ་དང་སྤེལ་རེས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཐེབས་རྒྱུ་ཡིན་པས།  ཀྲུང་གོ་གསར་པའི་ཆོས་ལུགས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁྱད་འཕགས་རང་བཞིན་ གང་ལེགས་མངོན་ཡོད་པ་རེད། 
ཉེ་ལམ་ལོ་ཤས་རིང་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་ཉིན་རེ་བཞིན་གོང་མཐོར་འགྲོ་ བ་དང་། བོད་ཀྱི་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བའི་དབང་གིས། ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཆ་རྐྱེན་སྔར་ལས་བཟང་བ་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་ཡོ་ཆས་སྔར་བས་སྟབས་བདེ་བ་ཡོད་པ་རེད།  ལམ་ཐག་རིང་པོར་གནས་པའི་ ཆོས་དད་པས་སྟབས་བདེའི་འགྲིམ་འགྲུལ་ཡོ་ཆས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷ་སའི་འབྲས་སྤུངས་དང་། དགའ་ལྡན།  སེ་ར་སོགས་དགོན་པར་མཆོད་མཇལ་དུ་འགྲོ་ཆོག་པས།  དེ་ནི་སྔོན་མ་བསམ་ ཡུལ་ལས་འདས་པའི་བྱ་བ་ཞིག་རེད།  ད་ཆ་ལྷ་སའི་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ ནང་། ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་ནས་གནས་མཇལ་དུ་ཕེབས་མཁན་ཆོས་དད་མང་ཚོགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་རེད། 
མདོར་ན། ཀྲུང་གོར་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཆོས་དད་རང་མོས་དབང་ཆར་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་སྲུང་ སྐྱོབ་ཐོབ་ཡོད།  བོད་ཀྱི་དགེ་འདུན་པ་དང་ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ལ་ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་ དབང་ཆ་གང་ལེགས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་།  བོད་ཀྱི་མི་དམངས་ཚོས་ཆོས་ལ་དད་ པ་ཞུ་བ་རྦད་དེ་རང་དབང་གི་ཁོར་ཡུག་ནང་གནས་ཡོད་པ་རེད་།  བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་ འཆམ་དུ་ཕེབས་མྱོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། ཚང་མས་དོན་དངོས་དེ་ཁས་ལེན་མི་ཞུ་ཀ་མེད་དུ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ད་ལྟའི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ངོ་མ་དེ་ཡིན་ནོ། །