1.དར་རྩེ་མདོ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གོ་དོན་ནམ་ངེས་ཚིག

        ལྕགས་ལའི་རྒྱལ་ས་དར་རྩེ་མདོ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲེལ་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་བྱུང་འདུག་སྟེ། དེའང་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་ནང་ལྕགས་ལ་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བློན་དབལ་གསས་སྐྱབས་པའི་ཁྱིམ་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་སྐལ་བཟང་བདུད་འདུལ་གྱི《རང་རྣམ》ལས། དར་གྱི་རྩེ་མོ་འདུས་པའི་མདོ་འདི་ལ།། ཚོང་འདུས་ནོར་བུ་གླིང་ཞེས་བདག་གི་ཡུལ།།དེའི་མིང་ངེས་ཚིག་ཅུང་ཟད་གླེང་བ་ན།།རྒྱ་བོད་ཟུང་གི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི།།སྲོལ་ནི་ཤིན་ཏུ་དར་བས་དར་ཞེས་བརྗོད།།དེ་ཡང་རྒྱ་བོད་ཟུང་ལ་ཕན་ཚུན་དུ།།ཐོག་མར་འབྱུང་བའི་རྩེ་མོ་ལྟ་བུར་རྩེ།།ཆུ་ཟུང་འདུས་པའི་མདོ་ལ་མདོ་ཞེས་གྲགས།།རྒྱ་བོད་ཧོར་སོག་ཚོང་པ་ཀུན་འདུས་པའི།།གྲོང་ཁྱེར་ཡིན་པས་ཚོང་འདུས་མིང་དུ་ཐོབ།།རྒྱ་བོད་ཆོས་སྲིད་གང་ལ་མཁོ་བ་ཡི།།ཕུན་ཚོགས་འདོད་དགུ་མ་ལུས་འབྱུང་བས་ན།།ནོར་བུ་གླིང་ཞེས་ཆོས་མཚུངས་སྒྲོ་བཏགས་མིང་།།ཞེས་གསུངས་པས་ཆོས་སྲིད་དང་ཆུ་བོ་སོགས་ལ་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའོ། །

        དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་དུ་བྱོན་པའི་མི་ཉག་མགོན་པོས་མཛད་པའི《འབོ་གངས་དཀར་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་ཐར་དད་པའི་པད་ཚལ》ལས། དར་རྩེ（རྩི）མདོ་ཞེས་པ་མི་ཉག་གི་སྐད་དེ། དར་ནི་གོས་དར་དང་།རྩི་ནི་སྨན་གྱི་དོན་ཡིན་པས། རྒྱ་བོད་བར་གོས་དར་དང་སྨན་རྩྭ་བརྗེ་རེས་བྱ་བའི་མདོ་ཡིན་པས་དེ་སྐད་ཟེར། ཞེས་གསུངས་པས་ཚོང་ར་དང་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའོ། །
        ཉེ་ལམ་སྡེ་རོང་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི《བོད་ཀྱི་དེབ་ཐེབ་བཀྲ་ཤིས་གཏེར་བུམ》（རྒྱ་ཡིག）ལས། དར་ནི་དར་ལྕོག་དང་རྩེ་ནི་རྩེ་མོ། མདོ་ནི་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་མདོ། དར་ལྕོག་གི་འོག་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་མདོར་གནས་པས་དར་རྩེ་མདོ་ཟེར། ཞེས་གསུངས་པས་དར་ལྕོག་དང་ཆུ་བོ་ལ་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའོ། །
        རྒྱའི་དེབ་ཐེར་དག་ལས་དར་རྩེ་མདོ་ལ་ཏཱ་ཅན་ལུའུ（打箭炉）ཞེས་བྲིས་འདུག འགའ་ཞིག་གིས་ཚིག་དེ་སྒྲ་ཐད་བསྒྱུར་ལས་བྱུང་བར་མ་ཤེས་པས། ཏཱ་ནི་མདའ་འཕངས་པ་དང་། ཅན་ནི་མདའ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ནས་འགྲེལ་ལོག་གནང་བའོ།།
        བདག་གི་ལྟ་ཚུལ་ནི། དར་རྩེ་མདོ་ཞེས་པ་འདི་བོད་སྐད་ཡིན་པ་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། མ་ཟད་གྲོང་ཁྱེར་འདི་ཆུ་གཉིས་དང་རི་གསུམ་གྱི་མདོར་ཆགས་ཡོད་པས་མདོ་ཞེས་མིང་བཏགས་པ་ལ་རྩོད་པ་གང་ཡང་མ་མཆིས། དར་རྩེ་ཞེས་པའི་ཚིག་འབྲུ་གཉིས་པོའི་ཐད་ཀའི་གོ་དོན་ནི་དར་རྒྱས་དང་རྩེ་མོའི་དོན་ཡིན་པ་ཀུན་ལ་གསལ། དེ་ལྟར་བཏགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ཡིན་ཞེས་ཁ་ཚོད་གཅོད་པའི་སྤོབས་པ་བདག་ལ་མ་མཆིས་མོད། འོན་ཀྱང་དར་རྩེ་མདོའི་མདུན་རི་ལ་ལྷ་མོ་རྩེ་ཞེས་འབོད་པའི་གངས་རི་མཛེས་ཤིང་བརྗིད་ཆགས་པ། ཁ་དོག་མི་འདྲ་བའི་མཚོ་རིགས་ལྔས་བསྐོར་བ་ཞིག་ཡོད་པས། རྩེ་ཞེས་པ་དེ་མདུན་རིའི་མིང་དང་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཡོད་སྲིད་དོ། །

2.དར་རྩེ་མདོ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་བྱུང་བའི་དུས།
        ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་ལྟར་ན་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ཐ་སྙད་འདི་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་སྟེ། དར་མོ་སྨན་རམས་པ་བློ་བཟང་ཆོས་གྲགས་ཀྱིས་མཛད་པའི《གཡུ་ཐོག་གསར་རྙིང་གི་རྣམ་ཐར》ལས། གཡུ་ཐོག་རྙིང་མ་ཡོན་ཏན་མགོན་པོས་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་བླ་སྨན་མཛད་པ་དང་། དར་རྩེ་མདོ། རྒྱ་ནག་རི་བོ་རྩེ་ལྔ་སོགས་སུ་བྱོན་ནས་སྨན་གྱི་བསྟན་པ་སྤེལ་ཚུལ་བཀོད་འདུག  འོན་ཀྱང་རྣམ་ཐར་འདི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་བསྒྲིགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་དཔྱད་པ་དགོས་སོ།།
   དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་ཐ་སྙད་འདི་དངོས་སུ་ཡོད་པ་ཁ་གསལ་ལ་རྩོད་པ་གང་ཡང་མི་དགོས་ཏེ། དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་ཉང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་གྱིས་མཛད་པའི《ཆོས་འབྱུང་མེ་ཏོག་སྙིང་པོ་སྦྲང་རྩིའི་བཅུད》ལས། རྒྱ་དར་རྩེའི་ཚོང་འདུས་ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས་སོ།། གོང་དུ་སྨྲོས་པ་དག་ལས་སྔ་བའི་སྒྲུབ་བྱེད་གཞན་མ་མཐོང་མོད། འོན་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་རྣམས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ལ་དཔག་ན་ཐ་སྙད་འདི་བྱུང་ནས་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་བརྒྱུད་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ངོ་།།

3.དར་མདོའི་གྲོང་སྡེ་ཇི་ལྟར་ཆགས་ཚུལ།

     རྒྱ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་བཤད་རྒྱུན་བཅས་ལ་དཔག་ན། ཐོག་མར་བོད་ཀྱི་རུས་ཆེན་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ལྡོང་རིགས་ལས་མཆེད་པའི་འབྲོག་སྡེ་ཞིག་གི་དགུན་ས་ཡིན་པར་གསལ། དེའང་དར་མདོའི་གྲོང་གི་ལུང་སྟོད་དང་རི་སྒང་རྣམས་ས་ཁམས་མཐོ་ཞིང་བསིལ་དང་ལྡན་པ་དང་། དར་མདོའི་གྲོང་ནི་རི་བོ་དང་ཤིང་ནགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བས་འབྲོག་པའི་དགུན་སའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་ཞིག་ཡིན། མ་ཟད་གནའ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དར་མདོ་གྲོང་སྡེའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་འབྲོག་པའི་འཚོ་བ་ལ་བརྟེན་པ་གཉའ་ལུང་མགོ་པ་དང་ལྕེ་ཐོག་སྡེ་པ་བཅས་ཡོད་དོ།།

     མདོ་གྲོང་འདི་རྒྱ་བོད་སོགས་ཀྱི་འགྲིམ་འགྲུལ་གྱི་ལྟེ་བའམ་འགག་མདོར་ཁེལ་ཡོད་པས། རིམ་གྱིས་གྲོང་ཁྱེར་དང་ཚོང་ར་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པར་མངོན་ཏེ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོ་བཀོད་སོགས་ལ་དཔག་ན། བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་དང་། བོད་སིལ་བུའི་སྐབས་དང་། ས་སྐྱའི་སྐབས་དང་། ཕག་གྲུའི་སྐབས་དང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྐབས་རྣམས་སུ་རིམ་གྱིས་རྒྱ་བོད་སོགས་ཕྱོགས་འདུས་ཀྱི་ཚོང་ར་རྒྱ་ཆེར་དར་ཡོད་པར་མངོན་ནོ།། གླིང་གེ་སར་གྱིས་རྒྱ་ནག་ཇ་རྫོང་ཕབ་ནས་ཇ་ཡི་ཚོང་ར་སྤེལ་ས་ཡང་དར་རྩེ་མདོ་ཡིན་པར་བཤད། མདོར་ན་དར་མདོའི་གྲོང་སྡེ་འདི་ཆགས་ནས་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་བརྒྱུད་ཡོད་པ་གསལ་ལོ། །