སྤྱི་ཟླ11པའི་ཚེས23ཉིན། གསར་འགོད་པ་རང་ཁུལ་གྱི་སྐད་གྲགས་ལྡན་པའི་ཡུལ་སྐོར་ས་ཁུལ་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་དུ་སླེབས་སྐབས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིག་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ས་གཞི་ཡངས་པོ་དང་། མཛེས་ཤིང་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག  ཡུལ་མིའི་སེམས་པ་སྤྲོ་ཞིང་འགྲོ་འོང་བྱེད་མཁན་ཚོས་ཡིད་སྨོན་སྐྱེས་འོས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་རྡལ་གྱི་འཕེལ་རིམ་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ཡིན།
        སྔོན་མར་ས་ཆ་འདིར་མི་མང་ཞིང་ས་ཞིང་ཉུང་བར་མ་ཟད་འགྲིམ་འགྲུལ་སྟབས་མི་བདེ་བས། གྲོང་མི་ཚོས་ས་ཞིང་ཙམ་འདེབས་པར་བརྟེན་ནས་འཚོ་གནས་བྱ་དགོས་ཀྱིན་ཡོད་པས་ན། དུད་ཚང་རེའི་ཡོང་འབབ་ཁེར་གཙང་དེས་ཁྱིམ་ཚང་གི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་ཐབས་བྲལ་བ་རེད། འཚོ་བའི་ཆེད་དུ་མི་མང་པོ་ཞིག་ཕ་ཡུལ་དང་བྲལ་ནས་ཕྱི་ཡུལ་དུ་གླ་རྒྱག་སར་འགྲོ་དགོས་པ་རེད། ཡུལ་སྐོར་གསར་སྦོལ་བྱས་རྗེས་གྲོང་མི་ཚོའི་འཚོ་བ་ཉིན་རེ་ལས་ཉིན་རེར་ཇེ་ཡག་ཏུ་ཕྱིན་པར་བརྟེན། དེང་སང་དུང་དཀར་ལུང་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་སྦྲགས། ཉེ་འཁོར་དུ་ཡོད་པའི་གྲོང་མི་ལ་ལས་ཞིང་པའི་སྤྲོ་སྐྱིད་ཁང་བཙུགས་པ་དང་། ལ་ལས་འདེབས་འཛུགས་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ནས་ཚང་མ་རྒྱང་རིང་དུ་འགྲོ་མི་དགོས་པར་རང་གི་སྒོ་ཁར་གླ་རྒྱག་ཆོག་པས་འཚོ་བ་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་ཡག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད་ཅེས་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཏང་ཨུའི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ་ལུའོ་ཆན་ཧྭ་ཡིས་དེ་ལྟར་བཤད།
        1988ལོར་དུང་དཀར་ལུང་པ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་སྐད་གྲགས་ལྡན་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་འཁྱག་ཀླུང་སྤྱི་གླིང་གི་གྲས་སུ་བཞག  1995ལོའི་སྤྱི་ཟླ5པར་དུང་དཀར་ལུང་པའི་ཡུལ་སྐོར་གུང་སེང་དོ་དམ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་འཛུགས་གཉེར་བྱས་པ་རེད། 2003ལོའི་སྤྱི་ཟླ6པར་དུང་དཀར་ལུང་པའི་ལྗོངས་ཁུལ་དོ་དམ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཡང་བསྐྱལ་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ་དཀར་མཛེས་ཁུལ་དུང་དཀར་ལུང་པའི་ལྗོངས་ཁུལ་དོ་དམ་ཅུས་འཛུགས་གཉེར་བྱས་པ་རེད། དེ་ནས་དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་གི་ནོར་བུ་ལྟ་བུའི་ས་གནས་འབོ་ཞབས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་གོམ་སྟོབས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ་རེད།
        འདི་ནའི་ཡུལ་མིའི་གོམས་སྲོལ་བབ་ཆགས་ཤིང་གནའ་བོའི་ཉམས་དང་ལྡན་པ་དང་། མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས། གསར་བརྗེ། གནའ་བོའི་ཚོང་འདྲེན་གདལ་ལམ་གྱི་རིག་གནས་སོགས་གཞི་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་པའི་བཟོ་སྐྲུན་དེ་སི་ཁྲོན་ནུབ་རྒྱུད་ཡུལ་མིའི་སྡོད་ཁང་གི་གྲུབ་ཚུལ་གཙོ་བོར་གྱུར། གནའ་བོའི་འཁྱག་ཀླུང་གི་རྗེས་ཤུལ་དུ་ཆགས་པའི་སི་ཁྲོན་ནུབ་རྒྱུད་དུ་ཡུལ་སྲོལ་ལྡན་པའི་གནའ་བོའི་གྲོང་རྡལ་གྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ནས་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་གི་འགྲུལ་པ་ཚོའི་ཡུལ་སྐོར་བྱ་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་རེད་ཅེས་ལུའོ་ཀྲེན་ཧྭ་ཡིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཞོར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཐུན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འདི་མེས་པོ་ཚོས་ང་ཚོར་བཞག་པའི་གཅེས་ནོར་ཡིན་རུང་།ང་ཚོའི་གཅེས་ནོར་འདི་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱེད་པར་མ་ཟད་དར་སྤེལ་ཡག་པོ་གཏང་དགོས་ན་རྒྱུན་འཁྱོངས་ལྷོད་མེད་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་བྱ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བཤད།
        ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་དུང་དཀར་ལུང་པའི་ལྗོངས་ཁུལ་དོ་དམ་ཅུས་ཀྱི་ཏང་ཨུ་དང་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཏང་ཨུ་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་མུ་མཐུད་དེ་དུང་དཀར་ལུང་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་ཆས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུའི་ལས་ཀ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཞིང་ཆ་ཚང་སྒྲིག་པའི་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་མཐོར་བཏང་བ་དང་།  གྲོང་རྡལ་དེར་ཁྱོན་ཡོངས་དང་ཚད་མཐོན་པོའི་སྒོས་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ནས་སི་ཁྲོན་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་བཟོ་བཀོད་ཉམས་འགྱུར་དང་མཐའ་སྐོར་དུ་ཡོད་པའི་རང་བྱུང་གི་རི་ཆུའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཀྱིས་མཛེས་ཆས་སྤྲས་ནས་གྲོང་རྡལ་གྱི་མཆོར་ཉམས་དེ་བས་མངོན་ཐུབ་པ་དང་། སྤྲོ་སེང་དང་ལྟ་སྐོར་བྱེད་སའི་རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་། ཆུ་དང་ཉེ་བར་བཅར་སའི་ལས་སྟེགས་གསར་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ།ཆུའི་གྲུབ་ཆ་བཅོས་སྐྱོང་། ཆུ་རགས་འཛུགས་སྐྲུན། ཆུ་འགྲམ་ལྗང་འགྱུར་སོགས་ཀྱི་བཅོས་སྐྱོང་ལས་ཀ་སྤེལ་ནས། ཡུལ་མི་དང་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་མཁན་ཚོར་མཛེས་ཤིང་གཙང་སྦྲ་ལྡན་པའི་ཡུལ་ཁམས་ཤིག་བསྐྲུན་ཡོད། གློག་འདྲེན་སྐུད་ལམ་ས་འོག་ཏུ་སྦས་པའི་ལས་ཀར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་གྲོང་རྡལ་དུ་རིམ་བཞིན་གློག་ཀ་མེད་པ་བཟོ་བ་དང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་ངལ་གསོ་ཐང་ཆེན་དང་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་སའི་ཆབ་ཁང་སོགས་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་རེད།
        མིག་སྔའི་བར་དུ་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལྷུན་པོའི་རྒྱལ་པོ། ཁུག་ཀྱོག་ཆེན་མོ། ཆུ་ཁྲོམ་འཇུག་སྒོ། བྲག་རིའི་གླིང་ག་སོགས་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱི་ཨར་ལས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཟིན་པ་རེད།གྲོང་རྡལ་དེའི་རྣམ་པ་བསྒྱུར་བཀོད་ཐད་གཏོང་འཇོག་བྱས་པའི་མ་དངུལ་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ཧ་ལམ་སྒོར་ཁྲི10000.00ཙམ་ཡིན་པ་དང་། མཚོན་རྟགས་ཨར་ལས་ཐད་གཏོང་འཇོག་བྱས་པའི་མ་དངུལ་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་སྒོ་ཁྲི3000.00ལེགས་སུ་གྲུབ་ཡོད་པ་རེད། མཛེས་ལྗོངས་ལ་ལྟ་སའི་ལས་གྲྭའི་ཐད་གཏོང་འཇོག་བྱས་པའི་མ་དངུལ་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་སྒོར་ཁྲི1000.00གདུང་འདེགས་འཕྲལ་ལམ་ཐད་གཏོང་འཇོག་བྱས་པའི་མ་དངུལ་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་སྒོར་ཁྲི800.00སོགས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ནས་གཏོང་འཇོག་བྱས་པའི་མ་དངུལ་ཁྱོན་བསྡོམས་སྒོར་ཁྲི14800.00ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཟིན། སྔོན་དཔག་བྱས་ན་ད་ལོའི་སྤྱི་ཟླ12པར་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་གྱི་བཟོ་བཀོད་རྣམ་པ་དང་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱི་ཨར་ལས་དང་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་གྱི་མཚོན་རྟགས་ཨར་ལས་ཡོངས་རྫོགས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་རེ་ཡོད་པ་རེད།
        འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་གྱི་བཟོ་བཀོད་ཁྱད་ཆོས་དང་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་ཆས། གྲོང་རྡལ་གྱི་སྤུས་ཀ ཡུལ་སྐོར་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་གྲོང་རྡལ་གྱི་བྱེད་ནུས་ཡང་ཉིན་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད། གྲོང་རྡལ་དོ་དམ་གྱི་ལས་ཀ་དེ་བས་གོ་རིམ་ལྡན་པ་དང་ཁོར་ཡུག་དེ་བས་མཛེས་པའི་གྲོང་རྡལ་གྱི་རྣམ་པ་བསྐྲུན་ཐུབ་པ་རེད།
        ལུའོ་ཀྲེན་ཧྭ་ཡིས་གསར་འགོད་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་དོན། ཁོར་ཡུག་ལེགས་འགྱུར་ཡོང་རྗེས་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་དེ་འགྲུལ་པ་ཚོའི་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་ས་སྐྱིད་པོར་གྱུར་དང་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེང་སང་གནའ་བོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཁྲོམ་ལམ་དུ་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱི་ཐོན་རྫས་དང་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་སོགས་ཀྱི་ཚོང་ཁང་རེ་རེ་བཞིན་གྲལ་འགྲིག་པོའི་ངང་སྒྲིག་ཡོད་པ་དང་། ཚོང་ཁང་གི་སྒྲིག་སྦྱོར་ནི་རང་བྱུང་དང་གནའ་བོའི་ཉམས་དང་ལྡན་པ་དང་རི་བོ་སྔོ་ལ་ཆུ་བོ་དྭངས་པ་མཚོན། མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་མཐའ་སྐོར་དུ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཚ་ཆུའི་མགྲོན་ཁང་དང་ཞིང་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྲོ་སྐྱིད་ཁང་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་དེ་དག་ཡུལ་སྐོར་བ་ཚོའི་དྲོ་སྐྱིད་ཀྱི་ཚོར་སྣང་ལྡན་པ་དང་སྤྲོ་སྐྱིད་དང་ངལ་གསོ་བྱེད་ས་ཡག་པོར་གྱུར་དང་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
        སྤྱི་ཟླ11པའི་ཚེས24ཉིན། གསར་འགོད་པ་རླངས་འཁོར་ལ་བསྡད་ནས་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་པའོ་དབྱང་ཕིང་གྲོང་སྡེར་སླེབས་དུས། ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པའི་སི་ཁྲོན་ནུབ་རྒྱུད་དམངས་སྲོལ་སྡོད་ཁང་དེ་ནགས་ཚལ་ཁྲོད་ནས་མངོན་ཡོད་ལ། ཨར་འདམ་ལམ་གྱིས་དུད་ཚང་ཡོད་ཚད་འབྲེལ་ཡོད་པ་རེད། གྲོང་ཚོའི་རིག་གནས་ཐང་ཆེན་དུ་མི་རྒན་ཁ་བརྡ་ལབ་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་དང་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་བག་ཕེབས་ངང་སྤྲོ་དགའི་རྩེད་མོར་རོལ་བའི་ཐོག་ནས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་འཆམ་མཐུན་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་མངོན་བཞིན་འདུག
   དགུན་ཁ་ཤར་དུས་གནམ་གཤིས་གྲང་པོ་འགྲོ་བའི་དབང་གིས་ཆུ་ཚན་དུ་ལུས་པོ་འཁྲུད་དེ་ལུས་གསོ་བྱེད་ཡུལ་དེ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱི་དྲོ་སྐྱིད་མྱོང་ཚོ་འགྲོ་སར་བཟང་པོ་ཞིག་ཡིན། པའོ་དབྱང་ཕིང་གྲོང་ཚོའི་ག་ས་གར་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་ཆུ་ཚན་གྲོང་ཚོ་ཆུང་ཆུང་འདིར་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་དུ་ཡོང་མཁན་གྱི་འགྲུལ་པས་གང་ཡོད་པ་རེད།   པའོ་དབྱང་ཕིང་གྲོང་སྡེའི་ཏང་ཀྲི་པུའུ་ཧྲུའུ་ཅི་ལིའུ་ཇིས་ཁང་གིས་གསར་དུ་བསྐྲུན་པའི་མུའུ་ཕྱེད་ཀའི་རི་གྲོང་ཅེས་པའི་སྤྲོ་སྐྱིད་ཁང་དུ་ཤིང་ཆ་སྒྲིག་གཞིའི་ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ཁང་ཡངས་ཤིང་གསལ་པོ་ཡིན་པ་དང་། སྤྱོད་ཆས་ཆ་ཚང་འཛོམས་པ། གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་སྡོད་ཁང་དང་མཛེས་སྡུག་འགྲན་པ་རེད། ལིའུ་ཇིས་ཁང་གིས་ད་ལྟར་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོ་དང་འཕྲད་དེ་གྲོང་མི་ཚོ་སྡོད་ཁང་གསར་པར་བསྡད་རྒྱུ་རག་པ་དང་། རང་བབས་ཆུར་འཐུང་རྒྱུ་རག་པ།  ཨར་འདམ་ལམ་སྒོ་ཁར་ལས་ཡོད་པ། གྲོང་ཚོའི་ནང་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་དང་ཚོང་ཁང་ཆུང་ཆུང་ཡང་བཙུགས་ཡོད་པས།  བྱ་བ་ཅི་སྒྲུབ་ན་སྟབས་བདེ་མོ་ཡིན་པ་རེད། འདི་ནི་སྔོན་མ་རྨི་ལམ་ནང་ཡང་དྲན་མ་མྱོང་། ད་ལྟར་གྲོང་མི་ཚོས་གྲོང་ནང་གི་ས་འོག་ཚྭ་ནུས་ཐོན་ཁུངས་ལ་བརྟེན་ནས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་ཆུ་ཚན་གྱི་སྤྲོ་གསེང་ར་བ་བཙུགས་པ་དང་། ཡུལ་སྐོར་བར་ཟ་མ་ཞིམ་པོ་བཟའ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་སྡོད་ས་སྐྱིད་པོ་ཡིན་པ། ཆུ་ཚན་ལ་ལུས་པོ་འཁྲུད་པའི་ཞབས་འདེགས་ཞུས་པའི་དུས་མཚུངས་སུ་གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་ཀྱང་སྔ་ལས་མང་དུ་སོང་བ། འཚོ་བ་ནི་ཉིན་རེ་ནས་ཉིན་རེར་ཇི་སྐྱིད་དུ་གྱུར་བ་རེད་ཅེས་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ད་ལྟར་བཤད་པ་རེད།
   བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་མ་བྱེད་སྔོན་གྱི་འཚོ་བར་ལྷུག་བརྗོད་བྱེད་དུས་ལིའུ་ཇིས་ཁང་གིས་སྔོན་མར་གྲོང་ཚོར་གཞུང་ལམ་མེད་ཅིང་། རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ་ཞིག་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་ཡོདཔ་རེད། གྲོང་ཚོ་ནང་གི་ཡུལ་ཐོན་ཁྱད་རྫས་ཤིང་ཏོག་དང་གསོན་ཕག་ཕྱིར་ལ་འདྲེན་ཐབས་མེད་ལ།  ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་རྫས་ཀྱང་རི་ཁུལ་ནང་འདྲེན་ཐབས་ཀྱང་མེད་པ་རེད།  ཚང་མས་མི་དང་རྟ་ཡིས་རྒྱབ་ཏུ་ཁུར་དགོས། འགྲིམ་འགྲུལ་ཆ་རྐྱེན་ཞན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་པོ་གཏོང་ཐབས་མེད་ཅིང་། དེའི་དུས་གྲོང་མི་ཚོས་རི་ལ་བརྟེན་ནས་འཚོ་བ་བྱ་དགོས་པ་སྟེ། ཁོ་ཚོས་རི་ལ་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་དང་སྙི་བ་སོགས་སྨན་རྫས་འཐུ་ནས་འཚོ་རྟེན་བྱ་དགོས་པ་རེད། གྲོང་མི་ཚོས་ཞོག་ཁོག་དང་སོ་ཐག་སོགས་འབྲས་དང་བརྗེས་ནས་ལེགས་བཅོས་བྱེད་ཐབས་བྱ་དགོས་ཤིང་། ད་ལྟ་གྲོང་སྡེར་ཆུ་དང་གློག་སྤྱོད་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་སྐུད་མེད་དྲ་བ་སྤྱོད་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྡོད་ཐུབ་པ་བཅས་བྱ་བ་བཟང་པོ་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་བྱུང་། ད་ལྟ་ཁྱིམ་ཚང་ཡོད་ཚད་སྡོད་ཁང་གསར་པའི་ནང་སྡོད་ཐུབ་པ་དང་ཨར་འདམ་ལམ་དུད་ཚང་རེ་རེའི་སྒོ་ཁར་ལས་ཡོད། མི་ཚང་མར་ལས་ཀ་ལས་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་དགའ་སྤྲོས་ཁེངས་པའི་ངང་ནས་དེ་ལྟར་བཤད་པ་རེད།
   ལི་ཇིས་ཁང་གིས་གསར་འགོད་པར་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་དུང་དཀར་ལུང་པའི་དོ་དམ་ཅུས་དང་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་གྱིས་པའོ་དབྱང་ཕིང་གྲོང་ཚོའི་རྣམ་པར་བཟོ་བཅོས་བྱས་ཏེ་ལྔ་སྒྱུར་བཀོད་གསུམ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཏེ་གྲོང་ཚོའི་རྣམ་པ་སྔར་ལས་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད། མི་སེར་རྣམས་ཕྱུག་པོར་ཆགས་པ་དང་འབྱོར་འབྲིང་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་ཐུབ་པ་བྱ་ཆེད་གྲོང་ཚོ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁ་གསབ་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི50ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ཐེབས་རྩ་སྤྲད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་མ་དངུལ་གཏོང་འཇོག་བྱེད་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་བཏང་སྟེ། ཡུལ་སྐོར་གྱི་མཉམ་ལས་ཁང་དང་འདེབས་འཛུགས་མཉམ་ལས་ཁང་བཙུགས་ཡོད། ཐུན་མོང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ཤུགས་ཆེན་པོར་བཏང་ནས་གྲོང་མི་རྣམས་ལ་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བའི་ཁེ་ཕན་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཅུག་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་རེད།
        ལིའུ་ཇིས་ཁང་གིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པར་གཞིགས་ན། ན་ནིང་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་ལས་ཁང་ལ་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི10ལྷག་ཐོབ་པ་དང་འདེབས་འཛུགས་མཉམ་ལས་ཁང་ལ་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི6ཐོབ་ཡོད་པ། གྲོང་སྡེའི་ནང་གི་ཆ་བགོས་ཐོབ་ཆ་ཕུད་གཞན་ཡོད་ཚད་མཉམ་ལས་ཁང་གི་གྲོང་མི་ཚོར་བགོས་ཡོད་པ་རེད། དབུལ་ཕོངས་ཞྭ་མོ་མ་ཕུད་གོང་དུ་གྲོང་སྡེའི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཡོང་འབབ་སྒོར2500ཙམ་མེད་ཅིང་། དབུལ་ཕོངས་ཞྭ་མོ་ཕུད་རྗེས་གྲོང་སྡེའི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཡོང་འབབ་སྒོར6500ཡི་ཐོག་འཕར་སྣོན་བྱུང་ཡོད། ད་ལྟར་གྲོང་སྡེ་ཡོངས་ལ་དུད་ཚང17གྱིས་དམངས་ཀྱི་སྡོད་ཁང་བཀབ་སྟེ་ཡུལ་སྐོར་མི་སྣར་སྣེ་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། གྲོང་མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་འགྲུལ་པ་ཡར་བསུ་མར་སྐྱེལ་བྱེད་རོགས་བྱས་པ། གྲོང་མི་ལ་ལ་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་ཡུན་གྱི་ཐོན་རྫས་འཚོང་བ། གྲོང་མི་ལ་ལ་མགྲོན་ཁང་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་བཞིན་པ། དུས་མཚུངས་སུ་གྲོང་སྡེས་ད་དུང་གཞོན་ནུ་འཇོན་ཐང་ཅན་གྱི་ཞབས་ཞུ་རུ་ཁག་དང་། ལག་རྩལ་འཇོན་ཐང་ཅན་གྱི་ཞབས་ཞུ་རུ་ཁག  གཅེས་སེམས་ལྡན་པའི་ཨ་མའི་ཁྱིམ་ལས་ཞབས་ཞུ་རུ་ཁག་སོགས་བཙུགས་ཡོད། དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་གྲོང་མི་ཚོའི་ནུས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་མངོན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པ། སྔར་ལས་ལྷག་པར་མི་ཚང་མར་ཞབས་འདེགས་དེ་བས་ཡག་པོ་ཞུ་ཆེད་ཡིན་པ་རེད།
   ཕྱིན་ཆད་ང་ཚོས་ཞིང་ལས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཟུང་འབྲེལ་དང་།  རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཟུང་སྦྲེལ་བྱས་ཏེ་དུས་ཆེན་རོལ་བ་དང་རྟེན་འབྲེལ་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བའི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་འབོ་ཞབས་གྲོང་རྡལ་དེ་ཆུ་ཚན་གྱིས་ལུས་པོ་གསོ་བ་དང་།  མི་རིགས་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ཀྱི་རིག་གནས།  རི་མཐོན་པོའི་ནགས་ཚལ་གི་ཚོན་མདོག་སྣ་མང་གི་མཛེས་ལྗོངས་སོགས་་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་སྤུས་ལེགས་ཀྱི་གྲོང་ཚོ་བསྐྲུན་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གྲོང་ཚོའི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་གཏང་རྒྱུའི་སྐོར་གླེང་སྐབས་ལིའུ་ཇིས་ཁང་གི་སེམས་སུ་ཡིས་ཆེས་ཆེན་པོ་བཅངས་ཡོད་པ་རེད།།
        2012ལོའི་སྤྱི་ཟླ6པར། དུང་དཀར་ལུང་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དོ་དམ་ཅུས་ཀྱིས་ཁུལ་ཡུལ་སྐོར་ཅུས་ལ་དངོས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིA5རིམ་པའི་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་བསྐྲུན་པར་རེ་འདུན་ཞུ་ཡིག་ཕུལ་ནས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིA5རིམ་པའི་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་གསེང་ཁུལ་གཙོ་གནད་དུ་བཟུང་རྒྱུ་དང་།དུང་དཀར་ལུང་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རི་ཁུལ་སྤྲོ་གསེང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཡུལ་ལེགས་ཤོས་ཀྱི་དམིགས་ཚད་གཙོ་བཟུང་གི་ལས་ཀའི་བསམ་ཕྱོགས་བཏོན་པ་རེད།
        2015ལོའི་སྤྱི་ཟླ་དང་པོར་ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་དཀར་མཛེས་ཁུལ་དུང་དཀར་ལུང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིA5རིམ་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་ཀའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་ཆུང་བཙུགས་པ་རེད།A 5རིམ་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གཏོད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་སྐོར་གླེང་སྐབས། མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དོ་དམ་ཅུས་ཀྱི་རྫོང་རིམ་པ་གཞོན་པའི་བརྟག་ཞིབ་པ། གསར་གཏོད་གཞུང་དོན་ཁང་གི་འགན་འཁུར་བ་མར་ཉིང་གིས་གསར་འགོད་པར་སྐབས་དེར་ང་ཚོས《ཞབས་ཞུའི་སྤུས་ཚད་དང་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་སྐར་གྲངས་དཔྱད་བསྡུར་ཞིབ་སྲོལ》གྱི་དཔྱད་བསྡུར་བླང་བྱ་ལྟར། ལས་གཞི35ལེགས་སྒྲིག་དང་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་རེད་ཅེས་ངོ་སྤྲོད་བྱས། ཡུལ་སྐོར་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད། གཞུང་ལམ་འགྱིག་སྣུམ་ཅན་དུ་རིམ་སྤོར་བྱས་པ་དང་། ཡུལ་སྐོར་རླངས་འཁོར་ས་ཚུགས་ཁག་དང་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་དག་ལེགས་སྒྲིག་ཇུས་འགོད་བྱས་པ། ལྟ་སྐོར་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་ཅན་གྱི་འཁོར་སྐྱོད་དང་། ཡུལ་སྐོར་ཞབས་ཞུའི་ལྟེ་གནས་གསར་པ། མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་མགྱོགས་ཟས་ལྟེ་གནས་སོགས་གསར་འཛུགས་ལས་གཞི30ལྷག་ལས་མཇུག་བསྒྲིལ་ནས་སྤྱོད་འགོ་ཚུགས་པ་རེད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་རྨང་གཞིའི་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད། དུང་དཀར་ལུང་པ་བགྲོད་ལམ་སླར་གསོ་བསྐྱར་སྐྲུན་ལག་བསྟར་དང་། འབོ་ཞབས་དང་ཞིན་ཞིན་ཤང་གི་དུད་ཚང་ཉིས་སྟོང་ལྷག་གི་ཡུལ་མིའི་སྡོད་ཁང་གི་རྣམ་པར་སྒྱུར་བཀོད་དང་། མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་སྐོར་གྱི་རྣམ་པ་ཇེ་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ་རེད།
        སྤྱི་ལོ2015ལོར་དུང་དཀར་ལུང་པའི་རྡོ་དམར་གླིང་ག་དེ《ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་ཁབ་ས་ཁམས་དུས་དེབ》ཀྱི་མདུན་ཤོག་ཏུ་བཀོད་པ་དང་། 《ཀྲུང་གོའི་ཡུལ་སྐོར་ཚགས་པར》སྟེང་དུ《ས་མཐོ་འཁྱགས་ཀླུང་གི་ཆབ་ཁང་ལེགས་བཅོས》ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་བཀོད་དེ་དུང་དཀར་ལུང་པའི་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་ཆབ་ཁང་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད་པ་རེད། དུང་དཀར་ལུང་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་སྐོར་འགྲེམ་བརྡ་དེ་ཀྲུང་དབྱང་བརྙན་འཕྲིན་འཕྲིན་ལམ་ནས་སྒྲོག་གཏོང་བྱས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ2016ལོར་དུང་དཀར་ལུང་པའི་ཆུ་ཚད་རོལ་དབྱངས་གྱི་གསོལ་སྟོན་གཟབ་རྒྱས་ཤིག་བཤམས་པ་དང་དུང་དཀར་ལུང་པར་ཀྲུང་གོ་དང་ཧྥ་རེན་སི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱིས་བར་སྣང་ཐག་ལེབ་འགྲན་བསྡུར་བྱས། སྤྱི་ལོ2017ལོའི་ཟླ2པའི་ཚེས27ཉིན། དུང་དཀར་ལུང་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཡུལ་སྐོར་ཅུས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབA5རིམ་པའི་སྒོ་བྱང་གནང་ཡོད་པ་རེད།
        རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའིA5རིམ་པའི་སྒོ་བྱང་འདི་ཐོབ་པ་ནས་ཉེ་བའི་ལོ་འདིར། དུང་དཀར་ལུང་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི“ཆབ་ཁང་ལེགས་བཅོས”ཀྱི་ལག་བསྟར་ཐོག་མ་བྱེད་ས་དེ་ཡིན། ལག་རྩལ་དང་། ཉམས་འགྱུར། དོ་དམ། རིག་གནས་བཅས་ལེ་ཚན་བཞི་ཡི་སྒོ་ནས་ས་མཐོའི་ཡུལ་གྱི་ཆབ་ཁང་ལེགས་བཅོས་ཐག་གཅོད་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད།
        མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ“གད་སྙིགས་དངུལ་ཁང”ཐོག་མར་བཙུགས་ཤིང་།“གད་སྙིགས་སྒྲུག་ནས་འཛིན་བྱང་དང་བརྗེ་བའི”བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བས་ཡུལ་སྐོར་མགྲོན་པོས་བསྔགས་བརྗོད་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད།  སློབ་མ་རྩ་འཛུགས་བྱས་ནས“ཞྭ་དམར་ཆུང་ཆུང”འོས་འགན་འདྲི་རྟོག་ཞབས་ཞུ་རུ་ཁག་དང་ཞིང་པའི་འོས་འགན་ཚོང་རའི་ཞིབ་བཤེར་རུ་ཁག་བཙུགས་ནས། ཡུལ་སྐོར་ཚོང་རའི་སྒྲིག་ལམ་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་པ་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ། ནུས་ཤུགས་ཡོད་དགུས་རི་ལ་སྡོང་བོ་བཙུགས་པ་དང་ལམ་འགྲམ་དུ་མེ་ཏོག་འདེབས་ཤིང་། ཁོར་ཡུག་གི་མཛེས་སྡུག་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ལ་བདག་གཅེས་དང་སྲུང་སྐྱོང་གང་ལེགས་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
        ང་ཚོས་འཕེལ་རྒྱས་མཉམ་རོལ་བྱ་རྒྱུར་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་པར་བརྟེན།ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་དམངས་འཚོ་ལེགས་བཅོས་ཟུང་འབྲེལ་དམ་ཟབ་བྱས་ཏེ།མི་སེར་གྱིས་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་ནང་ནས་ཁེ་ཕན་རག་རྒྱུ་དང་།གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་འཚོ་བའི་ཧུར་བརྩོན་རང་བཞིན་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བྱས་པ་རེད།མར་ཉིང་གིས་གསར་འགོད་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་དོན། སྔོན་ཆད་ཀྱི་དུང་དཀར་ལུང་པའི་རི་བོ་མཐོ་ཞིང་གཟར་བ་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་སྟབས་མི་བདེ་བ།ཆ་འཕྲིན་བཀག་འགོག་ཡིན་པས།མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་སྡོད་པའི་གྲོང་མིས་རྨོད་འདེབས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་འཚོ་བ་དང་འཕྲོད་པས།མང་འདེབས་ཉུང་སྡུད་ཀྱི་དབུལ་ཕོངས་རྒྱ་ཁྱོན་བརྒྱ་ཆ96ཡས་མས་སུ་སླེབས་པས།རང་ཁུལ་གྱི་ཤར་རྒྱུད་ས་ཁུལ་ནི་ཆེས་དབུལ་ཕོངས་ས་ཁུལ་གྱི་གྲས་སུ་བདམས་པ་རེད།དེང་སང་།དུང་དཀར་ལུང་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ས་ཁུལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་སྐོར་ཞབས་འདེགས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་དེང་རབས་ཞབས་འདེགས་ལས་རིགས་རྒྱ་བསྐྱེད་བཏང་བ་དང་།ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཡུལ་སྐོར་སྤུས་རྟགས་དང་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་མགྲོན་ཁང་གསར་བསྐྲུན་བྱས་ཏེ། ཡུལ་སྐོར་བར་མི་འདྲ་བའི་ལྟ་སྐོར་དང་སྤྲོ་གསེང་། ལུས་གསོ། གུང་གསེང་སྐབས་ཀྱི་ཆེས་ལེགས་པའི་འཚོ་གནས་མཁོ་འདོན་བྱ་རྒྱུ་དང་།ཞིང་ལས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་པའི་ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས་ཞིང་ལས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཡུལ་སྐོར་གྱི་དགོས་མཁོ་ལ་དམིགས་ཏེ་དེང་རབས་ཀྱི་ཞིང་འབྲོག་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་སུ་གཏང་བ་དང་།མུ་མཐུད་ནས་དུང་དཀར་ལུང་པའི་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་རེ་བ་གསར་པ་དང་བསྟུན་ནས།ས་གནས་དེ་གའི་མི་སེར་ཚོར་དབུལ་ཕོངས་ལས་ཐར་ནས་ཡོང་འཕར་འཚོལ་གོ་སྐབས་མཁོ་འདོན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།།