འཇམ་དཔལ་རྒྱལ།

         ནང་དོན་གནད་བསྡུས།  ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་འཁོར་བ་ནས་མྱང་འདས་ཀྱི་བར་ཏུ་འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་ཇི་ལྟར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཚུལ་གླེང་ཡོད་ཅིང་། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིག་པ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྣམ་ཤེས་དང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་རྣམས་ནང་དོན་རིག་པའི་གཞུང་ནས་བསྒྲུབས་ཚུལ་དང་། དེང་རབས་ནུབ་གླིང་ཚན་རིག་གིས་བསྒྲུབས་ཚུལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དང་། ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཚོགས་དལ་འབྱོར་གྱི་མི་ལུས་རིན་ཆེན་ཡིན་པ་དང་། འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན། འདས་བྱས་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་དེ། དེ་ལས་ཐར་བ་ལ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འཇུག་ཚུལ་གྱི་རིགས་པ་རྒྱས་པར་གླེང་ཡོད། 
        བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ།  ཕར་ཕྱིན་དྲུག བསམ་བློའི་གཞུང་ལུགས། 
        ནང་བསྟན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་པ་ཐམས་ཅད་རྟགས་དང་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་ཁུངས་བཙུན་ཞིང་རིག་པའི་རྣམ་གཞག་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་།  ཆོས་ཀྱི་ནང་ཚན་གྱི་རིགས་པ་ཆུང་ངུ་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་ཚན་ཆེན་པོ་དང་རིགས་པ་ཆེན་པོར་འབྲེལ་ཡོད་ལ།  མི་ལུས་གཅིག་གི་ཡན་ལག་ལྔ་བོ་ལྟ་བུར་ཕན་ཚུན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་གནས་ཕྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་གླེང་བ་ལ། ནང་བའི་ཆོས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་རིག་པའི་སྤྱི་ཁོག་ཙམ་བཤད་པའི་དགོས་པ་ཡོད། 
        དོན་ཚན་དང་བོ།  ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་གླེང་བ། 
        སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་རྣམས་སུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་སུ་འདོད་ཅིང་། དེ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ནི་སྟོང་བ་ཉིད་ཡིན་ཞིང་། རྣམ་པ་འཁྲུལ་བ་དང་། མཚན་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་དུ་བསྟན་ཡོད། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་རང་བཞིན་སྟོང་བ་ཉིད་ཡིན་ཞིང་། རྣམ་པ་འཁྲུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཟད་ཅིང་ཡལ་བ་ཡིན་ལ། མཚན་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པར་གྲུབ་པའི་སྟེང་ནས་བྱུང་བ་ལས་རྣམ་ཤེས་མེད་པས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མེད་ཆོག་པས་སངས་རྒྱས་ཆོས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་བོ་ནི་རྣམ་ཤེས་དང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པར་ངེས་པ་དེའོ། ། 
        དང་བོ།  རྣམ་ཤེས་དང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པའི་ལྟ་བ་རྙེད་ཚུལ། 
        གཅིག ནང་བའི་བསྟན་གཞུང་ལས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་འདོད་ཚུལ། 
        དགེ་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་ནས༼ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་གཤིས་ལ་ཉེ་གྱུར་ན། ། དེ་ལྟར་མཁས་པའི་ཚིག་ནི་ལྐུག་འགྱུར་བས། ། རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ཕྲ་བའི་ཆོམ་རྐུན་ཀུན། ། སྨྲ་བསམ་བརྗོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་བར་བཤད། ། ༽ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན་རློམ་པའི་འོད་ཚོད་དུ་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། གསལ་རིག་གི་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་སྲོག་ལྡན་ཐམས་ཅད་བྱུང་བ་ལས་བརྟེན་ནས་འཛམ་གླིང་ཆེན་པོ་འདི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་ལས་ཕྱི་ཡུལ་གཙོ་བོར་འདོད་པ་དང་ནང་ཡུལ་ཅན་གཙོ་བོར་འདོད་པའི་འགལ་བ་ལྟག་སྤྲོད་ཀྱི་ལྟ་བ་མང་བོ་བྱུང་ནའང་། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་གནས་ཞེས་བཤད་པས་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ལ་གཙོ་ཕལ་མེད་པར་ཕན་ཚུན་ལྟོས་བཅོས་ཀྱིས་གནས་བར་འདོད་པའི་ལྟ་བ་བཏོན་ཡོད་ཅིང་། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང༼རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི། །  ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། ༽ ཞེས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་བཅོས་ཡིན་པའི་འདོད་ཚུལ་བཟུང་ཡོད་དོ། ། 
        ནང་བའི་བསྟན་གཞུང་ནི་རྩོད་སྒྲུབ་ཀྱི་རིག་པ་ཞིབ་མོས་ལོ་ངོ་མང་བོས་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་དུ་རིགས་པ་འདི་དག་ལ་རྒོལ་བར་ནུས་པའི་རིགས་པ་མ་བྱུང་། རིགས་པ་འདི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པར་ངེས་པའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་པས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་འདོད་ཚུལ་ལ་རིགས་པ་རྩལ་ཏུ་བཏོན་ནས་མང་དུ་བསྒྲུབས་ཡོད་ནའང་གཙོ་བོ་ཕྱོགས་འདི་བཞི་གཙོ་བྱས་ཏེ་ལས་མང་དུ་གསུངས་ཡོད། 
        རིགས་འདྲ་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མ་རྣམས་ལ་སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་བྱིས་པའི་དབུགས་འབྱུང་རྔུབ་སོགས་རང་གི་རིགས་འདྲ་སྔོན་སོང་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པ་ལས་ལུས་འབའ་ཞིག་ལས་སྐྱེས་པ་མིན་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་ནུས་པས་དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་དང་འགལ་ཞིང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རིགས་པ་དང་ཡང་འགལ། རྒན་དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེས༼ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་ལས།  སྐྱེས་པ་ཡོངས་སུ་ལེན་པ་ན། ། འབྱུང་རྔུབ་དབང་བོ་བློ་དག་ནི། ། རང་གི་རིགས་ལ་ལྟོས་མེད་ཅན། ། ལུས་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལས་སྐྱེས་མིན། ། ཧ་ཅང་ཐལ་ཕྱིར། ༽ ཞེས་དང་། སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས༼མངལ་ན་འདུག་པའི་སྔོན་རོལ་བློ་དེ་ནི། ། དེ་མ་ཐག་པའི་ཚེ་རབས་སྔ་མའི་བློ། ། ༽སོགས་མང་དུ་བསྒྲུབས་ཡོད། 
        ཉེར་ལེན་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིགས་པས་གཏན་ལ་ཕབ་ཞིང་། དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་བསྣོག་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ།  དངོས་པོ་གང་ཡིན་ཀྱང་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་དང་བརྒྱུད་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་མེད་པར་འདུས་བྱས་དེ་མི་སྐྱེ་བར་འདོད། དེས་ན་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་དེ་ལས་མ་འདས་དེ་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ཡོད་པར་གྲུབ། དཔལ་ལྡན་ཆོས་གྲགས་ཀྱིས༼རྣམ་ཤེས་མིན་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི། །  ཉེར་ལེན་མིན་པའི་ཕྱིར་ཡང་འགྲུབ། ། ༽ ཞེས་དང་།  ༼ཞི་བ་འཚོས། དེ་ཕྱིར་ཐོག་མའི་རྣམ་ཤེས་ནི། ། རང་གི་ཉེར་ལེན་སྟོབས་ལས་བྱུང་། རྣམ་ཤེས་ཉིད་སོགས་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས། ། ད་ལྟ་བ་ཡི་རྣམ་ཤེས་བཞིན། ། ༽ ཞེས་ནས་ཀྱི་ས་བོན་ལས་ནས་དང་གྲོ་ཡི་ས་བོན་ལས་གྲོ་བྱུང་བ་བཞིན། རྣམ་ཤེས་ཡང་དངོས་རྒྱུ་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་བསྒྲུབས་ཡོད། 
        གོམས་པ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་བློ་ཐམས་ཅད་གོམས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། རང་རྒྱུད་ན་ཡོད་པའི་གཞན་ཕྱོགས་ལ་སྡང་བ་དང་རང་ཕྱོགས་ནས་ཆགས་པའི་བློ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གོམས་པའི་དབང་གིས་ཡིན་ཞིང་། བློ་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ཡིན་པས་རྒྱུ་ཡོད་དེ། རྒྱུ་སྔོན་སོང་གི་གོམས་པ་ཡིན། དེ་ཕྱིར༼བློ་ཡི་མཐུ་སྟོབས་གསལ་བ་མེད་པ་དང་། ། དབང་བོ་རྣམས་ཀྱང་བླུན་པོའི་རང་བཞིན་ཅན། ། བཙས་མ་ཐག་ཏུ་སུས་ཀྱང་མ་བསྟན་པར། ། ཁ་ཟས་ཟ་བར་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་དང་། ། ནུ་ཞོ་འཐུང་བར་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་དང་། ། དེ་དག་ཚེ་རབས་གཞན་ལ་གོམས་པས་མཐུས། ། ༽ ཞེས་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས་ཀྱང་བག་ཆགས་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་དང་། བཙས་མ་ཐག་པའི་བྱིས་པའི་བློ་དེ་ཡང་སྔ་མའི་རང་གི་བློ་ཡི་བག་ཆགས་ཡིན་པ་ལས་ཕ་མའི་བློ་ལ་འབྲེལ་བ་མེད་ཅིང་། ༼ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་བསྐྱེད། ། མ་ཡི་ཟླ་མཚན་ཤ་ཁྲག་དོན་སྣོད་སྐྱེད། ། རང་གི་སེམས་ལས་དབང་བོ་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་། ། ས་ལས་ཤ་དང་རུས་པ་སྣ་དྲི་བསྐྱེད། ། ཆུ་ལས་ཁྲག་དང་ལྕེ་རོ་རླན་པ་བསྐྱེད། ། མེ་ལས་དྲོད་དང་མདོག་གསལ་མིག་གཟུགས་སྐྱེད། ། རླུང་ལས་དབུགས་དང་ཕགས་པ་རེག་བྱ་སྐྱེད། ། མཁའ་ལས་བུ་ག་རྣ་བ་སྒྲ་སྐྱེད་འགྱུར། ། ༽ ཞེས་རང་གི་སྔར་སོང་གི་བློའི་བག་ཆགས་ལས་ད་ལྟའི་རྣམ་ཤེས་དང་སེམས་ཁམས་གྲུབ་པར་བཤད་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒན་དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཀྱང་༼གལ་ཏེ་རྣམ་ཤེས་སྔར་མེད་པ་ཞིག་གསར་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན། སྐྱེ་མ་ཐག་ནས་བསླབ་མ་དགོས་པར་ནུ་མ་འཐུང་ཤེས་པ་དང་། ལང་ཚོ་རྒྱས་དུས་མ་བསླབས་ཀྱང་ཕོ་མོ་ཕན་ཚུན་ཆགས་པ་སྤྱོད་ཤེས་པ་སོགས་སྔོན་གོམས་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་རིགས་ཡོད་དོན་མེད་དེ། དཔེར་ན། གསར་ཏུ་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་མི་ལ་སྔོན་གོམས་བག་ཆགས་ལས་བྱུང་བའི་རང་བྱུང་བྱ་སྤྱོད་མི་སྲིད་པ་དེ་བཞིན་ནོ། ། ༽ ཞེས་གནད་དུ་ཐིངས་པའི་རིགས་པ་མང་དུ་གསུངས་ཡོད་དོ། ། 
        མྱོང་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་དེང་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཏུ་ཧ་ཅང་མང་སྟེ། སྔ་མའི་བག་ཆགས་ཟད་མེད་པའི་བྱིས་པའི་དུས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་མཆོད་ཆ་སོགས་ངེས་འཛིན་བྱ་ཐུབ་པ་སོགས་མང་ཞིང་། དེ་ལ་༼སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས། བསམ་གཏན་གོམས་བྱས་དྲན་པ་གསལ་བ་ཡིས། ། ཚེ་རབས་སྔ་མ་དྲན་པའང་དེ་ན་ཡོད། ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དེ་ལས་རྗེས་སུ་དཔོག།  ང་བདག་ལས་ཀྱང་མངོན་པར་མི་འགྱུར་རམ། ། ༽ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་མ་ཟད་། སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མྱོང་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པའི་དབྱིན་ཇི་དང་། བོད་རྒྱ་ཡིག་རིགས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་ཀྱང་མང་དུ་སྣང་ངོ་། ། 
        མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པར་བསྒྲུབས་པའི་གཞིའི་སྟེང་དུ་ལས་འབྲས་སོགས་བསྒྲུབས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་རིགས་པ་གཏིང་ཟབ་མོས་བསྒྲུབས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་གཙོ་བོ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་༼ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ༽གྱི་ཚད་མ་གྲུབ་པའི་ལེའུར་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་འདོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དང་རིགས་པ་བཏོན་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དགག་པ་སོགས་མང་དུ་གསུངས་ཡོད་པས་དེ་དང་མཇལ་ན་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པར་ངེས་པ་རྙེད་སྲིད་དོ། ། 
        གཉིས།  དེང་རབས་ནུབ་གླིང་ཚན་རིག་གིས་སྐྱེས་པ་སྔ་ཕྱི་བསྒྲུབས་ཚུལ། 
        ད་ལོ་དངོས་སུ་པར་བསྐྲུན་བྱས་མེད་པའི་ནང་ཁུལ་རྒྱུ་ཆའི་དཔེ་དེབ་གསར་བ་ཞིག་ལག་ཏུ་སོན་ཞིང་། དེ་ནི་（澳洲昆士兰大学商学院）ཨོ་གྲིག་ཁོང་ཧྲི་ལན་སློབ་ཆེན་ཚོང་རིག་སྡེ་ཁག་དང་ཀྲུང་གོའི་ཀྲུང་ཧྲན་སློབ་ཆེན་རི་བོ་ཝུའུ་ལུང་ལྷོ་རྒྱུད་སྡེ་ཁག་（中国中国山大学岭南学院）གི་དངུལ་རྩའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ། འབུམ་རམས་པ་（钟茂森）ཀྲུང་མའོ་ཟིན་གྱིས་འཛམ་གླིང་ས་ཆ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་ལ་སོང་ནས་གསུངས་བཤད་གནང་བའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དཔེ་དེབ་ཀྱི་མིང་ལ་《因果轮回的科学证明》༼སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པའི་ཚན་རིག་གི་བདེན་དཔང་༽ཟེར།  དཔེ་དེབ་དེ་ནི་གནའ་དེང་འཛམ་གླིང་གི་མཁས་པ་དང་སྨན་པ། ཚན་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་མེད་ལ་ལོ་མང་བོར་ཚོད་ལྟ་དང་ཞིབ་འཇུག་མང་དུ་བགྱིས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན། 
        ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་མང་བོའི་ཚན་རིག་རིག་གཞུང་སྣ་ཚོགས་སུ་རྣམ་ཤེས་ལ་ཞིབ་འཇུག་མང་དུ་བགྱིས་ཡོད་ཅིང་། ཁོ་ཚོས་མིའི་རྣམ་ཤེས་ནི་གནས་སྐབས་སུ་ལུས་ལ་གནས་པ་ཙམ་ལས་ཡུན་རིང་བོར་ལུས་གཅིག་ལ་གནས་མི་སྲིད་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་ནི་མི་ཤི་རྗེས་ལུས་དང་ཁ་བྲལ་ནས་གནས་ཐུབ་པ་སོགས་བཤད་ཡོད་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚན་རིག་རིག་གཞུང་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་གཙོ་བོ་ཞིག་ལ་(Near-Death Experience Study)འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཞིབ་འཇུག (濒死体验研究)ཏུ་འབོད་ཅིང་། ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་འདིའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནི་རང་བྱུང་ལོ་ཡི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་མི་དང་ནད་ཀྱིས་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་མི་དག་ཡིན་ཞིང་།  ནད་པ་གཤགས་བཅོས་སྟེགས་བུའི་སྟེང་དུ་བརྒྱལ་ནས་རྣམ་ཤེས་ལུས་པོ་དང་ཁ་བྲལ་ནས་ཕྱི་ལ་སོང་བའི་སྣང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཕྱིར་ལུས་པོར་ཞུགས་ཏེ་དྲན་སོས་ནས་སྨན་པ་རྣམས་ལ་སྙན་ཞུ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་དེ་དག་ལ་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཟེར། དོན་དངོས་སུ་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཟེར་བ་ནི་སྣང་ཚུལ་ཐུན་མོང་བ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ༼ཨ་རིའི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་བསྡོམས་རྩིས་ཀུང་ཟི་ཀེ་ལོའུ་ཕུ་ཀུང་ཟིའི་（盖珞普公司）བསྡོམས་རྩིས་ལྟར་ན་ཨ་རི་རྒྱལ་ཁབ་ནས་མི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ལ་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་གྱི་སྣང་ཚུལ་བྱུང་བར་བཤད། ༽ ཡོད་། 
        འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཐབས་འདི་ནི་ཅུང་སྔ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཡིན་ལ། ༡༩༥༩ལོར་ཨ་རིའི་སེམས་ཁམས་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པའི་ཆེད་ལས་མཁས་པ(Karlis Osis)ཁ་ལིས་ཟི་ཨོ་ཞིས་སི་ལགས་ཀྱི་ནད་ཤིའི་གོ་རིམ་ལུས་བཤེར་གྱི་ཞིབ་བཤེར་རེའུ་མིག་གཞིར་བཟུང་ནས༡༩༧༢ལོར་ཁོས（At the Hour of Death）༼འཆི་ཁའི་སྐད་ཅིག་མ༽ཞེས་པའི་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་གི་སྙན་ཞུ་ཞིག་སྤེལ་ཞིང་། ཞུ་དོན་མདོར་བསྡུས་ན། ༼ནད་པ་མང་ཤས་འཆི་ལ་ཉེ་ཁར་བརྗེད་ངེས་ཁྱེར་ཞིང་། ཐ་ན་དྲན་རིག་ཉམས་པའི་སྣང་ཚུལ་ཡོད་ལ། ཡིན་ནའང་རང་གི་དྲན་རིག་གསལ་བོ་རྒྱུན་སྐྱོང་ཐུབ་པ་ཅན་ཡང་ཡོད་། ཁོ་ཚོས་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་ཀྱི་ཉམས་སོང་དང་གནས་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་བཤད་ཅིང་། དཔེར་ན། སྔར་འདས་སོང་གི་ཤ་ཉེ་དང་གྲོགས་པོའི་རྣམ་ཤེས་དང་འཕྲད་པ་མ་ཟད། ཆོས་ལུགས་དང་ལྷ་སྒྲུང་གི་ཁྲོད་དུ་བྱུང་བའི་མི་སྣ། འོད་སྟོང་གི་སྒོར་མོ་དང་། མཛེས་སྡུག་གི་ས་ཆ་སོགས་མཐོང་བར་བཤད་། འདི་ལྟ་བུའི་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ལ་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ལྡན་ཏེ། ཁོ་ཚོར་ལྟས་མཚན་དང་། ལྷིང་འཇགས། བློ་བདེ་བག་ཕེབས་ཀྱི་སྐྱིད་སྣང་། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་སོགས་སྟེར་ནུས་སོ། ། ༽ ཚན་རིག་གི་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་ཐབས་འདིས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་། 
        གཞན་ཡང་ཨ་རིའི་ཁང་ནེ་ཐ་ཁི་སློབ་ཆེན(康奈迪克大学)གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཞིག་སྟེ། འབུམ་རམས་པ་ཁིན་ནེ་སི་རེན(Kenneth Ring)ལགས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་ཚོ་ཆུང་ཞིག་གིས་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བཞིན་ཡོད། ཁོ་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། ཆ་སྙོམས་ཀྱིས་མི་གྲངས་བརྒྱ་ཆའི་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ། མི་བཅུའི་ནང་གི་གསུམ་ལྟ་བུར་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་གྱི་སྣང་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་དེ། དེ་དག་འཆི་ཁ་མའི་རྣམ་ཤེས་ལུས་དང་བྲལ་ནས་ཅུང་ཟད་འགོར་ནས་ཕྱིར་ལུས་རྐྱར་ཞུགས་ཏེ་ཁོ་ཚོར་ཁ་བརྡ་བྱེད་ཅིང་། ཡུལ་གཞན་དུ་སོང་ནས་མཐོང་སྣང་དུ་ཤར་མ་མྱོང་བའི་ས་ཆ་དང་ཡ་མཚན་གྱི་སྣང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་མཐོང་བར་བཤད་། འདི་ལྟ་བུའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་སྟེ། ཨ་རིའི་ཧྭ་ཧྲན་ཏོན་སློབ་ཆེན་གྱི(华盛顿大学)བྱིས་ཚན་སློབ་དཔོན། འབུམ་རམས་པ་མེར་བིན་མོར་སི(Melvin Morse)དང་། ཨ་རིའི་ནེ་ཧྭ་ཏ་སློབ་ཆེན་(美国内华达大学)གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ། འབུམ་རམས་པ་རེས་མོན་ཏ་(RaymondA.Moody)དང་། ཨ་རིའི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་འཆི་བའི་གནད་དོན་ཆེད་མཁས་པ། (死亡问题专家)སེམས་ཁམས་སྨན་པ་ཡེ་ལིས་ཧྲ་པེ་བཅིས་པོར་ལོ་སི(Dr.Elisabeth Kubler-Ross)སོགས་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་། འདིའི་སྐོར་གྱི་རིག་གཞུང་ཆེད་རྩོམ་ཧ་ཅང་མང་བོ་ཞིག་མིང་གྲགས་ཆེ་བའི་རིག་གཞུང་དུས་དེབ་དུ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད་དེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་མཁས་གྲགས་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་སྨན་དཔྱད་རིག་གཞུང་དུས་དེབ༼ལྕང་ལོའི་རྣོ་གྲི༽《柳叶刀》(The Lancet)དང་། ༼འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཞིབ་འཇུག༽《濒死体验研究》(The Journal of Near Death Studies)སོགས་ཡོད།  ༼མཁས་གྲགས་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཆེད་མཁས་པ་མང་བོའི་གྲོས་གཞི་ལས་༡༩༧༨ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དངོས་སུ་ཚུགས་༽ པ་འདིས་ཀྱང་ཁྱབ་ཁོངས་འདིའི་རིག་གཞུང་གི་གནས་ཚུལ་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་སླེབས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་། 
        གཞན་ཡང་ཨ་རིའི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་འཆི་བའི་གནད་དོན་ཆེད་མཁས་པ་ཡེ་ལི་ཧྲ་པེ་ཅིས་པོར་འབུམ་རམས་པ(Dr.Elisabeth Kubler-Ross)ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་པའི་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་ཡོད་ཅིང་། སྔོན་ཆད་ཁོ་རང་ཉིད་ལ་འང་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་བྱས་མྱོང་ལ། ཁོ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལུས་པོ་དང་ཁ་བྲལ་ནས་ཕྱིར་ལུས་རྐྱ་རུ་ཞུགས་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཀྱང་བཤད་ཡོད། ཁོ་མོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་པའི་དེའི་སྐོར་གྱི་གསུང་རྩོམ་མང་བོ་ཡོད་དེ། ༼ཤི་རྗེས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག༽(On life After Death)《关于死后的生命》དང་། ༼འཆི་བ་དང་འཆི་ཁའི་སྐད་ཅིག་མ། ༽(On Death and Dying)《关于死亡与临终》ཁོ་མོའི་གསུང་རྩོམ་འདི་དག་འཛམ་གླིང་གི་སྐད་རིགས་མང་བོར་བསྒྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱུགས་ཆེ་བའི་དཔེ་དེབ་ཡིན་ཞིང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གསོ་བ་རིག་པའི་བདེན་དཔང་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་བསྒྲུབས་ཡོད། 
        སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་དང་རྣམ་ཤེས་ནི་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲུབས་པ་དང་གསོ་རིག་དང་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟའི་བརྟག་དཔྱད་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲུབས་ཚུལ་ཡོད་ཅིང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དུ༼གཞལ་བྱ་གཉིས་ཕྱིར་ཚད་མ་གཉིས། ༽ཞེས་པ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་ཡིད་ཆེས་རྗེས་དཔག་ལ་བརྟེན་ནས་དཔྱད་པའི་ཁོངས་སུ་འདུ། ནུབ་གླིང་དུ་གོང་གསལ་གྱི་ཚན་རིག་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་དེ་རྣམ་ཤེས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་ཐབས་འདི་མ་ཟད་གཞན་ད་དུང་མང་བོ་ཡོད་དེ། སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་གནས་ཚུལ་བཤད་པ་དང་དེའི་ཅ་ལག་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་བརྟག་ཐབས་དང་། གཉིད་འགུག་གི་བྱེད་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཁམས་རྒྱུན་ལྡན་མ་ཡིན་པའི་ནད་པར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ཕྱིར་དྲན་བྱེད་དུ་འཇུག་པ། ལུས་སྟེང་གི་ཁྱད་མཚར་བའི་ནུས་པ་སྟེ་རྣམ་ཤེས་འཕོ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་སོགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེའི་སྐོར་གྱི་འགྲེལ་བཤད་བོད་དུ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ༼དེ་ནས་རླུང་གི་རྒྱུ་བའི་ཁམས་ཤིན་ཏུ་ཞན་པར་གྱུར་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཕྲ་མོ་ལ་ཐིམ་པར་བརྩོན་པ་ན་ཕྱི་རྟགས་སུ་དབུགས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་འབྱུང་རྔུབ་མི་བྱེད་པར་རྒྱུན་ཆད་པར་གྱུར་ལ། ནང་རྟགས་སུ་ཕྱི་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་ནང་འཛིན་པ་ཤེས་པ་ལས་རྒྱང་ཆད་ལྟ་བུར་སྣང་བའི་གཉིས་སྣང་རགས་པ་མཐའ་དག་ཐིམ་པར་གྱུར་ནས་མར་མེ་འབར་བ་རླུང་གིས་མ་བསྐྱོད་པ་དང་འདྲ་བའི་སྣང་བ་འཆར་བ་འབྱུང་ལ། དེའི་ཚེ་སེམས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོ་བོ་གསལ་རིག་གི་རྣམ་པ་རྗེན་པར་འབྱུང་ཞིང་གོང་ཏུ་བཤད་པའི་ཕྱི་ནང་གི་རྟགས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་འདི་དང་འདིའི་རྟགས་ཡིན་པར་ངོ་ཤེས་པར་བྱེད་སྙམ་པའི་དྲན་པ་དང་། དེ་ཉིད་སྔར་གྱི་རིམ་གཉིས་ཀྱི་ལམ་འཁྱེར་བསྒོམ་པའི་གསལ་འདེབས་སུ་གྱུར་མ་གྱུར་རྟོགས་པའི་ཤེས་བཞིན་ཤུགས་དྲག་པོ་སྐྱེ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཞེས་པའོ། ། ༽ ཞེས་དང་། དེ་མིན་འཕོ་བ་གྲོང་འཇུག་དང་ལྷ་བ། གཉིད་ལོག་པའི་སྐབས་སུ་གློ་བུར་གཉིད་ལས་དཀྲོགས་མི་རུང་བ་སོགས་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུའང་མང་བོ་ཡོད་ཡང་གོང་གསལ་འདིས་མཚོན་ནུས་པས་རེ་ཞིག་ནུབ་གླིང་བས་ཚན་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་ཤེས་བསྒྲུབས་ཚུལ་ཆོག་པར་བྱ། 
        མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལས་འབྲས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ། སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་བགྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རྣམ་གཞག འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ལས་ཐར་བ་མྱང་འདས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་པའི་རིགས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་གོང་གསལ་གྱི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་དང་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་བས་རྣམ་ཤེས་ལ་ངེས་པ་རྙེད་དེ་ད་གཟོད་འཇིག་རྟེན་དུ་དར་ཞིང་རྒྱས་བར་གྱུར་བ་ཡིན་ནོ། ། 
        དོན་ཚན་གཉིས་པ།  ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཚོགས་བཤད་པ། 
        འཇིག་རྟེན་ནི་སྲོག་མེད་དང་སྲོག་ལྡན་སེམས་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་ཅིང་།  ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཏུ་དལ་འབྱོར་རྣམ་གཉིས་དང་དད་པ་རྣམ་གསུམ་ཚང་བའི་མི་ལུས་པ་རྣམས་ལ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དམྱལ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང་། ཡི་དྭགས་ནི་སེམས་ཚིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ། དུད་འགྲོ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར། དེ་དག་གསུམ་ཆར་ངོ་ཚ་མེད་ཅིང་། ཁྲེལ་མེད་པས་རྒྱུད་མ་རུང་བར་གྱུར་བའི་ཕྱིར། ཆོས་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་གོ་སྐབས་མེད་པར་བཤད། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་ཡང་དག་པར་འཇུག་དགོས་ན་རྨང་གཞིའི་ཆ་རྐྱེན་འདི་བཞི་ཚང་དགོས་ཏེ། རྒྱུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་བོ་སྟེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས། རྟེན་མི་ལུས་རིན་ཆེན་ཏེ་དལ་བ་བརྒྱད་དང་འབྱོར་བ་བཅུ་ཚང་བ། རྐྱེན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཐབས་གདམས་པའི་མཆོག་གྱུར་བཞི་ཐོབ་ན་འབྲས་སུ་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ནས་འཁྲུལ་མེད་ཀྱི་འགྲོ་དོན་རྒྱ་ཆེར་མཛད་པ་ཞིག་བསྟན་ཡོད། རྒྱུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་བོ་དང་རྟེན་མི་ལུས་རིན་ཆེན་ནི་ཅི་ཡིན་པ་སོགས་རེ་རེ་ནས་བཀྲལ་བ་རྫོགས་ཆེན་གྱི་གཞུང་རྣམས་སུ་མང་བས་འདིར་བཤད་པའི་དགོས་པ་མེད། སྤྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་འདི་རྒན་དར་གཞོན་གསུམ་སུ་ཞིག་གི་རང་རྒྱུད་ལ་གོམས་ན་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་གཉིས་ལ་ཕན་པས་ལམ་འདིར་འཇུག་པ་ལ་ནང་རྐྱེན་གང་དག་ཚང་དགོས་པ་བཤད་པར་འདོད་། 
        ང་ཚོ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་མང་དུ་གསུངས་པ་བཞིན། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ལས་མི་ལུས་ནི་ཧ་ཅང་གིས་ཐོབ་དཀའ་བ་དང་། དེ་ལས་དལ་བ་བརྒྱད་ནི་ཚང་དཀའ་བ་དང་རང་འབྱོར་ལྔ་དང་གཞན་འབྱོར་ལྔ་སྟེ་འབྱོར་བ་བཅུ་ནི་ཐོབ་དཀའ་བ། དད་འབྱོར་རྣམ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་མི་ལུས་རིན་ཆེན་ཞིག་ལེན་པ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་བསགས་དགོས་པ་སོགས་མང་དུ་གསུང་ཡོད། འདི་དག་ལ་ཞིབ་ཏུ་མཇལ་ན་ད་ལྟའི་མི་ལུས་འདི་རིན་པོ་ཆེ་ཡིན་ཚུལ་ལ་ངེས་པ་རྙེད། དེ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིམ་པར་འཇུག་པའི་ནང་བསམ་བློའི་རྨང་གཞི་དང་བོ་ཡིན། 
        དེ་ནས་ཚེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་ཞིང་འདས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ལ་ངེས་པ་རྙེད་པ་ནི་རང་གིས་རང་ངོ་ཤེས་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཤེས་པས་རང་གི་དོན་བྱ་ངེས་ཤིང་། ཚེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་ཚུལ་ལ༼ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་བསམས་ཏེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ། ནང་བཅུད་ཀྱི་འགྲོ་བ་ལ་བསམས་ཏེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ། དམ་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ་བསམས་ཏེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ལ་བསམས་ཏེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ། དཔེ་དོན་སྣ་ཚོགས་ལ་བསམས་ཏེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ། འཆི་རྐྱེན་ངེས་མེད་ལ་བསམ་ཏེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ། འདུན་པ་དྲག་པོ་ལ་བསམས་ཏེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ༽ དང་བདུན་ཡོད། ཚེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་མི་ཚེ་ལ་གནམ་ས་ལྟ་བུའི་འགྱུར་ལྡོག་འབྱུང་སྲིད་དེ། ༼པུ་ཏོ་བའི་ཞལ་ནས།  ཆོས་གཅིག་ཏུ་བྱ་བ་ལ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ་འདི་གལ་ཆེ་སྟེ། འཆི་བ་མི་རྟག་པ་འདི་བསྒོམ་ན། དང་བོ་ཆོས་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་བྱེད། བར་ཏུ་དགེ་སྦྱོར་ལ་སྐུལ་བའི་རྐྱེན་བྱེད། ཐ་མ་ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་གྲོགས་བྱེད། ཡང་མི་རྟག་པ་འདི་བསྒོམ་ན། དང་བོ་ཚེ་འདིའི་གདོས་ཐག་གཅོད་པའི་རྒྱུ་བྱེད། བར་ཏུ་འཁོར་བ་མཐའ་དག་ལ་ཞེན་པ་ལྡོག་པའི་རྐྱེན་བྱེད། ཐ་མ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དུ་འཇུག་པའི་གྲོགས་བྱེད། ཡང་མི་རྟག་པ་འདི་བསྒོམ་ན། དད་བོ་དད་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བྱེད། བར་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པའི་རྐྱེན་བྱེད། རབ་སྐྱེ་བའི་གྲོགས་བྱེད། ༽ ལ་སོགས་ཚེ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པ་དང་དེ་ལ་ངེས་པ་རྙེད་པ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་བསམ་བློའི་སྟེགས་བུ་གཉིས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། 
        འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་པ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་ལམ་དུ་ཞུགས་པར་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཤེས་བྱ་ཡིན། མི་རྣམས་སྐྱེས་པ་ནས་འཆི་དགོས་པ་དང་ཤི་ནས་ཀྱང་མི་སྡོད་པར་ཕྱིར་སྐྱེ་དགོས་པའི་གོ་རིམ་ཡོད་ལ། ༼སྤྱིར་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་རྫ་མཁན་གྱི་འཕང་ལོའམ། ཟོ་ཆུན་གྱི་ཁྱུད་མོའམ། བུམ་ནང་གི་བུང་བ་བཞིན་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཁོར་བས་ཏེ། དེའང་བུམ་ནང་དུ་བུང་བ་བཅུག་ནས་ཁ་བཅད་པ་ན་བུང་བ་དེ་གང་དུ་འཕུར་ཡང་བུམ་ནང་ལས་གཞན་དུ་འགྲོ་མི་ནུས། དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་གནས་འདི་མཐོ་དམན་གང་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་འཁོར་བའི་གནས་རིས་ལས་མི་འདའ་སྟེ། བུམ་པའི་ལྟ་བུ་མངོན་མཐོ་ལྷ་མིའི་གནས་དང་། སྨད་ལྟ་བུ་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་གནས་རིས་ཡིན། དེ་འགྲོ་བའི་གནས་རིགས་དྲུག་པོ་འདིར་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་རྒྱུས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་ཞིང་འཁོར་བས་ན་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ། ༽ དེ་ལྟ་བུར་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་ལས་ཀྱི་འཁོར་བ་ན་ཐོག་མ་མེད་ཅིང་། སེམས་ཅན་ལ་ཐོག་མ་མེད། དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མ་རུ་མ་གྱུར་བ་མེད་པས་༼མ་ཡིན་ཐུག་མཐའ་རྒྱ་ཤུག་ཚི་གུ་ཙམ། ། རི་ལུར་དྲིལ་ཀྱང་ས་ཡིས་ལངས་མི་འགྱུར། ། ༽ ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་སེམས་ཅན་ལ་ཐོག་མ་མེད་པས་འཐོར་བ་ལ་ཐོག་མ་མེད་ཅིང་། སྐྱེ་འཆི་ལའང་གོ་རིམ་མེད། 
        རིགས་དྲུག་ལས་འཁོར་ན་རིགས་དྲུག་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་དེ། དམྱལ་བ་ལ་ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་སོགས་སྡེ་ཚན་བཅོ་བརྒྱད་དང་། ཡི་དྭགས་ལ་བྱིང་ན་གནས་པའི་སྒྲུབ་པ་གསུམ་ཅན་དང་། མཁའ་ལ་རྒྱུ་བའི་ཡི་དྭགས་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ། མི་ལ་རྩ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་བཞི་སོགས་མང་དུ་ཡོད་ཅིང་། དེས་ན་འཁོར་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མ་ཁྱབ་པ་མེད་ཅིང་དེ་ལས་ཐར་དགོས་ན་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཉམས་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས་མྱང་འདས་ཀྱི་གོ་འཕངས་ལ་བརྩོན་དགོས་ཤིང་། འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་རྟོགས་པས་སྲིད་པའི་བདེ་བར་མི་ཆགས་ཤིང་ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འཇུག་པའི་བསམ་བློའི་སྟེགས་བུ་ཡིན། དེ་ཕྱིར་རྗེ་མི་ལའི་ཉམས་མགུར་ལས་ཀྱང་། ༼སྡུག་བདེན་ཉེས་དམིགས་བསམ་ལ་མ་འབད་ན། ། ཐར་བ་དོན་གཉེར་ཇི་བཞིན་མི་སྐྱེ་ཤིང་། ། ཀུན་འབྱུང་འཁོར་བའི་འཇུག་རིམ་མ་བསམ་ན། ། འཁོར་བའི་རྩ་ལག་གཅོད་ཚུལ་མི་ཤེས་པས། ། སྲིད་ལས་ངེས་འབྱུང་སྐྱོ་ཤས་བརྟེན་པ་དང་། ། འཁོར་བར་གང་གིས་བཅིངས་པ་ཤེས་པ་གཅེས། ། ༽ཞེས་གསུངས་སོ། ། 
        འདས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་ཤེས་པས་ཚེ་འདིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་སེམས་མི་ཆགས་ཤིང་། ཕྱིའི་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་གཉེར་པོར་གྱུར་ཏེ་སེམས་དགེ་བའི་ལས་ལ་འཇུག་ཤིང་། བློ་ངན་གྱི་དྲི་མ་དང་རིང་དུ་བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་འདིའང་ཐར་བའི་ཐབས་དང་གདམས་ངག་ཡིན་ལ། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་པོ་དང་ཐག་ཉེ་བར་འགྱུར་བའི་ལམ་ཡིན། 
        ལས་འབྲས་ལ་ཡིད་ཆེས་རྙེད་ཚུལ་གྱི་རྣམ་གཞག་དང་དེའི་རིགས་དབྱེ་རྣམས་ནི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དུ་དཔྱད་པ་གནད་དུ་ཐིངས་པ་བཏང་ཡོད་ཅིང་། རིགས་པ་ཧ་ཅང་གཏིང་ཟབ་ཡིན། ཁྱད་པར་ཏུ་དེ་དག་གི་རིགས་དབྱེ་སྟངས་ལ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དཔྱོད་ཤེས་ཡོད་དེ་དཔེར་ན། ལས་ལ་བསམ་པའི་ལས་དང་སེམས་པའི་ལས་ཞེས་རིགས་གཉིས་སུ་བགོས་པ་དང་། སེམས་པའི་ལས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་དང་། སེམས་པས་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསམ་པའི་ལས་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སུ་འདུ་བ་དང་། རིམ་བཞིན་༼ལུས་ཀྱི་ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ། ། ངག་གི་རྣམ་པ་བཞི་དང་ནི། ། གང་ཡང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་གསུམ་པོ། ། ༽ཞེས་དང་། དེ་དག་རེ་རེ་ལའང་ནང་གསེས་སུ་མཚན་ཉིད་དང་བཅས་པ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་རང་ག་བའི་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་བ་ཞིག་གོ། ཆ་ཚང་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་འདི་ལྟ་བུར་མཇལ་ན་ཡིད་ལ་ངེས་ཤེས་རྙེད་ཅིང་། རང་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བདག་དམ་བྱེད་ཐུབ།  ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་ལས་བྱུང་བ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏུ་༼མདོ་སྡེ་བརྒྱ་བ་ལས། ལས་རྣམས་ཀྱང་ནི་སྣ་ཚོགས་ལས། ། དེ་ཡིས་འགྲོ་འདི་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། ༽ དང་། ༼ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ལས་ཀྱང་། འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ལས་སྐྱེས། ། ༽ ཞེས་དང་། ༼མདོ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ཆུང་བ་ལས་ཀྱང་། མེ་ནི་གྲང་བར་འགྱུར་ཡང་སྲིད། ། རླུང་ནི་ཞགས་པས་ཟིན་ཡང་སྲིད། ། ཉི་ཟླ་ཐང་ལ་ལྷུང་ཡང་སྲིད། ། ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་བསླུ་མི་མཛད། ། ༽ཞེས་མཁས་པ་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལུང་དང་རིགས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ཡོད་ཅིང་། ལས་འབྲས་ལ་ཡིད་ཆེས་པས་སུ་ཡིན་ཡང་དྲང་བདེན་གལ་ཆེར་འཛིན་ཞིང་། སེམས་ཅན་སུ་ཡང་ཡིད་ཆེས་ཆོག་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཡོན་ཏན་ལྡན་པས་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཉམས་ལེན་ལ་ཕྱོགས་པའི་རྐང་སྟེགས་ཡིན་ནོ། ། 
        མདོར་ན། གོང་གསལ་འདི་དག་དང་འབྲལ་མེད་དུ་ཡོད་པ་ནི་བདེན་པ་བཞི་ཡིན་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་མི་རྟག་པ་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་དགོས་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་གི་ཁྱད་ཆོས་ནི་རྒྱུའི་རྣམ་པའམ་ཉོན་མོངས་ཡིན་པས་སྤང་བར་བྱ་དགོས་པ། འགོག་་བདེན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ནི་འགོག་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཞིང་། གང་གིས་གང་འགོག་ཅེ་ན། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ལམ་བསྒོམས་པས་སྡུག་བསྔལ་བཀག་སྟོབས་ཀྱིས་འགོག་མཁན་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ལ་སྡུག་བསྔལ་གཏན་ཟད་དུ་བཏང་བའི་བྲལ་ཆ་ཞིག་གྲུབ་པ་དེ་ལ་འགོག་པའི་རྣམ་པ་ཟེར།  ལམ་བདེན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ནི་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ཞིང་། ཐར་བར་བགྲོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་སུ་གནས་པའི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཟེར་བ་བཞིན་བདེན་པ་བཞིན་ཡང་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཉམས་ལེན་ལ་ཕན་ཚུན་གཞོགས་འདེགས་སུ་སོང་ཡོད་པས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་ཡོད། 
        དོན་ཚན་གསུམ་པ།  ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་རིགས་པ་གླེང་བ། 
        གོང་དུ་གླེང་བའི་རྒྱུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་བོ་དང་རྟེན་མི་ལུས་རིན་ཆེན། རྐྱེན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན། ཐབས་དེ་ཡི་གདམས་ངག་བཅས་ཀྱི་རྩ་བའི་ཆ་རྐྱེན་དག་ཚང་བ་མ་ཟད། བཤེས་གཉེན་ལེགས་པར་བསྟེན་ཏེ་འདས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་དང་། ཟག་བཅས་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བའི་རང་བཞིན་དུ་ངེས་པ། ལས་འབྲས་ཡོད་པ། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ནི་ལས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ཡིན་ཞིང་། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་དེ་ལས་ཐར་དགོས་ན་འཁོར་བའི་རྒྱུ་ངན་སོང་གསུམ་དང་རིང་དུ་གྱེས་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྒོམ་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་རིགས་རྒྱུན་འདི་ལས། ད་ལྟ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་ཅིང་། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བསླབ་བྱ་དང་། འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བསླབ་བྱ་ཡིན། དེ་ལས་ཀྱང་འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པ་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིམ་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་ལག་ཆ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་རིགས་པ་ཡིན། 
        ཆོས་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་ཆེས་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞིང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མེད་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་ལམ་མེད་པར་བཤད་ཅིང་། དེས་ན་ཐར་བ་དང་མྱང་འདས་ཀྱི་ལམ་ཀྱང་མེད་པར་ཕྱིར་རིགས་དྲུག་གི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་ལས་མེད། ༼དེས་ན་རྒྱལ་བས་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་མོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་སྙིང་བོ་ཅན་འདི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་ཐབས་སུ་གསུངས་པ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རིན་པོ་ཆེ་འདི་དང་བྲལ་ན། ལྟ་སྒོམ་གྱི་ཆོས་ཇི་ཙམ་ཟབ་ཟབ་འདྲ་ཡང་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ལ་ཅི་ཡང་མི་ཕན། བསྐྱེད་རིམ་སྔགས་རིམ་སོགས་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་རྣམས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཟིན་ན་ཚེ་འདིར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་འགྲོ་བ་ཡིན་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་ན་མུ་སྟེགས་པའི་ལམ་དང་ཁྱད་པར་མེད། མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་ལའང་ལྟ་བསྒོམ་པ་སྔགས་བཟླ་བ། རྩ་རླུང་སྒོམ་པ། རྒྱུ་འབྲས་སྤངས་བླང་བྱེད་པ་སོགས་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་སྐྱབས་འགྲོ་དང་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་པོ་འདི་མེད་པས་འཁོར་བའི་གནས་ལས་ཐར་མི་ནུས་པ་ཡིན། ༽ ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༼ཕྱིའི་ཀུན་སྤྱོད་ནི་ནང་སེམས་འཁོར་ཡིན༽ དང་། ༼སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་ནོ། ༽ ཞེས་ཀྱང་གསུངས། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བསླབ་བྱ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་ཉམས་པ་དང་དེའི་ཁྱད་ཆོས། བྱང་སེམས་འཕེལ་བ་སོགས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏུ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་གསུངས་པ་ཡིན་ཞིང་། འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བསླབ་བྱ་ནི་ལམ་བསླབ་པ་གསུམ་ཏུ་འདུ་ཞིང་། དེའང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཉམས་ལེན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཡིན། 
        ༼མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བསླབ་གསུམ་དབང་དུ་མཛད་ནས་ནི། ། རྒྱལ་བས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དྲུག། ཡང་དག་བཤད་དེ་དང་བོ་གསུམ། ། ཐ་མ་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པ་གཉིས། ། གཅིག་ནི་གསུམ་ཆར་ལ་ཡང་གཏོགས། ། ༽ ཞེས་གྲངས་ངེས་མཛད་ཡོད་དེ། རེ་རེ་བཞིན་ཁོངས་བསྡུ་བྱས་ན། ལྷག་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ནི་སྦྱིན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས། བཟོད་པ་གསུམ་ཡིན་ཞིང་། ལྷག་པ་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ནི་བསམ་གཏན་ཡིན། ལྷག་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་ཞིང་། བརྩོན་འགྲུས་ནི་གསུམ་ཆར་གྱི་གྲོགས་ཡིན། དྲུག་པོ་འདིས་འཇུག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་བྱ་བསྡུས་ཡོད། 
        ཐེགས་ཆེན་གྱི་ཆོས་རྣམས་སུ་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་གྲངས་ངེས་ཀྱང་མང་སྟེ། མངོན་མཐོའི་དོན་དུ་གསུམ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་པ། ལུས་ཀྱི་དོན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས། འཁོར་བའི་དོན་དུ་བཟོད་པའོ། ། ངེས་ལེགས་ཀྱི་དོན་གསུམ་ནི་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་བརྩོན་འགྲུས། ཞི་གནས་ཀྱི་དོན་དུ་བསམ་གཏན། ལྷག་མཐོང་གི་དོན་དུ་ཤེས་རབ་རྣམས་སུ་ཡང་བཤད་ཡོད། དེ་དྲུག་པོ་ཚོགས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྡུས་ཆོག་སྟེ། སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན། བཟོད་པ་བརྩོན་འགྲུས་བསམ་གཏན་གསུམ་ཚོགས་གཉིས་ཀར་གཏོགས། དྲུག་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་མཛད་པ་ལ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཏུ་བཤད་ཅིང་། དེ་ནི་སྦྱིན་པའི་སྦྱིན་པ་དང་། སྦྱིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་རེ་རེ་ལ་དྲུག་དྲུག་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། ། 
        བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྒྱུ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་སོ་སོའི་བྱེད་ལས་ཡོད་དེ། སྦྱིན་པས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སེར་སྣ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་མ་རུང་བའི་ལས་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང་། བཟོད་པས་གནོད་པ་བསྲན་ཐུབ་པ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་གྲོགས་བྱེད་པ། བསམ་གཏན་གྱིས་སྤྲུལ་སྒྱུར་བྱེད་པ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐེ་ཚོམ་གཅོད་པ་སྟེ། མདོར་ན་དེ་དག་སོ་སོའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉམས་པ་བྱེད་པ་དང་། སོ་སོའི་ངེས་ཚིག་གི་སྐབས་སུའང་དབུལ་བ་འདོར་བར་བྱེད་པས་ན་སྦྱིན་པ་དང་། བསིལ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས། ཁྲོ་བ་བཟོད་པར་བྱེད་པས་ན་བཟོད་པ། མཆོག་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པས་ན་བརྩོན་འགྲུས། ཡིད་ནང་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་པས་ན་བསམ་གཏན། དོན་དམ་པ་ཤེས་པས་ཤེས་རབ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་འཁོར་བའི་ཕ་རོལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་ཀྱང་མང་དུ་སྣང་ངོ་། ། 
        སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དྲུག་པོ་གོ་རིམ་མེད་པར་འདོད་པ་བཞིན་བཤད་པ་ཞིག་གཏན་ནས་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་གོ་རིམ་བཞིན་གོམས་ན་ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་ཡོད་ཅིང་། གོ་རིམ་བཞིན་གོམས་པའི་གནད་དེ་ནི་ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་རིགས་པ་ཤེས་པ་ཡང་ཡིན། རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་ཚུལ་གྱི་གོ་རིམ་ལ། ༼གོ་རིམ་འདི་ལྟར་ངེས་པ་ནི། སྔ་མ་སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་དང་། སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་རིམ་གྱིས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་དང་། སྔ་མ་སྔ་མ་རགས་ཤིང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཕྲ་བ་བཅས་རྒྱུ་མཚན་གསུམ་གྱིས་གོ་རིམ་དེ་ལྟར་མཛད་པར་རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་མགོན་པོས་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བ་སོགས་ལས་ཀྱང་། སྦྱིན་སོགས་གོང་མ་གོང་མ་རྒྱུ་དང་། འོག་མ་འོག་མ་འབྲས་བུར་བསྟན་ཡོད། ༽ཞེས་གསུངས་ཤིང་། རྒྱུད་ལ་རིམ་པ་བཞིན་སྐྱེ་ན། སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ལྟ་བར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པས་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་བཟོད་པ་ལྡན། བཟོད་པ་ལྡན་པས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཤིང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ན་ཡང་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པས་ཕྱོགས་བཅུའི་མུན་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད་པ་བཞིན། དཔེར་ན་ཆོས་སློབ་པ་ལ་མགོ་སྐྱབས་འགྲོ་དང་། བོད་ཡིག་སློབ་པ་ལ་མགོ་གསལ་བྱེད་ནས་བརྩམ་དགོས་པ་ལས། བྱིས་པ་དབང་ལོག་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་སྟ་རེ་བཞག་ནས་ཤིང་གསིལ་མི་ཐུབ་པ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་དངོས་གང་ལ་ཡང་རྒྱུ་འབྲས་དང་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རྣམ་གཞག་ཞིག་ཡོད་དོ། ། 
        ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་འདི་ཉམས་ལེན་ལ་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ། ༼ལན་རེ་མེད་ན་སྦྱིན་པ་ཡིན། ། ངོ་ལྐོག་ཆུང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན། ། བཟོད་པ་ཆེ་ན་ཆོས་ཉིད་ཡིན། ། འཆི་བ་དྲན་ན་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན། ། གཡེང་བ་སྤངས་ན་བསམ་གཏན་ཡིན། ། གཅིག་སྡུད་ཤེས་ན་ཤེས་རབ་ཡིན། ། ༽ ཞེས་སེམས་བྱུང་ཐམས་ཅད་གཙོ་སེམས་ཀྱི་འཁོར་ཡིན་པས་གཙོ་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། ལུས་ངག་ཀྱང་གཙོ་སེམས་ཀྱི་འཁོར་ཡིན་ཞིང་གཙོ་སེམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ཁ་ལོ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པས་ཆོས་ཆོས་སུ་འགྲོ་མིན་སེམས་ལ་ཐུག་པར་བཤད་ཅིང་། སྦྱིན་པ་ལ་གཙོ་བོ་བདག་འཛིན་སྤངས་དགོས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གཡོ་སྒྱུ་སྤངས་དགོས་པ། བཟོད་པ་ལ་དོན་ལ་སྐྲག་མི་རུང་བ།  བརྩོན་འགྲུས་ནི་གཙོ་བོ་ཉམས་ལེན་ཡིན་པ། བསམ་གཏན་ནི་གཙོ་བོ་དང་ལ་གནས་དགོས་པ། ཤེས་རབ་ནི་གཙོ་བོ་གནས་ལུགས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་དགོས་པ་བཅས་ཡིན་ཞིང་། སོ་སོའི་མཆོག་བསྒྲུབ་པ་ལ། སྦྱིན་པའི་མཆོག་མ་ཆགས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཆོག་སེམས་ཞི་བ། བཟོད་པའི་མཆོག་དམན་ས་བཟུང་བ། བཟོད་པའི་མཆོག་དམན་ས་བཟུང་བ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་བྱང་ས་ཐོབ་པ་བཅས་ཡིན་ཞིང་། དོན་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་རང་རྒྱུད་ནས་ཕྱི་དོར་བྱ་དགོས་པས་དེ་བྱེད་ཚུལ་གྱི་གདམས་ངག་གམ་ཐབས་ལ་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་མང་བོར་ཉོན་མོངས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་ཚུལ་ཡོད་དེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མི་སྡུག་པ་བསྒོམ་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གི་གཉེན་པོ་ལ་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ། གཏི་མུག་གི་གཉེན་པོ་ལ་རྟེན་འབྲེལ་བསྒོམ་པ། ཕྲག་དོག་གི་གཉེན་པོ་ལ་བདག་གཞན་ཉམས་པ་བསྒོམ་པ། ང་རྒྱལ་གྱི་གཉེན་པོ་ནི་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་བསྒོམ་པ། ཉོན་མོངས་ཆ་མཉམ་དུ་རགས་པའམ་རྣམ་རྟོག་མང་ན་རླུང་བསྒོམ་པ་སོགས་ནི་དུས་རྒྱུན་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་སྐྱ་སེར་སུ་ཡིན་ཀྱང་རང་རྒྱུད་སྦྱར་ནས་རང་སེམས་ལ་བརྟག་ན་འབྲས་བུ་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་། བསྒོམ་པ་ཞེས་པའང་ལག་ལེན་ལ་གོམས་པའི་དོན་ཡིན། འདི་ལྟར་བསྒྲུབས་པས་ཕན་ཡོན་དཔག་མེད་འབྱུང་སྟེ། ༼འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་ཁྲིམས་ཀྱིས་བདེ། ། བཟོད་པས་མདངས་ལྡན་བརྩོན་པས་བརྗིད། ། བསམ་གཏན་གྱིས་ཞི་བློ་ཡིས་གྲོལ། ། ༽ ཞེས་གསུངས་པ་དང་། གཞན་ཡང་༼ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། མཐོ་རིམ་ཐར་བའི་བདེ་ལམ་གྱུར་བ་སྟེ། ། ལས་ལམ་བཅུ་བོ་འདི་ལས་ཉམས་མི་བྱ། ། འདི་གོམས་པའི་འགྲོ་ལ་ཕན་བསམས་པའི། ། བསམ་པའི་ཁྱད་པར་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་འགྱུར། ། ལུས་ངག་ཡིད་རྣམས་ཡང་དག་བསྡམ་བྱ་བ། ། མདོར་བསྡུས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ཞེས་རྒྱས་བས་གསུངས། ། ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ལུས་འདུས་པའི་གཞི་ཡིན་པས། ། དེ་ཕྱིར་འདི་དག་རྣམ་པར་སྦྱངས་བར་གྱིས། ། ༽ ཞེས་ཀྱང་མང་དུ་གསུངས་བ་མ་ཟད། ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ལ་ཕན་པའི་འཚེ་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་དངོས་དེ་ཡིན་པའི་སྟབས་ཀྱིས་ཆུང་བ་མི་སྒེར་དང་ཆེ་བ་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ། མིའི་རིགས་ཡོངས་ལ་ཞི་བདེ་དང་། འཆམ་མཐུན། བདེ་སྐྱིད་དང་རང་དབང་གི་ཁོར་ཡུག་ལེགས་པོ་ཞིག་བསྐྱལ་ཡོང་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཐོས་བསམ་ཀྱི་ཤེས་རབ་སྦྱངས་བ་རྣམས་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པའི་གདམས་པ་ཡོད་དོ། །
        མཆན། 
        1. རྩ་བ་དཔལ་མགོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ།  འགྲེལ་བ་གོ་རམས་པ་བསོད་ནམས་སེང་གེ དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ་རྩ་འགྲེལ[M]། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༨ ༢ ཤ༧
        2.དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་བློ།  སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་སྐོར་གོ་བདེར་ཕབ་པ་ཕན་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་གྲུ་གཟིངས། [M]ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༢༠༠༣ ༨ ཤ༦༠
        3. དཔལ་ལྡན་ཆོས་གྲགས།  ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ། [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༨༥ ༡༠ཤ༨༣
        4.དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་བློ།  སངས་རྒཡས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་སྐོར་གོ་བདེར་ཕབ་པ་ཕན་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་གྲུ་གཟིངས།  [M]ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༢༠༠༣ ༨ ༡ཤ༦༡
        5. ཁུ་བྱུག སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་དོན་གསར་དཔྱད་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ། [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༥ ༣ ཤ༩༥
        6. གཡུ་ཐོག་རྙིང་མ་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།  བདུད་རྩི་སྙིང་བོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད།  [M]བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༨༢ ༣ཤ༥༣
        7. དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་བློ།  མུན་འཇོམས་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ།  [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༦ ༡༡ ཤ༤༣༠
        8. Nsar-Death Experience Studyལ་རྒྱ་སྐད་དུ濒死体验研究ལྟར་འགྱུར་ཡོད་། བོད་སྐད་དུ༼འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར༽ཞེས་འོད་ཚོད་ཀྱིས་བསྒྱུར་བ་ཙམ་ཡིན། 
        9.钟茂森教授《因果轮回的科学证明》[M]内部资料 p6
        10.钟茂森教授《因果轮回的科学证明》[M]内部资料 p7
        11.钟茂森教授《因果轮回的科学证明》[M]内部资料 p7
        12. ཡོངས་འཛིན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན།  བླ་མ་མཆོད་པའི་ཁྲིད་ཡིག་གསང་བའི་གནད་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་སྙན་བརྒྱུད་མན་ངག་གི་གཏེར་མཛོད་། [M]ཁྲིན་ཏུའུ་སམ་བྷོ་ཊ་པར་སྐྲུན་མཐུན་གཉེར་ཁང་།  ༢༠༠༩ ༡༠ ཤ༥༢༤
        13. རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ།  རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀློང་ཆེན་སྙོང་ཐིག་གི་སྔོན་འགྲོའི་ཁྲིད་ཡིག་ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་།  [M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༨ ཤ༥༣
        14. རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ།  རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀློང་ཆེན་སྙོང་ཐིག་གི་སྔོན་འགྲོའི་ཁྲིད་ཡིག་ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་། [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༨ ཤ༨༣
        15. རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ།  རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀློང་ཆེན་སྙོང་ཐིག་གི་སྔོན་འགྲོའི་ཁྲིད་ཡིག་ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་།  [M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༨ ཤ༨༩
        16. རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ།  རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀློང་ཆེན་སྙོང་ཐིག་གི་སྔོན་འགྲོའི་ཁྲིད་ཡིག་ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་།  [M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༨ ཤ༩༠
        17.ལྷ་རྗེ་བསོད་ནམས་རིན་ཆེན། དམ་ཆོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཐར་བ་རིནཔོ་ཆེ་རྒྱན།  [M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༢ ཤ༨༧
        18.ལྷ་རྗེ་བསོད་ནམས་རིན་ཆེན། དམ་ཆོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཐར་བ་རིནཔོ་ཆེ་རྒྱན།  [M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༢ ཤ༨༧
        19. རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ།  རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀློང་ཆེན་སྙོང་ཐིག་གི་སྔོན་འགྲོའི་ཁྲིད་ཡིག་ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་། [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༨ ཤ༤༡༩
        20. 多识、《爱心中爆发的智慧》[M]民族出版社。1996.11 p153
        21.རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་པྲཛྙ་ཝརྨ་དང་ལོ་ཙ་བ་བན་དེ་ཡེ་ཤེས་སྡེས་བསྒྱུར། གངས་ཅན་རིག་བརྒྱའི་སྒོ་འབྱེད་ལྡེ་མིག་ཅེས་བྱ་བ།  [M]དེབ་ཉེར་བཞི་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང་ཚོམས།  མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༩ ༥ ཤ༡༥
        22.ལུང་རིགས།  ཆོས་ཀྱི་དགོངས་དོན་མདོར་བསྡུས་འོད་ཀྱི་ཚོམས། [M] མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༢༠༠༦ ༦ ཤ༨༨
        23.ལྕང་སྐྱ་རོལ་བའི་རྡོ་རྗེ། མཁས་པའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བའི་བསྟན་བཅོས། [M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༡༩༩༠ ༡༠ ཤ༣༣༦
        24.ལུང་རིགས།  ཆོས་ཀྱི་དགོངས་དོན་མདོར་བསྡུས་འོད་ཀྱི་ཚོམས།  [M]མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  ༢༠༠༦ ༦ ཤ༨༨
        25.ཁུ་བྱག སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་དོན་གསར་དཔྱད། [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༥ ༣ ཤ༣༣༠