[ནང་དོན་གནད་བསྡུས།] ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་བོད་བཙན་པོའི་ཆབ་སྲིད་ལས་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་གཤིས།རང་རེའི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་མང་པོར་ཁོང་གི་མཛད་རྣམ་རགས་བསྡུས་དང་འབྲེལ་བཙན་པོ་དར་མ་བཀྲོངས་ཚུལ་སྣ་མང་དུ་བཀོད་ཡོད། འདིར་ནི་ལོ་རྒྱུས་མཁས་པ་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་ལ་བརྟེན་ནས་བཞེད་པ་མི་མཐུན་པ་དག་གུང་བསྒྲིགས་ཞིབ་བསྡུར་གྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལགས་ནས་དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་གཞོལ་པའི་ཚུལ་དང་། བཙན་པོ་དར་མ་བཀྲོངས་པའི་ལས་ལ་དངོས་སུ་ཞུགས་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྐོར་ཅུང་ཞིབ་མོར་གླེང་ཡོད།
[གནད་ཚིག] བསྟན་པ་ཕྱི་དར། བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་པ། མཚན་བརྗོད།
ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་བོད་བཙན་པོའི་ཆབ་སྲིད་ལས་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་མི་སྣ་གལ་ཆེན་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སུ་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་མོ་ཐེབས་པའི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ཞིག་སྟེ། སྔགས་འཆང་བའི་བྲིས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བརྩམས་ཆོས་སུ་སྔགས་བཙུན་དང་དགེ་སློང་བའི་བྲིས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བསྟན་བཅོས་སུ་དགེ་སློང་གི་རྣམ་པར་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད་པར་མ་ཟད། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་ལ་སྙིང་རྗེ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་ནས་བཙན་པོ་བཀྲོངས་ཞེས་ཀུན་གྱིས་གླེང་དང་གླེང་བཞིན་ཡོད། ཡང་ལ་ལས“གངས་ཅན་འདིར་རྒྱལ་བསྟན་རིན་པོ་ཆེར་བྱ་བ་བླ་ལྷག་ཏུ་མཛད་པ་པོ་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་གཅིག་སྟེ། བཀའ་དྲིན་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་དྲན་ནས་རྟག་ཏུ་ཕྱག་བྱ་བའི་གནས་སོ།།”[1]ཞེས་བསྟོད་བསྔགས་ཀྱི་མེ་ཏོག་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། ལ་ལས“རྒྱལ་པོ་ཁྲི་དར་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མི་སྣས་བཀྲོངས་པ་ནི་རང་གིས་ཧ་ཅང་གཅེས་པའི་རྒྱལ་པོའི་སྦྱིན་བདག་གི་གདུང་རབས་བཅད་པར་མ་ཟད་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མི་སྣས་བྱས་རྗེས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་བཞག་ཡོད་པ་རེད། གང་ལགས་ཤེ་ན། རྒྱལ་པོ་ཁྲི་དར་མ་བཀྲོངས་པ་ནས་བཟུང་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོ་མ་བྱུང་བ་ཕུད། བོད་རང་གི་སྲིད་གཞུང་དང་མི་དམངས་ཁ་བྲལ་ཏེ་བོད་སིལ་བུར་འཐོར་ནས་ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱ་ཙམ་རིང་སྔོན་བྱོན་བཙན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་རིང་ལྟར་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་སྲིད་གཞུང་ཞིག་རྩ་བ་ནས་འཛུགས་པ་མ་ཐུབ་པ་འདི་བྱུང་བ་རེད།”[2]ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བར་མ་ཟད། ལ་ལས“ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱིས་གླང་དར་བཀྲོངས་པའི་བཤད་ཚུལ་འདི་ལ་ཡིག་རྙིང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པར་མ་ཟད་བརྗོད་དོན་ཀྱང་ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་ན་བཅོས་སྒྲུང་ཙམ་ལས་མ་འདས་སོ།།”[3]ཞེས་ལྷ་ལུང་པས་བཙན་པོ་བཀྲོངས་པ་ནི་བཅོས་སྒྲུང་དུ་འདོད་པ་སོགས་དཔྱད་གླེང་དང་དཔྱད་འབྲས་སྣ་ཚོགས་མཆིས་པས། ཁོ་བོས་འདིར་སྔར་བྱོན་པ་དང་ད་ལྟར་བཞུགས་པའི་མཁས་དབང་རིམ་བྱོན་གྱི་དཔྱད་འབྲས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག །ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལ་ཞིབ་འཇུག་གིས་ཁོང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་སྐབས་དེའི་ལོ་རྒྱུས་སྣང་ཚུལ་གསལ་ཙམ་བྱུང་ན། བོད་བཙན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་དང་འབྲེལ་བའི་བསྟན་བསྣུབས་དོན་རྐྱེན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་བ་ངོ་མ་གསལ་པོར་ཡོང་བའི་རྒྱུ་རུ་འགྱུར་བར་སྙམ་ནས་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བགྱི་ཁུལ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཁོང་ཉིད་ཀྱི་རུས་ཁུངས་དང་ཆོས་སྐོར་ཞུགས་ཚུལ། བསམ་ཡས་དང་ལྷ་སར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་འགན་བཞེས་ཚུལ། དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་ཚུལ་ལ་གཞོལ་ཚུལ། བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་བཀྲོངས་མིན་གྱི་དོགས་གཅོད་བཅས་ཕྱོགས་བཞི་ནས་འཇུག་པར་བྱའོ། །
དང་པོ། རུས་ཁུངས་དང་ཆོས་སྒོར་ཞུགས་ཚུལ།
ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཞེས་པའི་ལྷ་ལུང་ནི་རུས་དང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་མིང་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་རེད། དེ་བས་རུས་ཀྱི་ལྷ་ལུང་ནི”ཡི་དམ་ལྷ་དང་བླ་མས་བདུད་འདུལ་དཔའ་བོར་ལུང་བསྟན་པར་ལྷས་ལུང་དུ་གྲགས”[4]པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། བོད་ཀྱི་རུས་ཆེན་བཞི་ལས་ལྡོང་གི་རུས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ཏེ། “ཅོག་དང་ཅོག་རྩེ་ཅོག་རོ་དང་། འབྲོམ་དང་། ཁྱུང་པོ་ཟླ་བ་དང་། འབྲིང་དང་ལྷ་ལུང་ལྷ་རྩེ་དང་། གྲང་དང་དགོས་པ་ཁུ་ན་དང་། ཉ་དང་ཚེ་སྤོང་འུ་ནག་སྙིང་དང་། ཡོད་ཀོ་ཐག་བཟང་ལ། རུས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་ཟེར་པ་ཡིན”[5]པའི་ལྷ་ལུང་དེ་ཡིན་ན་དོན་ལ་གནས། ལྡོང་གི་ནང་གསེས་ལྷ་ལུང་དེ་ཡང་རང་རེའི་གནའ་བོའི་དུས་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་དུས་སུ་ལྷ་ལུང་རྡོ་རྗེ་དཔལ་གྱིས་ལོ་ཙཱ་བ་ཐོན་མི་སཾ་བྷོ་ཊའི་མཆན་བུ་བྱས་ནས་ཆོས་ཅི་རིགས་བསྒྱུར་ཅིང་གཏན་ལ་ཕབ་ཅེས་བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ་དང་དཔའ་བོ་གཙུག་ཕྲེང་སོགས་ཆོས་ཀྱི་བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་མང་པོས་གསུངས།བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་སྐད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་ལྷ་ལུང་གླུ་གོང་བྱོན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བསྟན་བཅོས་མང་པོ་བོད་དུ་བསྒྱུར། ད་དུང་སད་མི་བདུན་གྱི་ནང་གསེས་ལྷ་ལུང་རབ་འབྱོར་དབྱངས་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ལྷ་ལུང་པ་མང་པོས་དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་ཕྱག་རྗེས་རྨད་དུ་བྱུང་བ་བཞག་ཡོད། ཡང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་དོན་ཆེན་གནད་བསྡུས་ལས་བྱི་བའི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ676ལོའི་དོན་ཚན་དུ”བཙན་ཕོ་སྲས་ཁྲྀ་འདུས་སྲོང་། སྒྲེགས་གྱྀ་ལྷ་ལུང་དུ་བལྟམ།”ཞེས་ལྷ་ལུང་ས་མིང་ལ་འཇུག་པར་གཞིགས་ན། ལྷ་ལུང་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མར་གནའ་བོའི་ས་མིང་དང་དེ་ནས་ཡུལ་དེ་ནས་མཆེད་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མཚོན་བྱེད་རུས་སུ་གྱུར་པར་སྙམ་མོ། །
ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་ཅུང་ཞིབ་མོར་གླེང་བ་ནི་བླ་མ་ཟངས་རི་བས་ཡེར་པ་གསོ་བའི་དུས་ན་དུར་ཁྲོད་ནག་པོ་སྤྲེའུ་སེར་པོའི་བར་ཁང་གི་རྩ་བ་ནས་ཐོན་པའི་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་གམ་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ལ། དཀར་ཆག་དེ་ལས“ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་མི་སྐྱའི་མིང་ལ་སྟག་སྙ་བཟང་བྱ་བ་ལགས།འབྲོམ་སྟོད་གུང་མོ་ཆེར་སྐུ་སྐྱེ་བ་བཞེས། རྒྱ་བོད་བྱེ་མའི་ཐོག་ཏུ་རྒྱའི་དམག་རྣམས་བརྟུལ་ལོ། །རིན་པོ་ཆེའི་གཡུང་དྲུང་ལ་བོར་ཏེ། སྟོང་བདེ་ན་མི་བསྐྱོད་པ་ཡོད། ལྷས་ཀྱི་ལྗང་ར་ན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཡོད། དེ་མན་ཆད་ལ་རྒྱ་ནག་པོ་ཡོད། དེ་མན་ཆད་ན་བོད་ཀྱི་གུང་མོ་ཆེའི་དཔོན་སྟག་སྙ་བཟང་བྱ་བ་ལགས།རྒྱ་དང་གཉིས་དམག་འཐབས་ནས་ཡོང་། མདུང་ཕྲག་པ་གཡས་པ་བཀལ་ནས། རྨོག་ཕྲག་པ་གཡོན་པ་ལ་བཀལ་ནས་ཡོང་ཙ་ན། གོ་ཆ་རྣམས་ཕུད་དུས་སུ། རིན་པོ་ཆེའི་གཟུངས་ཀྱི་ནང་ན། བྲ་ཉེ་ལ་ནི་གང་སྐྱེས་པ། རྐང་མཐིལ་རྨེ་བ་དམར་པོ་ཅན། ཤི་ནས་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། དེ་རབ་ཐོས་པས། རྐང་མཐིལ་གྱི་སུལ་བལྟས་པ་རྨེ་བ་དམར་པོ་འདུག ཡང་ཀློག་མཁན་ཀློག་དང་བྱས་པས། དེ་བཞིན་དུ་འདུག་ཟེར། དེར་ཡབ་མཆེད་གཉིས།ཁོང་རང་དཔུན་གསུམ་དང་རྣམས་བསམ་ཡས་ན་པཎྜི་ཏ་བཞུགས་པའི་རྩར་བྱིན། རབ་ཏུ་བྱུང་པའི་མཁན་པོ་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ་དང་སློབ་དཔོན་པདྨ་སྭ་བྷ་ཝ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་བསླངས། བཙུན་པ་དཔལ་གྱི་དབྱངས་དང་། དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་དང་། རབ་འབྱོར་དབང་པོ་དབྱངས་སྐུ་མཆེད་ཡིན།……ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སློབ་མ་སོག་པོ་དཔལ་གྱི་གཞོན་ནུ། དགེ་སློང་རྨ་ཤ་རྀ་བུདྷ་ལ་སོགས་པ་ལས་བཅུ་གསུམ་གྱིས་གྲུབ་པ་མཉིས(བརྙེས)”[6]ཞེས་གསུངས་པ་དང་། ཆོས་འབྱུང་མཁས་དགའ་ལྕགས་པར་མའི365ནས369ཡི་བར་དཀར་ཆག་དེའི་དུམ་ཚན་འབོར་ཆེན་དྲངས་ཡོད་པས་དཔའ་བོ་གཙུག་ཕྲེང་ལགས་ཀྱི་དཔེ་རྙིང་དེ་ཚད་མར་བཟུང་ཡོད་པ་ཤེས། ད་དུང་དཀར་ཆག་དེར་ལྷ་ལུང་པས་མི་ནག་རྟ་ནག་ཏུ་བརྫུས་ནས་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་མདའ་སྔ་ཕྱི་ཚན་གཉིས་ཀྱིས་བཀྲོངས་ཚུལ་གསལ་པོར་བཀོད་ཡོད། དེ་བས་དཀར་ཆག་རྩོམ་པ་པོས་མནོ་བསམ་ཞིབ་ཏུ་བཏང་ནས་བརྩམས་པ་ཤེས་ཏེ་ཐོག་མར་དམག་དཔོན་བྱས་པ་དེས་ཕྱིས་སུ་བཙན་པོ་དྲག་རྩལ་གྱིས་བཀྲོངས་པར་རྨང་བཏིང་བ་རེད། གཏེར་སྟོན་བླ་མ་ཟངས་རི་བ་ནི་རྗེ་བཙུན་མི་ལའི་ཐུགས་སྲས་རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་གྲགས་པའི་སློབ་མ་ཟངས་རི་རས་པ་ཞུ་བ་དེ་ཡིན་ལ་ཁོང་ནི་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་དུས་དཀྱིལ་དུ་སྐུ་འཚོ་ཞིང་བཞུགས་པ་ཡིན་པས། དཀར་ཆག་འདིས་ཕྱིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་པ་ལ་བག་ཆགས་གལ་ཆེན་ཐེབས་ཡོད་པ་མངོན་པར་གསལ། གཞན་ཡང་། ལྷ་ལུང་པས་སློབ་དཔོན་པད་མའི་དྲུང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་བླངས་པ་ཡིན་པས། སློབ་དཔོན་པད་མར་མཇལ་དུས་མ་མཐའ་ཡང་ན་སོ་དར་ལ་བབ་ཡོད་པ་ཤུགས་ཀྱིས་རྟོགས།
གཞན་ཡང་། བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔར“དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རི་བྲག་ཐོགས་པ་མེད། །ལང་འགྲོ་དཀོན་ཅོག་ཐོག་ཆེན་མདའ་ལྟར་འཕེན། །རྒྱལ་བ་བྱང་ཆུབ་མཁའ་ལ་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅའ། །”[7]ཞེས་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་ནི་སློབ་དཔོན་པད་མའི་སློབ་མར་དྲངས་ཡོད་པ་དང་རིག་འཛིན་སྔགས་འཆང་གི་གྲས་སུ་བགྲངས་ནས་གྲུབ་པ་བརྙེས་པར་གསུངས་ཡོད། མཁས་པ་ལྡེའུ་ཡི་ཆོས་འབྱུང་དུ“སད་མི་བཅུ་གསུམ་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞེས་པ་ནི། དགེ་སློང་ལ་སྔ་བ་རྦའི་བན་དྷེ་གཉིས། སྦ་གསལ་སྣང་། སྦ་གསལ་སྦྱོར། བཙུན་པ་ལ་སྔ་བ་ངམ་ལམ། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ། བློ་རྣོ་བ་རིན་ཆེན་དང་། ལན་གསུམ་རྒྱལ་བ་བྱང་ཆུབ། མཁས་པ་བཻ་རོ་ཙ་ནའོ། །”[8]ཞེས་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་སྐབས་སུ་ཐོག་མར་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གྲས་སུ་བཞག་ཡོད་པར་མ་ཟད། མང་ཐོས་ཀླུ་སྒྲུབ་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ཀྱིས་གཉགས་ཛྙཱ་ན་ཀུ་མ་རའི་སློབ་མ་དཔལ་གྱི་བུ་བརྒྱད་ཅེས་གྲགས་པའི་ནང་ཚན་དང་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔའི[9]ནང་ཚན་དུ་དྲངས་ཡོད་པ་སོགས་ལ་གཞིགས་ན།ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་སྐབས་ཀྱི་དམག་དཔོན་དང་བསམ་ཡས་ཀྱི་རབ་བྱུང་པ་ཐོག་མའི་གྲས་ཡིན་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དངོས་དོན་དུ་སྣང། ཀཿཐོག་པས་ལྷ་ལུང་པས་དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་སྟེང་གུ་རུ་པད་མའི་ཞལ་མཇལ་བ་དང་ང་བརྒྱད་ཙམ་ལ་བཙན་པོ་བསྒྲད་པར་གསུངས་ཀྱང་བཅུ་བདུན་བར་དུ་རྒྱ་བོད་སོ་མཚམས་སྲུང་བའི་དམག་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་མི་ལོན་པ་དང་། ལོན་པའི་དབང་དུ་བཏང་བའམ་དམག་ལ་མ་སོང་བའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་སློབ་དཔོན་པད་མ་ཞལ་མཇལ་ནས་ལོ་བཞི་བཅུའི་རྗེས་སུ་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་བཀྲོངས་དགོས་པར་ཐལ་པས། སློབ་དཔོན་གྱི་ཞལ་མཇལ་དུས་སྤྱི་ལོ800ཡི་ཕྱིས་སུ་འགྱུར་བས་ལོ་གྲངས་གུང་མི་འཕྲོད།
མདོར་ན། བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ་དང་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་གཙོའི་ཡིག་རྙིང་གཏེར་མ་དང་། ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་དང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་སོགས་ཕྱིས་ཀྱི་དེབ་ཐེར་གྲགས་ཅན་རྣམས་རྩ་བར་བཟུང་ན། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་སྐབས་སུ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་བི་མ་ལ། གཉགས་ཀུ་མ་ར་སོགས་ཀྱི་སློབ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡེར་པ་རུ་སྒོམ་ལ་བཞུགས་པར་དེབ་ཐེར་ཀུན་ངག་མཐུན།
གཉིས་པ། བསམ་ཡས་དང་ལྷ་སར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་འགན་བཞེས་ཚུལ།
དེ་ཡང་མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་ལགས[10]ཀྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི“སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གྲྭ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་དགུ་པ་ཡིན་པ་གནའ་རབས་ཡིག་ཆ་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་བྲིས་མའི་གྲས་ནས་བདག་གིས་རྙེད”ཅེས་དང་། “ད་ཕན་རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང་ཁག་མཐོང་བའི་ནང་ན་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་རིམ་བྱོན་བཤད་པ་རྩ་བ་ནས་མི་འདུག་པས་གོང་སྨོས་ཡིག་རྙིང་དེ་གལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོར་མཐོང”ཞེས་གསུངས་པ་ལས། ཁོང་ཉིད་ཀྱི་ཏུན་ཧོང་གི་ཡིག་ཚགས་དེ་ལ་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་བྱས་མེད། ཁོ་བོས་ཀྱང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་ལས་ཡིག་རྙིང་བྲིས་མ་དེ་མཐོང་པས་འདིར་གསལ་པོར་དྲངས་ན། “བོད་ཡུལ་དུ་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་བཤེས་ཉེན་གི་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ལ། །རྒྱ་གར་གི་མཁན་པོ་བོ་དེ་སྭ་ཏྭ་ལས་སྩོགས་པའི་སློབ་མ་ནི། །དབའ་བཙུན་བ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ། །དབས་དཔལ་དབྱངས།ངན་ལན་རྒྱལ་མཆོག་དབྱངས། འགོ་འབོམ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ། ཇེང་གསལ་རབ་རིན་པོ་ཆེ། མྱང་མཆོག་རབ་གཞོ་ནུ། མྱང་གཤའ་མི་གོ་ཆ། གླེའུ་གཞོ་ནུ་སྙིང་པོ། ལྷ་ལུང་དཔལ་གི་རྡོ་རྗེ། ཆོག་རོ་དཔལ་གི་སེང་གེ། ཅོག་རོ་བྱམས་པའི་སེང་གེ། ཅོག་རོ་བྱམས་པའི་སེང་གེ [11]ཅོག་རོ་ཆོས་ཀྱི་བཤེས་ཉེན། དེ་ལས་བསོགས་པ་ནི་བསམ་ཡས་དང་འཕྲུལ་སྣང་ཡན་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་ཉེན་ལགས་སོ། །” ཞེས་བྲིས་ཡོད་ལ། དེ་ནི་དབྱིན་ཇིར་ཉར་བའི་ཏུན་ཧོང་ཡི་གེ་ལས་དེབ་སྣ་ཐུང་ཅན་དུ་བྲིས་འདུག སི་ཐན་དབྱིན་གྱིས་བཀོད་པའི་ཨང་རྟགསCh.0021པ་དང་ཕུ་སན་གྱིས་བསྒྲིགས་པའི་དཀར་ཆག་ལས་ཨང་རྟགས689པ་རེད། ཡིག་ཚགས་འདིར་བོད་ཡུལ་དུ་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་བཤེས་ཉེན་གྱི་རྒྱུད་ཅེས་གསལ་བར་བཀོད་ཡོད་པས་གནའ་བོའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེའི་གོ་དོན་རྟོགས་རྒྱུ་གལ་ཆེ། སྦ་བཞེད་དང་ཉང་རལ་ཆོས་འབྱུང་སོགས་དེབ་ཐེར་རྙིང་གྲས་ཁག་ཏུ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་རྗེས་སུ་མཁན་པོ་སྟེ་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོའི་དབུ་འཛིན་དང་དོ་དམ་བྱེད་མཁན་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་པ་ཞེས་བཏགས་པ་དང་། ཐོག་མར་མཁན་པོ་བོ་དྷི་སྭ་ཏྭ་ཡིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་པའི་འགན་བཞེས་པ་དང་། དེ་ནས་སྦ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ། དེ་ནས་སྦ་དཔལ་དབྱངས་བཅས་ཀྱིས་བཞེས་པ་ལས་ཕྱིས་ཀྱི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་པ་གླེང་མེད་པས། ཕྱིས་ཀྱི་མཁན་རབས་ད་ལྟར་གསལ་ཁ་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་བདེན། འོན་ཀྱང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་པ་དང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གཉིས་ནི་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམས་གྲངས་མ་ཡིན་པར་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། རྒྱལ་སྡེ་སྐར་ཆུང་ལྷ་ཁང་གི་རྡོ་རིང་དུ། “དགེ་སློང་ལས། དགེ་བའྀ་བཤེས་ཉེན་བསྐོས་སྟེ། ཆོས་ཐུགས་སུ་ཅྀ་ཆུད་ཆུད་དུ་བསླབ་ཅྀང་། བོད་ཡོངས་ཀྱྀས་ཀྱང་ཆོས་སློབ་ཅིང་སྤྱད་པའྀ་སྒོ་མྱི་གཅད། དམ་དུ་ཡང་བོད་ཡ་རབས་མན་ཅད། །བོད་འབངས་ལས་ཐར་བར་གཟུད་པའྀ་སྒོ་མྱི་བགག་བར། དད་པའྀ་རྣམས་ལས་ཐར་པར་བཙུད་ཏེ། དེའི་ནང་ནས་ནུས་པ་ལས། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱྀ་རིང་ལུགས་རྟག་ཏུ་བསྐོ་ཞྀང་། །བཅོན་ལྡན་འདས་ཀྱྀ་རིང་ལུགས་བྱེད་པའྀ་རྣམས་ཆོས་འཁོར་ནས་བྱའོ་ཅོག་གྀ་བཀའ་ལ་ཡང་བཏགས་སྟེ། །ཆོས་འཁོར་གྱི་ལས་དང་དབང་བྱེད་ཅྀང་དགེ་བའྀ་བཤེས་ཉེན་བྱེད་པར་བསྐོའོ། །”[12]ཞེས་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད་པས་དགེ་སློང་ལས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་འདེམ་བསྐོ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། དེའི་ནང་ནས་བཙུན་ཞིང་མཁས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་པར་བསྐོ་བ་རེད། དེ་བས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞེས་པ་ནི་སྦ་བཞེད་དུ་ཆོས་གྲྭའི་སློབ་དཔོན་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་སློབ་དཔོན་ཏེ་ཆོས་སློབ་པའི་དགེ་རྒན་ཡིན་འོས། བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས་དམ་ཆོས་མི་བསྣུབས་པའི་བཀའ་གཙིགས་ཡི་གེ་གཉིས་གནང་བའི་ཕྱི་མ་ལས།“དེ་ནས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་བསྟངས་ཏེ་ཆོས་ཀྱང་གསན།ཡི་གེ་ཡང་སྤྱན་སྔར་བྲིམས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྤེལ་ཞིང་མཛད་པར་སྒྲོམས་སོ།།”[13]ཞེས་དང་དམ་ཆོས་གཏང་ངམ་མཛད་པའི་བཀའ་གྲོས་མཛད་པར“གཅིག་ཏུ་ན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་ལུང་ལ་བསྟེན། གཉིས་སུ་ན་ཡབ་མེས་ཀྱི་དཔེ་ལུགས་ལ་འཚལ། གསུམ་དུ་ན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་མཐུས་བསྟངས་དང་ཡང་སྦྱར་ནས་མདོར་བརྟགས་ན།”[14]ཞེས་པ་ལས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ།
སྐབས་དེར་ཆོས་གྲྭའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་བླ་ནས་སྦྱོར་བ་ཡིན་པས་བླའི་མཆོད་གནས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། “བླའི་མཆོད་གནས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས་ཀྱིས་ཐུགས་དམ་དུ་བཞེངས་པ་ནི། ཁྱུང་པོ་རྟག་ལྗང་རིང་ངེས་ཀྱིས་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་འདུས་པའི་མགོར། སྐྱིན་ཐང་དུང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་ཐང་གི་ཐང་མཚམས་སུ་བཞེངས། སྣུབས་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོས་བྲག་དམར་མཚོ་མོ་གླིང་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། ལང་འགྲོ་དཀོན་མཆོག་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་སྣང་ར་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངས།འཁོན་ཀླུའི་དབང་པོས་འོད་མཆོག་མཛེས་པའི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། སྨ་རིངས་རིན་ཆེན་མཆོག་གིས་ཧ་ཤང་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། ལ་གསུམ་རྒྱལ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་ཤིང་ཁང་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། བཙུན་པ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་ཡེར་པའི་བྲག་ལའི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། གཉན་ཨརྱ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱིས་འདམ་ཆེན་གཡུང་དྲུང་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། ལྷ་ལྕོག་དཔལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྐྱིད་སྨད་དཔུར་ལུང་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས།”[15]ཞེས་ནེའུ་པཎ་ཆེན་གྱིས་ཀྱང་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད།
མདོར་ན། ཏུན་ཧོང་ཡི་གེ་དེར་གསུངས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་པ་མིན་པས་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་པོ་མིན་པ་ཐག་གིས་ཆོད། ཡིན་ཀྱང་ཡིག་རྙིང་དེས་ང་ཚོར་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་དང་འབྲེལ་བའི་ཆ་འཕྲིན་གལ་ཆེན་ཁག་ཅིག་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་དེ། གཅིག་ཏུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་མཁན་པོ་བོ་དྷི་སྭ་ཏྭའི་སློབ་མ་ཡིན་པ། ཆ་འཕྲིན་འདི་ནི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་མཁན་པོ་སུའི་དྲུང་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་འབྲེལ་བས་ཁོང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་ལས་བྱ་བཞག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ལ། གོང་སྨོས་ཀྱི་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་སད་མིའི་ནང་ཚན་དུ་གླེང་བ་དང་ཀུན་ནས་མཐུན། གཉིས་སུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཡིན་པ། ཆ་འཕྲིན་འདི་ནི་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་ལས་བྱུང་བས་ཁུངས་བཙུན་པར་མཐོང་། གསུམ་དུ་བསམ་ཡས་དང་འཕྲུལ་སྣང་སོགས་ཆོས་གྲྭར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཏེ་སློབ་དཔོན་གྱི་འགན་བཞེས་ནས་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་གྱི་ལས་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་པས། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་གཞུང་ལ་སྦྱངས་པ་དཔྱིས་ཕྱིན་གནང་བ་དང་སྐབས་དེའི་ཆོས་གྲྭར་མཚན་སྙན་གྱི་གྲགས་པ་འབར་བ་ཤེས་ཐུབ།
གསུམ་པ། དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་གཞོལ་ཚུལ།
ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་བསམ་ཡས་དང་འཕྲུལ་སྣང་དུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་འགན་བཞེས་ནས་སློབ་བུ་རྒྱ་ཆེར་བསྐྱངས་པར་མ་ཟད། ད་དུང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རྟེན་ལྷ་ཁང་བཞེངས་པ་དང་ལྷ་སྲས་ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱངས་པ། གསུང་རབ་བཤུ་འབྲི་དང་ཞུ་དག་གནང་བ་སོགས་དམ་ཆོས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་ལས་ལ་ཞུགས་ཚུལ་ཡིག་རྙིང་རྣམས་སུ་ཐར་ཐོར་དུ་གསུངས་ཡོད་པ་རྣམས་མདོར་དྲིལ་ཏེ་སྐྱ་ཐིག་ཏུ་བཏབ་ནས་ཞིབ་ཏུ་གླེང་ན།
1. ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཚུལ།
དེ་ཡང《སྔོན་གྱི་གཏམ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ》ལས། “ལ་གསུམ་རྒྱལ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་ཤིང་ཁང་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། བཙུན་པ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་ཡེར་པའི་བྲག་ལའི་ལྷ་ཁང་བཞེངས།གཉན་ཨརྱ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱིས་འདམ་ཆེན་གཡུང་དྲུང་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས།”[16]ཞེས་གསུངས་པ་དང་། 《རྒྱལ་རབས་སོགས་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚང་གསལ་བའི་མེ་ལོང》ལས་ཀྱང་།“ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་ཡེར་པ་བྲག་ལྷའི་ལྷ་ཁང་བཞེངས”[17]ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་ཡང་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ཏུ། ”རབ་འབྱོར་དབང་པོ་དབྱངས། དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ། བཙུན་པ་དཔལ་གྱི་དབྱངས་ཏེ་མཆེད་གསུམ་པོ་གྲིབ་ཀྱི་དཀར་མོ་རོང་དུ་བསྒོམས་པས་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་ཆོས་གོས་ལྷགས་པས་ཁྱེར་བ་བསྙེགས་པས་ཡེར་པ་ལྷ་རི་སྙིང་པོར་ཤུག་པ་བྱ་ཕོང་ཙམ་ཞིག་ལ་བཀྲིས་ནས་འདུག །ཁོང་ས་དཔྱད་ལ་མཁས་པས་རི་དེ་ཇོ་མོ་སྒྲོལ་མའི་བཞུགས་ཚུལ་འདྲ་བ་གཡས་བརྐྱངས་གཡོན་བསྐུམས་པ། ཤར་གྱི་རི་སྤུངས་པ་འདྲ་བ་ནུབ་རི་རིན་པོ་ཆེ་བསྟར་ལ་བརྒྱུས་པ་འདྲ་བ། ཤུག་པའི་ནགས་སྨྱུག་ལོ་རྒྱས་པ་ལྟ་བུ། ཡར་གྱི་གནམ་སྒོ་བྱེ་བས་གྲུབ་པ་ཐོབ་པའི་གནས་སུ་བཟང་བར་གཟིགས་ནས་ཡབ་མཆེད་རྣམས་ཚུར་སྤྱན་དྲངས། བྲག་ལྷ་བྲག་ཕུག་བྲུས་པས་བྲག་སྲིན་མོ་ལངས་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་ཕུག་གི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས། མས་ཀྱི་ཀླུ་གཉན་ལངས་པས་ཞིང་ཁ་མཆོད་རྟེན་བཞེངས། ཕར་ནས་བྲག་སྲིན་ལངས་པས་བྲག་གུ་མཆོད་རྟེན་བཞེངས།”[18]ཞེས་གསུངས་པ་དང་གུང་འཕྲོད་པས་ཡེར་པའི་བྲག་ལྷའི་ལྷ་ཁང་བཞེང་མཁན་དང་ཐོག་མར་ཡེར་པ་ནས་སྒོམ་ལ་བཞུགས་ནས་བློ་སྦྱོང་མཁན་ཏེ་ཡེར་པར་སྒོམ་པའི་གནས་གཞི་འཛུགས་མཁན་ནི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལགས་སོ། །
2. ཁྲི་འོད་སྲུང་བཙན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱངས་ཚུལ།
བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ནས་ད་ལྟའི་བར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་དང་ཆོས་འབྱུང་རྣམ་ཐར་ཀུན་ཏུ་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྣུབས་པ་ནས་བོད་ལྗོངས་དབུས་གཙང་དུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་མིང་ཙམ་མེད་པར་རྗེ་བོའི་རབས་བདུན་ནམ། ཡང་ན་མི་ལོ་མང་པོ་སོང་ཞེས་མགྲིན་གཅིག་ལྟ་བུར་གླེང་མོད། འོན་ཀྱང་། དེབ་ཐེར་ལ་ལས་ཟུར་ནས་ཁྲི་འོད་སྲུང་བཙན་གྱིས་དམ་ཆོས་བརྒྱུད་འཛིན་དང་སྐྱོང་སྤེལ་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བག་ཙམ་བཀོད་ཡོད་པར་མ་ཟད། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་དྲུང་ནས་དབང་ལུང་ཐོབ་ཚུལ་གསུངས་ཡོད་དེ།《རྒྱལ་རབས་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ》ལས། “གླང་དར་མའི་སྲས་འོད་བསྲུང་། ཁོང་གིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནས་སྨན་བླའི་མཆོད་ཐོག་ཞུས་ནས་སྨོན་ལམ་བཏབ། སྨན་བླའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲིད་ཟིན།”[19]ཅེས་དང་། 《ལ་དྭགས་རྒྱལ་རབས》སུ། “གླང་དར་མའི་སྲས་འོད་སྲུང་། ཁོང་གིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནས། སྨན་བླའི་ཆོས་ཐོག་ཞུས་ནས། སྨོན་ལམ་བཏབ།སྨན་བླའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱང་འཛིན། མེས་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ལྟར། ཆོས་ཁྲིམས་དང་། ཆོས་རྩིགས། དམ་དུ་བཞེས་ཏེ། མངའ་རིས་ཆོས་བཞིན་དུ་བསྐྱངས་སོ།།”[20]ཞེས་ཁྲི་འོད་སྲུང་བཙན་གྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་སློབ་དཔོན་དུ་བསྟེན་པའི་གླེང་ལུགས་འདི་དང་གོང་བརྗོད་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམས་གྲངས་སུ་ལྷ་ལུང་པ་ནི་བསམ་ཡས་དང་འཕྲུལ་སྣང་གི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་བགྲངས་ཡོད་པ་དང་ངག་མཐུན་ཞིང་གུང་འགྲིག། དེ་བས། ཁྲི་འོད་སྲུང་བཙན་དང་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་བར་མཁན་སློབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་གནའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བདེན་དོན་དུ་འཇོག་འོས་པས། འོད་སྲུང་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་གསོས་ཤིང་བསྐྱངས་པ་ནི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་མི་ཚེའི་བགྲོད་ལམ་ལས་བྱ་གཞག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། བོད་བཙན་པའི་ཆབ་སྲིད་མཇུག་སྒྲིལ་སྐབས་སུ་དམ་ཆོས་བསྣུབས་མིན་གྱི་བདེན་དཔང་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྣུབས་མིན་གྱི་དོན་རྐྱེན་དེ་ལ་ཡང་བསྐྱར་བསམ་བློ་གཏོང་འོས་ཏེ། “སྤྱིར་བོད་དང་། སྒོས་སུ་དབུས་གཙང་རུ་བཞིར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་སྒྲ་མི་གྲགས་པ་བྱུང”[21]བའི་གཏམ་བདེན་མིན་གྱི་བརྡར་ཤ་གཅོད་དགོས། གཉིས་སུ་འོད་སྲུང་ནི་འུ་དུམ་བཙན་གྱི་རིགས་སྲས་ཡིན་མིན་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱེད་འོས། གལ་སྲིད་འོད་སྲུང་ནི་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་གྱི་རིགས་སྲས་ཡིན་ན། རང་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་བཙན་པོ་བཀྲོངས་མཁན་གྱི་ལག་དམར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རང་ཉིད་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ལ་བསྟེན་ནམ། ཡབ་བཙན་པོ་བཀྲོངས་པའི་དོན་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ལ་འཁོན་ཞེན་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་ནུས་པར་མ་ཟད་ལག་དམར་སློབ་དཔོན་དུ་བསྟེན་པའི་སེམས་རྒྱ་དེ་ལྟ་བུ་ལྡན་ན། ཡུམ་བརྟན་དང་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཐང་འཕྲོག་རྩོད་ཀྱིས་བོད་བྱིངས་ཕུང་བར་བྱེད་པའི་འཐབ་འཁྲུག་གི་ཀློང་བསྐྱེད་དགོས་དོན་མེད་སྙམ།
3.བསྟན་བཅོས་བརྩམས་ཤིང་ཞུས་ཆེན་མཛད་ཚུལ།
ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་རྣམས་སུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་སྒོམ་ཆེན་གྱི་རྣམ་པར་བཞུགས་པ་ལས་བསྟན་བཅོས་བརྩམས་ཤིང་ཞུས་ཆེན་མཛད་ཚུལ་མ་གསུངས་མོད། འོན་ཀྱང་ཏུན་ཧོང་ཡི་གེ་ལེགས་སྒྲིག་དང་ལྟ་ཀློག་གི་སྐབས་སུ་རྡོ་རྗེའམ་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་མིང་ཅན་ཁ་ཤས་མཐོང་བས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པའི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས། དེ་ཡང་བཙུན་མོ་དཔལ་གྱི་ངང་ཚུལ་མའི་མཚན་ལ་ཏུན་ཧོང་ཡི་གེ་P.T.1425དང་P.T.1959སོགས་སུ་ངང་ཚུལ་ཞེས་དང་།P.T.1566དང་P.T.1660སོགས་སུ་དཔལ་གྱི་ངང་ཚུལ་ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས་དེང་སང་མི་སྣ་གཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་བཞིན་པས།རྡོ་རྗེའི་མིང་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱང་ལྷ་ལུང་པའི་མཚན་གྱི་རྣམས་གྲངས་ཨེ་ཡིན་སྙམ་ནས་འདིར་བློ་ལྡན་ཀུན་གྱི་སྤྱན་སྔར་ཡིག་རྙིང་ཡིག་ཚགས་ཁག་ཅིག་ཕུལ་ནས་དཔྱད་ཞིབ་ལ་སྐུལ་བ་ལས་ད་དུང་ཡིན་ཐག་ཆོད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་འཇོག་མི་ཐུབ།
དེ་ཡང་དབྱིན་ཇིར་ཉར་བའི་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་Ch.9.I.51གི་མཇུག་བྱང་དུ། “བྱ་གག་ལོའི་དབྱར་སླ་ར་བའི་ངོ་ལ། །རྗེའི་བསོད་ནམས་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམསུ་བསྔོས་ཏེ། །དགེ་སློང་རྡོ་རྗེས་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་འགྲེལ་བ་སྡེ་གཅིག་བྲིས་པཱ། །སྡོང་པོ་བཙན་བཟང་གིས་བྲིས། །”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས། དགེ་སློང་རྡོ་རྗེ་ནི་ལང་གཤེགས་འགྲེལ་པ་རྩོམ་པ་པོ་དང་སྡོང་པོ་བཙན་བཟང་ནི་སྐབས་འདིའི་བསྟན་བཅོས་བཤུ་མཁན་རེད།
ཡང་ཧྥ་རན་སིར་ཉར་བའི་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་P.T.749ཡི་མཇུག་ཏུ“འཕྲུལ་གྱྀ་སྣང་བརྒྱད་ཀྱྀ་སྔགས་ཀྱྀ་ཡི་གེ་བམ་པོ་གཅིག་དགེའ་སློང་དཔལ་གྱྀ་རྗེས་བྲྀས། ཞུས་སོ།།”ཞེས་བཤུ་འབྲི་མཁན་གྱི་མཚན་ལ་དགེ་སློང་དཔལ་གྱི་རྗེ་ཞེས་བཀོད་མོད། དོན་ལ་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཡིན་ཏེ་རྡོ་ཡིག་ཆད་འདུག
ད་དུང་སྔོན་བཙན་པོའི་དུས་སུ་ཏུན་ཧོང་ས་ཁུལ་ནས་བྲིས་ཤིང་ཕྱིས་དབུས་སུ་འཁྱེར་བ། ད་ལྟ་བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁར་ཉར་བའི་བླ་འབུམ་གྱི་མཇུག་བྱང་དུ། “ཨན་ལེགས་ཟིགས་བྲིས། རྡོ་རྗེ་ཞུས། སེང་གེ་ཡང་ཞུས། ཀུ་མ་ར་སུམ་ཞུས།”[22]ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟ་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་ཏུན་ཧོང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྟེན་རྫས་བཤམས་སྟོན་ཁང་དུ་ཉར་བའི་ཏུན་ཧོང་བོད་ཡིག་ཡིག་ཚགསDb.t.0397པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་དངDb.t.0821པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པའི་མཇུག་བྱང་དུ“རྡོ་རྗེས་བྲིས”དང“རྡོ་རྗེས་སུཾ་ཞུས”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་སོགས་ལ་གཞིགས་ན། རྡོ་རྗེ་དང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་མཁན་དང་ཞུས་ཆེན་གྱི་འོས་འགན་དང་དུ་ལེན་མཁན་ཞིག་བཙན་པོའི་སྐབས་བྱོན་པར་མ་ཟད། ཏུན་ཧོང་སོགས་ལ་ཕེབས་པ་ཐག་གིས་ཆོད། དེ་ཡང་རྡོ་རྗེ་དང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཡང་མི་སྣ་གཅིག་གི་མཚན་རྒྱས་བསྡུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡིན་སྲིད་དེ། གོང་ནས་གླེང་ཟིན་པ་ལྟར་ངང་ཚུལ་དང་དཔལ་གྱི་ངང་ཚུལ་ཞེས་སོགས་ཡིག་རྙིང་དངོས་སུ་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར་ལགས། གཞན་ཡང་། ད་དུང་མཇུག་བྱང་དེ་དག་ལས་ཆ་འཕྲིན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཤེས་པ་ནི་ཀུ་མ་ར་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཞུས་ཆེན་གྱི་འགན་འཁུར་བར་མ་ཟད། རྡོ་རྗེ་དང་སེང་གེའི་ལྷན་ཏུ་ཞུས་ཆེན་གྱི་འགན་བཞེས་པ་དེ་ཡིན་པས། དེའི་ཐད་ལ་བསམ་བློ་ཞིབ་ཏུ་གཏོང་འོས། དེ་ལས་སེང་གེ་ནི་ཅོག་རོ་དཔལ་གྱི་སེང་གེའམ་ཅོག་རོ་བྱམས་པའི་སེང་གེ་ཨེ་ཡིན། གལ་སྲིད་ཡིན་ན་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་ལས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བྱོན་རིམ་དང་ཞིབ་བསྡུར་གྱིས་རྡོ་རྗེ་དེ་ཡང་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཡིན་པར་རིགས་པས་བསྒྲུབ་ཐུབ། དེ་ལས་ཀུ་མ་ར་ནི་གཉགས་ཀུ་མ་ར་ཡིན་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད་དེ། དུས་སྐབས་དེར་བོད་དུ་ཀུ་མ་ར་ཞེས་པའི་མཚན་ཅན་གཅིག་མ་གཏོགས་གཉིས་བྱོན་མྱོང་མེད། དེས་ན། སློབ་དཔོན་ཀུ་མ་ར་ལགས་ཀྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་སོགས་དཔལ་གྱི་བུ་བརྒྱད་དང་ལྷན་ཏུ་ཞུས་ཆེན་གྱི་འགན་བཞེས་པར་གླེང་ན་དེབ་ཐེར་མང་པོ་དང་ངག་མཐུན་པར་མ་ཟད། རིགས་པ་ལའང་མི་འགལ། ཀུ་མ་རའི་སློབ་བུ་དཔལ་གྱི་བུ་བརྒྱད་ཅེས་རླུང་ལྟར་གྲགས་མོད། དེབ་ཐེར་ཁག་ཏུ་འདྲེན་ཚུལ་མི་འདྲ།《ཉང་ཆོས་འབྱུང》དུ་བྲན་ཀ་དཔལ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་བཅས་བུ་དགུར་དྲངས་པ་སོགས་ད་ལྟ་ངེས་ཅན་གཏན་ཁེལ་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་། བྲན་ཀ་དཔལ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་། རལ་པ་ཅན་གྱི་བཙུན་མོ་དཔལ་གྱི་ངང་ཚུལ། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བཅས་ལ་དངོས་ཤུགས་གང་རུང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཁག་ཐེག་ཡིན་ཏེ། དཔལ་གྱི་མིང་ཅན་དེ་དག་ནི་རལ་པ་ཅན་དང་འོད་སྲུང་ལ་ཞེན་པ་དང་འུ་དུམ་བཙན་ལ་སྡང་པ་ཡིན་པ་མཐུན་སྣང་དུ་གྲུབ།
བཞི་པ། བཙན་པོ་བཀྲོངས་མིན་གྱི་དོགས་གཅོད།
ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་བཀྲོངས་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་སོ་སོར་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་གླེང་བཞིན་པར་མ་ཟད། བྱིས་སྒྲུང་ལྟ་བུའི་གཏམ་གོ་རིམ་ཅན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་བཀྲོངས་པའི་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་དེ། “ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ཕྱི་མ་ལས་ནི་དེའི་ཚེ་བསམ་ཡས་དང་ལྷ་ས་ཀུན་དུ་ཝ་ཚང་བཅས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལ་ཁྱོད་མར་ཤོག་ལ་རྔོན་པ་དང་ཉ་པའི་དཔོན་གྱིས་ཟེར་ཞིང་འཕྲིན་བསྐུར་བྱུང་བ་ལ་མ་ཕྱིན་པར་ཡི་དམ་གྱི་གནང་བ་བྱུང་ནས་མར་གནོན་དུ་འབངས་གཡོག་ལྔ་ལ་རྒོད་མ་དཀར་མོ་ཞིག་དབྱར་རིལ་གྱིས་ལེགས་པར་གསོར་བཅུག ཕྱེ་མར་སྒྱིའུ་གང་། གཞུ་གཅིག མདའ་བྱ་རྒོད་མ་གཉིས་བཟུང་ནས་ཕྱིན། དེ་རྣམས་སྦས་ནས་སྟོང་པར་ལྷ་སར་ཕྱིན་པས་ཁོལ་མོ་ཞིག་ཆུ་ལེན་པ་དང་འཕྲད་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཁམས་བདེ་འམ་ཕྱག་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་བྱས་པས། ད་ལྟ་གྲོ་རྟིང་ལ་ཕྱིར་འབྱོན། ཡེར་པའི་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཆབ་གསོལ་ཟེར། དེ་ནས་ལོག་སྟེ་མི་ནག་རྟ་ནག་ཅན་ཞིག་དུ་བྱས་ནས་ཡོང་། ལྷ་སའི་ནེ་ཐང་དུ་རྒྱལ་པོ་གསུས་པ་ཉི་མ་ལ་བསྟན་ནས་བཞུགས་འདུག་པ་ལ་མདའ་སྔ་བསར་གཅིག་དང་ཕྱི་བསར་གཅིག་བརྒྱབ་པས་སྣ་བུག་ལ་ཟུག་སྟེ་དཀར་ལྷུང་གིས་བྱུང་། སྔགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐུ་བྲུབས་པ་ཡིན་ནམ་ཡང་ཟེར། རྒྱལ་པོའི་ཆིབས་རྒོད་ཀྱི་བྱ་དམར་བྱ་བ་ཞོན་ནས་དེད་པས། མ་ཡོང་ང་བདུད་ཡབ་རྗེ་ནག་པོ་ཡིན་ནོ་བྱས་པས་ཅུང་ཟད་འཚོམས། གྲིབ་ཀྱི་མཚོ་ལ་རྟ་ཉལ་བྱས་པས་མི་དཀར་རྟ་དཀར་ཅན་དུ་སོང་བས་དེ་མི་མིན་ངེས་ཟེར་ནས་ལོག རྒོད་མ་སྒྲགས་སུ་བསྐྱལ་བས་རྒོད་མ་ཐང་དུ་མིང་ཐོགས། དེ་ནས་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབས། སྤེའུར་བྱ་རྒོད་ཀྱི་ཐུལ་པ་རྡུལ་ཚོམ་མེ་གསོལ་ནས་བཞུགས་པས་མི་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཡིན་ངེས་ཟེར་ནས་སྔ་མས་ཡེར་པ་གང་ཙ་ན་ཕྱི་མ་མཇུག་མ་རྫོགས་པ་བྱུང་བ་ལ། ནམ་མཁའ་ནས་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་མ་གྲུ་གུ་ཧོར་གྱིས་བཀྲོངས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་སངས་རྒྱས་ཟང་མ་ཡིན་ནོ་བྱ་བའི་སྒྲ་བྱུང་བས་ལོག”[23]ཅེས་དང་། ཡང《རྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མ》རུ། “དེ་ནས་རིང་ཞིག་ན་ཡེར་པའི་ཕུག་བེའུ་ན། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བསྒོམ་པའི་དྲུང་དུ་ནམ་ཕྱེད་ཙམ་ན། དཔལ་ལྷ་མོ་བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་བྱུང་ནས། བོད་ན་གྲུབ་ཐོབ་ནི་ཁྱོད་ལས་མེད་ན། རྒྱལ་པོ་སྡིག་ཅན་གསད་རན་ཟེར་བ་ཞིག་བྱུང་། དེ་ཉལ་བའི་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་བ་སྐད་བྱས་པས། ཉེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་བསྣུབས་པའི་གླེང་ལེངས་ཞིབ་ཏུ་གླེང་པས། དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེས་ནས། དེ་ལ་ཐབས་བསམ། དུས་འཁོར་དང་རྟེན་འབྲེལ་རྩིས་ཏེ་རྟ་དཀར་པོ་ལ་སོལ་བ་བྱུགས། བེར་ནང་དཀར་ལ་ཕྱི་ནག་པ་གོན། ལྕགས་མདའ་ལྕགས་གཞུ་འཁྱེར་ནས་ལྷ་སར་ཕྱིན་པའི་དུས་ན། བཙན་པོ་ན་རེ། ཁམས་གཅིག་མ་བདེ། མདང་རྨི་ལམ་ངན་པ་ཞིག་ཀྱང་རྨིས། སྙིང་ཞིག་ཀྱང་མ་དགའ་ཟེར་ཞིང་རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེ་ཀློག དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་དང་མི་གཅིག་འཕྲད་པས། ཇོ་བོ་མི་ནག་རྟ་ནག་ཅན་གར་འགྲོ་ཟེར། ང་བཙན་པོ་ལ་ཕྱག་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྗེ་ག་ན་བཞུགས་བྱས་པས། རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེ་ལ་བལྟ་འདུག་གོ་ཟེར། བཙན་པོས་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བྱུང་བ་མཐོང་བས། མགོན་པོ་ནག་པོའང་བྱུང་ཟེར་ནས། གཙུག་ལག་ཁང་དང་དགའ་ལྡན་བར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ལ་སྐུ་རྟེན་བྱས་ནས་བཞུགས་པའི་མདུན་དུ། དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རྟ་བབ་ནས་སྤུས་མོ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞུ་བརྡུངས་པས། བཙན་པོ་ཕྱག་བྱེད་པར་གོ་ནས་ཞེ་ས་ཕུལ་ཟེར་ཕྱག་དང་པོ་བྱེད་ཙ་ན་གཞུ་བརྡུངས། གཉིས་པ་བྱེད་ཙ་ན་མདའ་ལྟོང་། ཕྱག་ཟིན་རལ་པ་རྒྱབ་ཏུ་བསྐྱུར་ཙ་ན་མཐེབ་ཀྲོལ་བ་མདའ་དཔྲལ་དུ་བརྒྱབ། རྒྱལ་པོ་སྡིག་ཅན་དེ་ལྟར་གསོད། ང་བདུད་ཡ་གཞེར་ནག་པོ་བྱ་བ་ཡིན་ཟེར། རྒྱལ་པོ་ཕྱག་མདའ་ལ་འཇུས་ནས། ང་ལོ་གསུམ་གྱི་བསད་པ་སྔས་པ། ཡང་ན་ལོ་གསུམ་གྱི་བསད་ཕྱིས་པ་ཟེར་ནས་གྲོངས། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ། ཁ་ཅིག་སྲས་འོངས་བ་དང་། ལྷ་སྲས་མ་བཤུགས་པ་ལ་བྱེད། ཁ་ཅིག་སྔ་ན་ཆོས་མི་ནུབ། ཕྱི་ན་ཆོས་བྱེད་བྱ་བ་ཡིན་ཟེར། ལྷ་སར་བཙན་པོ་དཀྲོངས་རྒྱུག་ཅེས་ར་ཟླར་སྦྲན་པས། ལ་ལ་ཧ་རིས་རྒ་བརྒྱུད་ནས་མར་བྱུང་། ལ་ལར་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་ནས་ཡར་བྱུང་། བདུད་ཡ་གཞེར་གྱི་མཚོ་འཁོར་མ་ལ་གཏད་པས། ཆུ་ལ་རྟེབ་ཉལ་བྱས་པས་རྟའི་སོལ་ཕྱེ་དག བེར་ཕྱིར་བཟློག་ལྕགས་གཞུ་འཕྱར་མི་ང་རྣམ་ཏེ་དཀར་པོ་བྱ་བ་ཡིན་ཟེར་ནས་སོང་། དེད་པས་ཁ་ཅིག་ངན་པ་དེ་དོ་ཟིན་ལ་དྲང་སྲོང་སྲིང་བུ་སྣར་ས་སྲིབ་ནས་མ་མཐོང་ནས་ཤོར་ཟེར། ཁ་ཅིག་གྲིབ་བསེ་སྒོམ་གྱི་ས་ཕུར་ས་སྲིབ་པས་མ་མཐོང་ནས་ཤོར་ཟེར། ཁ་ཅིག་ན་རེ་ཐན་མོ་རྡོ་རིང་དུ་ས་སྲིབ་ནས་མ་མཐོང་ནས་ཤོར་པ་ཟེར། གསུམ་འོང་བ་འདི་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པར་ངེས་འདི་གསད་དོ་ཟེར་ནས། རྟ་པ་དགུས་གསོད་དུ་ཕྱིན་པས་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་སྒོམ་ཁང་མདུན་དུ་ཐལ་རྒྱ་བཏབ། དར་དཀར་གྱི་ཡོལ་བའི་ནང་དུ་སྤྱང་གླག་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱི་ཐུལ་པ་བཞག དཀར་ཁུང་ཆུང་མ་གཅིག་གི་ཁ་ཁྱེར་ལ་བྱ་སྤུ་ཐུལ་ལེ་བྱས་ནས་མི་འདུག མངོན་པ་མཛོད་དང་། འདུལ་བ་འོད་ལྡན། ལས་སྐར་མ་ཤ་སྟམ་དང་གསུམ་ཁུར་ནས་ཁམས་སུ་བྲོས།”[24]ཞེས་པ་བཞིན་དེབ་ཐེར་སོ་སོར་བཀོད་པའི་བཙན་པོ་བཀྲོངས་རིམ་ཕལ་ཆེར་འདྲ་མཚུངས་ཡིན། བློ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྒྱུད་རིམ་འདི་ལ་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་བཅོས་སྒྲུང་ཡིན་པ་མངོན་པར་གསལ་ཏེ། གཅིག་ཏུ་གདོང་ལ་སོལ་བ་བྱུགས་ནས་ནག་པོར་བསྒྱུར་པ་དང་རྟ་དཀར་ལ་སོལ་བ་བྱུགས་ནས་ནག་པོར་བསྒྱུར་པ་ནི་བྱིས་པ་དང་འདྲ་བའི་བོད་མི་གླེན་པ་དག་ལ་མགོ་བསྐོར་བྱེད་ལས་བློ་དང་ལྡན་པའི་ཐབས་ཤེས་ཡིན་མི་སྲིད། གཉིས་སུ་བཙན་པོའི་གསུས་པ་ཉི་མ་ལ་བསྟན་ནས་འདུག་པ་ནི་ལྷ་སའི་བར་སྐོར་མཐའི་སྤྲང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གྲང་བ་སེལ་བའི་ཐབས་ཡིན་པ་ལས་མངའ་ཐང་བླ་ན་མཐོ་བའི་བོད་མཐོ་སྒང་གི་བདག་པོའི་བྱེད་ལས་ཇི་ལྟར་ཡིན། གསུམ་དུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྣམ་པ་མ་ཡིན་པར་རལ་པ་རིང་པའི་གྲུབ་ཐོབ་དང་སྔགས་འཆང་གི་རྣམ་པར་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད་པས། དེང་སང་གི་དྲག་རྩལ་བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཡིད་ལ་ཤར་རྒྱུ་མི་འདུག །དེ་བས་སྐབས་འགར་རབ་བྱུང་བར་བསྒྱུར་པ་དང་། སྐབས་འགར་སྔགས་འཆང་དང་གྲུབ་ཐོབ་ཏུ་བརྗོད་དགོས་དོན་དེ་ལ་ཐུག་པ་རེད། བཞི་རུ་ལྕགས་མདའ་དང་ལྕགས་གཞུ་འཁྱེར་ནས་ཡོང་བ་མི་ཤེས་པར་མ་ཟད། ཕྱག་འཚལ་བར་བརྫུས་ནས་གཞུ་བརྡུངས་པའང་མ་ཤེས་པས་བཙན་པོའི་འཁོར་རྣམས་ལོང་པ་དང་འོན་ལྐུགས་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ། ད་དུང་ཕྱིར་བྲོས་པའི་ཚུལ་དེ་ལ་བསམ་བློ་རེ་ཐོངས་དང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་ལ་དངོས་གནས་སྐུ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བའི་གྲུབ་པ་བརྙེས་ཡོད་ན། བཙན་པོ་སྤྲུལ་པས་བཀྲོངས་ཆོག་ལ་སྤྲུལ་པ་ཞིག་ནས་ཡལ་ཆོག་པས་མི་ནག་རྟ་ནག་ཏུ་བརྫུས་པ་དེ་གླེན་པའི་སྤྱོད་ལམ་འཛིན་པའི་དགོས་པ་མ་མཆིས། དེ་བས་སྒྲུང་ནི་དུས་ནམ་ཡང་སྒྲུང་ཡིན་པ་ལས་ལོ་རྒྱུས་སུ་འགྱུར་མི་སྲིད་དེ། བསྒྱུར་ཀྱང་དོན་དངོས་དང་མི་འཚམ་པའི་ཁྱད་པར་མང་པོ་ངང་གིས་ཕྱིར་འཆར་འོངས་པར་སེམས།
གཞན་ཡང་། བཙན་པོ་བཀྲོངས་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གླེང་དུས། 《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ》དང་《མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》 《བསྟན་པའི་རྣམ་བཤད་དར་རྒྱས་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ》སོགས་བན་བོན་གྱི་ཆོས་འབྱུང་ཀུན་གྱིས་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྣུབས་པས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་བཙན་པོ་ལ་སྙིང་རྗེ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་ནས་བཀྲོངས་ཚུལ་གླེང་ཡོད་དེ། “གླང་དར་མ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་བཀྲོངས། རྒྱུ་མཚན་ཆོས་སྣུབ་ལྷ་ལུང་གསོད་པར་བྱས་པས་སོ། །”[25]
དེབ་ཐེར་ཁག་མང་པོར་ལྷ་ལུང་པའི་བཙན་པོ་བཀྲོངས་པ་ལ་སྡོང་གྲོགས་བྱེད་མཁན་ནམ་སྐུལ་མ་གཏོང་མཁན་ཡོད་པར་གླེང་མོད། ཡིག་ཚང་སོ་སོར་གླེང་ལུགས་མི་མཐུན་ཏེ། 《རྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མ》གཙོ་གྱུར་གྱིས་དཔལ་ལྷ་མོས་བསྐུལ་བར་གསུངས་པ་དང་། 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་དགའི》རང་ལུགས་སུ་དཔལ་མགོན་པོ་དང་། མ་གཅིག་དཔལ་ལྷ། གྲིབ་ཀྱི་རྫོང་བཙན་གསུམ་གྱིས་བསྐུལ་པ། 《རྒྱ་བོད་ཡིག་ཚང་ཆེན་མོ》རུ་ལྷ་མོ་ནག་མོས་བསྐུལ་པ། 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་དགར》དྲངས་པའི་ཡིག་ཚང་རྙིང་པ་ལས་སྣུབས་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས།”ངས་རྒྱལ་པོ་སྡིག་ཅན་སྐྲག་པར་བྱས་ཡོད་ཀྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་དགྲོལ་ཞིག་ཟེར་ནས་བསྐུལ”[26]ཏེ་དགྲོལ་བར་གསུངས་ཡོད།
ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་དྲག་པོའི་རྩལ་གྱིས་བཀྲོངས་པའི་ཚུལ་ལ་ཡང་། 《རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང》སོགས་སུ་བཙན་པོའི་དཔྲལ་བར་མདས་བརྒྱབ་ནས་བཀྲོངས་ཚུལ་གསུངས་པ་དང་། 《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པར》བཙན་པོའི་སྐེ་རལ་གྲིས་བཅད་དེ་བཀྲོངས་པ། 《སྔོན་གྱི་གཏམ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བར》བཙན་པོའི་སྙིང་ཁར་མདུང་གིས་བསྣུན་ཏེ་བཀྲོངས་པ།《ཆོས་འབྱུང་མེ་ཏོག་སྙིང་པོ་སྦྲང་རྩིའི་བཅུད》དུ་བཙན་པོའི་སྙིང་ཁར་མདས་བརྒྱབ་ནས་བཀྲོངས་པ། 《བསམ་ཡས་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མར》མདའ་སྔ་ཕྱི་ཚན་གཉིས་ཀྱིས་བཙན་པོའི་སྣ་བུག་ལ་བརྒྱབ་ནས་བཀྲོངས་པ་སོགས་གླེང་ལུགས་མང་དུ་གསུངས་ཡོད།
ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་བཙན་པོ་དྲག་པོས་ཐབས་ཀྱིས་བཀྲོངས་རྗེས་བྲོས་པའི་ཚུལ་ལ། ཕྱིར་ཡེར་པར་སོང་བ་དང་དེ་ནས་གཞན་གྱིས་ཤེས་པར་དོགས་ནས་མདོ་ཁམས་སྨད་དུ་བྲོས་པ་དང་། “བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བྱ་བས་སྡིག་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས་ནས་ཉིད་ལིའི་ཡུལ་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་གཤེགས”[27]པར་གསུངས་པ་བཅས་ཚུལ་གཉིས་ཡོད།
ད་དུང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་སྙིང་པོ་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་གཤིས་བོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འབྲས་བུ་ནས་རྒྱུ་འཚོལ་བར་ཞེན་པ་དང་། གང་ཟག་གི་སྐྱེ་བ་སྔོན་མ་གང་ཡིན་ངོས་འཛིན་རྒྱུར་སྤྲོ་བས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐྱེ་བ་སྔོན་མ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་ཀྱང་ཁ་ཤས་ཡོད་དེ། ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤས་མཛད་པའི་འབྲོམ་སྟོན་པ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་བཀའ་གདམས་བུ་ཆོས་ལས། ཆུ་བོ་ཡ་མུ་ནའི་གླིང་དུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་པ་ལྷའི་རྒྱལ་པོར་སྐུ་སྐྱེ་བ་བཞེས་པའི་ལེའུར།སྤྲུལ་བའི་གཞོན་ནུ་གསེར་རལ་ཅན་གྱིས་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྨྲས་པའི་ལུང་བསྟན་ལས། “མ་འོངས་པ་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་བའི་དུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་མ་རུངས་པའི་སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་དཔའ་བོ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྟེ། དེའི་བསྟན་པ་སྙིགས་མའི་དུས་ལ་ཉེ་བ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སེལ་བས་ཁྱོད་བསྐུལ་ཏེ། བོད་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་ཡུལ་དུ། གློ་བུར་དུ་རྒྱལ་པོའི་བྱ་བ་མཛད་དེ། རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་གཞི་འཆའ། སྐྱེ་བོ་མང་པོ་བདེ་སྐྱིད་ལ་འགོད།དེའི་དུས་སུ་མིང་ཡང་ད་ལྟར་གྱི་ཁུར་དང་མཐུན་པར་འབྱུང་སྟེ། ཁྱོད་ནི་སྤྲུལ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་པས། དང་པོ་འདི་ནས་འོང་དང་། ཐ་མར་འདིར་འགྲོ་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ངེས་ངེས་ཏིག་ཏིག་མེད་པར་མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་པའམ། སྐྱེ་བོ་ཕོ་ཚོད་ཅན་དག་ན་རེ། གནམ་རིམ་པ་བཅུ་གསུམ་གྱི་སྟེང་ནས་གཤེགས་བཞུད་བྱེད་ཅེས་པའི་གྲགས་པ་འབྱུང་། ཁྱོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཁྲི་བདུན་ལྡེ་གཉིས་ལེགས་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་བཅོ་ལྔ་ཙམ་འོང་ཞིང་བར་སྐབས་ཤིག་ཏུ། ནུབ་ཕྱོགས་ནས་བདུད་སྡེ་ཞིག་སེམས་ཅན་གྱི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱོད་ཀྱི་རིགས་སུ་སྤྲུལ་ཏེ། གདུང་རབས་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་པ་ལ།ཆོས་དང་དཔལ་འབྱོར་དར་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་མ་བཟོད་ནས། ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་། དེ་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་དག་ཤིན་ཏུ་ཉམས་པར་བྱེད་དོ། །ཀྱེ་རྒྱལ་པོ། དེའི་དུས་སུ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་གཅིག་གིས་བདུད་སྡེ་དེ་བཀུམ་པར་བྱེད་དོ། །”[28] ཞེས་བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་རབས་བཅོ་ལྔ་དང་བདུད་རྒྱལ་བཀུམ་མཁན་ནི་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་བྱ་བ་ཡིན་པར་མ་ཟད། འབྲོམ་ཡང་དེའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་གསུངས་པས། ལྷའི་རྒྱལ་པོ་ནི་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱི་སྐུའི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་དང་། འབྲོམ་སྟོན་པ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ནི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ཡིན་པ་དོན་གྱིས་གསུངས། དེས་ན་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཡང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པར་གསུངས་པས་ལྷ་ལུང་པ་ཡང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པར་དོན་གྱིས་སོང་།
སྲོང་བཙན་གྱིས་དབོན་སྲས་མང་སྲོང་ལ་བསྩལ་བའི་བཀའ་ཆེམས་ལས།”དེ་ནས་བདུད་ཀྱིས་བྱིན་རླབས་པ། །རྒྱལ་པོ་དུད་འགྲོའི་མིང་ཅན་འབྱུང་། །དམ་ཆོས་མ་ལུས་སྣུབས་པར་བྱེད། །ཐ་མ་མནར་མེད་དམྱལ་བར་འཚེད། །དེ་ནས་ཡེར་པའི་བྲག་ཁུང་ནས། །ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་སྤྲུལ་པ་སྟེ། །དཔལ་ཞེས་བྱ་བའི་དགེ་སློང་གིས། །སྡིག་ཅན་རྒྱལ་པོ་དགྲོལ་བར་འགྱུར། །”[29] ཞེས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་སྤྲུལ་པར་གསུངས།
ཀཿཐོག་པས“ལྷ་སྲས་མུ་རུག་སྐུ་གཤེགས་མ་ཐག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱར་བ་ཡིན་ཅེས་བླ་མ་དགོངས་འདུས་ཀྱི་ལུང་བསྟན་བཀའ་རྒྱ་མར་གསལ་བར་གསུངས”ཞེས་ལྷ་སྲས་མི་རུག་བཙན་གྱི་སྐུ་སྐྱེས་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས།
སུམ་པའི་ཆོས་འབྱུང་དཔག་བསམ་ལྗོན་བཟང་ལས་བལ་པོའི་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་བཞེངས་རྗེས་སྦྱིན་བདག་བུ་སྤུན་བཞིས“གླང་དང་བོང་བུ་ལ་སྨོན་ལམ་མ་བཏབ་པས་དེ་གཉིས་ཁྲོས་ནས་བོང་བུས་རྒྱལ་པོའི་སྡིག་བློན་དང་གླང་ཆེན་གྱིས་རྒྱལ་པོ་དེའི་བུའམ་ཚ་བོར་སྐྱེས་ནས་བསྟན་པ་སྣུབ་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཚེ་གཡོག་པོ་ཞིག་གིས་སྡིག་བློན་འཇོམས་པ་དང་བྱ་རོག་ཅིག་གིས་བདག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་ནས་སྡིག་རྒྱལ་འདུལ་བར་ཤོག་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ”[30]བཞིན་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱི་སྐུར་སྐྱེས་པར་གསུངས་པས། སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ཞེས་མགོན་པའི་སྤྲུལ་པ་དང་། མི་རུག་བཙན་པོ་དང་མཆོད་རྟེན་བྱ་རུང་མདུན་གྱི་བྱ་རོག་ཅིག་གི་སྐྱེ་བར་བཤད་པ་སོགས་སྣ་ཚོགས་མཆིས།
དེ་ལྟར་བཙན་པོ་བཀྲོངས་པའི་རྒྱུ་དང་། ཚུལ། ཐབས། བཀྲོངས་རྗེས་བྲོས་པ་དང་སྐྱེ་བ་ངོས་འཛིན་པ་སོགས་ཕྱོགས་སམ་ཟུར་གང་ནས་བརྟགས་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རང་རང་སོ་སོའི་ཡིད་བརྙན་བཞིན་ཡིན་སྙམ་དུ་གསུངས་པ་ལས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་རིགས་མེད་ལ་གནའ་བོའི་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་དང་གུང་འཕྲོད་པ་དེ་བས་ག་ལ་ཡོད། འདི་རྣམས་ནི་སྔོན་བྱོན་བརྩམས་ཆོས་སུ་ལོ་རྒྱུས་བཞིན་བྲིས་ཡོད་པ་རྣམས་ཕྱོགས་སུ་དྲིལ་ནས་དཔྱད་ཞིབ་ཙམ་བྱས་པ་ལས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན།
ད་དུང་ལྷ་ལུང་པས་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་བཀྲོངས་པར་འདོད་པས་གཏན་ཚིགས་མི་ཐུབ་པའི་གནད་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་ནི་ལྷ་ལུང་པའི་དགུང་ལོའི་ཐད་ཀྱི་གནད་དོན་རེད། ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་ནི་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་སྐབས་ཀྱི་བོད་རྒྱའི་མཚམས་སྲུང་བའི་དམག་དཔོན་ཡིན་པ་དང་། བཙན་པོ་དེའི་སྐུ་དུས་སུ་མཁན་པོའི་མདུན་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཐོག་མའི་གྲས་ཡིན་པས། མ་མཐའ་ཡང་སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་དུས་དཀྱིལ་ཏེ་སྤྱི་ལོ750ལོའི་སྔོན་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་པ་ཡིན་འོས། དེ་ལྟར་ན་སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་དགུ་པའི་དུས་དཀྱིལ་ཏེ་སྤྱི་ལོ846ལོར་བཙན་པོ་བཀྲོངས་དུས་མ་མཐའ་ཡང་དགུང་གྲངས་དགུ་བཅུའི་ཡན་ལ་བབས་ཡོད་པས། དེ་ལྟ་བུའི་བགྲེས་པོ་ཞིག་གིས་ཕྱག་འཚལ་པ་ལྟར་གྱིས་གཞུ་ཇི་ལྟར་བརྡུངས། རྟ་ལ་ཞོན་ནས་ཇི་ལྟར་འབྲོ། དགུང་ལོ་བརྒྱ་ལྷག་ལ་བཞུགས་པ་མི་སྲིད་པ་མིན་མོད། འོན་ཀྱང་དགུང་ལོ་དགུ་བཅུ་ཟིན་རྗེས་ད་དུང་ན་གཞོན་བཞིན་རྟ་ལ་ཞོན་ཐུབ་པ་དང་པུས་མོ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞུང་བརྡུངས་པ་ནི་མི་སྲིད་པར་འདོད་དོ། །
མདོར་ན། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་བོད་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མི་སྣ་ངོ་མ་ཞིག་སྟེ། མཁན་སློབ་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བོད་ཀྱི་རབ་བྱུང་བ་ཐོག་མའི་གྲས་དང་། དེ་ནས་གཉགས་ཀུ་མ་ར་སོགས་སློབ་དཔོན་མང་པོ་བསྟེན་ནས་མདོ་སྔགས་ལ་སྦྱངས་པ་མཐར་ཕྱིན་མཛད་པས་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔ་དང་དཔལ་གྱི་བུ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་སུ་གྱུར། དེ་ནས་ཡེར་པའི་སྒོམ་ར་དང་ཆོས་གྲྭའི་གཞི་འཛིན་མཁན་ཡིན་པར་མ་ཟད། བསམ་ཡས་དང་འཕྲུལ་སྣང་གི་ཆོས་གྲྭའི་སློབ་དཔོན་གྱི་འགན་འཁུར་ནས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་གཞོལ་བའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བཀའ་དྲིན་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་བསྙོན་མེད་རེད། དེ་ནས་བོད་བཙན་པོའི་གཅིག་གྱུར་གྱི་སྲིད་དབང་སིལ་བུར་ཐོར་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་སུ་སྲིད་འཛིན་ནང་ཁུལ་དུ་ཕྱོགས་ཁག་གཉིས་སུ་གྱེས་དུས། ཁོང་གིས་ཁྲི་འོད་སྲུང་བཙན་གྱི་བླ་མའི་འགན་དང་ལེན་གྱིས་དེ་ལ་ཆོས་སྲིད་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རོགས་རམ་བྱས་པས། འོད་སྲུང་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལ་འུར་བསྟོད་དང་ཆེར་བརྗོད་མང་པོ་བྱས་ཡོད་པར་སྙམ་ལ།འུར་བསྟོད་དང་ཆེར་བརྗོད་དེ་དག་ལ་གཞི་བྱས་ནས་ངག་རྒྱུན་གྱི་རྣམ་པའི་བཅོས་སྒྲུང་དེ་གྲུབ་པར་ཡང་འདོད་དོ། །
ཟུར་བལྟའི་དཔྱད་གཞི།
[1][4]ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུ། རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་བྱང་ཕྱོགས་སུ་འབྱུང་བའི་རྩ་ལག་བོད་རྗེ་ལྷ་བཙན་པོའི་གདུང་རབས་ཚིག་ཉུང་དོན་གསལ་ཡིད་ཀྱི་མེ་ལོང་། ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་ལྔ། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2005:67. 66.
[2] [10]བདེ་ཁང་བསོད་ནམས་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་མདའ་དང་འཕང་། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2007:15.
[3]ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་།(འཇར་པན)ཁྲི་རལ་ཇི་ལྟར་གཤེགས་པ་དང་གླང་དར་བཀྲོངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་པ། བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུག1992(4)
[5]རྗེ་འབངས་རྣམས་ཀྱི་རིགས་རུས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེའམ་མོན་ཆོས་འབྱུང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བདམས་བསྒྲིགས(10)། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1988:
[6] འབྲས་སྤུངས་དགོན་པའི་དཔེ་མཛོད་ཨང་རྟགས་ཕྱི་མ178པ།ཡེར་པའི་དཀར་ཆགས་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ་དང་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་མ་བཞུགས་པ་ལགས་པས་གཟིགས་མཛོད་ཨང་ཞེས་པའི་དཔེ་རྙིང་ལས་དྲངས། ཁོ་བོར་དཔེ་རྙིང་འདི་ལ་དངོས་སུ་མཇལ་བའི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་པས། བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛད་ཁང་གི་ཞིབ་འཇུག་པ་སྐ་བ་ཤེས་རབ་བཟང་པོ་ལགས་ནས་ཁོང་གིས་མཇལ་ནས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཏབ་པ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ཡིན་པས་ཆེད་དུ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ།
[7]བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ། གུ་རུ་ཨུ་རྒྱན་གླིང་པས་ཡར་ཀླུངས་ཤེལ་གྱི་བྲག་ཕུག་ནས་བཏོན་པ། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1997:132.
[8][25]མཁས་པ་ལྡེའུ། རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1987:358.376.
[9]དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།2002.
[11] ཡིག་རྙིང་དངོས་སུ་ཅོག་རོ་བྱམས་པའི་སེང་གེ་བསྐྱར་འབྲི་བྱས་འདུག
[12] གཉའ་གོང་དཀོན་མཆོག་ཚེ་བརྟན། བོད་ཀྱི་བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆ་བདམས་བསྒྲིགས། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་དཔེ་སྐྲུན་ཁང།1995:165.
[13][14] [18][23][26][29]དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ། ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1986:374.374.366.429.429.260.
[15] [16]། ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་ལྔ། སྔོན་གྱི་གཏམ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2005:26.26.
[17] རྒྱལ་རབས་སོགས་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚང་གསལ་བའི་མེ་ལོང་། སྣ་རིང་།
[19]ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་ལྔ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བར་གྲགས་པ་ལས་མངའ་རིས་སྟོད་མར་ཡུལ་བདག་པོའི་དེབ་ཐེར། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2005:181.
[20]ལ་དྭགས་རྒྱལ་རབས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1986:40.
[21]དཔལ་འབྱོར་བཟང་པོ། རྒྱ་བོད་ཡིག་ཚང་ཆེན་མོ། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1985:208.
[22] 马德. 西藏发现的《喇蚌经》为敦煌写经[J] 敦煌研究, 2009(5)
[24]དབའ་བཞེད་བཞུགས་སོ། །བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2010:246.
[27] ས་སྐྱ་བསོད་ནམས་རྩེ་མོ། ཆོས་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ། ས་སྐྱའི་གསུང་འབུམ་པོད་བཞི་པ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1994.7795.
[28]ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ། འབྲོམ་སྟོན་པ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་བཀའ་གདམས་ཕ་ཆོས། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:485.
[30] སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར། ཆོས་འབྱུང་དཔག་བསམ་ལྗོན་བཟང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1992:295.
