ངལ་རྩོལ་གྱིས་མིའི་རིགས་བསྐྲུན་ལ།ངལ་རྩོལ་གྱིས་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་ཀྱང་བསྐྲུན།མིའི་རིགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་ངལ་རྩོལ་ལ་གཏུག་དགོས་པ་ཡིན་ལ།སྙན་ངག(རྩོམ་རིག)གི་ཆེས་ཐོག་མའི་རྩོམ་གཞིར་གྱུར་བའི་སྐད་ཆའང་ངལ་རྩོམ་གྱིས་བསྐྲུན།མིའི་རིགས་དང་སྲོག་ཆགས་བར་གྱི་ངོ་བོའི་སྟེང་གི་ཁྱད་པར་ཀྱང་ངལ་རྩོལ་གྱིས་རྣམ་པར་འབྱེད་ཚུལ་རླབས་ཆེ་བའི་གསར་བརྗེ་མཁས་པ་ཨེན་ཀེ་སིས་བརྩམས་པའི《སྤྲ་མིར་འགྱུར་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་ངལ་རྩོལ་བྱེད་ནུས》ཞེས་པའི་ནང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་མ་ཟད།སྡོང་འགོར་གནས་བཅས་ཀྱི་སྤྲ་མིའི་ཁྱུ་ཚོགས་ནས་མིར་འགྱུར་བཞིན་པ།གྱུར་ཟིན་པ་བཅས་མིའི་རིགས་བྱུང་འཕེལ་གྱི་རིག་པའི་གནས་སྐབས་གསུམ་བཏོན་ཡོད།མིར་འགྱུར་བཞིན་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིང་མོའི་ནང་གནའ་བོའི་སྤྲ་མི་རྣམས་སྡོང་འགོ་ནས་མར་བབས་ཏེ་ས་ངོས་ནས་འཚོ་བའི་ངལ་རྩོལ་ཁྲོད་ལག་ཏུ་ཤིང་རྡོ་བཟུང་སྟེ་ཟས་ལྟོ་འཚོལ་ཞིང་གཞན་འཚེ་སྲུང་བའི་ལས་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པས་རྐང་ལག་གཉིས་ཀའི་ལས་ཀྱི་འདོན་ཤུགས་ལ་ཁྱད་ཞུགས་ཏེ་རིམ་པར་གེར་གྱིས་ལངས་ཤིང།མགོ་བོ་བཏེགས་ཤིང་སྒལ་ཚིགས་དྲང་དུ་སོང་བ་བཅས་ཀླད་པའི་ཟུངས་བཅུད་རྒྱས་པར་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་ཅིང་མིག་གི་མཐོང་རྒྱའང་སྐྱེད་པ་ཡིན།ལག་པའི་རྩོལ་བ་ཇེ་མང་དང་ཟས་ལྟོ་འཛོམས་པོ་ཪྙེད་པ་དེས་ཁོ་ཚོའི་ཀླད་པའི་ཟུངས་བཅུད་ཇེ་ཆེར་སོང་བ་དང་།དུས་ཡུན་རིང་བོའི་ཐུན་མོང་གི་ངལ་རྩོལ་ཁྲོད།ཕན་ཚུན་བར་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་དང་གོ་བརྡ་སྤྲོད་རེས་ཀྱི་འདུན་པ་ཇེ་སྐྱེས་དང་དབང་བོའི་སྐྱེ་མཆེད་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་བཅས་རིམ་གྱིས་ངག་སྒྲ་གསལ་བོ་རེ་འབྱིན་ཐུབ་པས།ཆེས་ཐོག་མའི་སྐད་ཆ་བྱུང་བ་རེད།སྐད་ཆ་དེའང་མུ་མཐུད་དུ་ངལ་རྩོལ་དང་འགྲོགས་ཏེ་རིམ་བཞིན་ཆ་ཚང་བ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་བ་འདི་ནི་མི་རིགས་ཡོངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད།རྒྱའི་རྩོམ་རིག་སྨྲ་བ་ཆེན་མོ་ལོའུ་ཞུན་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་།ང་ཚོའི་ཕ་མེས་རྣམས་ཀྱིས་དང་ཐོག་སྐད་ཆ་ཅུང་ཙམ་ཡང་བཤད་མི་ཤེས།ཐུན་མོང་གི་ངལ་རྩོལ་ཁྲོད་དུ།ངེས་པར་དུ་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་བརྗོད་དགོས་པས།ཪྙོག་འཛིང་གི་ངག་སྒྲ་རེ་འབྱིན་ཤེས་པར་གྱུར།དཔེར་ན།སྐབས་དེའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྡོང་བོ་ཅིག་འཁུར་ཚེ་ཤུགས་མཉམ་འདོན་བྱེད་དགོས་ལ།ཚང་མས་ཤུགས་མཉམ་འདོན་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིད་ལ་མ་དྲན།དེའི་ནང་གི་མི་གཅིག་གིས “ཧེ་ཡ།ཧེ་ཡ” ཞེས་སྐད་བཏོན་པ་དེ་ནི་གསར་གཏོད་རེད།སྐད་ཆ་ནི་ངལ་རྩོལ་གྱིས་གསར་གཏོད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཟེར་བ་ལས།བྱིས་པ་ཨ་མའི་མངལ་ལས་བཙས་མ་ཐག་ངུ་སྐད་ཤོར་བ་དེ་ནི་སྐད་ཆའི་གསར་གཏོད་ཡིན་ཞེས་པ་མ་ཡིན།རང་རྒྱལ་གྱི་ཡུན་ནན་ལི་ཅང་ས་ཁུལ་གྱི་འཇང་རིགས་ཀྱིས་རྩེ་བའི《ཨ་རིན་རིན》ཞེས་པའི་ཞབས་བྲོ་འདི་ནི་ལུའུ་ཞུན་གྱི་གསུང་ཚུལ་དང་མཐུན་ཆེ་སྟེ།《ཨ་རིན་རིན》ཞེས་པའི་རྩེད་རིགས་འདི་ཕོ་མོ་མཉམ་སྐོར་བྱས་ཏེ།ལྡེམ་མྱུར་ཆེ་ལ་ཤུགས་རྔམ་པའི་སྟངས་སྟབས་བསྒྱུར་ཅིང་།ཕོ་སྐྱེས་ཚོས་གདངས་གསལ་ལ་ངག་གི་གཟེངས་མཐོ་བའི་ཀི་སྒྲ་སྒྲོགས་ཤིང་།མོ་སྐྱེས་ཚོས་གདངས་ཐུང་ལ་འཚང་བའི་རྣམ་པས་ངག་འབྱིན་པར་བྱེད།ཞབས་བྲོ་འདི་ལ་གླུ་ཚིག་ཡེ་ནས་མེད།ཞབས་བྲོ་འདི་མཐོང་ཚེ་གདོད་མའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་རི་དྭགས་རྔོན་ཚུལ་ཡིད་ལ་ཐོལ་གྱིས་ཤར་ཡོང་།དེ་ནི་ཆེས་གདོད་མའི་དུས་ཀྱི་ཞབས་བྲོའི་སྟངས་སྟབས་ཀྱི་བསྒྱུར་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པ་མངོན་ཐུབ།ལུའུ་ཞུན་གྱིས་བཤད་པའི “ཧེ་ཡ།ཧེ་ཡ” སྨྲ་བ་འདི་ནི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་མཐོང་ཐོས་ལ་བརྟེན་ནས་རིགས་འདེད་བྱས་པའམ།ཡང་ན《ཧེ་ནན་ཁུལ་ཀྱི་གླུའི་ལེའུ་བརྗོད་པ》ཞེས་པ་དང་།《ལུགས་ཀྱི་རྣམ་བཤད་ལས་གཞས་ལུགས་སྐོར》ཞེས་པའི་ནང་གི་སྡོང་བོ་འཁུར་ཚུལ་དང་ལས་གླུ་གྱེར་ཚུལ་ལ་བརྟེན་ནས་གསུངས་པ་རེད།རི་དྭགས་རྔོན་ཚུལ་གཏོ་པའི《ཨ་རིན་རིན》ཞེས་པའི་རྩེད་རིགས་འདི་དག་ནི་སྡོང་བོ་འཁུར་བའི་གླུ་ལས་ཆེས་སྔ་བར་མཐོང་སྟེ།ཤིང་ལས་ངལ་རྩོལ་ནི་རི་དྭགས་རྔོན་པའི་ངལ་རྩོལ་ལས་འབྱུང་འཕྱི་བ་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རིམ་ལས་མང་དུ་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ།ཏེ་རིགས་ཀྱི་ནགས་ལྷ་འཁྲབ་ཚུལ་དེའང་ཁང་བའི་ནང་ནས་འཁྲབ་ཅིང་།ཐོག་མར་གསེར་དངུལ་གྱི་སྡེར་མ་ལག་པས་བཏེགས།འཇའ་ཚོན་སྣ་ལྔ་རྐང་བས་བརྫི་ཞེས་པའི་གླུ་ཚིག་གིས་སྔོན་དྲངས་ཏེ་ནགས་ལྷ་གདན་འདྲེན་པར་བཤད་ཅིང་།དེ་ནས་སྡོང་བོ་དང་བུད་ཤིང་གཅོད་ཚུལ་གྱི་གླུ་དང་།ངལ་རྩོལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་ལས་དྲངས་པའི་གླུ་ལེན་ཞོར་དང་རྐང་བའི་སྟངས་སྟབས་ཀྱང་གླུ་ཚིག་གི་དོན་དང་མཐུན་པར་བསྒྱུར་བཞིན་ཁང་བའི་ཕྱིར་ཐོན་ཏེ་རྩེ་བ་སོགས་ཡོད་ལ།ནགས་ལྷ་རྩེད་ཚུལ་འདི་སྤྱིར་ཁང་བའི་ནང་ནས་འཁྲབ་ཀྱང་རས་ཡོལ་སོགས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་རྩེད་ར་བཀོད་སྒྲིག་གི་ཚུལ་ལ་བལྟས་ན།དང་ཐོག་ནགས་ཚལ་ནས་རྩེ་བ་ཤེས་ཐུབ།   ཁང་བའི་ནང་དུ་བྱེ་ཕུང་སྤུངས་ཏེ་དེའི་སྟེང་སྡོང་བོའི་ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་སོགས་བཙུགས་ཤིང་།སྨྱུག་མའི་ལྷས་ར་དང་སྡོང་བོའི་སྟེང་ཤོག་བྱ་འདོགས་སྲོལ་དང་།མཆོད་སྟེགས་སྟེང་འབྲས་ཤིང་གི་ལོ་མ་འཇོག་པ་བཅས་པ་འདི་དག་གིས་གདོད་མའི་མི་རིགས་ནགས་ཚལ་དུ་འཚོ་བ་དང་ངལ་རྩོལ་གྱི་རྣམ་པ་དེ་ཡིད་ལ་ཤར་འོངས་སོ།།ཅིན་ཕོ་རིགས་ཀྱི (ཅིན་ཙེ་ཙེ) ཞེས་པ་ནི་མི་ཤི་རྗེས་རྩེ་བ་ཡིན་ལ་མོ་བའི་བསངས་མཆོད་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་བྲོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་ཡང་ན་དེའི་ནང་དུ་རི་དྭགས་རྔོན་པ་དང་འཐབ་འཛིང་བྱེད་སྒོའི་བྲོའང་འདུས་ཐོན་སྐྱེད་ངལ་རྩོལ་གྱི་བྲོའང་འཁྲབ་ལ་འཇང་རིགས་ཀྱི་གཏོ་པའི་བྲོ (东巴舞) ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་སྤེལ་བའི་བྲོ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་བྲོ་རྩེད་སའི་ཁོར་ཡུག་བཀོད་སྒྲིག་གི་རྣམ་པར་བལྟས་ན་གདོད་མའི་རི་དྭགས་རྔོན་ཚུལ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ་། ཁང་བའི་ཕྱི་ནས་རྩེ་བ་ན་ཐུན་མོང་མཉམ་རྩེད་བྱེད་པ་ཡིན་རྩེད་ར་ཞིག་འདམས་རྗེས་རྩེད་རའི་སྡོང་བོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་སྟེང་ཁ་དོག་དཀར་དམར་སེར་གསུམ་གྱི་ཤོག་བྱ་བཏགས་ཤིང་ཤོག་བུའང་བ་གླང་རྟ་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བཪྙན་ཅན་དུ་བཟོས་ཡོད་པ་རེད།
མི་ཚང་མས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་གླུ་ལེན་པ་དང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཞབས་བྲོ་རྒྱག་པ་ཡིན་པེ་རིགས་ཀྱི “རྣམ་ཤེས་ཐེངས་གསུམ་འཁོར (绕三灵) ”ཞེས་པའི་བྲོ་དེའང་གདོད་མའི་སྙན་ངག་དང་བྲོ་གཅིག་འདྲེས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དེ་མངོན་ཐུབ་འདི་ནི་ལོ་རེའི་ཟླ་བཞི་བའི་ཚེས25ཉིན་ལྷ་ཁང (本主庙) དུ་སོང་ནས་ཕག་མཆོད་སྐབས་རྩེ་བའི་བྲོ་ཞིག་ཡིན་གླུ་དང་བྲོ་སོགས་ལྷ་ཁང་དང་སྡེ་བ་ལམ་སྲང་གང་རུང་ནས་རྩེ་ཆོགདེའི་ཉིན་གླུ་སྒྲས་གནམ་ས་འགེངས་ཤིང་སྐྱེས་ཕོ་མོ་རྒན་གཞོན་ཐམས་ཅད་རྩེད་ཚོགས་སུ་འདུས་ཏེ་གླུ་ལ་གཞས་རྔ་རྡུང་བྲོ་འཁྲབ་ཅི་རིགས་བྱེད་བྲོ་དཔོན་གཉིས་ཀྱིས་སྡོང་བོའི་ཡལ་ག་ཞིག་འཁུར་ཞིང་སྡོང་འགོར་ཁ་དོག་སྣ་ལྔའི་མེ་ཏོག་བཏགས་ཏེ་རྩེད་ཞོར་དང་ལེན་ཞོར་བྱེད་བཞིན་འགྲོ་ལ།ཡལ་ག་ས་ལ་བརྡབས་ཞོར་དུའང་འགྲོ་བ་དེས་རྐང་བའི་སྟངས་སྟབས་ཀྱི་འགྲོས་སྡེབ་པ་དང་འདྲ།གླུ་ཚིག་གི་དོན་ཡང་ངལ་རྩོལ་ཐོན་སྐྱེད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན།