བོད་ཀྱི་རི་མོའི་གནས་བབས། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ནི་འདོད་པ་འཇོ་བའི་བ་དང་མཚུངས་པར་གང་ལ་ཅི་འདོད་པ་བཞིན་འབྱུང་བས་ན། རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་འདི་ཡང་དེ་ལས་མི་འདས་ཤིང་། ཆོས་སྲིད་འབྱོར་གསུམ་གང་ལའང་བབས་དང་བསྟུན་པའི་དགེ་ཕན་བླ་ན་མེད་པ་བསྐྲུན་ནུས་པ་སྟེ། ཆོས་ལ་འཇུག་པ་ཚོར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཐབས་ལམ་སྟོན་ཅིང་། སྲིད་ལ་མོས་པ་ཚོར་ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་ཤེས་རབ་སྟེར། དཔལ་འབྱོར་ལ་རེ་བ་རྣམས་ལ་མཆོག་དང་ཐུན་མོང་གི་ཕུན་ཚོགས་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ན་“གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་ཅིང་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པའི་རིག་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ཞེས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལས་ཕུལ་དུ་བསྔགས་ཤིང་། མཛེས་རྩལ་གྱི་ནང་ཚན་དུའང་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་འདི་གཙོ་བོར་བགྲང་སྟེ《བསྟན་བཅོས་བེེཌྰུར་གཡའ་སེལ》 ལས་ལེའུ་ཉེས་བརྒྱ་པ་བཟོ་རིག་པའི་སྐབས《རི་མོའི་མཚན་ཉིད་ཚངས་པའི་ཚད་ཡིག》ལས་དྲངས་ཏེ་“ཚངས་པས་རྒྱལ་པོ་གཅེར་ཐུལ་ལ། ། རི་ཡི་མཆོག་ནི་རི་རབ་ཡིན། ། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱི་ནི། ། གཙོ་བོ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ཡིན་ནོ། ། མི་ཡི་གཙོ་བོས་ས་བདག་སྟེ། ། དེ་བཞིན་རི་མོ་སྒྱུ་རྩལ་གཙོ། རྒྱལ་པོ་དེ་བཞིན་སྒྱུ་རྩལ་ཀུན། ། རི་མོའི་ལས་ལ་ཡང་དག་བརྟེན། ། ”སོགས་འབྱུང་ཞིང་། དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བསྟན་པ་རབ་བརྟན་གྱིས་གསུངས་པའི་རི་མོའི་ཐ་སྙད་ཐོག་མར་བྱུང་ལུགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་ལས་ཀྱང་བོད་དུ་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་བྱུང་སྔ་བ་མ་ཟད། ཐོག་མར་ངལ་རྩོལ་མི་དམངས་ཀྱིས་གསར་གཏོད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ་རྒྱ་ཆེའི་མི་དམངས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། ད་ལྟའི་ཚེ་ན་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ཤེས་རིག་རྣམས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གར་སྟེགས་གཅིག་ཏུ་འགྲེམས་པའི་བསྐལ་བཟང་ཤར་བ་དང་བསྟུན་ནས། ལེགས་ཆ་ཆེར་སྤེལ་དང་ཞན་ཆ་རྒྱང་དུ་དོར་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པས་ན་ང་ཚོས་དུས་རབས་དང་མཐུན་པའི་བོད་ཀྱི་རི་མོ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རིན་ཐང་གསར་པ་བསྐྲུན་དགོས་ཤིང་སྐྱོན་ཆ་དག་སེལ་དང་སྒྱུ་རྩལ་པའི་བློ་སྦྱོང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གོང་མཐོར་བཏང་སྟེ། བོད་ཀྱི་རི་མོའི་ལོ་རྒྱུས་བོད་ཀྱི་རི་མོའི་ལོ་རྒྱུས་རིན་ཐང་དངོས་ལ་མི་ཚོས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་གདེང་འཇོག་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེའོ། ། དེ་ཡང་བོད་རིགས་ནི་ཆོས་ལུགས་རིག་གནས་ཀྱི་ཤན་ཞུགས་གཏིང་ཟབ་ཅིང་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཤོས་ཀྱི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པའི་དབང་གིས། གཟིགས་མཁན་རྣམས་ཀྱི་མཛེས་དཔྱོད་ཚད་གཞི་དང་བཟོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་མཛེས་འཛིན་ལྟ་བ་གང་ཡང་ངེས་ཅན་གྱི་སྟེང་ནས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པས། བོད་ཀྱི་རི་མོའི་ཁྲོད་ཆོས་ལུགས་བརྗོད་བྱས་གོ་གནས་གཙོ་བོ་བཟུང་ཡོད་པ་བདེན་ཡང་བརྗོད་བྱ་ཧྲིལ་པོའི་ཐད་ནས་བལྟས་ཚེ་ནང་དོན་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་རྣམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད་པ་ནི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བློ་རྒྱ་ཡངས་པ་ཀུན་གྱིས་མཁྱེན་གསལ་རེད། འོན་ཀྱང་རིགས་གཞན་པའི་སྐྱེ་བོ་མང་དག་ཅིག་གི་སྣང་ངོར་བོད་ཀྱི་རི་མོ་ཞེས་གླེང་མ་ཐག་དེ་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་གཅིག་པོ་འཛིན་པའི་རི་མོའི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁུངས་མ་དག་པའི་ལྟ་སྟངས་འདིར་རྒྱུ་མཚན་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་མ་ཡིན་དེ། ང་ཚོའི་སྒྱུ་རྩལ་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློའི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཐད་ཀྱི་བློ་སྦྱོང་། རི་མོའི་སློབ་གསོ་རྒྱུད་སྟངས་བཅས་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱས་ཚེ་སྐྱོན་མང་པོ་ཞིག་རང་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པར་མཐོང་སྟ། ཀམཐོང་ཐོས་ཉུང་བའི་དབང་གིས་གསར་རྩོམ་ལ་འཇུག་པའི་བློ་སྟོབས་ཆུང་བའི་སྐྱོན། ཁརི་མོ་ལག་ལེན་དང་ཉམས་མྱོང་ཅི་ཡང་མེད་ཀྱང་རིག་པའི་གནས་བཅུ་ལ་མཁས་པའི་གྲགས་སྐམ་ལ་སྲེད་པའི་དབང་གིས་རི་མོའི་གཞུང་ལུགས་རྩོམ་པའི་སྐྱོན། གགཞུང་རྩོམ་པ་ལ་ཆོས་གཞུང་ནས་བསྟན་པའི་ཐིག་རྩའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་བཤུས་ཏེ་བརྒྱུད་པ་ཙམ་ལས་སོ་སོ་རང་ངོས་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཤིང་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ལྟ་བ་སྒེར་ཚུགས་ཐུབ་པ་ཉུང་བའི་སྐྱོན། ངརིག་གནས་ཆུ་ཚད་དང་ལག་རྩལ་དོ་མི་མཉམ་པའི་སྐྱོན། ཚུལ་འདི་སྲོལ་རྒྱུན་རི་མོ་བར་ཡོད་པ་མ་ཟད་དེང་དུས་སུ་མཛེས་རྩལ་སློབ་གླིང་སོགས་ནས་ཐོན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་པར་བྱུང་སླ་བ་སྟེ། སོ་སོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་རྨང་གཞི་ཞན་པའི་དབང་གིས་བོད་ཀྱི་མཛེས་རྩལ་སྤེལ་བར་ཕན་ནུས་ཅི་ཡང་འདོན་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་བཅས། གོང་གི་སྐྱོན་ཆ་འདི་དག་ལ་ངོས་ཟིན་ཟབ་མོ་མ་བྱས་ཚེ་བགྲང་བྱ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱི་རི་མོ་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རི་མོ་ཙམ་དུ་འགྱུར་ཉེན་ཆེ་ཞིང་། ད་ལྟའི་ཚེ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་ལ་རང་སྣང་གང་ཤར་གྱིས་དཔྱད་གཏམ་སྤེལ་མཁན་ཧ་ཅང་མང་བས་བོད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་པ་རྒན་གཞོན་རྣམས་དང་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ལ་དགའ་ཞེན་ཆེ་བའི་གཞན་རིགས་ཀྱི་དཔྱོད་ལྡན་སྐྱེ་བོ་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་དངོས་ལ་ཤེས་རྟོགས་བྱས་ནས་“དངོས་ཐོག་བདེན་འཚོལ་”གནང་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བར་སྙམ་མོ། །