ཆ་མདོ་ཁ་རུབ་ཀྱི་གནའ་ཤུལ།
ད་ལྟ་རྒྱ་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་རིགས་ཚད་ལྡན་ཁག་ཏུ་བོད་ས་མཐོའི་ཐོག་ཏུ་རྡོ་ཆས་རྙིང་མ་དང་། རྡོ་ཆས་གསར་པའི་དུས་རབས་ཁག་བརྒྱུད་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་པར་དུ་ཆབ་མདོ་ཁ་རུབ་སོགས་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཡུལ་གང་སར་ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་རྡོ་ཆས་གསར་མའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་རྩ་ཆེའི་དངོས་པོ་འབོར་ཆེན་དག་ས་འོག་ནས་ཐོན་པ་དེས་མི་ལོ་ལྔ་སྟོང་ཙམ་གྱི་སྔ་རོལ་ནས་མིའི་རིགས་གནས་པ་མ་ཟད། གནའ་བོའི་ཞིང་ལས་དང་འབྲོག་ལས །ཨར་ལས། རྫ་ཆས་ལ་སོགས་ལག་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་ཀྱང་ངེས་གཏན་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་པ་ར་འཕྲོད་གསལ་པོ་བྱུང་ཡོད། གདོད་མའི་ཁ་རུབ་གྲོང་ཚོ་དེ་ནི་རྫ་ཆུའི་ནུབ་ངོས་ཆུ་འགྲམ་དུ་གནས་ཡོད་ལ། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྤྱི་ཁྲེ་སུམ་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཙམ་ཡོད། ཁ་རུབ་གནའ་ཤུལ་ནི1977ལོར་གསར་རྙེད་བྱུང་ཞིང་། 1978ལོ་དང1979ལོ། 2002ལོ་བཅས་སུ་རིམ་པ་བཞིན་ཁ་རུབ་གནའ་ཤུལ་ལ་སྔོག་འདོན་ཐེངས་གསུམ་བྱས། དེ་བཞིན་ཆབ་མདོ་ཁ་རུབ་ཀྱི་ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་འདས་མཆོད་བྱེད་ཡུལ་རྡོ་བརྩིགས་སྒོར་མོ་བསང་ཁྲི་གཉིས་རྙེད་པ་དེའི་ཐོག་ནས་ར་འཕྲོད་གསལ་པོ་རྟོགས་ཐུབ་པར་གཞིགས་ན་མི་ལོ་ལྔ་སྟོང་སྔ་རོལ་དུ་བོད་ས་མཐོར་གདོད་མའི་ཆོས་ལུགས་ཤིག་ཡོད་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ད་ཕན་སྔོག་ཐེངས་སྔ་རྟིང་གསུམ་ལ་བསྡོམས་པས་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ཁྲེ་གྲུ་བཞི་མ1800ཙམ་བསྔོགས་ཏེ་ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་གནའ་རྫས་རིགས་མི་འདྲ་བ་ནི། ཁང་པའི་རྗེས་ཤུལ་ཁག29དང་། རྡོ་རྩིག་དུམ་བུ3། རྡོ་རྩིག་གི་སྡིངས་ཆ་སྒོརདབྱིབས་ཅན་ཁག2། རྡོ་ཡི་རསྒོ་ཁག3། མེ་ཡི་ཐལ་དོང་ཁག4བཅས་ཡོད་པ་དང་། གནའ་རྫས་རྡོ་ཆས་ངོ་གྲངས7968དང་། རུས་ཆས་ངོ་གྲངས366། རྫ་ལེབ་ཁྲི2ལྷག་ཙམ་ཡོད་ལ་ལྷུ་སྒྲིག་ཐུབ་པ་ངོ་གྲངས46། རྒྱན་ཆ་དངོས་རིགས་མི་འདྲ་བ2བཅས་ཡོད་ཅིང་། རྩྭ་བསྲེས་འདམ་པའི་ཁང་པ་ལའང་སྒོར་མོ་དང་། གྲུ་བཞི། ནར་མོ་སོགས་བཟོ་དབྱིབས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ལ་ཁང་པ་དེ་ཚོའི་དབུས་སུ་སྒྱེད་རྡོ་རྐང་གསུམ་སོགས་ཀྱི་ཐབ་ཀྱང་ཡོད།
ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་རུས་ཆས་ནི་ཉུང་ཙམ་ཡིན་ཞིང་རུས་ཆས་ཀྱི་གྲས་སུ། སྙུང་བུ་དང་། ཁབ། སྟ་རེ། རུས་ལེབ་སོག་ལེའི་ཁ་ཅན། རྭ་སྙུང་སོགས་དང་། དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གྱི་རུས་པ་མང་པོ་ཐོན་པ་དང་། རུས་ཆས་མང་ཆེ་བ་ནི་བཟོ་དབྱིབས་ལེགས་ཤིང་ཞིབ་ཚགས་ཆེ། རུས་ཁབ་ལ་ལར་ལིའི་སྨི་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཙམ་ལས་མེད་ལ་ཁབ་མིག་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་དུ་བསྡད་ཡོད་པས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཧ་ལས་དགོས་པ་ཡོད། རྫ་ཆས་ནི་ཁོག་མ་དང་། སླ་ང་། ཕོར་པ་སོགས་རིགས་ཉུང་ཙམ་ལས་མེད་རུང་། དེ་དག་གི་རི་མོའི་རྣམ་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། བརྐོས་རིས་དང་། ཐག་རིས། ལེབ་ཤད། འཚེར་ཅན། སྨྱུག་གཟེབ་སོགས་རིགས་ཧ་ཅང་མང་ཞིང་། རྫ་ཆས་ཀྱི་མགོ་ནི་དམར་པོ་དང་། སེར་པོ། ཐལ་མདོག ནག་པོ་བཅས་ཡོད་ལ་རྫ་ཆས་མང་ཆེ་བ་འཇམ་ཤ་དོད་ལ་སྤུས་ཀ་དག་པོ་མཆིས། དེ་མིན་རྫ་བུམ་ལྟོ་བ་ཉིས་ཅན་ཐོན་པ་དེ་ནི་ད་ཆ་བོད་ལྗོངས་རྟེན་མཛོད་ཁང་གི་གནའ་དཔྱད་རིག་དངོས་ཁྲོད་ངོ་མཚར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། མཛེས་རྒྱན་དངོས་ཆས་སུ་སྐྲ་གཟེར་དང་། མོ་ཀོར། རྣ་ལུང་། ཕྲེང་རིལ། མགུལ་རྒྱན། ཕྲུལ་ཕྲུལ། འགྲོན་བུ་སོགས་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་གི་རྒྱུ་ཆས་ནི་རྡོ་དང་། གཡང་ཊི། རུས་པ་སོགས་ཡིན་ལ་མཛེས་ཤིང་སྤུས་ཀ་དག་ཅིང་རྣམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད། ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་དངོས་པོ་མང་ཆེ་བ་ནི་རྡོ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ལག་ཆ་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ནང་རྡོ་ཆས་ཕྲ་མོ་དང་། བརྡར་བཟོས་རྡོ་ཆས་བཅས་རིགས་གསུམ་ཡོད་ལ། ལག་ཆ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་སྦྱག་མ་དང་། སྟ་རེ། འཇོར། གཤོལ། མདུང་རྩེ། མདའ་རྩེ། འབྲེག་གཏུབ་ཀྱི་ལག་ཆ་དང་། གཙགས་གཅོད་ཀྱི་ལག་ཆ། འཛོག་རྡུང་གི་ལག་ཆ་སོགས་ཁྱོན་བསྡོམས་རྣམ་གྲངས6800ལྷག་ཙམ་ཡོད། ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་འདི་ཡིས་ཆབ་མདོ་ཁོ་ན་ཙམ་གྱི་ས་ཁུལ་དུ་གནས་པའི་མིའི་ཤེས་རིག་ཙམ་མ་ཡིན་པ་མདོ་ཁམས་ཡན་དང་དབུས་གཙང་མན་ཆད་ཀྱི་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཤེས་རིག་གི་རྣམ་པ་མཚོན་ཐུབ།