གསུམ། བོད་མིའི་རྔོན་རྒྱ་རི་ཁྲིམས།
འབྲོག་པའི་ཁྲིམས་སྲོལ་སྐོར་ནམ་མཁའི་ནོར་བུའི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་པ་ལས།
འབྲོག་པའི་ཡུལ་ཁྲིམས། འབྲོག་ཡུལ་དེ་དག་ཏུ་མངའ་ཐང་ཅན་གྱི་དཔོན་པོ་དང༌། ཡང་ན་དགོན་སྡེ་ཁག་གིས་བཀས་བཀོད་ཀྱིས་བཞག་པའི་ཁྲིམས་གང་ཞིག་ཀྱང་མི་འདུག་པར་མ་ཟད་མི་སྡེའི་ཚོགས་པ་གང་རུང་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱང་མི་སྣང་ཞིང༌།
འོན་ཀྱང་ཡུལ་ལ་ཁྲིམས་གང་ཡང་མེད་པས་གང་བྱུང་བྱུང་དུ་མི་གསོད་པ་དང༌། རྒྱུ་ནོར་འཕྲོག་པ་སོགས་མགོ་མཇུག་གཏན་ནས་མེད་པ་ཞིག་ཀྱང་མ་རེད། དེ་དག་གི་གནས་ལུགས་ནི་གནའ་བོའི་དུས་སུ་དར་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཆོས་དང་མི་ཆོས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཡུལ་ཁྲིམས་དག་རང་གཤིས་སུ་གོམས་འདྲིས་ཡུན་རིང་དུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱུན་སྲོལ་མ་ཉམས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུགའབྲོག་མིའི་ཡུལ་ཁྲིམས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་གཙོ་བོ་ནི་འབྲོག་རུ་སོ་སོར་ཡོད་པའི་རྒན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་འབྲོག་མི་རྒན་རིམ་བློ་ཁོག་དྲང་བ་དག་གིས་བྱེད་ཅིང༌། དུས་ནི་གླང་ཟླའི་བཟི་རྒྱལ་དང༌། དེར་མ་གྲུབ་པ་རྣམས་སྟག་ཟླའི་འདུ་བའི་སྐབས་སུ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་འདུག
འབྲོག་པའི་རྔོན་ཁྲིམས་ནི། འབྲོག་ཡུལ་གང་དུ་ཡིན་ཡང་རུང༌། ཡུལ་སོ་སོའི་བླ་རི་དང་གཞི་བདག་གམ། ཡང་ན་དགོན་པ་ཁག་གི་བཀག་རི་རྣམས་ནས་རི་དྭགས་ཆེ་ཕྲ་མཏའ་དག་གསད་མི་ཆོག་ཅིང༌། གལ་ཏེ་གསོད་མཁན་ཞིག་བྱུང་ན། དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཡུལ་དེའི་མི་སྡེའི་ཚོས་རྗེས་འདེད་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་གང་བསད་པ་དེའི་རོ་དང༌། གསོད་མཁན་གྱི་རྟ་བོག་རྣམས་འཕྲོག་སྟེ་ཡུལ་དེའི་གླང་ཟླའི་བཞི་རྒྱལ་གྱི་རྟེན་ཐེབས་སུ་འཇོག་གི་ཡོད་པ་རེད། གལ་ཏེ་གསོད་མཁན་དེ་མི་སྡེའི་དཔུང་ཚོགས་ཤིག་ཡིན་ན་དེར་ཡོད་དགོན་པ་གང་རུང་གིས་བར་འདུམ་བྱེད་ཅིང༌། རྔོན་པ་ཚོས་གང་བསད་པའི་རོ་དང༌། རྟ་བོག་ཆ་གཅིག་གིས་བཤགས་པ་འབུལ་དགོས་པ་དང༌། གལ་ཏེ་རྔོན་པ་ཚོས་ཁས་མ་བླངས་ན་ཡུལ་དེ་དང་མི་ཚོགས་དེའི་བར་ཏིས་རྩོད་ཀྱི་གཞི་ཆེན་པོར་འགྱུར་གྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་འབྲོག་མི་ཚོས་གཞི་བདག་དང་བཀག་རི་རྣམས་ལས་རི་དྭགས་བསད་ན་རང་རང་གི་ཁ་ཞེ་གུད་པ་དང༌།
ཚེ་ཐུང་བ་དང༌། གང་བྱས་ལམ་དུ་མི་འགྲོ་བ། སྒོ་ནོར་ལ་ཤི་གོད་འབྱུང་བའི་ཡིད་ཆེས་གཏིང་ཟབ་མོར་ཡོད་པར་བརྟེན་ཁྲིམས་འགལ་བྱེད་མཁན་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ཞིང༌། གལ་ཏེ་བྱས་ནའང་འཕྲལ་དུ་བཤགས་པ་དང་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
འབྲོག་པའི་རི་རྒྱ་ནི། འབྲོག་ཡུལ་གྱི་བླ་རི་དང་གཞི་བདག་རྣམས་ནས་སུས་ཀྱང་རི་དྭགས་བསད་མི་ཆོག་པ་མ་ཟད། རྫ་ཡུང་དང༌།
དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་དང༌། དཀར་མོག་རྣམས་ཀྱང་བརྐོ་འདོན་བྱེད་མི་ཆོག་ཅིང༌། དེ་དག་ནི་འབྲོག་མིས་བཤད་སྲོལ་དུ་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་གཞི་བདག་གི་སྙིང་ནོར་རེད་ཅེས་དང༌། རྫ་ཡུང་ནི་གཞི་བདག་གི་སྙིང་རེད། མི་སུས་བརྐོ་འདོན་བྱས་ན་དེའི་མི་ཕྱུགས་ལ་ནད་ཡམས་དྲག་པོ་འབྱུང་ཞིང༌། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡུལ་ཁམས་ལ་ནད་ཡམས་འབྱུང་གི་རེད།
ཅེས་ཟེར་ཞིང་ཡིད་ཆེས་ཀྱང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
དེའི་སྐོར་ནས་རྟག་པར་འབྲོག་ཡུལ་གྱི་མི་སྡེ་ཕན་ཚུན་རྣམས་རྩོད་གཞིར་འགྱུར་བ་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང༌། ཡུལ་ཁ་ཤས་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོ་རྣམས་ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། གསང་སྟབས་ཀྱིས་རྫ་ཡུང་སོགས་བརྐོ་འདོན་བྱེད་ཅིང༌། ཡུལ་དེའི་མི་སྡེས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་ཚེ།
ཁོང་ཚོས་བརྐོ་མཁན་རྣམས་འཛིན་བཟུང་ཐོག་འཕྲོག་བརྡུང་གང་ཐུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེའི་འབྱུང་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི། སྤྱི་འབྲོག་མི་གཞོན་ནུ་དག་རྫ་ཡུང་སོགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཆུང་བ་དང༌། མ་ཟད་དངོས་རྫས་དེ་རིགས་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྒྱ་ཚོང་པ་དག་ལས་ཇ་དང༌། དར་རས་རྒྱན་ཆ་སོགས་ཉོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
འབྲོག་པའི་རི་བཤེར་ནི། འབྲོག་པའི་ཡུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྐང་འཛིན་པ་དང༌། ཡུལ་གྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ལས་འཁུར་གལ་ཆེ་ཤོས་ནི་རི་བཤེར་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་འདུག་ཅིང༌། དེ་ཡང་འབྲོག་སྡེ་རུ་ཁག་སོ་སོ་ནས་དབྱར་སྟོན་དུས་གཉིས་སུ་ཉིན་དུས་ངེས་མེད་ལ་རི་བཤེར་དུ་ཡང་ཡང་འགྲོ་སྲོལ་ཡོད་འདུག་ཅིང༌། རི་བཤེར་འགྲོ་མཁན་ནི་ཡུལ་སོ་སོའི་ཕོ་གཞོན་བཞོན་རྟ་བཟང་གྲས་རྣམས་ཡིན་པ་རེད། འབྲོག་པའི་ཕོ་གཞོན་རྣམས་རྟག་པར་རི་བཤེར་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་ཡོད་པ་རེད། གང་ལགས་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་རྟག་པར་ཡུལ་གྱི་དགྲ་དང་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པ་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་ཡིན་པ་ལྟར། སྐབས་དེར་ཕྱི་ཡུལ་ནས་འབྱོར་པའི་རྔོན་པ་དང༌། རི་རྒྱ་བཤིག་མཁན། ཏིས་རྩོད་བྱེད་མཁན་སོགས་དང་འཕྲད་སྲིད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། རི་བཤེར་གྱི་ལས་དོན་གཙོ་བོ་ནི་རྔོན་པ་དང༌། རི་རྒྱ་བཤིག་མཁན། ཇག་རྐུན་དང༌།
ཏིས་རྩོད་ནམ་དེ་དག་གི་སོ་ཉུལ་སོགས་ཡོད་མེད་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་གོས་པ་དག་ཡིན་འདུག་པ་དང༌། རི་བཤེར་དུ་འགྲོ་དུས་ཀྱང་སྔོན་མ་སྔོན་མའི་སྐབས་སུ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་དུས་ཚོད་ཁས་ཆད་བྱེད་པ་ཙམ་ལས་ངེས་ཆ་ཅན་གང་ཡང་མི་སྣང་ངོ༌།