མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དོ་དམ་བྱེད་པར་ངེས་པ་དོན་གྱིས་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་སྔོན་བསྐྱོད་ས་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་བར་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་པ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་འཇགས་ཡོང་བར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ། རོང་འབྲོག་ས་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་ལེགས་ངང་མཐུན་སྦྱོར་དང་རྒྱུན་མཐུད་སྒོས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱེད་ཆེད། ཟླ་གཉིས་པའི་ཚེས་ཉེར་བརྒྱད་ཉིན་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས«དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དོ་དམ་བྱ་བར་ཤུགས་སྣོན་དགོས་པའི་སྐོར་གྱི་བསམ་འཆར།»ཞེས་པ་འགྲེམ་སྤེལ་གནང་བ་རེད།(མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གཞུང་སྒྲུབ་ཁང2014 ཡིག་ཆ་ཨང27པ) «བསམ་འཆར»དེ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཞིང་ཕྱུགས་ཐིན་དང་ཞིང་ཆེན་སྤྱི་བདེ་ཐིན། ཞིང་ཆེན་བཟོ་ཚོང་ཅུའུ་སོགས་དང་། ཞིང་ཆེན་ཐད་གཏོགས་སྡེ་ཁག་གིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གང་ལེགས་སྒོས་རྟོག་དཔྱོད་ཞིབ་འཇུག་དང་། ཐེངས་མང་བོར་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན། ལེགས་བཅོས་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་བའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་འཐད་པ་བྱུང་བ་བརྒྱུད་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གཞུང་སྒྲུབ་ཐིན་གྱིས་པར་སྐྲུན་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། གྲོང་ཁྱེར་སོ་སོ་དང་། རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་། ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གི་ཏང་ཨུ་སོ་སོ་དང་གཞུང་སྒྲུབ་ཁང་། ཐིན་དང་ཅུའུ་སོ་སོ། རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་བཅས་ལ་བཀྲམས་པ་ཡིན་ཞིང་། «བསམ་འཆར»འདི་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་དུ་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དེ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་ཐད་ཀྱི་རྩ་གནད་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཡིག་ཆ་དེ་ཁག་བཞི་རུ་བགོས་ཡོད་པ་དང་དོན་ཚན་བཅོ་ལྔའི་སྟེང་ནས་བསམ་འཆར་བཏོན་ཡོད།
«བསམ་འཆར»གྱི་ཁག་དང་པོ་ནི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དེ་བཀོད་སྤྱོད་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན་པའི་སྐོར་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ནང་དོན་ལ་དོན་ཚན་གཅིག་ནས་བཞིའི་བར་ཏེ་སྤྱི་བསྡོམས་པས་བསམ་འཆར་དོན་ཚན་བཞི་བཏོན་ཡོད།
«བསམ་འཆར»གྱི་དོན་ཚན་དང་པོ་ལ། གཙོ་བོ་བྱ་བ་སྤྱིའི་རེ་བ་གསལ་བོར་བཏོན་ཡོད་པ་སྟེ། ཚན་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་ལྟ་བ་གཏིང་ཟབ་སྒོས་ལག་ལེན་མཐར་ཕྱིན་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱིས་ཞིང་ཆེན་སྐྱོང་བ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་ཐབས་ཇུས་མི་འགྱུར་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། མགྱོགས་མྱུར་སྒོས་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་སྔོན་བསྐྱོད་ས་ཁུལ་འཛུགས་པ་དམིགས་གཞིར་འཛིན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྒོ་ནས་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་གསར་གཏོད་བེད་སྤྱོད་དང་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་བཟང་བོ་བྱས་ནས། སྲིད་ཇུས་བྱེད་ཐབས་སྔར་ལས་ལྷག་པར་འཐུས་ཚང་དང་ཡུལ་དངོས་ནས་དོ་དམ་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན། ཚད་ལྡན་སྒོས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་སྤྱོད་སྟངས་ལ་བརྟེན་ནས་དབྱར་རྩྭའི་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དེར་དོ་དམ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ཚད་ལྡན་ཅན་དང་། ཁྲིམས་ལུགས་ཅན་གྱི་ལམ་དུ་བསྐྱོད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས། ཐོན་ཁུངས་ས་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས། སྐྱེ་ཁམས་བཅས་མཐུན་སྦྱོར་དང་བདེ་ལེགས་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་ཡར་སྐུལ་བྱེད་དགོས།
«བསམ་འཆར»གྱི་དོན་ཚན་གཉིས་པའི་ནང་བསྟན་དོན། ཐོན་ཁུངས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ནན་ཏན་གྱིས་བསྒྲུབ་དགོས། ཞིང་ཆེན་ཞིང་ཕྱུགས་ཐིན་གྱིས་རྩ་འཛུགས་སྒོས་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཏེ། ས་གནས་ཁག་གི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རིགས་སྣ་དང་ཁྱབ་ཚུལ། མང་ཉུང་། བརྐོ་ཚད་དང་ཁྲོམ་རའི་འགྱུར་ལྡོག་སོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་མོར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཚུལ་རི་མོར་འབྲི་བ། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་གཞི་གྲངས་མཛོད་བསྐྲུན་ནས། ཐོན་ཁུངས་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་དང་ཉེན་བརྡའི་བྱ་བའི་སྒྲུབ་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་དུས་ཐོག་ཏུ་ཁོང་དུ་ཆུད་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་དང་ཁུལ། རྫོང་ཞིང་ཕྱུགས་སྡེ་ཁག་གིས་སྡོམ་རྩིས་སྡེ་ཁག་དང་ལྷན་དུ་བརྟག་དཔྱད་སྡོམ་རྩིས་ལམ་ལུགས་འཛུགས་པ་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་བ་དེས་རྩྭ་སའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་དང་རོང་འབྲོག་པའི་ཡོང་འབབ་ལ་ཐེབས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་དུས་བཅད་ལྟར་དཔྱད་འཇོག་བྱས་ཏེ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུར་ཚན་རིག་ལྟར་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ལུགས་མཐུན་གྱིས་བེད་སྤྱོད་པར་ཡིད་རྟོན་རུང་བའི་གཞི་འཛིན་ས་འདོན་སྤྲོད་བྱ་དགོས།
དོན་ཚན་གསུམ་པའི་བསམ་འཆར་ནང་བསྟན་དོན། ཐོན་ཁུངས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་བེད་སྤྱོད་པར་ཡར་སྐུལ་གཏོང་བ། ས་གནས་ཁག་གིས་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་དང་རྩྭ་སའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་ཐེག་ནུས་ལྟར། དབྱར་རྩྭ་དགུནའབུ་བརྐོ་མི་ཆོག་པའི་ས་ཁུལ་དང་ཚོད་འཛིན་པའི་ས་ཁུལ། བརྐོ་རུང་བའི་ས་ཁུལ་དབྱེ་བ་དང་། རིགས་བཀར་ནས་དོ་དམ་བྱེད་པའི་བྱེད་ཐབས་དངོས་འབེབས་བྱས་ཏེ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་གོ་རིམ་ཡོད་པ་དང་ཡུན་རིང་དུ་བེད་སྤྱོད་པར་ཁག་ཐེག་བྱ་དགོས། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་སྐབས་ཕྱུགས་བསྐྱུར་རྩྭ་འདེབས་དང་། རྩྭ་སའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁ་གསབ་བྱ་དགའ་སྟེར་བའི་ལམ་ལུགས་དང་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་ཏེ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུལ་དུ་ཕྱུགས་འཚོ་མི་ཆོག་པ་དང་ཕྱུགས་འཚོ་མཚམས་འཇོག་པའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་ནན་མོ་བྱེད་པ་དང་། ཉམས་ཞན་དུ་གྱུར་བའི་རྩྭ་སར་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་དང་རྩྭ་ས་བདག་སྐྱོང་མཁན་གྱི་དཔུང་སྡེ་འཛུགས་པར་གཙིགས་འཛིན་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་སྲུང་སྐྱོབ་རུ་ཁག་འཛུགས་པ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་ཁྱབ་ཚུལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ས་ཁོངས་བདམས་ནས་གདོད་མའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁུལ་འཛུགས་པ་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ཐོན་སའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ལྟ་རྟོག་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་སྐྱེས་སའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལེགས་བཅོས་བྱས་ཏེ། ཐོན་ཁུངས་སླར་གསོ་ཡི་ནུས་པ་ཇེ་ཆེར་གཏོང་དགོས།
དོན་ཚན་བཞི་བའི་བསམ་འཆར་ནང་བསྟན་དོན། ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་དང་བེད་སྤྱོད་པའི་ཆུ་ཚད་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བ། ཞིང་ཆེན་འཕྲོད་སྟེན་དང་འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས་ཞིང་ཆེན་ཟས་རིགས་དང་སྨན་རྫས་ལྟ་རྟོག་དོ་དམ་ཅུའུ་དང་ལྷན་དུ་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་སྨན་རྫས་དང་ཟས་རིགས་ཁུངས་གཅིག་དཀར་ཆག་ཏུ་འགོད་པར་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པ་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་སྤུས་ཚད་གདེང་འཇོག་ཚད་གཞི་མ་ལག་གཏན་ལ་འབེབས་པར་ཞིབ་འཇུག་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཞིབ་བཤེར་ཚད་ལེན་ཞབས་ཕྱི་བསྒྲུབ་དགོས། ཞིང་ཆེན་སྤུས་ཚད་ལྟ་རྟོག་དོ་དམ་ཅུའུ་ཡིས་ཁེ་ལས་ཀྱིས“མཚོ་སྔོན་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ས་གཤིས་མཚོན་རྟགས་ཐོན་རྫས་ཆེད་སྤྱོད་ཚོང་རྟགས”ཞུ་འབུལ་དང་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པར་སྐུལ་སློང་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཏེ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་སའི་ཁུངས་འདེད་མ་ལག་འཛུགས་དགོས། ཞིང་ཆེན་ཚན་རྩལ་ཐིན་གྱིས་འབྲེལ་ཡོད་ཚན་ཞིབ་སློབ་གླིང་དང་ཁེ་ལས། སྤྱི་ཚོགས་སྟོབས་ཤུགས་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཏེ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་དང་བེད་སྤྱོད་པའི་རིག་ཚན་མང་པོར་ཞིབ་འཇུག་ཟབ་མོ་བྱས་ཏེ། དེའི་ཕན་ནུས་དང་གྲུབ་ཆའི་ཞིབ་འཇུག ལས་སྣོན་ཞིབ་ཚགས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་ལེན་པར་འབད་བརྩོན་བྱ་དགོས། ཞིང་ཆེན་ཚོང་དོན་ཐིན་གྱིས་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་རྫས་རབ་དང་རིམ་པ་མྱུར་དུ་ཞིབ་ལས་དང་གསར་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཟུར་སྣོན་རིན་ཐང་དང་འགྲན་སློང་ཤུགས་ཇེ་མཐོར་གཏོང་དགོས།
«བསམ་འཆར»གྱི་ཁག་གཉིས་པ་ནི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་བར་ཤུགས་སྣོན་པའི་ནང་དོན་སྐོར་ལ་དོན་ཚན་བཞི་ནས་དགུའི་བར་ཏེ་སྤྱི་བསྡོམས་པས་བསམ་འཆར་ལྔ་བཏོན་ཡོད།
དོན་ཚན་ལྔ་བའི་བསམ་འཆར་ནང་བསྟན་དོན། ཁོངས་གཏོགས་ས་ཆའི་འགན་འཁྲི་ངེས་པ་དོན་གྱིས་དངོས་འབེབས་བྱེད་པ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་བའི་དོ་དམ་ལ་རིམ་བགོས་འགན་ཁུར་དང་ཁག་བགོས་དོ་དམ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། རིམ་པ་ཁག་སྲིད་གཞུང་གི་འགན་ཁུར་པ་གཙོ་བོ་ནི་འགན་ཁུར་པ་དང་པོ་དང་། ཁག་བགོས་འགན་ཁུར་པ་འགན་ཁུར་པ་གཙོ་བོ་བྱས་ཏེ། གོང་ནས་འོག་མའི་བར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འགན་ཁུར་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་དང་ཁུལ། རྫོང་བཅས་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་པས་རྫོང་དང་ཞང་། སྡེ་བ་བཅས་གནས་གཏན་ཁེལ་གྱིས་འགན་གཙང་ལེན་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་། རིམ་པ་བཞིན་དུ་འགན་འཁྲིའི་ལམ་ལུགས་དངོས་འབེབས་བྱས་ཏེ། གཅིག་གྱུར་གྱིས་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་བར་དོ་དམ་བཟང་བོ་བྱེད་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁོངས་གཏོགས་ས་ཁུལ་གྱི་ལྟ་རྟོག་དོ་དམ་འགན་ཁུར་ཏེ། བྱ་བ་དངོས་འབེབས་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་ལྟ་རྟོག་དང་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས། རྫོང་རིམ་པའི་སྲིད་གཞུང་ནི་ཁོངས་གཏོགས་དོ་དམ་བྱེད་མཁན་གཙོ་བོ་ཡིན་པས། ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར། ཁུལ་བཅས་ཀྱི་བྱ་བའི་བཀོད་སྒྲིག་དང་ཐོན་ཁུངས་དོ་དམ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་བྱེ་བྲག་བྱ་བའི་འགན་བླངས་ཏེ། དབྱར་རྩ་དགུན་འབུ་བརྐོ་བའི་དོ་དམ་དང་ཞབས་ཕྱི་བྱ་བ་ལེགས་པོར་བསྒྲུབ་དགོས།
དོན་ཚན་དྲུག་པའི་བསམ་འཆར་ནང་བསྟན་དོན། ལོ་རེའི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་བའི་འཆར་གཞི་ཚན་རིག་ལྟར་གཏན་ལ་འབེབས་དགོས། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ཐོན་སའི་རིམ་པ་ཁག་གི་སྲིད་གཞུང་གིས་ལོ་རྒྱུན་དུ་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུངས་ལོ་རེར་བརྐོ་བའི་འཆར་གཞི་ཚན་རིག་ལྟར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་དང་། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་སའི་ས་ཁོངས་དང་གཞི་ཁྱོན། བརྐོ་བའི་འཆར་གཞི། བརྐོ་མཁན་གྱི་མང་ཉུང་། བརྐོ་བའི་དུས་བཅད་དང་འབྲེལ་ཡོད་འགན་སྲུང་བྱེད་ཐབས་བཅས་འོས་འཚམ་གྱིས་གཏན་ཁེལ་བྱེད་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་དང་ཁུལ་སོ་སོས་ལོ་སྟོད་དུ་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་བའི་འཆར་གཞི་དེ་ཞིང་ཆེན་ཞིང་ཕྱུགས་ཐིན་ལ་ཞུ་འབུལ་བྱས་ཏེ་ཡིག་ཚང་དུ་འགོད་དགོས།