རོང་བྲག་གི་མིང་གི་འབྱུང་ཁུངས།
རྒྱལ་རོང་རྒྱལ་མོའི་རྔུལ་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པའི་རོང་མིའི་བྲག་འགོ་ཞེས་རོང་མི་བྲག་གི་འགོ་ལ་ཆགས་ཡོད་པས་མིང་དེ་ལྟར་ཐོགས།
རོང་བྲག་རྫོང་ནི་ཡུལ་རྒྱལ་མོ་རོང་གི་ཁོངས་གཏོགས།རྒྱལ་མོ་དམུ་རྡོ་ཞེས་པའི་གནས་རི་གྲགས་ཆེ།﹙སློབ་དཔོན་པདྨས་རྒྱག་བརྔན་དུ།། ཤིན་ཏུ་ཁྲོ་གཏུམ་ཆེ་བ་ཡི།།རྒྱལ་མོ་རོང་གི་གཞི་བདག་བརྔན།། ཞེས་པ་འདི་ཡིན།﹚རྡོ་རྗེ་གཡུལ་རྒྱལ་དང་། དར་རྒྱས་གླིང﹙བོན﹚དང་། དཔལ་དབང་དགོན། བྲག་སྟེང་དགོན། མུར་ཧ་དགོན། སྤྲོ་སྣང་དགོན་སོགས་གནའ་ཤུལ་མང་། སྔར་ལུང་པ་འདིར་དགེ་བཤེས་རྒྱལ་པོ་སོགས་རྒྱལ་པོའི་མཚན་ཐོགས་པ་འགའ་ཡོད།ཡུལ་འདིའི་མི་རྣམས་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐབས་ཞང་ཞུང་གི་དམག་མི་མང་པོ་འདིར་བཞག་པ་དང་འདྲེས་ཏེ་ཡོད་པས་ཞང་ཞུང་གི་རྒྱུད་པར་གྲགས། བོད་ཀྱི་རྩིག་བཟོའི་ཨང་དང་པོ་ཡིན། ས་གནས་འདི་ནི་མདོ་སྨད་རོང་ཆེན་བཞི་ཡི་ཡ་གྱལ་ཞིག་གི་ལྟེ་བའོ།། ཞེས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དམ་པ་ཉན་ཤུལ་འཇམ་དབྱངས་གྲགས་པས་གསུངས་སོ།།
རོང་བྲག་གི་གནས་ཚུལ་མདོར་བསྡུས།
རོང་བྲག་རྫོང་གི་ཁོངས་སུ་སྐུ་བླ་རི་བོ་སོགས་གནས་རི་དང་བེེ་རོའི་སྒྲུབ་ཕུག་བཅས་གནའ་ཤུལ། དཔོག་པར་དཀའ་བའི་མཁར་རྫོང་། ས་ཆ་གཞན་དང་དམིགས་གསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་དམངས་ཁྲོད་དུས་ཆེན། གཉེན་ལམ་སྒྲིག་ཚུལ།རྒྱན་ཆས་སྤྲས་སྟངས།ནར་སོན་པའི་སྟོན་མོའམ་ཆོ་ག ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བཟའ་བཏུང་ལས་ཐེལ་ཙེ་བརྒྱབ་ཡོད་པའི་ཐལ་བསྲེག་གོ་རེ་དང་ཆང་བཙོ་སྟངས། ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་རྫ་དང་། ལི། ཁྲོ་ཡི་བཟོ་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོད་དོ།།
གཅིག སྤྱི་ལོ2002ལོར་རོང་བྲག་རྫོང་གིས་ཆེད་དུ་མཁར་རྫོང་ཐོ་འགོད་བྱེད་མཁན་ཚོ་ཆུང་བཙུགས་ཏེ་རྫོང་དེའི་ཁོངས་སུ་ལྷག་པའི་གནའ་བོའི་མཁར་རྫོང་ཟིན་ཐོ་བྱེད་སྐབས།མཁར་རྫོང562ཐོ་འགོད་བྱེད་རྒྱུ་ལོན་ཡོད་པའི་ནང་ནས་གྲུ་ཟུར་བཅུ་གསུམ་ཅན་གྱི་མཁར་རྫོང1ཡོད་ཚུལ་བྲིས་འདུགརྒྱལ་རོང་ཡུལ་གྱི་གནའ་མཁར་གྱི་ཕྱིའི་དབྱིབས་ལ་ཟུར་མང་ཉུང་གི་ཐོག་ནས་རིགས་དུ་མ་དབྱེ་ཡོད་དེ། ཟུར་གསུམ་ཅན་དང་། ཟུར་བཞི་ཅན། ཟུར་ལྔ་ཅན། ཟུར་དྲུག་ཅན། ཟུར་བརྒྱད་ཅན། ཟུར་བཅུ་གཉིས་ཅན། ཟུར་བཅུ་གསུམ་ཅན་བཅས་ཡོད། དེའི་ནང་ནས་ཟུར་བཞི་ཅན་གྱི་མཁར་ནི་ཆེས་མང་ཞིང་། དེ་འཕྲོས་ཟུར་དྲུག་ཅན་དང་ཟུར་བརྒྱད་ཅན་ཡིན། ཟུར་གསུམ་ཅན་དང་ཟུར་ལྔ་ཅན། ཟུར་བཅུ་གསུམ་ཅན་གྱི་མཁར་ནི་ཧ་ཅང་བརྗིད་ཆེ་བས། མཁར་གྱི་དབང་པོ་ཞེས་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ།
དེ་ཡང་རྒན་རབས་རྣམས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལས་གྲགས་པ་ལྟར་ན། མཁར་རིགས་དེ་དག་ཀྱང་ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་བཅས་རིགས་བཞི་ཡི་ཁོངས་སུ་འདུས་ཏེ། ཟུར་བརྒྱད་དང་ཟུར་བཅུ་གསུམ་ཅན་ལ་མཁར་ཞི་བ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་ས་བརྒྱད་དང་ས་བཅུ་གསུམ་ཐོབ་པའི་རྟགས་ཡིན། དེའི་དབྱིབས་ནི་ཉི་མ་ལྟ་བུ་གོར་གོར་རེད། མི་རྒྱུད་བཟང་ཅན་དང་སྐྱེ་བོ་དམ་པ་རྣམས་སྡོད་སའི་གནས་ཡིན་ཟེར།
པ་ཝཾ་རྒྱལ་པོའི་སྟག་མོ་རྫོང་ཡིན།
ཟུར་བཞི་ཅན་ལ་མཁར་རྒྱས་པ་ཞེས་ཟེར་ལ་དབྱིབས་ནི་གྲུ་བཞི་མ་ཡིན། མཁར་གྱི་རྩིག་པའི་ཐོག་ལ་ཁུང་བུ་གཉིས་དང་འོག་ལ་ཁུང་བུ་གཅིག་བརྟོལ་ཡོད་པས་ཐག་རིང་ནས་བལྟས་ན་མི་ཡི་གདོང་ཞིག་དང་འདྲ།དེའི་ནང་སྐྱེས་ཕོ་མོ་ཚང་མ་འདུག་ཆོག་ལ་གཙོ་བོ་དགྲ་འགོག་གཉེན་སྐྱོང་གི་གོ་ཆ་བཅུ་གསུམ་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད། མཁར་དེ་རིགས་ནི་བརྩེགས་བཅོ་བརྒྱད་ལ་ལོན་ཞིང་ཕྱི་ཡི་ཟུར་ལ་ཤིང་ལས་བཟོས་པའི་ཁྱུང་དང་སེང་གེ ཆུ་སྲིན། བྱ། སྤྱང་། སྦྲུལ་སོགས་ཀྱི་མགོ་བཏགས་ཡོད་པར་གྲགས། ཟུར་ལྔ་ཅན་ལ་མཁར་དབང་ཞེས་ཟེར་ལ་དབྱིབས་ནི་ཟླ་གམ་མ་ཡིན། བླ་མ་རྟོགས་པ་ཅན་དང་སྔགས་པ་རྣམས་འདུས་ཏེ། ཆོ་ག་སྒྲུབ་ས་དང་མཚམས་སྒྲུབ་བྱེད་ས་ཡིན་པར་གྲགས། ཟུར་གསུམ་ཅན་ལ་མཁར་དྲག་པོ་ཞེས་ཟེར་ལ་དབྱིབས་ནི་ཟུར་གསུམ་ཕུར་བུ་ལྟ་བུ་ཡིན།ད་ལྟ་རྗེས་ཤུལ་ཙམ་མ་གཏོགས་མཐོང་རྒྱུ་རེད། དེ་ནི་དམ་པ་ཉམས་པའི་མི་ཁྲིམས་འགལ་ལུགས་འགལ་གྱི་ཉེས་ཅན་རྣམས་བཙུད་ས་དང་གདོན་བགེགས་ཕྱི་རུ་ཕྱུང་བའི་གཏོར་མ་འཕེན་སའི་ཡུལ་ཡིན་པར་གྲགས།
པ་ཝཾ་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་།
འབྲེལ་ཡོད་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་ནང་བཀོད་པ་ལྟར་ན། རོང་བྲག་ཡུལ་དུ་མཁར་རྫོང་བསྐྲུན་པའི་སྲོལ་ཐོག་མར་བོད་རྒྱལ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་དུས་ཡིན་པ་འདྲ། མིང་རྒྱལ་རབས་ནས་ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་དཀྱིལ་བར་དུ་མཁར་རྫོང་བརྩིགས་པའི་བཟོ་རྩལ་ཤིན་ཏུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་། དེའི་སྐབས་སུ་རོང་བྲག་ཡུལ་དུ་མཁར་རྫོང3000ལྷག་ཙམ་ཡོད་པར་གྲགས། ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་མཇུག་ནས་བཟུང་རིམ་གྱིས་ཉམས་རྒུད་དུ་སོང་བ་དང་།ཁྱད་པར་དུ་སྤྱི་ལོ1771ལོར་ཆིང་སྲིད་གཞུང་དང་ཚ་ཁོ་རབ་བརྟན་རྒྱལ་པོའི་བར་དམག་འཁྲུག་བྱུང་སྟེ་མཁར་རྫོང་མང་པོ་གཏོར་བ་ནས་བཟུང་། རྒྱལ་རོང་ཡུལ་དུ་མཁར་རྫོང་བསྐྲུན་པའི་སྲོལ་ཡང་རིམ་གྱིས་ཉམས་ཉེས་སུ་སོང་།
གཉིས། གནས་ཆེན་རྒྱལ་མོ་དམུ་རྡོ་ལ་དམུ་རྡོ་དབང་ཕྱུག་ཀྱང་ཟེར།དེའི་མཐའ་འཁོར་ལ་སྐུ་བླ་གསུམ་དང་གཉན་ཆེན་སྡེ་བཞི།རི་བོ་ཆེན་པོ་དྲུག་ཅུ་རེ་གཉིས་ཡོད་ལ་སྒྲུབ་ཕུག་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཡོད།སྐུ་བླ་གསུམ་ནི་དེང་སང་བཙན་ལྷ་རྫོང་གི་ཆུས་དང་པོར་ཡོད་པའི་འོག་གཞི་སྐུ་བླ་དང་།བཙན་ལྷ་རྫོང་གི་ཆུས་བཞི་པར་ཡོད་པའི་ཧ་ཉུང་སྐུ་བླ།དར་མདོ་རྫོང་དུ་ཡོད་པའི་རྩེ་མདོ་སྐུ་བླ་བཅས་ཡིན།གཉན་ཆེན་སྡེ་བཞི་ནི་ཤོ་ཝོ་གཉན་ཆེན་དང་ས་ཝོ་གཉན་ཆེན།གཡུ་འབྲུག་གཉན་ཆེན།ཐོ་ཝོ་གཉན་ཆེན་བཅས་སོ། སྐུ་བླ་ཞེས་པ་རྒྱལ་རོང་གི་སྐད་དུ་སུ་ཀུ་བླ་ཞེས་ཁ་ཕྲལ་ནས་བཀླགས་པས་མི་ལ་ལས་དེ་མ་གོ་བར་རྒྱ་སྐད་དུ四姑娘ཞེས་བསྒྱུར་ཏེ་ཁྱད་མཚར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱང་བསྒྲིགས་པ་ནི་དོན་དངོས་དང་འགལ་བ་ཞིག་ཡིན་ཏེ་ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་ཡིག་རྙིང་དུའང་ཐབ་ལྷ་དང་སྐུ་བླ་ཞེས་བཀོད་འདུག་གོ།།
རྒྱལ་རོང་རྒྱལ་མོ་དམུ་རྡོ།
གསུམ། རྒྱལ་མོ་ཚ་བ་རོང་ནི་བོད་ཀྱི་རོང་ཆེན་བཞི་ཡི་ཡ་གྱལ་ཡིན་པ་དང་བན་བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཧ་ཅང་དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་ཆོས་ཁམས་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ལྷག་ཏུ་ལོ་ཆེན་བེེ་བོ་ཙ་ན་མཆོག་ཉིད་རྒྱལ་མོ་ཚ་བ་རོང་དུ་ཕེབས་ནས་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་བཏང་བ་དང་འགྲོ་དོན་མཛད་ནས་བཟུང་། རྒྱལ་རོང་གི་ཡུལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་སུ་གྱུར། ཡུལ་མི་རྣམས་དགེ་སྒྲུབ་སྡིག་སྤང་གི་དམ་པའི་ལམ་མཆོག་ཏུ་ལམ་སྣ་དྲངས། སྔོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་དེབ་ཐེར། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལྟར་ན། རྒྱལ་རོང་ཁོག་ཏུ་ལོ་ཆེན་བེེ་རོ་ཙ་ནའི་སྒྲུབ་ཕུག་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཡོད་པ་དང་གྲུབ་རྟགས་མང་བོ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
རྒྱལ་རོང་གནས་འགོ་དགོན།
བཞི། རྒྱལ་རོང་གི་ཕྱོགས་ཕལ་ཆེ་བ་ན་ལོ་རེའི་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚེས་བཅུ་གསུམ་ཉིན་གླུ་ལེན་བྲོ་འཁྲབ་ཟས་སྟོན་ཆང་གསོལ་གྱི་དུས་སྟོན་ཞིག་ཡོད་འདུག དེ་ནི་སྔོན་ཧོར་དམག་ཚ་རོང་དུ་ཤོར་ནས་ཡུན་རིང་འདས་རྗེས་གླིང་གེ་སར་ཕེབས་ཏེ་ཧོར་ཕམ་པར་བྱས་པའི་ཉིན་རེད་ཟེར་བའི་ཡུལ་སྲོལ་གཏམ་རྒྱུད་འདུག་པ་དང་། སྔོན་ཚ་རོང་བཀྲ་ཤིས་གླིང་གི་ཕྱོགས་ནས་ལོ་རེའི་ཧོར་ཟླ༡༡པའི་ཚེས༡༣ཉིན་གླིང་དམག་ཧོར་ལས་རྒྱལ་བའི་དུས་ཆེན་ཞེས་དཔོན་འབངས་ཡོངས་མཉམ་དུ་འདུས་ནས་སྟོན་མོར་རོལ་བ་དང་། ཕྱེ་རུལ་སྣུམ་དུ་བཙོས་ནས་དགྲ་ཧོར་སེར་གྱི་མིག་ཡིན་ཟེར་ནས་ཟ་སྲོལ་ཡོད་ཚུལ་དང་། དུས་སྟོན་དེར༼ཨ་མྱེ་ཁུར་ཏུང་།ཨ་མྱེ་སྒོ་གདུང་།༽དུས་སྟོན་ཟེར་ཞིང་ཨ་མྱེ་ཁུར་ཏུང་ཞེས་པ་ཨ་མྱེ་ཁྲོ་ཐུང་གི་དོན་ཞེས་མཁས་དབང་དམུ་དགེའི་གསུང་ན་གསལ་ལོ།།