སྨན་ཐང་ལུགས་ནི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་རྗེས་བོད་དུ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་རི་མོའི་འབྲི་ལུགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་གཙོ་བོ་དབུས་གཙང་ཁུལ་དང་ཆབ་མདོའི་ས་ཆ་འགར་དར་ཁྱབ་ཏུ་གནས་ཡོད། ལུགས་དེའི་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་ནི་འཁྲུངས་ཡུལ་ལྷོ་བྲག་སྨན་ཐང་ནས་（དེང་ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ）ཡིན་པའི་སྨན་བླ་དོན་གྲུབ་ཞུ་བ་ཁོང་ཡིན་ལ་སྨན་ལུགས་ཞེས་པའི་མིང་ཡང་དེ་ལྟར་ཐོགས་པ་ཡིན། ཁོང་གི་འཁྲུངས་དུས་ནི་ཧ་ལམ་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ལོ་རབས་ཉི་ཤུ་ནས་སུམ་ཅུ་བར་ཏེ་མཚལ་གྱི་གཏེར་ཁ་ཐོན་པ་དང་དུས་མཚུངས་ཡིན་པར་གསུངས་ཤིང་། ཆུང་དུས་ནས་རིག་པ་གསལ་ཞིང་བྱིས་པ་གཞན་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་དང་། ཡིག་གཟུགས་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་དང་རིག་གནས་ཆེ་ཆུང་ལྔ་མང་ཆེ་བ་ལ་སྦྱངས་པ་མཛད། ནར་སོན་རྗེས་གཙང་གི་གྲགས་ཅན་གྱི་ལྷ་རིས་པ་རྡོ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་པོ་དགེ་རྒན་དུ་བསྟེན་ནས་དཀའ་སྤྱད་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་བརྒྱུད་བོད་དང་། རྒྱ་དཀར་ནག བལ་པོ་སོགས་ཀྱི་རི་མོའི་ལག་ལེན་དང་གཞུང་ལུགས་བྱང་ཆུབ་པ་ཞིག་བྱུང་ནས་བོད་ཀྱི་རི་མོའི་གཞུང་ལུགས་ཐོག་མ《སྐུའི་ཆ་ཚད་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།》ཞེས་པ་དེ་མཛད་ནས་སྨན་ཐང་ལུགས་ཀྱི་བྲིས་རྒྱུན་གྱི་སྲོལ་བཏོད། དེ་ནས་ཁོང་གིས་རྒྱལ་བ་དགེ་འདུན་གྲུབ་པས་1447ལོར་གདན་ས་ཆེན་པོ་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་གསར་བཞེངས་སྐབས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྡེབས་རིས་ཀྱི་ལས་ལ་ཞུགས་ནས་དེའི་བྱང་གི་གྱང་ལྡེབས་གཉིས་ལ“ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་ཅུས་བསྐོར་བ”དང“སྟོན་པ་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་ལ་འཕགས་པའི་གནས་རྟེན་བཅུ་དྲུག་གིས་བསྐོར་བ”འབྲི་བཞེངས་གནང་བ་མ་ཟད། ནུབ་ཀྱི་ལྡེབས་ངོས་སུ་ཁོང་སྐུ་ངོ་མས“ཐུབ་པའི་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས”ཀྱི་སྐྱ་རིས་བྲིས་གནང་ཡོད། ད་དུང་དགོན་པ་དེའི་ལྷ་ཁང་མང་དག་གི་ལྡེབས་རིས་དང་ཐང་ག གོས་སྐུ་འབུར་མ་སོགས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བས་དེ་དག་ལས་ཆེས་གྲགས་ཆེ་བ་ནི་རིང་ཚད་ལ་སྨི་32.9དང་ཞེང་ལ་སྨི་19.3ཡོད་པའི“སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ”ཡི་གོས་སྐུ་འབུར་མ་དེ་ཡིན། སྨན་ཐང་ལུགས་དེའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་ཚོན་མཐུག་ཅིང་མདངས་ཤས་ཆེ་བ། སྤང་མཐིང་གི་ཚོན་གར་བ། སྐུའི་མགྲིན་པ་དང་ཕྲག་པ་མཐོ་བ། ཤ་ཚུགས་དང་ཉམས་འགྱུར་བཟང་བ། རྒྱང་ནས་བལྟས་ན་རྔམ་ཞིང་ཉེ་བར་བཅར་ན་ཞི་བ། ལྷ་རྣམས་ཚོམ་བུར་མ་བཀོད་པར་སྤྲིན་རུམ་དུ་བཀྲམ་པ་ལྟར་བཀོད་པ། གྲིབ་ངོས་གསེར་རིས་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་ལུགས་དེ་ཞི་བའི་ལྷ་སྐུ་འབྲི་རྒྱུར་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་ཞིག་ཡིན།

　　ཐང་ག་དེ་བོད་ཀྱི་རི་མོའི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན་1985ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རི་མོ་དེ་ཉིད་དངོས་སུ་བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེ་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་ཚན་ཁག་གི་གལ་འགངས་ཆེ་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་མཛེས་རྩལ་ཆེད་ལས་ཀྱི་སློབ་ཚན་ཞིག་ཏུ་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། 1987ལོའི་ཟླ་8པར་སློབ་གྲྭ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སླར་ཡང་བོད་ཀྱི་རི་མོ་དེ་ཉིད་མཛེས་རྩལ་ཆེད་ལས་ཀྱི་སློབ་མས་ངེས་པར་དུ་འདེམས་དགོས་པའི་ཆེད་ལས་ཤིག་ཏུ་གཏན་འཁེལ་གནང་ཡོད་ལ། 2005ལོ་ནས་བཟུང་ཁོང་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རི་མོ་དེ་ཉིད་སླར་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་གལ་ཆེ་རིག་གཞུང་ཚན་ཁག་ཅིག་ཏུ་ཆགས་རྒྱུར་བརྩོན་ལེན་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན། བོད་ཀྱི་ཐང་གར་རིགས་མང་ཞིང་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས། ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་བསྡོམས་རྩིས་བྱས་པར་གཞིགས་ན། སྒྱུ་རྩལ་དེར་འབྲི་ལུགས་མི་འདྲ་བ་ལྔ་ཡོད་དེ། བལ་ལུགས་དང་། སྨན་ཐང་ལུགས། མཁྱེན་བརྩེ་ལུགས། བྱིའུ་སྒང་ལུགས། སྒར་བྲིས་ལུགས་བཅས་དང་། དེ་དག་ལྔ་ལས་སྨན་ཐང་ལུགས་ནི་སྨན་བླ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་ལུགས་དང་བོད་རང་ལ་ཡོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རི་མོ་གཞིར་བྱས་ནས་སྲོལ་བཏོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་གཙང་ཁུལ་དུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་། བྲིས་རྒྱུན་དེ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ལྕགས་རིགས་བསྲེས་མའི་སྐུ་བརྙན་བཟོ་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གཉིས་མཉམ་དུ་འདུས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པས་བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ་སོགས་ལ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཡིན།།