ཉག་ཆུ་ཁ་ཞེས་པའི་མིང་གི་འབྱུང་ཁུངས། ས་དེ་ནི་ཉག་རོང་ཁོག་ནས་འབབ་པའི་གཙང་པོའི་འགྲམ་ལ་ཡོད་པས་ཉག་ཆུ་ཁ་ཟེར་ཞིང་། རྫོང་ཆགས་པ་ནས་བཟུང་ཉག་ཆུ་རྫོང་ཞེས་ཟེར་རོ།།

གུར་གུམ་སྟེང་།

        ཉག་ཆུ་རྫོང་ནི་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་ལ། ཤར་དུ་དར་མདོ་རྫོང་དང་། ལྷོ་མཚམས་སུ་མུ་ལི་རྫོང་། ལྷོ་ནུབ་ཏུ་ལི་ཐང་རྫོང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་རྟའུ་དང་ཉག་རོང་རྫོང་དང་འབྲེལ་ཡོད། རྫོང་ཡོངས་ལ་ཡུག་སྦྲེལ་ས་ཁུལ་4དང་གྲོང་རྡལ་1 ཤང་ཁག་16  གྲོང་གསེབ་113ཡོད།  མི་གྲངས་49474ལྷག་ཙམ་དང་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་7681.5ཡོད།

        ཉག་ཆུ་རྫོང་གྲོང་གསུམ་ཤང་དུ་སྡེ་ཚྭ་ཤར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད། དེ་ནི་ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་སུ་བཞེངས་པར་གྲགས། མཆོད་རྟེན་ནི་རྡོ་ལས་བརྩིགས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ་རིང་ཚད་ལ་རྨི་3.5དང་ཞེང་ཚད་ལ་རྨི་3.5 མཐོ་ཚད་ལ་རྨི་6བཅས་ཡོད།  

སྡེ་ཚྭ་ཤར་གྱི་མཆོད་རྟེན།

        གནས་ཆེན་ཕག་མོ་རི་ནི་ཉག་ཆུ་རྫོང་ཨོ་རོང་གཤིས་ཀྱི་ནང་ཁུལ་དུ་རྫོང་དང་སྤྱི་ལེ་39རྒྱང་བའི་318ལམ་གྱི་གཡས་ལོགས་སུ་གནས་ཡོད། རི་བོའི་ངོས་སུ་ཐང་ཤིང་དང་གསོམ་ཤིང་སོགས་སྟུག་པོར་འཁྲིགས་ནས་ཚང་ཚིང་གི་ནགས་ཚལ་གྲུབ་ཡོད་པར་མ་ཟད།  དེའི་ནང་དུ་རི་དྭགས་གླ་བ་དང་ནགས་བེའུ།    གཅན་གཟན་དོམ་དང་གཟིག འདབ་ཆགས་བྱ་དཀར་དང་ཁོ་ལོང་།  ཙི་རས།  འཇོལ་མོ་སོགས་མང་པོ་གནས་ཡོད།   དུས་ཡུན་རིང་པོར་མི་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ལ་གནོད་འཚེ་མ་བཏང་བས་ཕན་ཚུན་ཞི་མཐུན་གྱིས་གནས་ཡོད་ལ།  འདབ་ཆགས་རྣམས་ཅི་འདོད་གང་དགའ་ཡིས་མི་རྣམས་ཀྱི་ལག་པ་དང་ཕྲག་པའི་ཐོག་ལ་བབས་ཏེ་ཁ་ཟས་ཟ་བར་བྱེད།

ཕག་མོ་གླིང་།
        གནས་རི་དེའི་སྐོར་ལམ་གྱི་གཡས་གཡོན་དུ་རྡོ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཐོག་ལ་མ་ཎི་རང་བྱོན་དང་།  རྡོའི་མཁར་རྔ་རང་གྲགས།  སྲིད་པའི་ནས་འབྲུ།   ཕག་མགོ་རང་བྱོན།   བྱ་རྒྱལ་གྱི་སྒོ་ང་། ཕག་མོའི་སྐུ། སྒྲོལ་སྐུ་རང་བྱོན།  རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་རང་བྱོན།  ཨོ་རྒྱན་པད་ཞྭ་སོགས་སུ་གྲགས་པའི་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད།  དེ་མིན་ཕག་མོའི་གསང་གནས་སྒྲུབ་ཕུག་དང་འཆི་ཁ་བར་དོའི་གནས་སྒོ།  རྨི་ལམ་བར་དོའི་གནས་སྒོ།  བསམ་གཏན་བར་དོའི་གནས་སྒོ།   མཁའ་འགྲོའི་བྲོ་ར་སོགས་ངོ་མཚར་བ་བགྲང་ལས་འདས་པ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་དོ།།

        

        ཉག་ཆུ་རྫོང་མགར་ར་གྲོང་དུ་གནའ་བོའི་དུར་གླིང་ཞིག་ཡོད། དེ་ནི་ཆིང་དང་ཧན་རྒྱལ་རབས་དུས་ཀྱི་དུར་ས་སྟེ། རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་600ཙམ་ཡོད། རོ་སྒམ་ནི་ལི་སྨི་3དང་4བར་གྱི་རྡོ་ལེབ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩིགས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེའི་ནང་རྫ་ཆས་དང་ཟངས་ཆས་སོགས་ཐོན་ཡོད། 

ཉག་ཆུ་རྫོང་མགར་ར་གྲོང་གི་གནའ་བོའི་དུར་གླིང་།

དུར་ས་ནས་རྙེད་པའི་ཟངས་ཆས།

གུར་གུམ་སྟེང་གི་རྗེས་ཤུལ།

        རྒྱལ་ལམ་318ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཉག་ཆུ་རྫོང་གི་མགོ་ལོག་སྟོད་ཅེས་ཁམས་པའི་ཕོ་སར་གྱི་གྲོང་སྡེར་གྲགས་པའི་ས་ཆ་ཞིག་ཡོད།  གནས་དེ་ནི་གནའ་བོའི་ཇ་འདྲེན་བདལ་ལམ་གྱི་ས་ཚུགས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན།  གུར་གུམ་སྟེང་ཞེས་སྙན་པའི་གྲགས་པ་འབར་བའི་མཛེས་ལྗོངས་དེ་ནི་མགོ་ལོག་གི་རི་མགོར་གནས་ལ། གུར་གུམ་མེ་ཏོག་ཧ་ཅང་མང་པོར་བཞད་པའི་གནས་མཆོག་ཅིག་ཡིན་པས་མིང་དེ་ལྟར་ཐོགས། གྲོང་པ་ནས་རྟ་ལ་བཅིབས་ཏེ་འགྲོ་ན་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་གུར་གུམ་སྟེང་ལ་བསླེབས། གུར་གུམ་སྟེང་ནི་རི་མགོར་གཅལ་དུ་བཀྲམ་བའི་རྩྭ་ཐང་ཞིག་ཡིན་ལ་ཕྱོགས་བཞིའི་རི་བོ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་ཕྱོགས་སུ་ཁ་འཁོར་བས་པད་མའི་གདན་དང་འདྲ་ལ་ཐང་ངོས་སུ་ཉི་མའི་མཚོ་དང་ཟླ་བའི་མཚོ་ཞེས་གཡུ་ཡི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་མཚེའུ་གཉིས་ཡོད།  གཡས་ལོགས་སུ་ནགས་ཚལ་གྱི་དཀྱིལ་དུ་ཀྲུང་གོའི་ས་བཀྲ་དང་དངོས་སུ་མཚུངས་པའི་སྤང་ཐང་ཞིག་ཡོད་ལ་དེའི་ཐོག་གི་རྟ་ནོར་ལུག་གསུམ་ནི་ཀྲུང་གོའི་ས་ཁུལ་སོ་སོའི་རྟགས་མཚན་དང་འདྲ། གཡུ་ཡི་མེ་ལོང་དང་འདྲ་བའི་མཚོ་དང་གནའ་བོའི་གཟི་ཉམས་མཚོན་པའི་ཁང་ཤུལ། དྲི་ཞིམ་རྣམ་པར་འཐུལ་བའི་མེ་ཏོག  སྤུ་སྡུག་རྣམ་པར་མཛེས་པའི་འདབ་ཆགས། བོད་མིའི་གནའ་རབས་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་བཅས་ཀྱིས་ཡུལ་སྐོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་དང་བ་དྲངས་དང་འདྲེན་བཞིན་ཡོད་དོ།།

གུར་གུམ་སྟེང་གི་རྗེས་ཤུལ།

        སྤྱི་ལོ་2012ལོའི་ཟླ་བ་8པའི་ནང་རང་རྒྱལ་གྱི་ཆོས་ལུགས་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་པ་གྲགས་ཅན། དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བ་ཝུན་ཡུས་ཁྲེང་ལགས་ཀྱིས་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་ཉག་ཆུ་རྫོང་དུ་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་གནང་སྐབས་གུར་གུམ་སྟེང་གི་གནའ་ཤུལ་རྙིང་པ་ཞིག་ལས་བུད་པའི་རྫ་བཟོས་འདྲ་འབག་འབོར་ཆེན་ལ་རྟོག་ཞིབ་ནན་པོ་གནང་རྗེས། གནའ་རྫས་དེ་དག་ནི་དུས་རབས་དགུ་པ་ཙམ་གྱི་བོན་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི（白狼国）གནའ་རྫས་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་གནང་། གུར་གུམ་སྟེང་ལ་རྒྱ་ཁྱོན་སྨི་8000ཙམ་ཡོད། དེའི་ཐོག་མཁར་ཤུལ་ཞིག་རལ་30ཙམ་ཡོད་ཅིང་ས་གནས་དེའི་མི་ཚོས་ཀྱང་དེའི་དུས་རབས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཤེས་བཞིན་མེད། ལོ་ཤས་སྔོན་དུ་ཚོང་པ་ཞིག་གིས་མཁར་ཤུལ་དེའི་དགོན་ཤུལ་ཞིག་བརྐོས་པས་དེ་ལས་རྫ་ལས་བཟོས་པའི་མིའི་འདྲ་གཟུགས་མང་དག་ཐོན། རྗེས་སུ་དངོས་པོ་དེ་རྣམས་དགོན་གསར་དགོན་དུ་བཞག་པས་དགོན་པས་ཉར་ཚགས་ལེགས་པོར་གནང་།

གུར་གུམ་སྟེང་ནས་རྙེད་པའི་འཇིམ་བག

        དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཝུན་ཡུས་ཁྲེང་ལགས་ཀྱིས་ས་གནས་དེ་གར་རྟོག་ཞིབ་གནང་སྐབས་དངོས་པོ་དེ་རྣམས་ལ་བརྟག་དཔྱད་ནན་པོར་གནང་། གནའ་རྫས་བུད་སའི་དགོན་ཤུལ་དུ་ད་དུང་རྫ་བཟོས་གནའ་རྫས་ཐོར་པོ་ཁ་ཤས་མཐོང་ཐུབ་པ་དང་། མཁར་ཤུལ་དེ་དག་ནང་ལ་གསོམ་སྡོང་མཐོ་ཚད་སྨི་15ཙམ་དང་ཞེང་ཁ་སྨི་3ཙམ་ཡོད་པ་རྣམས་སྐམ་ནས་ལོག་འདུག་པ་ཁོ་ན་ལ་དཔྱད་ན་མ་མཐའ་ཡང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་དྲུག་བརྒྱ་སོང་ཡོད་པ་ཤེས། དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཝུན་ཡུས་ཁྲེང་ལགས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུར། སྤྱིར་བོན་ནག་ཅེས་པའི་ཚོ་པ་དེ་གནའ་བོའི་ཚོ་པ་ཞིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་ཧན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བཀོད་པ་ལྟར་ན། དེང་མཚོ་སྔོན་མགོ་ལོག་གི་བ་ཡན་རི་བོའི་ཕྱོགས་ནས་དར་བ་ཞིག་རེད། ཏུང་ཧན་དུས་ནས་ཁོ་ཚོ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་སྤོས་ཏེ་ད་ལྟའི་འབའ་ཐང་སོགས་སུ་བསླེབས། བོན་ནག་དང་རྒྱ་ནག་བར་ཏུང་ཧན་ནས་བཟུང་ཕན་ཚུན་ཇ་ཚྭ་དར་གོས་སོགས་བརྗེ་རེས་བྱེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་ལ་ད་དུང་བོན་ནག་གི་ཕོ་ཉས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་པོར་སྙན་རྩོམ་ཞིག་ཀྱང་ཕུལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱ་ནག་ཡིག་ཚང་ནང་བཀོད་ཡོད།

གུར་གུམ་སྟེང་ནས་རྙེད་པའི་རུས་ཆས།

        ཉག་ཆུ་རྫོང་གི་མགོ་ལོག་ཀྱང་བོན་ནག་ཚོ་པ་སྡོད་སའི་ས་གནས་གཙོ་བོར་གྱུར། ད་ལྟ་ལའང་ས་གནས་དེ་ལ་མགོ་ལོག་ཟེར། བོད་བཙན་པོས་བོན་ནག་རྒྱལ་ཁབ་དབང་དུ་བསྡུས་རྗེས་བོན་བོད་འདྲེས་ནས་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང་དུས་རབས་10པ་ནས་བོན་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཁ་གསལ་པོ་ཞིག་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པར་གྱུར། ད་ཐེངས་ས་འོག་ནས་བུད་པའི་གནའ་རྫས་ནི་དུས་རབས་9པ་ཙམ་གྱི་བོན་ནག་མིའི་འཚོ་བ་དངོས་མཚོན་པའི་རྫ་བཟོས་མིའི་འདྲ་འབག་དང་རུས་ཆས། རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་སོགས་ཡོད། ཁོ་ཚོའི་སྐྲ་འཇོག་སྟངས་ཀྱང་སྔོན་གྱི་བོད་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་སྐྲ་འཇོག་སྟབས་དང་ཧ་ཅང་འདྲ། ཉག་ཆུ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུའང་ཏུང་ཧན་དུས་སུ་ཉག་ཆུའི་ཤར་ལྷོ་ཕྱོགས་ནི་ནོར་ཕྱུགས་རྒྱལ་པོའི༼ད་ལྟའི་གཡག་རྔའི་ཧན་ཡོན་དང་ཞི་ཁྲང་སོགས་ལ་ཟེར༽ས་གནས་ཡིན་ཞིང་ཉག་ཆུའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ན་བོན་ནག་རྒྱལ་པོའི་ས་གནས་ཡིན། ཐང་རྒྱལ་རབས༼ སྤྱི་ལོ667ལོར ༽ཉག་ཆུའི་ཤར་ལྷོའི་ས་ཆ་ཚང་མ་བོད་བཙན་པོའི་ས་གནས་སུ་གྱུར་ཞེས་བཀོད་ཡོད།།   

གུར་གུམ་སྟེང་ནས་རྙེད་པའི་རུས་ཆས།

གུར་གུམ་སྟེང་ནས་རྙེད་པའི་འཇིམ་བག

ཉག་ཆུ་རྫོང་གི་ལམ་སྒྲོན་གྱི་ཁྱད་ཆོས།

        ཉག་ཆུ་རྫོང་རྫོང་གྲོང་གི་ལམ་སྒྲོན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་ལམ་སྒྲོན་གྱི་གཞུང་རྟའི་རྩེ་མོར་འདུས་ཡོད་ཅིང་། པད་མའི་གདན་གི་སྟེང་ལ་མ་ཎིའི་འཁོར་ལོ་དང་། དེའི་ཐོག་མེ་ཏོག དེའི་ཐོག་ནོར་བུ་མེ་འབར། དེའི་ཐོག་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཏོག་གིས་བརྒྱན་ཡོད། ལོ་རིས་ཀྱིས་སྤུད་པའི་སྒྲོན་སྟེགས་ཤིག་འཕྲེད་དུ་བརྐྱངས་ཤིང་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་རིག་གནས་དང་ས་གནས་རིག་གནས་ཀྱི་ཤན་ཆེན་པོ་ཞུགས་ཡོད་དོ།།  
（དཀར་མཛེས་ཚགས་པར་ཁང་གི་འཕྲིན་སྟེགས་ལས་བཤུས།）