ཞོགས་པའི་ཉི་ཟེར་ཁྲོད་ཀྱི་དཔལ་ཡུལ་རྫོང་མཁར། 

སྔོན་གླེང་།

        དཔལ་ཡུལ་རྫོང་ནི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་གནས་ཡོད་ཅིང་། ཤར་ཉག་རོང་རྫོང་དང་ལྷོ་འབའ་ལི་ཐང་། ནུབ་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གོ་འཇོ་དང་འཇོ་མདའ། བྱང་སྡེ་དགེ་དང་དཀར་མཛེས་རྫོང་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་10591ཡོད་པ་དང་མངའ་ཁོངས་སུ་གྲོང་རྡལ་གཅིག་དང་གྲོང་ཁག་16 སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་156 མི་འབོར་ཁྲི་5.36ཡོད་ཅིང་། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ནུབ་བྱང་དུ་ཆགས་པའི་རྫོང་མཁར་ཞིག་ཡིན་ལ། དཔལ་ཡུལ་དགོན་པ་ལས་མིང་དེ་ཐོགས་པ་དང་དགོན་པ་ཞིག་ཆགས་པ་ལས་རྫོང་མཁར་ཞིག་བསྐྲུན་པ་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་འདི་གཅིག་པུ་ལས་མེད།

དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གི་མཛེས་སྡུག

        དེ་ཡང་གནའ་སྔ་མོའི་དུས་སུ། དཔལ་ཡུལ་རྫོང་མཁར་ཡོད་ས་འདི་ནི་མཚོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་མིང་ལ་ན་ཆུང་མཚོ་ཟེར། མཚོ་དེའི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཁང་བུ་བྲག་ཕུག མདའ་ཁོ་རི་བོ་དང་ཁང་བུ་བྲག་ཕུག་གི་ཕྱོགས་སུ་ད་དུང་མཚོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་མིང་ལ་གདང་ཕེ་མཚོ། གདང་ཕེ་མཚོའི་ཕྱོགས་སུ་རི་བོ་ཞིག་ཡོད་ཅིང་མིང་ལ་སྨེ་ནོ་རི་བོ། སྨེ་ནོ་རི་བོ་ནི་དཔལ་འཛོམས་རི་བོའི་སྤུན་ཡིན། གདང་ཕེ་མཚོ་ནི་ན་ཆུང་མཚོ་ཡི་ནུ་མོ་ཡིན། མཚོ་དེའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ནི་བྲག་ཁ་ཆུ་རི་བོ་ཡིན། དེར་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཁང་ལ་མཚོ་དེའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ནི་སྨེ་ནོ་རི་བོའི་སྤུན་དཔལ་འཛོམས་རི་ཡིན། དེ་ནི་མོ་རི་སྒྲོལ་མ་ཡིན། རི་བོ་འདིར་ལྷ་མང་པོ་བཞུགས་ཡོད་པར་གྲགས། བྱང་ངོས་ནི་སྒ་པ་རི་བོ་ཡིན་ལ་སྒ་པ་རི་ནི་བོད་ཡིག་གི་ད་དང་ཧ་ཅང་འདྲ། ཁང་བུ་བྲག་ཕུག་ནི་བོད་ཡིག་གི་པ་དང་འདྲ། བྲག་ཁ་ཆུའི་མདུན་ངོས་ཀྱི་རི་བོ་ནི་བོད་ཡིག་གི་ལ་དང་འདྲ། ཡི་གེ་དེ་གསུམ་པོ་མཉམ་དུ་སྦྱར་ན་དེང་སྐབས་ང་ཚོས་བརྗོད་བཞིན་པའི་དཔལ་ཞེས་པའི་མིང་འདི་གྲུབ། ཡུལ་ནི་ང་ཚོས་ཤེས་གསལ་ལྟར་བོད་སྐད་དུ་ས་ཁོངས་སམ་ཕ་ཡུལ་ལ་འཇུག་པས་ན་དཔལ་ཡུལ་ཞེས་པའི་མིང་འདི་བཏགས་པར་གྲགས། ཡང་ལ་ལས་དཔལ་ཞེས་པ་ནི་བཀྲ་ཤིས་སམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དོན་ཡིན་ཞིང་། ཡུལ་ཞེས་པ་ནི་ས་ཁོངས་སམ་ས་གནས་ལ་གོ་དགོས། ཤོད་རྒྱུན་ལ་ས་གནས་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་སྔགས་བླ་མེད་གསུངས་པའི་གནས་ཡིན་ཞིང་མཐའ་བཞིའི་ས་དབྱིབས་རི་མོ་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ལས་གྲུབ་ཅིང་དཔལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡུལ་མཆོག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་མིང་འདི་ལྟར་བཏགས་ཞེས་བཤད། ཡང་དཔལ་ཡུལ་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་གངས་རི་དང་མཚོ་མོ་ཡོད་ཅིང་། གངས་ལ་ཉི་མ་ཤར་བས་གཡུ་དཀར་པོ་དང་མཚུངས་པས་མིང་དེ་ལྟར་བཏགས་པ་དང་། གཞི་བདག་དཔལ་འཛོམས་གནས་པའི་ཡུལ་ཡིན་པས་དཔལ་ཡུལ་ཞེས་བཏགས་པ་སོགས་ཀྱི་བཤད་རྒྱུན་ཡོད། །

གསེར་འོད་འཕྲོ་བའི་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི།

དཔལ་འཛོམས་རི་བོ་ཡི་གཟི་བརྗིད།

རྙིང་མའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མཚར་སྡུག

དཔལ་འཛོམས་རི་བོ།

        དཔལ་ཡུལ་དགོན་པའི་གནས་བདག་དཔལ་འཛོམས་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ་ནི། དཔལ་ཡུལ་རྫོང་ནས་སྤྱི་ལེ་དྲུག་ཙམ་གྱི་མཚམས་སུ་ཆགས་ཡོད། རི་འདིའི་མདུན་དུ་སྔ་འགྱུར་བའི་མ་དགོན་སྡེ་ཆེན་མོ་དྲུག་གི་ཡ་གྱལ་རྒྱལ་དབང་དཔལ་ཡུལ་བ་སྟེ་ཐོག་མར་གྱེ་རེ་ཆོས་སྐྱོང་དབང་པོས་ཕྱག་བཏབ་ཅིང་། དེ་རྗེས་རྗེ་རིག་འཛིན་ཀུན་བཟང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བསྐྱར་གསོ་མཛད་པའི་དཔལ་ཡུལ་དགོན་པ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། གཡས་ཕྱོགས་སུ་སྒྲུབ་པ་བཀའ་བརྒྱད་དང་། བདུན་བརྒྱ་ཉེར་ལྔའི་གནས། རྒྱབ་ཕྱོགས་སུ་སྦྲུལ་རི་རྡོ་རྗེ་བྲག་རྫོང་ཞེས་སྔར་གྱི་དགོན་རྙིང་ཞིག་དང་། གཡོན་དུ་སྤང་ཀོང་ཆོས་གླིང་ཞེས་སྨར་ཚང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོན་པ་ཞིག་ཆགས་ཤུལ་བཅས་ཡོད། མདུན་དུ་སྒྲོལ་མའི་གནས་རི་དང་། དེའི་འོག་ཏུ་བསིལ་བའི་ཚལ་གྱི་དུར་ཁྲོད་རང་བྱོན་དང་གནས་ཀྱི་བྲག་ངོས་སུ་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་སྐུ། ཤཱ་རིའི་བུའི་སྐུ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། བྲག་རི་སྟེ་གནས་ཀྱི་ནང་ན་གབ་པའི་མཚོ་བརྒྱད་ཡོད་ཅེས་གནའ་མི་དག་གིས་བཤད་སྲོལ་ཡོད་ལ། གནའ་མི་རྒན་པོ་ཞིག་གིས་མཚོ་གཅིག་དངོས་སུ་མཐོང་མྱོང་བ་རེད་ཟེར། གཡོན་ཕྱོགས་ཤིག་ལ་སྐུ་ལྷ་ཐང་ཟེར་བའི་གནས་སུ་ལྷ་སྐུ་སོགས་རང་བྱོན་གྱི་རིགས་ཤིན་ཏུ་མང་། དེ་བཞིན་གནས་འདིའི་གཡས་གཡོན་མདུན་རྒྱབ་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་དང་ཡིག་འབྲུ་སོགས་ཀྱི་རང་བྱོན་བགྲང་གིས་མི་ལངས། གནས་འདིའི་འོག་གི་བྲག་ངོས་ལ། གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་རྗེས་དང་། མདའ་མདེའུ་ཡི་རྗེས། ཆིབས་པའི་གནས་སོགས་མང་བ་རེད།

ཀཿཐོག་དགོན་གྱི་བཤད་གྲྭ།

དཔལ་ཡུལ་ཀཿཐོག་དགོན་པ།

        རང་རྒྱལ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་རྙིང་མ་བའི་དགོན་སྡེ་དྲུག་གི་ནང་ནས་ཆེས་སྐད་གྲགས་ལྡན་པའི་དགོན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།
        ངག་རྒྱུན་དུ་དགོན་པ་གནས་སའི་སྟེང་ཕྱོགས་ཕ་བོང་ཐོག་ལ་རང་བྱུང་གི་ཀ་ཡིག་ཅིག་ཡོད་པས་ན་དགོན་མིང་ལའང་ཀཿཐོག་དགོན་ཞེས་བཏགས་པར་བཤད། ཡང་ལ་ལས་ཀ་ཐོག་དགོན་དེ་ཁམས་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་དང་པོ་ཡིན་པས་ཁམས་ཁུལ་གྱི་རིག་གནས་དར་འཕེལ་ལྟེ་གནས་ཀྱང་ཟེར།

མཚར་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀཿཐོག་དགོན།

རྣམ་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་ཆོས་གླིང་།

        དཔལ་ཡུལ་རྣམ་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་ཆོས་གླིང་ནི། རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤིང་འབྲུག་སྤྱི་ལོ་1664ལོར་དཔལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་རྣམ་རོལ་འོད་གསལ་སྙིང་པོའི་རྒྱུད་འབུམ་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་དང་། སྐྱེས་རབས་ཉིས་སྟོང་ཐུགས་ལ་སྐད་ཅིག་གིས་གསལ་བ་རིག་འཛིན་ཀུན་བཟང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཕྱག་བཏབས། ཆོས་ལུགས་ནི་སྔ་འགྱུར་བཀའ་མ་དང་། གནམ་ཆོས། གཏེར་སྟོན་རཏྣ་གླིང་པའི་གཏེར་ཆོས་སུ་མཛད། ཁྱད་པར་དུ་རྒྱ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨ་མདོ་སྔགས་བསྟན་འཛིན་དང་། གྲུབ་དབང་པདྨ་ནོར་བུའི་སྐུ་སྐྱེ་གསུམ་པ་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་ཀྱི་གླེགས་བམ་སོགས་ཀྱིས་སྔ་འགྱུར་བཀའ་གཏེར་ཡོངས་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་བཤད་དང་སྒྲུབ་པའི་ཕྲིན་ལས་རླབས་ཆེན་པོས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ལས་གྲུབ་དབང་དཔལ་ཡུལ་བ་ཞེས་གྲགས་པའི་བ་དན་གངས་ལྗོངས་ཁྱོན་དུ་ཁྱབ་པའི་ཆོས་རྒྱུན་འདི་བྱུང་བ་ཡིན།

ཉམས་དགའ་བའི་དབེན་གནས།

(དཔལ་ཡུལ་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་འཚོལ་བསྡུ་ཚན་ཆུང་དང་འཇུ་རབ་གསལ།  དཔལ་ཡུལ་རྫོང་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་དང་རྒྱང་བསྒྲགས་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་བཅས་ཀྱིས་པར་དང་ཡི་གེ་མཁོ་འདོན་བྱས།)