རྒྱ་ཡེ་བཀྲ་བྷོ།

         ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་གྱིས་མཛད་པའི་ལེགས་པར་བཤད་པ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་གྱི་རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་བའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་རྐང་པ་དང་པོ་ལ།  རིག་པས་དཔྱད་ན་ཆོས་ལུགས་མི་འགལ་ཞིང་། །   ཞེས་པ་དེ་འབྱུང་ཞིང་།  དེ་ལ་རཀ་ར་བཀྲས་མཐོང་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་དར་གྱིས་བརྩམས་པའི་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སུ།   རིག་པས་དཔྱད་ན་ཆོས་ལུགས་མི་འགལ་ཞིང་། །  འཇིག་རྟེན་བྱ་བ་ཀུན་ནས་ལེགས་སྒྲུབ་པ། །   ཞེས་པ་འདིའི་ཆོས་ལུགས་ནི།  ས་པཎ་གྱིས་སཾསྐྲྀཏའི་ཚིག་དྷརྨ་ལ་ཆོས་དང་།   ནཱིཏི་ཞེས་སྲིད་ལུགས་སམ།   ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ལ་ནཱིཏི་ཤཱསྟྲི་ཟེར་བ་དེ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་འདུག་ཀྱང་།  དེང་སང་མི་ཚོས་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་དང་།  ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་ཟེར་བའི་ཆོས་ལུགས་ལ་གོ་ཡི་མེད་ན་དྲག་ཅེས་གསུངས། [1]ཞེས་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་ཞིག་ལུང་དྲངས་འདུག །   སྐབས་འདིའི་ཆོས་ལུགས་ཞེས་པ་ཆོས་དང་སྲིད་ལུགས་གཉི་གར་གོ་ན་འགྲིག་མིན་ལ་ད་དུང་དཔྱད་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་།  གང་ལྟར་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་སྐབས་འདིའི་ལུགས་ཞེས་པ་སྲིད་ལུགས་ལ་གོ་དགོས་པ་དང་།  ས་སྐྱ་ལེགས་བཤད་ཀྱང་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཡིན་པ་གཙོ་བོར་བསྟན་འདུག་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གསལ་ལོ།  ། དོན་གྱི་བབ་ལ་དཔྱད་ནའང་དེ་ས་པཎ་གྱི་དགོངས་པ་དང་འབྱོར་ཏེ།  ལེགས་བཤད་འདིའི་ཚིག་ཟིན་དུ་བྱུང་བའི་འཇིག་རྟེན་བྱ་བ་ཀུན་ནས་ལེགས་སྒྲུབ་པ།  ། ཞེས་པས་དོན་དེ་གསལ་བོར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ།  །  སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀིརྟིའི་སྐྱེས་པའི་རབས་ཀྱི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ལས།  ཆོས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།  ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་ཆོས་དང་།  མངོན་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་སོ།  །   ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན།  བོད་ཀྱི་གསུང་རབ་ཀྱི་བརྡ་ལས་སྤྱིར་ཆོས་ཞེས་པ་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་གཉི་ག་ལ་གོ་ཞིང་།  སྐབས་ཐོབ་ཀྱིས་དེ་གཉིས་ཀྱི་གང་རུང་ལ་གོ་བའང་ཡོད།  དེ་བཞིན་ལུགས་ཞེས་པའང་ཆོས་ལུགས་དང་སྲིད་ལུགས་གཉི་ག་ལ་གོ་བ་ལུགས་གཉིས་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དང་།  དེ་ཡང་སྐབས་ཐོབ་ཀྱིས་དེ་གཉིས་ཀྱི་གང་རུང་ལ་གོ་དགོས།  དཔེར་ན།  འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པའི་རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པའི་རབ་བྱེད་ལས།    
          ཁྲུས་ཀྱིས་དྲི་མ་སྦྱངས་ནས་མདངས་ཕྱུང་ཞིང་། །  ཧ་ཅང་སྒེག་མིན་གོས་གསར་གྱིས་ཀླུབས་ཀྱིས། །
          དྲི་བཟང་མེ་ཏོག་གསར་བས་མཛེས་བྱས་ལ།  ། ལྷ་ཡི་དཔལ་ཡང་འཇུག་ཅེས་ལུགས་ལས་འབྱུང་། །
          ཞེས་འབྱུང་བའི་སྐབས་ཀྱི་ལུགས་ཞེས་པ་ནི་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ལ་གོ་དགོས་པས།  སྲིད་ལུགས་སམ་འཇིག་རྟེན་མིའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ལ་འཇུག་པ་ལྟ་བུའོ།  །   དེས་ན་སྐབས་སུ་བབ་པའི་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཞེས་པའི་ལུགས་ནི་སྲིད་ལུགས་སམ་འཇིག་རྟེན་མིའི་ཆོས་ལུགས་ལ་གོ་དགོས་པར་སྣང་སྟེ།  དེ་ནི་གཙོ་བོ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དོན་དང་།  འཇིག་རྟེན་མིའི་འགྲོ་ལུགས་འདུག་སྟངས་སམ་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ཆ་ཡང་སྟོན་པ་ཞིག་གོ །  །  དེ་ལས་ད་ལྟ་ཆབ་སྲིད་རིག་པ་ཟེར་བའི་རིག་པ་དེའང་རང་རེ་ལ་སྔ་མོ་ནས་དར་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་།  དེ་ཡང་ཁུངས་དེད་ན་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་ལ་ཐུག་འདུག   
          ལར་རྒྱ་གར་གྱི་མི་དང་རིག་གནས་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བ་ཞིག་སྟེ།  ཡེ་ཤུ་པ་དང་།  ཨེ་ས་ལེམ་རྣམས་ཀྱིས་འདོད་པ་ལྟར་གྱི་འཇིག་རྟེན་བྱེད་པོ་དང་།  དེ་ལས་གཞན་པའི་ལྷ་གྲངས་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཁོང་དག་གིས་བསྐྲུན་ལ།  སྲན་ཟླུམ་ཚེར་མ་གཟེངས་རིང་རྣོབ་དང་། །  རྨ་བའི་མཇུག་མ་མགྲིན་པའི་ཚོགས་བཀྲ་དང་། །  ཉི་ཤར་ཆུ་བོ་ཐུར་དུ་འབབ་པ་ཀུན། །  ངོ་བོ་ཉིད་ལས་གྲུབ་སྟེ་རྒྱུ་ཡོད་མིན། ། [1]ཞེས་ལྷ་དང་།  སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་དང་།   ལས་འབྲས་སོགས་ཡེ་མི་འདོད་པའི་ལྟ་བའང་ཁོང་དག་གིས་བཏོན།  སེམས་ཅན་ཕྲ་མོ་གྲོག་སྦུར་ཙམ་ལའང་གནོད་པ་མི་སྐྱེལ་བའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་སྟོན་ཁོང་ཅག་ཡིན་ལ།  ཁྱོད་ཀྱི་དགྲ་སྡེ་མཐོ་རིས་སོང་། །  ལྷ་མོ་རྣམས་དང་རྩེ་བར་བྱེད།  ། [2]ཅེས་དང་།  ཁྲོས་པས་གཡུལ་ངོར་བསད་ན་ནི།  ། བདེ་འགྲོར་འགྲོ་ཞེས་རྒྱས་པ་ཟེར། ། [1]ཞེས་ཀླ་ཀློ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་འཐབ་འཁྲུག་ཟེར་བའི་འདོད་ཚུལ་གྱི་ཁུངས་ཨེ་ཡིན་སྙམ་པའི་གཡུལ་ངོར་ཤི་བ་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འཆད་མཁན་དང་།  ཁྱབ་འཇུག་གི་གཞུང་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན།  བྲམ་ཟེ་ཆུ་ལ་འཇིགས་པ་དང་།  སྐྱེས་བུ་གཡུལ་ངོར་འཇིགས་པ་དང་།  བུད་མེད་མེ་ལ་འཇིགས་པ་རྣམས་ལ་ཐར་པ་མེད། [2]ཅེས་འཚེ་བ་ཆོས་སུ་སྨྲ་མཁན་ཡང་ཁོང་ཅག་ཡིན།  འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད་པ་སྟེ། །  རྒྱལ་བའི་དབང་པོས་ཀིམ་པའི་འབྲས་འདྲར་གསུངས། །  དེ་དག་སྤང་བགྱི་དེ་ཡི་ལྕགས་སྒྲོག་གིས། །  འཁོར་བའི་བཙོན་རར་འཇིག་རྟེན་འདི་དག་བཅིངས།  ། [3]ཞེས་དབང་པོའི་སྒོ་སྡོམ་པ་དང་།  མེ་ལྔ་བསྟེན་པ་དང་།  རྩེ་གསུམ་ལ་མཆོང་བར་བྱེད་པ་སོགས་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོས་ལུས་གཟིར་མཁན་ཁོང་ཅག་ཡིན་ལ།  འཁྲིག་པ་བསྟེན་པས་མཚོན་བྱ་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་ནས་གྲོལ་བར་བཤད[4]དེ་འདོད་པ་ལ་འཇོལ་ཉོག་ཏུ་སྤྱོད་མཁན་ཡང་ཁོང་ཅག་ཡིན།  བདག་འཛིན་དང་སྲེད་ཞེན་སྤངས་ནས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་མཁན་ཁོང་ཅག་ཡིན་ལ།  གླིང་བཞི་ལ་དབང་བསྒྱུར་ནས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་བྱེད་མཁན་ཡང་ཁོང་ཅག་ཡིན།  ཚད་མ་དང་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་ཚགས་ཤིན་ཏུ་ཞིབ་པ་ཁོང་ཅག་ཡིན་ལ།  རིག་བྱེད་ཀྱི་ཤོབ་བེ་འཆད་མཁན་ཡང་ཁོང་ཅག་ཡིན།  གྲངས་རྩིས་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པས་ཨིང་ཀི་དང་།  ཐིག་ལེ།  ཚབ་རྩིས་སོགས་བཟོ་མཁན་ཁོང་ཅག་ཡིན་ལ།  ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་འགོད་པ་ལ་ཀུན་ནས་མགོ་འཐོམས་པར་མངོན་མཁན་ཡང་ཁོང་ཅག་ཡིན།  དེ་བས་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གནས་ལ་འདི་མེད་བྱ་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ངོ་།  །  སྤྱིར་བཏང་དུ་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱི་བློ་ངོར་རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིག་གནས་རྐྱང་ཡིན་པ་འདྲ་ཞིག་སྣང་སྲིད་མོད།  དོན་ལ་ཁོང་དག་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དར་བའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པས་ཅུང་ཟད་ཅིག་བཤད་པར་བྱའོ།  །   
          སྤྱིར་ཆབ་སྲིད་ཅེས་པ་འདི་ལ་འགྲེལ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་མཆིས་ཀྱང་།  གཙོ་ཆེ་བ་སྤྱི་པའི་བྱ་གཞག་གི་དོ་དམ་མམ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་གཞག་ལ་གོ་དགོས་པར་སྣང་ཞིང་།  གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཀ་ཨུ་ཊི་ལྱའི་དོན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཞེས་པ་ལས།  དེ་ནི་མ་ཐོབ་པ་འཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་།  ཐོབ་པ་བསྲུང་བར་བྱ་བ།  བསྲུངས་པ་འཕེལ་བར་བྱ་བ།  འཕེལ་བ་འོས་པའི་མི་ལ་བགོ་བར་བྱ་བ་ཡིན་པར་བཤད་འདུག་སྟེ།  དེ་ཡང་རྒྱལ་པོ་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་ལུགས་དང་དམ་དུ་འབྲེལ་བ་ཞིག་གོ །
          ཕྱི་རོལ་པའི་གཞུང་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་དང་།  རཱ་མཱ་ཡ་ཎ།  ཨཥྚ་ད་ཤ་པུ་རཱ་ཎའམ་སྔོན་གྱི་རབས་བཅོ་བརྒྱད།  རགྷུ་ཝཾ་ཤ་བྱ་བ་རྣམས་སུ་སྔོན་བྱུང་བའི་རྒྱལ་པོ་དང་དྲང་སྲོང་ལ་སོགས་པའི་རབས་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་དེ་དག་བོད་དུ་མ་འགྱུར་ལ།  ནང་པའི་གསུང་རབ་ལས་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་རབས་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་གདགས་པ་དང་།  འདུལ་བ་ལུང་གཞི་དང་།  མངོན་པར་འབྱུང་བའི་མདོ།  རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ།  མངོན་པ་མཛོད་སོགས་སུ་ཅི་རིགས་པར་འབྱུང་ལ།  བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་དེབ་ཐེར་རྣམས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་རབས་བཀོད་པའི་ཁུངས་ནི་དེ་དག་ཡིན་ཞིང་།  དེ་དག་ནི་བོད་ཀྱི་ཡི་གེར་བཀོད་པའི་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་ལུགས་སྐོར་གྱི་ཡིག་ཆ་དཀོན་པོར་སྣང་ངོ་། །   གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་དུ་རྒྱལ་པོ་ནི་འབངས་རྣམས་ཕྱི་དགྲའི་འཚེ་བ་ལས་བསྲུང་བ་དང་།  སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་པའི་འགྲོ་ལུགས་མི་འཆོལ་བར་བྱ་བ་དང་།  བསྟན་བཅོས་ལས་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་བོའི་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བའི་ཚུལ་བསྲུང་བའི་ལས་ཁུར་ཅན་དུ་བཤད།  ཚལ་པའི་དེབ་དམར་གྱི་མང་པོས་བཀུར་བའི་གདུང་རབས་ཀྱི་སྐབས་སུ།    
          ལོ་ཐོག་དེ་ལ་གསོག་འཇོག་དང་དབང་རིས་མེད་ཅིང་།  ནམ་དགོས་དུས་སུ་ལེན།  བརྔས་མ་ཐག་སྐྱེ་བ་ལ།  མི་གཅིག་གིས་དྲན་ནས་ཀུན་གྱིས་གསོག་འཇོག་བྱས་པས་འབྲུ་དེ་ངན་ཞིང་ཕུག་སོག་ཅན་དུ་གྱུར།  གཅིག་གིས་མ་བྱིན་པར་བླངས་པས་དེ་ལ་ཆད་པ་བཅད་པའི་སླད་དུ་ཀུན་བགྲོས་ཏེ།  གཟུགས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མི་གཅིག་རྒྱལ་པོར་བསྐོས་ནས་ཚར་བཅད་རྗེས་བཟུང་གི་ལས་བྱེད་དུ་བཅུག་པས།  དེ་ལ་མང་པོས་བཀུར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ།  མང་པོས་བཀུར་བ་ལ་ཞིང་པ་ཀུན་གྱི་སྟོན་ཐོག་གི་དྲུག་ཆ་རེ་བསྟབས་སོ།  མིའི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྔ་བ་ཡིན་སྐོ། [1]  ཞེས་འབྱུང་བ་འདི་ལས།  རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཐོག་མ་ནི་ཞལ་ལྕེ་གཅོད་མཁན་ཡིན་པས་ཁྲིམས་དཔོན་དང་།  སྟོན་ཐོག་གི་དྲུག་ཆ་སྡུད་མཁན་ཡིན་པས་ཁྲལ་དཔོན་ཡིན་པ་དང་།  དེ་ཡང་ཀུན་གྱིས་བཀུར་ནས་དཔོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས་དབང་ཆ་གང་ལས་འབྱུང་བའི་ཁུངས་ནི་འབངས་ཀྱི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཡིན་པ་དང་།  ཀུན་གྱིས་བསྐོས་པ་ཡིན་པས་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཐོག་མའི་རྣམ་པ་ཡིན་པ་དང་།  དེ་ཡང་འདེམ་བསྐོ་བརྒྱུད་ནས་མངོན་དུ་བྱ་དགོས་པ་སོགས་དཔོག་ནུས།  འབངས་ཀྱིས་འདེམ་བསྐོའི་ལམ་ནས་རྒྱལ་པོ་སྐོ་བས་དམངས་གཙོའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཅན་གྱི་དབང་ཆའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་གྲུབ་པ་དང་།  དེའི་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱལ་པོ་བྱུང་ཞིང་།  རྒྱལ་པོས་འབངས་ཀྱིས་བཅོལ་བའི་དབང་ཆ་སྤྱད་ནས་འབངས་རྣམས་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ཁྲིམས་བཅས་ཏེ་སྲོལ་དུ་རྒྱུག་པར་བྱེད་པ་དང་།  འབངས་ལས་ཁྲལ་བསྡུས་ནས་མཁོ་ངེས་ཀྱི་འབྱོར་བ་གསོག་པ་སྟེ།  དབང་བསྐུར་བའི་རིམ་པ་དང་།   དབང་ལག་ཏུ་བསྟར་བའི་རིམ་པ་གཉི་ག་ཡོད་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་བའི་ལྷུ་ལག་ནི་འཇུས་འདུག །  མང་བཀུར་གྱི་ངག་རྒྱུན་ལས་བརྡ་དེ་དག་ཁྲོལ་ཅིང་།  བོད་རྗེ་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲིའི་ངག་རྒྱུན་ལའང་དོན་དུ་དེའི་སྒྲོས་བཀབ་འདུག་པར་བསམས་ཏེ།  ཀུན་གྱིས་གཉའ་བར་ཁྲི་བྱས་པའང་ཀུན་གྱིས་བཀུར་བའི་བརྡ་ཡིན་ཞིང་།  ཁྱད་པར་ནི་བོད་ཀྱིས་སྣང་བཪྙན་གྱི་ལམ་ནས་དོན་དེ་ཤུགས་ལ་གསལ་བར་བྱས་པ་ཙམ་མོ །  གནའ་བོའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མིག་ལྟོས་བཟང་པོ་དང་།  དེང་གི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་གང་ལས་བྱུང་བའི་ཁུངས་ནི་གྷི་རིག་གི་དམངས་གཙོའི་སྲོལ་ཡིན་པར་ཀུན་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་མོད།  དོན་དུ་རྒྱ་གར་ལའང་དེ་དང་ཆ་འདྲ་བའི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་གནའ་དུས་སྔ་མོ་ནས་ཡོད་པར་ངེས།  རྒྱའི་ཧོང་དྷིའི་ངག་རྒྱུན་ནི་དེ་འདྲ་མ་ཡིན་ཏེ།  ཐྲི་ཡུག་དང་ཡན་དྷི་སོགས་ལ་འཐབ་འཐབ་པའི་མཐར་ཕ་རོལ་པོ་ལས་རྒྱལ་ནས་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་རྗེ་བོར་བསྡད་པར་བཤད་པས།  དེ་ལས་ཀྱང་རིག་གནས་ཀྱི་གཤིས་ཀའི་ཁྱད་པར་ཞིག་མཐོང་ཐུབ་བམ་སྙམ།  དེས་ན་དབང་བསྒྱུར་ཚུལ་གྱི་ཆ་ནས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉི་ག་རྒྱལ་པོས་སྲིད་དབང་སྒེར་འཛིན་བྱེད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སུ་གཏོགས་མོད།  ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་ན་ནང་གསེས་སུ་ཁྱད་པར་ཆེ་ཙམ་ཡོད་པར་སྣང་།
          རྒྱལ་པོའི་སྐོར་ལ་རྒྱ་གར་པ་ཚོ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ནི་ཙཀྲ་བརྟྟི་ན་སྟེ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན།  མང་བཀུར་རྒྱལ་པོའི་རྗེས་ནས་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་སྡེ་ལྔ་བྱ་བ་བྱུང་བ་དང་།  དེ་ནས་འཁོར་བསྒྱུར་ལྔ་བྱུང་བར་བཤད་དེ།  ཚལ་བའི་དེབ་དམར་ལས།
          གསོ་སྦྱོང་འཕགས་ཀྱི་སྤྱི་བོའི་ཝ་བ་བརྟོལ་བ་ལས་རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུ་བྱུང་།  གླིང་བཞི་དང་།  རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་དང་།  སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་ལ་དབང་བྱས་ཏེ།  གསེར་གྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའོ།  །        དེའི་བརླ་གཡས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་མཛེས་པ།     གླིང་བཞི་ལ་དབང་།   གསེར་གྱིའོ །   དེའི་བརླ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ་ཉེར་མཛེས།   གླིང་གསུམ་ལ་དབང་།  དངུལ་གྱིའོ།  །   དེའི་བརླ་ལས་སྐྱེས་པ་མཛེས་ཅན།   གླིང་གཉིས་ལ་དབང་།  ཟངས་ཀྱིའོ།  །  དེའི་བརླ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ་མཛེས་ལྡན།  གླིང་གཅིག་ལ་དབང་།  ལྕགས་ཀྱིའོ།  །   འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་སྡེ་ལྔའོ།  ། [1]  ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན།  གསེར་གྱི་འཁོར་སྒྱུར་གཉིས་དང་།  དེ་ནས་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་སྒྱུར་རེ་རེ་སྟེ་ལྔ་བྱུང་བ་ཡིན་ལ།  གསེར་གྱི་འཁོར་སྒྱུར་དང་པོས་གླིང་བཞིའི་སྟེང་ལ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་དང་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལའང་དབང་བསྒྱུར་བ་དང་།  འཁོར་སྒྱུར་ཕྱི་མ་བཞིས་རིམ་བཞིན་གླིང་བཞི་ནས་གཅིག་གི་བར་དབང་བསྒྱུར་པའོ།  །              འདི་ལ་བཤད་ཚུལ་ཅུང་ཟད་མི་མཐུན་པ་ཡོད་དེ།    སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་བཻཌཱུརྱ་དཀར་པོ་ལས།  འཁོར་སྒྱུར་ལྔ་ནི་གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་བཞིའི་འཁོར་སྒྱུར་གྱི་སྟེང་ལ་སྟོབས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་བསྣན་པས་ལྔ་དང་།  སྔ་མ་བཞིས་གླིང་བཞི་ནས་གཅིག་གི་བར་དང་།  ཕྱི་མས་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་དབང་བསྒྱུར་པར་བཤད་པ[2]དང་།  ཡང་སྟོང་གསུམ་ལ་དབང་བའི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའང་ཡོད་ཟེར། [3]འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པ་འདི་ལས་གླིང་གཅིག་ནས་གླིང་བཞིའི་བར་ཏེ།  མིའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་རྒྱལ་པོ་གཅིག་གི་མངའ་དབང་དུ་བྱ་རྒྱུ་དང་།   ཐ་ན་འགྲོ་བ་ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་རྒྱ་ལ་པོ་གཅིག་གིས་དབང་བསྒྱུར་རྒྱུའི་བློ་ཞིག་མངོན་འདུག ། དེ་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཧམ་སེམས་ཆེན་པོ་ཟེར་རམ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་ཆེན་པོ་ཟེར་ཡང་རུང་སྟེ།  འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་བོ་རྒྱལ་པོ་གཅིག་གིས་མངའ་དབང་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་བློ་ནི་ཁོང་དག་གིས་ཆེས་སྔ་མོའི་དུས་ནས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བོར་བཏོན་ཡོད།  དུས་འཁོར་ལས་ཤམྦྷ་ལའི་རྒྱལ་པོ་རིགས་ལྡན་ཉེར་ལྔའི་ཐ་མ་དྲག་པོ་འཁོར་ལོ་ཅན་གྱིས་འཛམ་གླིང་ཆེན་པོ་སྟེ།  ས་ཆེན་པོ་དུམ་བུ་བཅུ་གཉིས་སམ་གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་མངའ་དབང་བསྒྱུར་ནས་དུས་བཞི་ཕྱི་མ་འཆར་བར་གསུངས་པའང་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚུལ་དང་མཚུངས་ཤིང་།  དྲག་པོ་འཁོར་ལོ་ཅན་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་འདི་ལ་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞིག་ནམ་མཁའ་ལས་བབས་ཏེ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱ་ལ་བའི་རྒྱལ་པོར་དབང་བསྐུར་བས་ན་དེ་ལྟར་བརྗོད་པ་ཡིན་པར་བཤད་དེ།  དོན་གྱིས་ནི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོའོ།  །  གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་དུ་དེ་ལྟ་བུའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་ཆེན་པོ་དེ་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་མཁན་ནི་ཨ་ཤོ་ཀ་སྟེ་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་དང་།  རྒྱལ་པོ་ཀ་ནིཥྐ་སོགས་ཡིན་ནོ།  །   ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་ཆེན་པོ་དེས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བྱས་པ་ཅན་ཚོར་ཤན་ཆེན་པོ་ཐེབས་འདུག་སྟེ།  བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་ལུགས་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་ལ་དཔེ་བལྟས་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ལ།  ཁོང་ནི་རང་རེ་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་པར་བཤད་རུང་བས།  ཕྱི་རབས་རྣམས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ཞེས་ཡོངས་སུ་བསྔགས། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པའི་མིང་འདིའང་དང་པོར་བཟོ་མཁན་ནི་རང་རེ་རྣམས་ཨེ་ཡིན་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་།   འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོའམ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པ་དེ་ནི་ཆབ་སྲིད་རིག་པ་ལ་བརྡ་ཆད་གལ་ཆེན་ཞིག་སྣོན་མ་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ།  མ་འོངས་པའི་འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་མཁོ་མིན་དང་སྲིད་མིན་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་པ་རྣམས་དང་ཆབ་སྲིད་རིག་པའི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཔྱད་པར་བྱ་བའི་གཞི་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་སྙམ།   མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་བཤད་ཚུལ་ལྟར་ན།  འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ལོ་དཔག་མེད་ནས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ལས་མི་འཕྱི་བ་ཡིན་ཟེར[1]མོད།  དེ་ནི་གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ཀྱིའཁོར་སྒྱུར་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཞིང་།  འཁོར་ལོ་མེད་པའི་སྟོབས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པ་ནི་རྩོད་དུས་ལའང་འབྱུང་སྟེ།  སྟོབས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་མི་རྣམས་ཚེ་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཐུབ་པའི་དུས་ཀྱི་ཕྱི་ལའང་འབྱུང་བ་ཀ་ནི་ཀ་ལ་སོགས་པའོ[1]ཞེས་མཆིམས་མཛོད་ལས་འབྱུང་ཞིང་།  རྒྱལ་དབང་ལྔ་པའི《མཛོད་ཀྱི་རྣམ་བཤད་ཆོས་མངོན་རིན་ཆེན་འདྲེན་པའི་ཤིང་རྟ》ལས་ཀྱང་།    དུས་འོག་མ་རྣམས་ལ་སྟོབས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པ་མི་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ།  འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་དང་།  རྒྱ་ནག་པོའི་ཡུལ་དུ་ཇིང་གིར།   གངས་རིས་བསྐོར་བའི་ལྗོངས་འདིར་སྔོན་གྱི་ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ།   དཔལ་ཕག་མོ་གྲུ་པ་སོགས་བསོད་ནམས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡོངས་སུ་འབར་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡོད་པའི་ཕྱིར།   ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན།   དེ་དག་གིས་དམག་དང་མཚོན་གྱི་སྒོ་ནས་ཡུལ་ཁམས་མང་པོ་ལ་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་དེ།  རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་ཡུལ་ཀ་ལིངྐ་བཅོམ་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྐྱི་གཡའ་བ་ལྟ་བུའོ།  །  གླིང་གཅིག་ནས་དུ་མ་ལ་དབང་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དེ་རྣམས་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན།   གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་གང་ལ་མངའ་བའི་རྒྱལ་པོ་དེས་འཁོར་ལོ་དེའི་མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས་གླིང་བཞི་སོགས་ལ་དབང་བྱེད་པས་ན་དེ་ལྟར་དུ་བཏགས་པར་བཤད།  དེས་ན་དེ་དག་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ནོ །   གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཟེར་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་ན།   དེ་ནི་འཁོར་སྒྱུར་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་ན་ཤར་གྱི་ནམ་མཁའ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་འབབ་པར་བཤད་ཅིང་། [2]དེ་དང་ལྷན་དུ་རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན་དུ་གྲགས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་གཞན་མ་རྣམས་ཀྱང་འབབ་པ་ཡིན་ཏེ།  མཆིམས་མཛོད་ལས།  དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པ་དེ་དག་ལ་ཡོ་བྱད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཞན་དྲུག་ཀྱང་ཡོད་དེ།  གླང་པོ་དང་།   རྟ་དང་།   ནོར་བུ་དང་།  བུད་མེད་དང་།  ཁྱིམ་བདག་དང་།  བློན་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་བདུན་དང་། [3]ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན་ལ།  དེ་དག་སོ་སོའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་སོགས་ནི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་བཻ་དཀར་གཡའ་སེལ་གྱི་རྐང་གྱ་བརྒྱད་པར་འབྱུང་བས་ཞིབ་ཏུ་འདོད་ན་དེར་གཟིགས་པར་འཚལ།  མདོ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས་འབྱུང་བའི་རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན་གྱི་བཤད་པ་ནི་རིག་བྱེད་དྲང་སྲོང་གི་ལུགས་ལྟར་གསུངས་གསུངས་པས། [1]འདིའི་སྐོར་གྱི་ནང་པའི་བཤད་ལུགས་ཀྱི་ཁུངས་ནི་རིག་བྱེད་ལ་ཐུག་འདུག།  ཡང་འཁོར་སྒྱུར་ལ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་གི་མདོ་ལས།  རལ་གྲི་དང་།  པགས་པ་དང་།  མལ་ཆ་དང་།  ཚལ་དང་།  ཁྱིམ་དང་།  གོས་དང་།  ལྷམ་སྟེ་ཉེ་བའི་རིན་པོ་ཆེ་བདུན་ཡང་འབྱུང་བར་གསུངས། [2]འཁོར་ལོ་བཞི་གའི་རྒྱུ་ནི་རིམ་བཞིན་གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་བཞི་ཡིན་ཞིང་།  དབྱིབས་ནི་ལྟེ་བ་མུ་ཁྱུད་རྩིབས་མ་དང་བཅས་པའི་ཤིང་རྟའི་འཁོར་ལོ་ལྟ་བུ་ཟླུམ་པོའི་དབྱིབས་ཅན་ཏེ།  རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་བཙུགས་པའི་རྡོ་རིང་ཟླུམ་པོ་སེངྒེ་བཞིས་ཆོས་འཁོར་བཏེགས་པའི་ཏོག་གིས་སྤྲས་པ་ད་ལྟ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་མཚོན་རྟགས་བྱེད་པ་དེའི་སེངྒེ་བཞིའི་རྐང་སྟེགས་ཀྱི་ངོས་ལ་གླང་ཆེན་དང་།  རྟ་དང་།  ཁྱུ་མཆོག་དང་།   སེངྒེ་སྟེ་ཕྱོགས་བཞི་མཚོན་བྱེད་སྲོག་ཆགས་བཞི་བརྐོས་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་བར་མཚམས་རྣམས་སུ་འཁོར་ལོ་རེ་བརྐོས་ཡོད་པ[3]ནི་འཁོར་སྒྱུར་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིན་བསམས་ཤིང་།  དེ་ལ་རྩིབས་མ་ཉེར་བཞི་ཡོད།  རྒྱ་གར་གྱི་ཛ་ག་ཡ་པེ་ཏའི་མཆོད་རྟེན་གྱི་བརྐོས་རིས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་བསྐོར་པ[4]དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་རྩིབས་མ་བཅུ་དྲུག་ཅན་ཞིག་སྟེ།  གང་ལྟར་ཡང་འཁོར་ལོ་ནི་བགྲོད་བྱེད་དང་མཚོན་ཆ་གཉི་ག་ཡིན་པ་ཞིག་གོ།  །   ཡིག་ཆ་འགའ་ཞིག་ཏུ་འཁོར་ལོ་ནི་ཉི་མའི་སྣང་བཪྙན་གཟུགས་སུ་བྱས་པ་ཡིན་ཟེར་ལ།  དེ་ལྟར་ན་ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ལ་ཁྱབ་པ་བཞིན་འཁོར་སྒྱུར་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་མཚོན་གྱིན་ཡོད་པ་འདྲ།  དེ་ཡང་འགྲིག་འགྲིག་ལྟར་སྣང་མོད།  དེ་ལས་ཀྱང་དོན་ལ་གཞོལ་བ་ནི་འཁོར་ལོ་ཡིས་ཤིང་རྟ་མཚོན་པ་ཡིན་སྙམ་སྟེ།  རྒྱ་གར་པའི་རིག་བྱེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་དུ་ཉི་མའང་རྟ་མཆོག་བདུན་གྱིས་དྲངས་པའི་ཤིང་རྟ་ལ་བསྡད་ནས་ནམ་མཁའ་རུ་རྒྱུ་བ་འདིས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་སྔ་མོའི་དུས་ནས་རྒྱ་གར་པས་འཁོར་ལོ་བཟོས་ཤིང་སྤྱད་པ་མཚོན་ལ།  སུ་གང་གིས་སྔ་མོ་ནས་འཁོར་ལོ་བཟོས་ཤིང་སྤྱད་པ་རྣམས་ནི་ཡུལ་དེ་ཤེས་          རིག་གི་དུས་རིམ་ལ་སླེབས་སྔ་བའི་རྟགས་མཚན་གལ་ཆེན་དུ་བཞག་རུང་སྟེ།   ད་ལྟའི་དུས་རབས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འདིའང་དོན་དུ་འཁོར་ལོ་དག་གིས་བསྐོར་ནས་འཁོར་གྱིན་པའོ།  །    
གཞན་ཡང་ཤིང་རྟ་ནི་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་དཔུང་ཚོགས་ཡན་ལག་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཡིན་ལ།  རྒྱལ་པོ་རྣམས་ནི་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ་ཤིང་རྟ་ལ་སྡོད་པ་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་ལས་གཡུལ་འགྱེད་པའི་སྐབས་སུ་ནག་པོ་དང་སྲིད་སྒྲུབ་གཉི་གའང་ཤིང་རྟ་ལ་བསྡད་ནས་གཡུལ་གྱི་བྱ་བར་འཇུག་པ་བཞིན་ནོ། །   རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ས་ཆེན་པོ་དབང་དུ་བྱེད་པ་ལ་ཤིང་རྟ་འདི་མེད་དུ་མི་རུང་བས་འདི་རྒྱལ་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་བདུན་གྱི་གཙོ་བོ་དང་འཁོར་སྒྱུར་གྱི་མཚོན་བྱེད་དུ་བྱས་པར་ངེས།  བོད་ལའང་འཁོར་སྒྱུར་གྱི་བསམ་བློའི་ཤན་ཆེ་བས།  《མ་ཎི་བཀའ་འབུམ》གླེགས་བམ་དང་པོ་ལས་འབྱུང་བའི་རྒྱལ་པོའི་མཛད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་ཞེས་པའི་ལེའུ་བཅུ་བདུན་པ་རུ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ཆ་ལུགས་སུ་སྤྲུལ་ནས།  བོད་ཁམས་གསུམ་གླིང་དགུ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱོན་ཏེ་དགེ་བ་བཅུའི་ཁྲིམས་བཅས།  ལྷ་ཁང་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་བརྩིགས་ཏེ་ཆོས་ཁྲིམས་དར་གྱི་མདུད་པ་དང་འདྲ་བ་བཅས་ནས།  བོད་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་བཀོད་པར་བཤད་པ་ལྟ་བུ་དང་།  ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་དང་རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་སོགས་ཕྱག་ན་འཁོར་ལོ་བསྣམས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བཞེངས་པའི་སྐུའི་སྣང་བཪྙན་ཡང་ཤིན་ཏུ་མང་།   ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་དར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཆེན་པོ་ནང་རིམ་དུ་རྩིབས་མ་བཅུ་གཉིས་དང་ཕྱི་རིམ་ལ་རྩིབས་མ་ཉེར་བཞི་ཅན་ཞིག་བཞེངས་ཡོད་པ་དང་།  སྔར་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་ཏི་ཤྲིར་བཞུགས་པའི་ལོ་ལྔ་པ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་གི་ལྷོ་སྒོ་ཁྲོན་ཐེན་མོན་ཞེས་པའི་གཡས་ཀྱི་ལྕགས་ཀྱི་ཀ་བའི་རྩེ་ལ་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་བསྐྱོན[1]པའང་འཁོར་སྒྱུར་གྱི་བསམ་བློའི་མངོན་རྟགས་ཁོ་ནའོ། །  ཤིང་རྟའི་འཁོར་ལོ་ནི་རྩིབས་མ་བརྒྱད་ཅན་ཏེ།  རྒྱ་གར་ཨོ་རི་སའི་ཁི་ན་ལ་ཁིའི་ཉི་མའི་ལྷ་སུརྱའི་ལྷ་ཁང་གྲགས་ཅན་དེའི་རྩིག་འདབས་སུ་བརྐོས་པའི་འཁོར་ལོ་ཆེན་པོ[1]དང་།  རྒྱ་གར་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ནག་པོ་དང་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཤིང་རྟའི་འཁོར་ལོའང་རྩིབས་མ་བརྒྱད་ཅན་ཡིན་པས་པོ།  །  སྟོན་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པའི་ཕྱི་ལ།    
          ཡུལ་ལྦ་ར་ན་སེ།  དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས།  བདེན་བཞིའི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་སར།  རྡོ་རིན་པོ་ཆེས་རྒྱུ་བྱས་ནས།  སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དྷརྨ་ཙཀྲ་ཟེར་བ་གཅིག་བཞེངས་སོ།  །    
ཞེས 《རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང》ལས་འབྱུང་བ་བཞིན།  ཡང་འཁོར་ལོ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བམ་དམ་པའི་ཆོས་མཚོན་བྱེད་དུ་གྱུར་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་བྱུང་ཞིང་།  སྟོན་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལན་གསུམ་དུ་བསྐོར་ཏེ་སྐྱེ་འགྲོ་མང་པོ་དབང་དུ་བསྡུས་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོར་གྱུར།  སྟོན་པའི་རྣམ་ཐར་དུའང་སྟོན་པ་སྐུ་འཁྲུངས་རྗེས་བྲམ་ཟེ་མཚན་མཁན་གྱིས་ཡང་ན་འཁོར་སྒྱུར་དང་ཡང་ན་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བར་ལུང་བསྟན་ཞེས་དོན་ལ་སངས་རྒྱས་དང་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་པ་འདྲ་བར་སྨྲས་པ་བཞིན།  གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གནས་སུ་སྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང་མཐོ་ཤོས་ནི་འཁོར་སྒྱུར་དང་ཆོས་ཀྱི་གོ་འཕང་མཐོ་ཤོས་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་བྱས་འདུག་པར་མ་ཟད།  སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་སྤྱོད་མང་པོ་ཞིག་འཁོར་སྒྱུར་གྱི་མཛད་སྤྱོད་སྟོན་བྱེད་ཡིན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མིང་བརྡས་སྟོན་པར་བྱེད་དེ།   དཔེར་ན་གདུལ་བྱ་འདུལ་ཟེར་བ་ལྟ་བུའོ།  །  དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོས་ཀྱང་རྟག་པར་དེ་འདྲའི་ཚིག་སྦྱོར་སྤེལ་བར་བྱེད་དེ།  རྗེ་ཞྭ་དམར་པཎྜ་ཏས།    
          དཔལ་རིགས་གསུམ་བདག་ཉིད་ཙོང་ཁ་པའི།  །  ཆོས་མདོ་སྔགས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་སྲིད་ལ། །
          བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་འཁོར་ལོས་དབང་བསྒྱུར་པ། །  རྗེ་བླ་མའི་ཞབས་རྡུལ་སྤྱི་བོས་མཆོད། ། [2]
          ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ།  །   ཡང་བར་སྐབས་ཤིག་ནས་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང་མཐོ་ཤོས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བཟླུམ་རྒྱུའི་བློ་འཁྲུངས་པར་གྱུར་ཏེ།  བང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་རྗེའི་རྣམ་པར་རོལ་པ་རྣམས་བྱོན།  རང་རེས་མཉྫུའི་གོང་མ་རྣམས་ལ་འཇམ་དབྱངས་གོང་མ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ལ།  དེའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཁུངས་ནི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་གྱི་ལེའུ་ཉེར་གཅིག་པ་ལས།   
          བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྟག་ཏུ་ནི། །   ཁྱིམ་པ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྣམས་སུ།  །
          གྱུར་ནས་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ།  ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་དོ ། [1]
          ཞེས་པ་སོགས་ཡིན།  རང་རེའི་ལྷ་ཁང་སོགས་ཀྱི་རྩིག་ལྡེབས་སུ་བྲི་བའི་སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་ཆ་ལྔ་པ་ཞེས་པའི་རི་མོ་གྲགས་ཅན་སྔོན་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོས་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བཀའ་བཞིན་སྒྲ་སྒྲོག་གི་རྒྱལ་པོ་ཨུ་ཊ་ཡ་ན་ལ་སྐྱེས་ལན་དུ་དབུལ་རྒྱུར་བྲིས་པར་གྲགས་པ[2]དེ་ཡང་རྩིབས་མ་དྲུག་ལས་མེད་མོད།  ཡིན་པ་ནི་ཤིང་རྟའི་འཁོར་ལོ་ལས་འོངས་པར་སེམས།  དེས་ན་དང་པོ་ཤིང་རྟའི་འཁོར་ལོ།  དེ་ནས་རྒྱལ་སྲིད་མཚོན་བྱེད་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ།  དེ་ནས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སོགས་སུ་འཕོས་པ་ཡིན་པར་ངེས།   འཁོར་ལོའི་རྩིབས་མའི་གྲངས་ཀ་ལ་འཁོར་སྒྱུར་གྱི་འཁོར་ལོ་ནི་སྤྱིར་ལྷའི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་རྩིབས་སྟོང་ཡོད་པ[3]ཟེར་ཡང་།  རི་མོ་དང་གཟུགས་སུ་བྱས་པ་ནི་ཕལ་ཆེར་རྩིབས་མ་བཅུ་གཉིས་ཅན་དང་།  བཅུ་དྲུག་ཅན།  ཉེར་བཞི་ཅན་བཅས་སུ་སྣང་ལ།  ཆོས་འཁོར་དང་ཤིང་རྟའི་འཁོར་ལོ་ནི་རྩིབས་མ་བརྒྱད་ཅན་ཏེ།  རྩིབས་མའི་གྲངས་ཀའི་མང་ཉུང་ལ་མཚོན་དོན་ཡན་གར་བ་ནི་མེད་པ་འདྲ།  རྒྱ་གར་པའི་འཁོར་སྒྱུར་རྣམས་ཀྱི་གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ལས་གྲུབ་པའི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་ལེགས་ཤིང་ནམ་མཁའ་ལ་རང་དབང་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་གྲུ་དེ་འདྲའི་མང་པོ་ཞིག་ལ་སླེབས་མ་ནུས་མོད།  སྟོན་པ་ཤཱཀྱའི་དབང་པོའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཐོགས་རེག་མེད་པ་དེས་ནི་རང་རེ་ཁ་བ་རི་པ་རྣམས་སྔ་མོ་ནས་འབངས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་བསྡུས་ཤིང་།  ཡུལ་གྲུ་གཞན་པ་དུ་མ་ལའང་ཅི་དགར་དབང་བསྒྱུར་ཏེ་འཛམ་གླིང་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱལ་པོ་སུས་ཀྱང་བསྒྲུན་དུ་མེད་པའི་མངའ་འབངས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་བཙུགས།  དེ་བས་རང་རེའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་འཁོར་ལོ་ནི་མཚོན་བྱ་གྱ་ནོམ་པའི་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་།  བོད་ཀྱི་སྐྱེ་བོའི་ཁ་ངག་ལའང་གནམ་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ས་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་སོགས་ཟེར།   ལར་ཡུལ་གང་ལ་འཁོར་ལོ་དར་བ་སྔ་མིན་ནི་ཡུལ་དེ་ལ་ཤེས་རིག་དར་བ་སྔ་མིན་གྱི་རྟགས་མཚན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཞིང་།   རྒྱ་གར་ནི་འཛམ་གླིང་དུ་ཤེས་རིག་དར་སྔ་བའི་ཡུལ་གྲུ་ཡིན་པས་གནའ་སྔ་མོ་ལྷའི་དུས་རབས་ནས་འཁོར་ལོ་བྱུང་ཡོད་པར་མངོན་ཏེ།   རིག་བྱེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་ཉི་མ་ནི་རྟ་མཆོག་བདུན་གྱིས་དྲངས་པའི་ཤིང་རྟ་ལ་བསྡད་ནས་གླིང་བཞི་ལ་སྐོར་བར་བཤད་པས།  དེའི་ཡན་ལག་ཏུ་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་སྨོས་མ་དགོས་ལ།  རྒྱ་གར་པའི་རི་མོ་ལའང་དེ་ལྟར་དུ་བྲིས་འདུག   
རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་རྒྱལ་སྲིད་ལ་དབང་བསྐུར་བའི་ཚུལ་ནི།  རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་རིགས་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་པ་ཞེས་ཆོ་ག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ།  མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི《གཏམ་རྒྱུད་གསེར་གྱི་ཐང་མ》ལས།    
          དེ་ལ་གནའ་བོའི་ལུགས་ལ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དབང་བསྐུར་བའི་ཆོ་ག་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ལས་དང་པོ་ནི།   རྒྱལ་པོ་མཐུ་སྟོབས་དང་ལྡན་ཞིང་ཡུལ་གཞན་འཛིན་འདོད་པ་ན།  ལྷ་རྣམས་ལ་མཆོད་སྦྱིན་བྱས་ནས།  རྟ་དཀར་པོ་མཚན་ལྡན་ཞིག་སྒ་སྟོང་དུ་བཏང་།  དེའི་རྗེས་སུ་དམག་དང་བཅས་ཏེ་འགྲོ།  དེ་ཡང་རྟ་དེ་གང་གི་ཡུལ་དུ་ཞུགས་པ་ན་ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་འབངས་ཀུན་གྱིས་ཁས་ལེན་དགོས་པ་ཡིན་ཞིང་།  གལ་ཏེ་མ་འདོད་ན་ནི་རྟ་དེ་འཛིན་པ་ཡིན་ལ།  དེའི་ཚེ་རྟའི་རྗེས་ཀྱི་དམག་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་དེ་བཅོམ་ཞིང་རྟ་དེ་སླར་ལོན་གྱི་བར་འཐབ་སྟེ་འབངས་སུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ།  །  དེ་ལྟར་རྟ་གར་འགྲོ་ལ་རྗེས་སུ་དམག་འབྲང་ཞིང་ནམ་རང་གི་ཡུལ་དུ་སླར་འཁོར་བ་ན་རྟ་དེ་བསད་ནས་མཆོད་སྦྱིན་གྱིས་མཇུག་བསྡུ་བ་ཡིན་ཞིང་།  རིམ་པ་དེ་ལ་ཨཤྭམེངྷ་སྟེ་རྟ་གཙང་མཆོད་སྦྱིན་ཞེས་བྱ་ཞིང་།  མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ནང་ནས་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་ནོ།  །   དེའི་རྗེས་སུ་ར་ཛ་སུ་ཡ་བྱ་བའི་མཆོད་སྦྱིན་གཞན་ཞིག་བྱེད་ཅིང་།  དེའི་སྐབས་སུ་སྔར་དབང་དུ་བྱས་ཟིན་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྱག་འཚལ་དགོས་ཤིང་།  བྲམ་ཟེ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་པོའི་དབུ་ལ་བསང་གཏོར་བྱས།  བུད་མེད་རྣམས་ཀྱིས་གླུ་ལེན་བཞིན་ཡན་ལག་རྣམས་བཀྲུས་ཤིང་མཉེས་ཏེ་ཁྲུས་ཀྱི་ཆོ་ག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱས་ཏེ།  དབུ་རྒྱན་བསྐོན་ནས་སེངྒེའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྤྲས་པའི་ཁྲི་ལ་སྡོད་པ་ཡིན་ཞིང་།  དེ་ཕྱིན་ཆད་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ།  །  རྒྱལ་པོ་དཀྱུས་མ་རྣམས་ལའང་དབང་བསྐུར་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་པ་ཡིན་ཞིང་། [1]   
          ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན་ཞིང་།   གླང་ཆེན་གྱི་སྣ་ལ་བཏགས་པའི་བུམ་པའི་ཆུ་རྒྱལ་པོའི་སྤྱི་བོར་བླུགས་ནས་དབང་བསྐུར་བར་བཤད་པའི་ཡི་གེ་ཞིག་ཀྱང་ག་ཤེད་ཅིག་ཏུ་སྔར་མཐོང་མྱོང་ཡང་ཞིབ་ཏུ་མི་དྲན་པས་རེ་ཞིག་ཁུངས་གང་ཡིན་གསལ་བོར་སྟོན་མ་ཐུབ།  གོང་དུ་བྲམ་ཟེ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་པོའི་དབུ་ལ་བསང་གཏོར་བྱས་ཞེས་པའང་བུམ་ཆུ་གཏོར་བ་ཡིན་ངེས་མོད།  དེ་ནི་བྲམ་ཟེས་ཐད་ཀར་གཏོར་བའམ།  གླང་ཆེན་གྱི་སྣ་ལ་བཏགས་ནས་གཏོར་བའམ།  ཡང་ན་གཏོར་ཚུལ་གཉི་གའང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ།  །  ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་སྣོད་ཀྱི་ཉེས་པའི་དྲི་མ་འཁྲུད་ཅིང་ལམ་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་རྒྱུད་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ལ་བུམ་ཆུ་སྤྱི་བོར་བླུགས་ནས་གསང་སྔགས་ཀྱི་དབང་སྐུར་བ་དེའང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་ལ་སྤྱི་བོ་ནས་དབང་བསྐུར་བ་དེའི་རྣམ་པ་ཚུར་བླངས་པར་སེམས་ཏེ།  རྒྱལ་པོར་རྒྱལ་སྲིད་ལ་དབང་བསྒྱུར་རྒྱུའི་དབང་ཆ་སྩོལ་བ་བཞིན་སྐབས་འདིར་ཡང་དབང་པ་ལ་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་འཆད་ཉན་སྒོམ་སྒྲུབ་ཀྱི་དབང་ཆ་སྩོལ་བ་ཡིན་ནོ། །  དེས་ན་དབང་ཞེས་པའང་དང་པོ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མིང་བརྡ་དེ་ལས་འོངས་སམ་སྙམ།  གོང་དུ་བཤད་པའི་རྟ་གཙང་གི་མཆོད་སྦྱིན་ཞེས་པ་མཆོད་སྦྱིན་དངོས་གཞི་ཉིན་གསུམ་དང་དེའི་སྟ་གོན་ལ་ལོ་གཅིག་ནས་གཉིས་བར་འགྲོ།  མཆོད་སྦྱིན་དངོས་གཞིའི་ཉིན་མོ་བྲམ་ཟེ་བཞི་དང་།  རྒྱལ་པོ་དང་།  རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོ་བཞི་དང་།  འཁོར་བཞི་བརྒྱ་དང་།  སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་བཅས་ཏེ་འོངས་ཤིང་།  ཕོ་བྲང་དུ་སླར་འཁོར་བའི་རྟ་དེ་གླང་མོ་དྲུག་བརྒྱ་དང་བཅས་ཏེ་མཆོད་སྦྱིན་དུ་བྱེད།  རྟ་གཙང་གི་མཆོད་སྦྱིན་ནི་ལྷ་མཆོད་པ་དང་།  རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་སྲིད་ལ་དབང་སྐུར་བ་དང་།  མངའ་རིས་རྒྱ་སྐྱེད་པ་བཅས་མཉམ་དུ་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས།  གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་ལུགས་དང་ཆབ་སྲིད་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་པའི་ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན།  ནོར་དང་དཔུང་གི་སྟོབས་ཤུགས་མེད་ན།  དེ་འདྲའི་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་དཀའ་བར་སྣང་ཞིང་།   རྒྱལ་པོ་གང་ཞིག་རྟ་གཙང་གི་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་སྟ་གོན་ལ་ཉེ་བར་ཞུགས་པ་ན།  དེ་ནི་མཐའ་འཁོར་གྱི་ཡུལ་གྲུ་གཞན་དག་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་དབང་དུ་བྱ་བའི་འཇིགས་སྣང་ཅན་གྱི་འཐབ་འཁྲུག་བསླངས་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་དེ།   མཆོད་སྦྱིན་དུ་བྱ་རྒྱུའི་རྟ་དེ་གོ་མཚོན་དང་བཅས་པའི་དཔུང་བུ་ཆུང་བཞི་བརྒྱའི་སྲུང་བ་དང་བཅས་ཏེ་ཕྱོགས་ཕྱོགས་སུ་རྒྱུ་བ་ཡིན་པས།  དོན་དུ་ཡུལ་རྣམས་ལ་དྲག་པོའི་དཔུང་འཇུག་བྱས་པ་ཡིན་ནོ།  །   རྟ་དེ་ནི་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་བའི་ཉི་མའི་ཚབ་མ་དང་།  རྒྱལ་པོས་ས་ཆེན་པོ་ལ་དབང་བསྒྱུར་པའི་གྲབ་ཤོམ་དུ་བྱེད་པས།   གལ་ཏེ་རྟ་གཙང་གི་མཆོད་སྦྱིན་དེ་ལེགས་པར་གྲུབ་ན།   དེའི་རྗེས་ཀྱི་ར་ཛ་སུ་ཡ་བྱ་བའི་མཆོད་སྦྱིན་ནི་ལས་སླ་བར་འགྲུབ་ལ།  དེ་གྲུབ་ན་རྒྱལ་པོ་དེ་རྒྱལ་སྲིད་ལ་མངའ་གསོལ་བའི་ཆོ་ག་ལེགས་པར་གྲུབ་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད།  ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དུ་མའི་མགོ་བོ་ལ་རྐང་སྟེགས་འཆའ་བའི་རྒྱ་ལ་པོའི་ཡང་རྒྱལ་པོར་གྱུར་པའོ ། [1] 《མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི》སྐབས་བཅུ་བཞི་པ་ནི་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པས་རྟའི་མཆོད་སྦྱིན་ཇི་ལྟར་བྱས་པའི་རིམ་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚུལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བོར་བཀོད་སྣང་ཞིང་།  སྲིད་སྒྲུབ་རྟའི་ཕྱི་ལ་འབྲངས་ནས་ལོ་གཅིག་གི་ཡུན་ལ་སྲུང་བ་བྱས།   ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་མང་པོ་དབང་དུ་བསྡུས།   ཐེངས་ཤིག་སྲོག་ཤོར་བ་ཕྱིར་སོས་ཏེ་མཐར་སླར་འཁོར་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དང་།  བྲམ་ཟེའི་མཆོད་སྦྱིན་མཁན་བཅུ་དྲུག་གིས་རྟའི་ལྷུ་ལག་རྣམས་མེ་ལ་འཕངས་ཏེ་མཆོད་སྦྱིན་བྱས་པ་སོགས་འབྱུང་།    
          རྒྱལ་སྲིད་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཏེ་འཛམ་གླིང་དུ་ང་ཆེ་ང་བཙན་བྱ་རྒྱུ་ནི་རྒྱལ་རིགས་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་ཕུགས་འདུན་ཡིན་ཞིང་།  དེ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ནི་དོན་དུ་དྲག་པོའི་དཔུང་ཤུགས་ཤིག་ལ་རག་ལས་པར་སྣང་བས།  གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཚོས་དེ་ལྟ་བུའི་དཔུང་ཤུགས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བྱ་བ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་མཐོང་སྟེ།  སྔ་མོ་ནས་རྟ་དམག་དང་།   གླང་པོ་ཆེའི་དམག །  ཤིང་རྟའི་དམག །  དཔུང་བུ་ཆུང་ངམ་རྐང་ཐང་གི་དམག་དང་བཅས་པའི་ཡན་ལག་བཞི་བའི་དཔུང་ཞེས་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཅན་གྱི་དྲག་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་བཙུགས།  དེའི་མིང་ཙམ་ལ་འདྲིས་ཆ་ཡོད་པའི་རང་རེའི་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ཞིག་གིས་དེ་ནི་ངག་རྒྱུན་ཙམ་ཡིན་པར་བསམ་པའང་སྲིད་མོད།  དོན་དུ་རྒྱ་གར་ལ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་སྔ་མོའི་དུས་ནས་ཡན་ལག་བཞི་བའི་དཔུང་ཡོད་པར་མ་ཟད།  ཕྱིའི་དགྲ་འགོག་པ་དང་།  རང་གི་ཡུལ་ཁམས་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་སོགས་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བའི་ཁྲོད་དུ་དངོས་སུ་ནུས་པ་ཆེན་པོ་འདོན་མྱོང་བ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ327པར་གྷི་རིག་མ་ཆི་ཏུན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཨེ་ལེག་ཟན་དར་གྱིས་ཏ་ཟིག་བཅོམ་རྗེས་རི་བོ་སནྡྷུ་ཀུ་ཤ་བརྒལ་ནས་རྒྱ་གར་ཆུ་བོ་ལྔའི་ཡུལ་དུ་ཞུགས་པའི་ཚེ།  རྒྱལ་ཕྲན་པཱུ་རིའི་རྒྱལ་པོས་རྟ་དམག་བཞི་སྟོང་།   ཤིང་རྟ་སུམ་བརྒྱ།  གླང་ཆེན་ཉིས་བརྒྱ།   དཔུང་བུ་ཆུང་སུམ་ཁྲི་དང་བཅས་པའི་ཡན་ལག་བཞིའི་དཔུང་གིས་འགོག་རྒོལ་དྲག་པོ་བྱས་པ་དེབ་ཐེར་དག་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་དང་། [1]ཨེ་ལེག་ཟན་དར་དཔུང་དང་བཅས་ཏེ་ཡུལ་དབུས་འཛིན་དུ་ཆ་བར་རྩོམ་པ་ན།  སྐབས་དེའི་གངྒཱའི་རྒྱུད་ཀྱི་ནནྟའི་རྒྱལ་པོ་ལ་རྟ་དམག་ཉིས་ཁྲི་དང་།  དཔུང་བུ་ཆུང་ཉིས་འབུམ།  ཤིང་རྟ་ཉིས་སྟོང་།   གླང་པོ་ཆེ་སུམ་སྟོང་སོགས་ཡོད་པ་ཐོས་ནས་འགྲོ་མ་ཕོད་པར་བ་བྷཻ་ལོན་དུ་ལོག[2]མཽརྱའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཐོག་མ་ཙནྟྲ་གུཔྟའམ་ཟླ་བ་སྦས་པ་ལ་གླང་པོ་ཆེ་དགུ་སྟོང་དང་།  རྟ་དམག་སུམ་ཁྲི།  རྐང་དམག་དྲུག་འབུམ་དང་བཅས་པའི་དཔུང་གི་སྡེ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་། [3]རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་མ་བཅོམ་གོང་དུ་ཀ་ལིདྐ་ལ་རྐང་དམག་དྲུག་ཁྲི།  རྟ་དམག་ཆིག་སྟོང་།   གླང་པོ་ཆེ་བདུན་བརྒྱ་བཅས་ཡོད་དེ། [4]དེ་དག་ནི་སྐབས་དེ་ལ་འཛམ་གླིང་དུ་དཔུང་གི་སྟོབས་ཤུགས་དྲག་གྲས་སུ་བརྩིར་རུང་།   རྒྱ་གར་པའི་རྩོམ་རིག་གི་བརྩམས་ཆོས་སུ་སྣང་བའི་གནའ་བོའི་དུས་ཀྱི་ཆེས་སྐྱི་གཡའ་བའི་འཐབ་འཁྲུག་སྟེ།  མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲ་ངན་དཔུང་ཚོགས་བཅུ་གཉིས་དང་སྐྱ་བསེང་བུ་ལྔ་ཉིན་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འཁྲུག་པ་དེ་ཡང་ཕན་ཚུན་ཡན་ལག་བཞིའི་དཔུང་གིས་འཐབ་པའོ།  །   བོད་ལ་གླང་པོ་ཆེ་མེད་ལ།   སྔོན་གྱད་ལྷ་དགའ་དང་ཀླུ་དགས་རྒྱ་ནག་ནས་ཇོ་བོ་བཞུགས་པའི་ཤིང་རྟ་ཞིག་དྲངས་འོངས་པ་དེ་ལས་ཤིང་རྟའང་ཆེར་མི་བདོག་པས་མ་མཐའ་ཡང་ཡན་ལག་བཞིའི་དཔུང་ལས་གཉིས་ལ་ནི་མཛུབ་མོ་གཟུག་ས་མི་ཪྙེད་མོད།  རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྐབས་ལ་བོད་ཀྱི་དཔུང་སྡེ་རུ་བཞིར་བཅད་པ་ནི་དེའི་དོད་ཙམ་ཡིན་ཡང་ཆ་མ་འཚལ་ལ།  རྒྱ་གར་དུ་སྔར་བཤད་པའི་པཱུ་རིའི་རྒྱལ་པོས་ཨེ་ལག་ཟན་དར་གྱི་དཔུང་ལ་རྒོལ་སྐབས་གླང་པོ་ཆེའི་དཔུང་སྔོན་དང་།  དེའི་ཕྱི་ལ་དཔུང་བུ་ཆུང་།  གཡས་གཡོན་གཉིས་ལ་རྟ་དམག།  དེའི་སྔོན་དུ་ཤིང་རྟའི་དཔུང་གི་སྲུང་བ་བཅས་གཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་བཤམས་པའི་[1]ཚུལ་ནི་ཐང་ཡིག་སྡེ་ལྔ་ལས།    
          སྔོན་གྱི་བཤུལ་སེལ་གྱད་མི་རྟ་ཞོན་བརྒྱ།  །  གཡས་ཀྱི་རུ་འདྲེན་དཔའ་བོ་སྟག་ཆས་བམ །  །   
          གཡོན་གྱི་རུ་འདྲེན་སྔགས་མཁན་ཕུར་ཐོགས་བརྒྱ།  །  སླད་ཀྱི་རྗེས་མྱུལ་ཞུབ་ཆེན་མདུང་ཐོགས་བརྒྱ ། [2]   
          ཞེས་པ་དང་འདྲ་སེ་བ་ཞིག་འདུག ། བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱང་རྒྱ་གར་པ་རྣམས་དང་འདྲ་བར་ཀུན་རྟོག་ལ་སྲབ་མེད་པས།  ཁོང་ཚོའི་རྩོམ་རིག་གི་བརྩམས་ཆོས་སུ་ཡན་ལག་བཞིའི་དཔུང་ལ་ཁ་ལོ་བྱེད་མྱོང་ངམ་སྙམ་པ་ཞིག་བྲིས་འདུག་སྟེ།  ཆབ་རོལ་ན་སྤྱོད་པའི་འབངས་རྣམས་ལའང་གླང་པོ་ཆེ་ལྷུན་པོའི་ཚད་དུ་ལོངས་པ་ཙམ་དང་།  གླང་ཆེན་གྱི་ལང་ཚོར་བདོ་བའི་རྟ་དང་།  ཁང་ཁྱིམ་ཆེན་པོའི་ཚད་ཙམ་གྱི་ཤིང་རྟ་དང་།  ཤིང་ཏ་ལ་ཙམ་གྱི་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་བཞི་ལྡན་གྱི་དཔུང་ཚོགས་མྱུར་བར་འདེངས་དགོས་པའི་བརྡ་སྦྱར། [3]ཞེས་མདོ་མཁར་བ་ཚེ་རིང་དབང་རྒྱལ་གྱིས་བརྩམས་པའི་གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ།  །    
          རྒྱལ་བུ་གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་དེ་ཡང་གོ་ཆ་བཙན་བརྗིད་འབར་བའི་འོད་དང་ལྡན་པ་ནི་པོ་རིམ་ངེས་པར་བྱས་ཏེ་ལེགས་པར་བགོས།  ཕ་རོལ་འཇོམས་བྱེད་ཀྱི་མཚོན་ཆ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པས་ནི་མཛེས་པར་སྤྲས།  གླང་ཆེན་གྱི་མཆོག་ས་སྲུང་དབང་ཕྱུག་དེ་ཉིད་གསེར་གྱི་དྲ་བས་གདོང་གཡོགས་པ།  ཀཻ་ལ་ཤའི་ལྷུན་པོ་འགྲོ་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་ལ་ནི་བཞོན་པར་བྱས། [4]    
          ཞེས་པ་སོགས་རྒྱུས་གཏམ་ལྟར་སྣང་བ་དག་ལ་དཔྱད་པར་བྱ་བའང་ཅུང་ཟད་རེ་སྣང་སྟེ།  རྒྱ་ལ་པོ་ནི་གཡུལ་ངོ་ལ་འཇུག་པའི་ཚེ་ཤིང་རྟ་ལ་སྡོད་ཀྱི་གླང་ཆེན་ལ་བཞོན་པ་དག་ནི་གདོང་དུ་མཆོངས་ནས་འཛིང་རག་བཀྱེ་བའི་འཐབ་མོ་པའམ།  གཞན་དུ་ན་གླང་ཆེན་ནི་སྣ་ལ་རལ་གྲི་བཏགས་ནས་གཡུལ་ངོར་རྦོད་པའི་སྐབས་ཀྱང་མཆིས་སོ། །  འོན་ཀྱང་གླང་ཆེན་གྱི་དཔུང་ཡེ་མཐོང་མ་མྱོང་བ་ཞིག་གིས་དེ་ཙམ་འབྲི་ཤེས་པའང་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར།   ཡང་།   དག་པའི་སྣང་ངོ་དང་སྤྲུལ་བའི་སྒོ་ནས་ནི་ཡན་ལག་བཞིའི་དཔུང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་འཁོར་སྒྱུར་དང་རྒྱལ་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་བདུན་སོགས་རྒྱ་གར་ལ་ཅི་ཡོད་བོད་ལའང་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ།  དེབ་ཐེར་དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས་ལས།  རྒྱལ་པོ(སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ)ཉིད་ཀྱི་སྤྱན་གཡས་པའི་འོད་ཟེར་ལས།  འཁོར་ལོས་སྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་མཚན་དཔེ་དང་ལྡན་ཞིང་།  རྟ།  གླང་པོ།  བློན་པོ།   དམག་དཔོན།  བཙུན་མོ།  འཁོར་ལོ།  ནོར་བུ་སྟེ།  སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་དཔུང་ཚོགས་ཡན་ལག་བཞི་དང་བཅས་པའི་སྤྲུལ་པ་བལ་བོའི་རྒྱལ་པོའི་སྒོ་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ཏེ། [1]ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །   
          སྔར་ཆུ་བོ་སནྡྷུའི་ཤེས་རིག་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་སོང་བ་ལྟར་རྒྱ་གར་ལ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་སྔ་མོའི་དུས་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ཡོད་ཅིང་།  ཧ་ལམ་ལོ་ངོ་བཞི་སྟོང་ཙམ་གྱི་སྔོན་གྱི་མོ་ཧེན་ཛོ་ཏ་རོ་དང་ཧ་རབ་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བཟོ་བཀོད་ངོ་མཚར་བ་དེ་འདྲ་ནི་དེ་དང་དུས་མཉམ་པའི་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་གཞན་གྱི་ཤེས་རིག་ལ་མཐོང་དུ་མེད།  དེ་ལས་སྐབས་དེ་ཙམ་ནས་རྒྱ་གར་དུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་གྲུབ་འདུག་པ་དང་།  ཆུ་བོ་སནྡྷུའི་ཤེས་རིག་གི་ཁྱད་ཆོས་སམ་ངོ་བོའང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤེས་རིག་ཡིན་པ་གསལ་བོར་རྟོགས་ནུས།   འཇིག་རྟེན་གདགས་པར་མང་བཀུར་གྱི་རྒྱལ་རབས་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་བྲང་གིས་ཉལ་དང་།  མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བ་དང་།   ཀ་ནྱ་ཀུབ་ཛ་དང་།   ཙམྤ་དང་།  ཏཱ་ལའི་ཕྲེང་དང་།   ར་མ་ལི་དང་།   བ་སོའི་གྲོང་སོགས་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་སའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མིང་མང་པོ་འདྲེན་པར་མཛད་ཅིང་། [2]སྟོན་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་འཁྲུངས་པའི་སྐབས་ཙམ་ལ།  ཡུལ་མ་ག་ངྷའི་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན།   རྒྱལ་པོ་པདྨ་ཆེན་པོ།  ཡུལ་ཀོ་ས་ལའི་གྲོང་ཁྱེར་མཉན་ཡོད་ན།  རྒྱལ་པོ་ཚངས་བྱིན་རྩིབས་ཀྱིས་འཕུར་དང་།   ཡུལ་སྲུང་བྱེད་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཕགས་རྒྱལ་ན།    རྒྱལ་པོ་མུ་ཁྱུད་མཐའ་ཡས་དང་།   ཡུལ་པད་སའི་གྲོང་ཁྱེར་ཀཽ་ཤམྤི་ན།  རྒྱལ་པོ་དམག་བརྒྱ་པ་དང་།  ཡུལ་ཨངྒའི་གྲོང་ཁྱེར་ཙམྤ་ན།   རྒྱལ་པོ་ཚངས་པའི་སྦྱིན་དང་།   ཡུལ་ལྦ་ར་ཎ་སིའི་གྲོང་ཁྱེར་གསལ་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོ་ཚངས་བྱིན་དང་།   ཡུལ་བཅོམ་བརླག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ལུས་འཕགས་ན།   རྒྱ་ལ་པོ་ལག་བཟང་སྡེ་དཔའ་བའི་བདག་དང་།   ཡུལ་བཅོམ་བརླག་གཞན་ན།  རྒྱལ་པོ་བཟང་པོའི་བཤེས་གཉེན་དང་།  དེ་བཞིན་དུ་གླང་པོའི་གྲོང་དང་།   སྒྲ་སྒྲོགས་དང་། རྡོ་འཇོག་དང་། དགྲ་མཐའ་དང་།  གསེར་ས་དང་།  ལྦརྒ་དང་།  ཙམྤ་ཀ་དང་།  ལྷོ་ཕྱོགས་དང་བྱང་ཕྱོགས་ལྔ་ལེན་གྱི་རྒྱ་ལ་པོ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་རང་གི་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་ཞིང་། འབྱོར་བ་དང་རྒྱས་པར་གྱུར་ཅིང་ཕན་ཚུན་འཁྲུག་པ་མེད་པ་ལས། [1]ཞེས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ལ་དབང་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་དུ་མ་བྱུང་བར་བཤད་པ་དང་། འཛམ་གླིང་སྤྱི་བཤད་ལས། ཡུལ་དེར་གྲོང་ཁྱེར་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་གཙོ་བོར་གྲགས་པ་ནི།    
          མཉན་ཡོད་གནས་བཅས་ཙམ་པ་ཀ ། ལྦ་ར་ན་སེ་ཡངས་པ་ཅན།  །   
          རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནི་དྲུག་པ་སྟེ།  ། དེ་དག་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོར་གྲགས།  ། [2]   
          ཞེས་པ་ལྟར་དང་།  ལྦ་ར་ན་སེ།  ཡངས་པ་ཅན།  ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ།  ཀོ་ཤམྦྷི། འོད་མའི་ཚལ། བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ། རྒྱལ་པོའི་ཁབ། ག་ཡ་གོ་རི། འདམ་བུ་ཅན། དབང་པོའི་བྲག་ཕུག། ལུམྦི་ནི།  དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་རི་དྭགས་ནགས།  གནས་བཅས།  སྲུང་བྱེད།  ཀོ་ས་ལ།  མཉན་ཡོད།  ལྔ་ལེན། ལྕང་ལོ་ཅན།  དྲང་སྲོང་སྨྲ་བ།  ཀ་ལིངྐ་།  ཀ་ལན་ཏ་ཀམ་ག་དྷ། ཀུ་ཤའི་གྲོང་། ཙམ་པ་ཀ་ཞེས་ཡུལ་གྲོང་ཁྱེར་གྲགས་ཆེ་བ་ཉེར་གསུམ་ཡོད་ཟེར[3]གསུངས་པ་ལྟར་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་དྲུག་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གྲགས་ཅན་ཉེར་གསུམ་སོགས་གྲོང་ཁྱེར་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་བྱུང་།  རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲིད་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྐྱོང་བ་ཡིན་ཞིང་།  གོང་གི་གྲོང་ཁྱེར་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེ་བ་རྒྱལ་པོ་རེ་དང་བཅས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་སྣང་། དེ་ལྟ་བུའི་གྲོང་ཁྱེར་དག་ནི་ཚོང་འདུས་དང་བཅས་ཤིང་།  སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མངབས། བཟོ་ཚོང་རིག་གནས་ཀྱི་དར་རྒྱས་ལ་མཐུན་རྐྱེན་ཆེན་པོར་གྱུར། གཞན་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ནི་བཟོའི་རིག་གནས་བཅོ་བརྒྱད་ཚང་བར་ཡོད་པ་ལ་ཟེར། ཆུང་འབྲིང་ལ་དེ་ཀུན་ཚང་བའི་ངེས་པ་མེད།  གྲོང་རྡལ་ནི་ཚོང་མང་པོ་ཡོད་པའི་གནས་དང་། ལྗོངས་ནི་མི་རིགས་བཞི་གནས་པའི་ཡུལ་དང་། གྲོང་ནི་མི་ཁྱིམ་བརྒྱད་ཡན་འདུས་པ་ལ་ཟེར། ཡང་།  
          བྱེ་བའི་གྲོང་གིས་དེས་བཅིངས་ཡུལ། ། འབུམ་ཕྲག་གྲོང་གི་ཡུལ་འཁོར་དང་། །        
          བརྒྱད་བརྒྱའི་གྲོང་གི་ཡུལ་འཁོར་ཏེ། ། གྲོང་རྡལ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་མང་། ། ཞེས་ཀྱང་བཤད་དོ ། [1] 
          ཞེས་སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་བཤད་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར།  གྲོང་ཁྱེར་ཧ་ཅང་འཕེལ་རྒྱས་སུ་སོང་བའི་རྟགས་ལ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཚད་གཞི་དང་། གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་དང་།  གྲོང་རྡལ་དང་། ལྗོངས་དང་།  གྲོང་གི་དབྱེ་གསལ་སོགས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གཞུང་ལུགས་སུ་གཏོགས་པའི་བསམ་བློའང་བྱུང་།  ཡོངས་གྲགས་ལ་གནའ་བོའི་གྷི་རིག་ནི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཡིན་པ་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་ནི་གནའ་བོའི་གྷི་རིག་དང་རོམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དག་ཡིན་པར་བཤད་མོད། གོང་དུ་བཤད་པ་དག་ལ་དཔག་ན། གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཡིན་པར་མ་ཟད། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཚད་ཀྱང་སྟི་རིག་སོགས་ལས་མི་དམན་པས། དེ་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤེས་རིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ཤིག་ཡིན་པར་འདོད། གནའ་བོའི་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་གཉིས་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་དེ་དང་བསྡུར་ན། གནའ་བོའི་བོད་ནི་སྦྲ་གུར་དང་རྟ་གཡག་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པར་སྣང་སྟེ། བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ་ལས། ཕོ་བྲང་ནི་ས་དང་རྡོ་ལ་མ་བརྩིགས། རི་དྭགས་ཤ་བ་དང་འབྲོང་། གཅན་གཟན་སྟག་གཟིག་པགས་པ་ལ་གུར་དུ་ཕུབས་ནས་བྱས་པ་ཡིན་ནོ ། [2]ཞེས་དང་།  མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ཞལ་ནས། ལུང་སྟོང་རེའི་ཕུ་ན་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་ཡིན་ཟེར་བའི་ཁང་པ་ཆེན་པོ་རེ་ལས་དེའི་མཐའ་ལ་བསྐོར་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ཚོང་བརྡལ་སོགས་ནི་ཡོད་ཚོད་མི་འདུག། ཕོ་བྲང་གི་སྒོ་ལ་སླེབས་པ་དང་བྱང་ཐང་ལ་སླེབས་པ་དུས་མཉམ་ཡིན་འདུག[1]ཅེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བའོ།།    
          གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་ལུགས་ནི། ཡུལ་དུ་མ་ཞིག་ནི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་སྲིད་སྐྱོང་བ་ལ་དེའི་ལུང་ལེན་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་དུ་མ་ཅན་ཡང་ཡོད་ཅིང་།  དོན་ཤིན་ཏུ་འགངས་ཆེ་བ་རྣམས་སཾ་མི་ཏ་སྟེ་མང་བཀུར་དང་། ས་བྷ་སྟེ་འདུས་པ་བྱ་བའི་ཚོགས་འདུ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཡོད་པ་ལ་གྲོས་བསྡུར་གྱིས་བྱེད་པ་ཡིན་ཅིང་། སྐབས་འགར་རྒྱལ་པོའི་སྤྱོད་ངན་སོགས་ལ་ཞལ་ལྕེ་གཅོད་པའི་དབང་ཡང་ཚོགས་པ་དེ་ལ་མཆིས་ཟེར། [2]ཡང་ཡུལ་ཁ་ཤས་སུ་ཚོགས་ཁོ་ནས་སྲིད་སྐྱོང་བ་ཡིན་ཏེ།  དོན་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་རྒན་རབས་འཚོགས་ཏེ་ཚུལ་ཤིང་བྲིམ་ནས་ཐག་གཅོད། [3]སྔོན་རྒྱ་གར་དུ་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་ལུགས་གཙོ་བོ་དེ་འདྲ་གཉིས་མཆིས་པ་ལས། རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་རྒྱལ་པོས་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ལུགས་དང་།  ཉུང་ཤས་ཤིག་ནི་ཚོགས་པས་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ལུགས་ཡིན་མཆི།  ཨངྒ་དང་།  མ་ག་ངྷ་དང་། ཀོ་སཱ་ལ་དང་། ཀཱ་ཤི་ཀ་དང་། པྲི་ཛི་དང་། མ་ལ་ཡ་དང་། པུནྟ་དང་། སྲེག་པ་དང་། ཀཱ་མ་དང་། ཨ་བནྟི་དང་། ཀུ་རུ་དང་། ལྔ་ལེན་དང་། པ་ས་ཏ་དང་། དཔལ་ངྷེ་དང་། ཡ་བ་ན་དང་། ཀམྦོ་སྟེ་ཡུལ་ཆེན་བཅུ་དྲུག་ཏུ་གྲགས་པའི་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་དེ་རྣམས་ལས། པྲི་ཛི་དང་། ལྔ་ལེན་ནི་ཚོགས་པས་སྲིད་སྐྱོང་བ་ཡིན་ལ། གཞན་དག་ནི་རྒྱལ་པོས་སྲིད་སྐྱོང་བའོ། ། [4]རྒྱལ་པོས་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ལུགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་ཆེན་པོ་དེ་གཉིས་ནི་ད་ལྟའི་ཨ་རི་སོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་དང་ཆ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཚོགས་པས་སྲིད་སྐྱོང་བ་ནི་ད་ལྟ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེ་ཡིན། དེས་ན་རྒྱ་གར་ལ་སྔོན་དེ་དུས་ཤིག་ནས་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། ཉེ་རབས་སུ་སླེབས་ནས་རྒྱ་གར་དུ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་བདེ་བླག་ཏུ་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་བའང་དེ་འདྲའི་ཆབ་སྲིད་རིག་གནས་ཀྱི་སྲོལ་ཡོད་པས་ཡིན་སྙམ།
[1]རཀ་ར་བཀྲས་མཐོང་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་དར། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས། [M]དྷ་རམ་ས་ལའི་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། 1980. 148
[1]དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱ་པའི་གསུང་རབ་པོད་བཅུ་པ་གྲུབ་མཐའ་[M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།2004. 262
[2]ཁམས་སྤྲུལ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ། རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་དབྱངས་ཅན་ངག་གི་རོལ་མཚོ། [M]བོད་ལྔོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986. 298
[1]ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་དང་ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་རྩ་འགྲེལ། [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1957. 12
[2]ཁམས་སྤྲུལ་བསྟན་འཇིན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ། རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་དབྱངས་ཅན་ངག་གི་རོལ་མཚོ།[M]བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986. 299
[3]གངས་ཅན་རིག་བརྒྱའི་སྒོ་འབྱེད་ལྡེ་མིག་དེབ་ཉེར་གཅིག་པ། བཤེས་སྤྲིངས་དང་སློབ་སྤྲིངས་རྩ་འགྲེལ། [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1993. 3
[4]ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ། ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ། པོད་གཉིས་པ།[M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1982. 342
[1]ཚལ་པ་ཀུན་དགའ་རྡོ་རྗེ། དེབ་ཐེར་དམར་པོ། [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981. 2
[1]ཚལ་པ་ཀུན་དགའ་རྡོ་རྗེ། དེབ་ཐེར་དམར་པོ། [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981. 2
[2]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཆོའི་བཻཌཱུརྱ་དཀར་པོ་པོད་དང་པོ། [M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1996. 226
[3]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ། བཻ་དཀར་གཡའ་སེལ་པོད་དང་པོ།[M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2002. 258
[1]མཆིམས་འཇམ་པའི་དབྱངས། མཛོད་འགྲེལ་མངོན་པའི་རྒྱན།[M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།   1989. 329
[1] མཆིམས་འཇམ་པའི་དབྱངས། མཛོད་འགྲེལ་མངོན་པའི་རྒྱན།[M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1989. 329
[2]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ། བཻ་དཀར་གཡའ་སེལ་པོད་དང་པོ། [M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2002. 256
 [3]མཆིམས་འཇམ་པའི་དབྱངས། མཛོད་འགྲེལ་མངོན་པའི་རྒྱན། [M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1989. 330
[1]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ། བཻ་དཀར་གཡའ་སེལ་པོད་དང་པོ[M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།2002. 265
[2]མཆིམས་འཇམ་པའི་དབྱངས། མཛོད་འགྲེལ་མངོན་པའི་རྒྱན།[M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1989. 331 
[3]རྒྱ་གར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བྱུང་བ་མདོར་བསྡུས། ([美]罗伊c.克雷文著. 王镛、 方广羊、 陈聿东译． 印度艺术简史[M]. 北京: 国人民大学出版社, 2004. 29)
[4]རྒྱ་གར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བྱུང་བ་མདོར་བསྡུས། ([美]罗伊c.克雷文著. 王镛、 方广羊、 陈聿东译． 印度艺术简史[M]. 北京:中国人民大学出版社, 2004  62)
[1]བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་བའི་ཡུལ་གྱི་ཞིབ་འཇུག([日本]滨裕美子. 藏传佛教世界的历史研究[M]. 2001. 26)
[1]རྒྱ་གར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བྱུང་བ་མདོར་བསྡུས། ([美]罗伊c.克雷文著. 王镛、 方广羊、 陈聿东译. 印度艺术简史[M]. 北京. 中国人民大学出版社. 2004  163)
[2]དགེ་བཤེས་གྲགས་པ་རྒྱ་མཚོ། རྗེ་ཞྭ་དམར་པ་དགེ་འདུན་བསྟན་འཛིན་
རྒྱ་མཚོའི་རྣམ་ཐམ །[M]མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990. 135
[1]བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ། [M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1993. 101
[2]དཀོན་མཆོག་བསྟན་འཛིན། བཟོ་གནས་སྐྲ་རྩེའི་ཆུ་ཐིགས། [M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994. 292
[3]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ། བཻ་དཀར་གཡའ་སེལ་པོད་དང་པོ[M]ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།2002. 256
[1]དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་པོད་དང་པོ [M]བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990. 263
[1]རྒྱ་གར་གྱི་ཤེས་རིག།  (刘建、朱明忠、葛维钧.印度文明[M].  北京：中国社会科学出版社，2004. 89）
[1]རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བསྡུས་པ། (华东师范大学简明印度史编写组.简明印度史[M]. 长沙: 湖南出版社1991. 53)
[2]འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས ། (朱龙华. 世界历史上古部分[M]. 北京: 北京大学出版社1991. 281）
[3]（刘健、朱明忠、葛维钧． 印度文明[M]. 北京: 中国社会科学出版社，2004. 74)
[4]འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།  (朱龙华. 世界历史上古部分[M]. 北京: 北京大学出版社，1991. 285)
[1]རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བསྡུས་པ། (华东师范大学简明印度史编写组.   [M]简明印度史[M]. 长沙: 湖南出版社. 1991. 53)
[2]བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ། །[M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986. 118
[3]མདོ་མཁར་ཚེ་རིང་དབང་རྒྱལ། གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད། [M]བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1979. 92
[4]མདོ་མཁར་ཚེ་རིང་དབང་རྒྱལ། གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད། [M]བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། .1979. 141
[1]རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ། དེབ་ཐེར་དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས།[M]མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1957. 25
[2]འགོས་ལོ་གཞོན་ནུ་དཔལ། དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ་པོད་དང་པོ [M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1985. 23
་[1]སྣ་ནམ་པ་སྐལ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ། སྟོན་པའི་རྣམ་ཐར་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་པ་མཆོག་གི་གཏེར། [M]མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1994. 12
[2]སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར། འཛམ་གླིང་སྤྱི་བཤད་ངོ་མཚར་གཏམ་སྙན། [M]བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1986. 6
[3]སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར། འཛམ་གླིང་སྤྱི་བཤད་ངོ་མཚར་གཏམ་སྙན།  [M]བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1986. 6
[1]སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར། འཛམ་གླིང་སྤྱི་བཤད་ངོ་མཚར་གཏམ་སྙན། [M]བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1986. 6 
[2]བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ།  [M]ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1989.  84
[1]དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་པོད་གཉིས་པ། [M]བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1990. 77
[2]དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་པོད་དང་པོ[M]བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1990. 164
[3]དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་པོད་དང་པོ[M]བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  1990 . 192
[4]རྒྱ་གར་གྱི་ཤེས་རིག（刘健、朱明忠、葛维钧． 印度文明[M]. 北京: 中国社会科学出版社，2004. 67. 69)