བོད་ཀྱི་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་འདི་ནི་འཛམ་གླིང་མི་རིགས་གཞན་ལ་ཐད་ཀར་ངོམ་ཆོག་ཆོག་གི་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་པའི་དཔལ་ཡོན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། བོད་རང་གནས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དང་། ལོ་རྒྱུས། འཚོ་བ། ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་སོགས་དང་བསྟུན་ནས་རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་བསམ་བློའི་ཐོན་རྫས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་ལ་རང་རྒྱལ་གྱི་ཡང་དག་པའི་སྲིད་ཇུས་འོག་ཚོང་ལས་དང་དཔལ་འབྱོར་། དེང་རབས་ཅན་གྱི་བརྡ་འཕྲིན་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱིམ་གཞི་ཆེན་པོའི་མེས་རྒྱལ་གྱི་མི་རིགས་སོ་སོའི་དཔལ་ཡོན་སྔོག་འདོན་དང་། རྒྱུན་འཛིན། དར་སྤེལ། ཁེ་ལས་ཅན་གྱི་རིག་གནས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་གསར་གཏོད་ཕྱོགས་ལ་སྐུལ་འདེབས་དང་སྣེ་ཁྲིད་མཛད་དེ། འཛམ་གླིང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཀྱི་རྒྱུན་འཛིན་པ་དང་རིག་གནས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཁེ་ལས་པའང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་འདི་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ནང་བསྟན་རིག་གནས་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་དེ། ཡིན་ཡང་། བོད་ཀྱི་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་འདིའང་ཆོས་ལུགས་རིག་གནས་ཁོ་ན་ཞིག་ནི་གཏན་ནས་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་རིན་ཐང་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིན་ཐང་།
སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རིན་ཐང་དང་ཉར་ཚགས་ཀྱི་རིན་ཐང་། མཛེས་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཐང་སོགས་རིན་ཐང་གཞལ་དུ་མེད་པ་མང་པོ་ཡོད་པས། རིག་གནས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་རྒྱལ་ཁབ་གང་རུང་ཞིག་དང་ཆོས་ལུགས་གང་རུང་ཞིག ཚོགས་པ་གང་རུང་ཞིག མི་སྒེར་གང་རུང་གི་ལག་ཆ་ལྟ་བུ་ནི་གཏན་ནས་མིན་མོད། དེར་བརྟེན། བོད་ཀྱི་ཐང་གའི་སྒྱུ་རྩལ་ཡང་སྔོན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གཞི་བཞག་བྱས་པས་ཐོག་ནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ། གསར་གཏོད། མ་འོངས་འཛམ་གླིང་གི་སྒྱུ་རྩལ་འཕེལ་ཕྱོགས་ཀྱིས་འགྲོས་ལ་ཁ་གཏད་དགོས་ཏེ། དགེ་ཆོས་ནས། སྔོན་ཆད་བོད་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་དེ་ཇི་འདྲ་ཡིན་སྙམ་ཚེ། མི་རིགས་གཞན་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་ཡིག་ཚང་དང་དེར་ཐེར་ལ་ལྟ་བ་ལས། བོད་མིས་རང་གི་ལུགས་སྲོལ་འདི་དང་འདི་འདྲའོ་བྲིས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ཞེས་ཕངས་སེམས་དང་བཅས་གསུངས་མྱོང་བ་བཞིན། བོད་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་སྐོར་ལ་ཟིན་ཐོར་བཀོད་པ་ནི་སྲིད་མཐའ་ཙམ་ཞེས་གསུངས་པ་དེའང་དོན་ལ་གནས་པ་ཞིག་སྙམ། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྟོང་ཆ་ཞིག་དང་། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཀྱང་དགོས་ཆོག་ཆོག་ཡིན་པར་སྨོས་མ་དགོས་པ་རེད། ང་ཚོས་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་མི་རིགས་སོ་སོའི་སྒྱུ་རྩལ་འཕེལ་ཕྱོགས་དང་བསྟུན་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབས་དང་། ཚོང་ལས། དཔལ་འབྱོར། འཚོ་བ་དངོས་དང་བསྟུན་ནས་བློ་ཁོག་ཡངས་པོས་གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་ལྡན་དགོས་སོ། །
1.བྱིའུ་སྒང་ལུགས།
བྱིའུ་སྒང་ལུགས་ཀྱི་རི་མོ་ནི་དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ལྷོ་ཁ་ཡར་ཀླུང་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་བོད་ཀྱི་རི་མོ་བ་ཡར་སྟོད་བྱིའུ་སྒང་པས་གསར་གཏོད་མཛད་པ་དང་། བྱིའུ་སྒང་པའི་ལུགས་ཀྱི་རི་མོའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་བལ་ལུགས་བྲིས་རྒྱུན་གྱི་ལེགས་ཆ་དག་སོར་བཞག་བྱས་ཏེ། བྱུགས་མདངས་གཙོ་བོ་བྱས་པས་ཚོན་གྱི་ཁ་དོག་དྭངས་ཤིང་ལི་ཁྲི་དང་དམར་པོ་ཤས་ཆེ་བའི་གོས་མདངས་བྱས་པ་ཉུང་། ཁྲོ་བོ་རྣམས་གཟུགས་ཐུང་ཞིང་དབུ་དང་ཕྱལ་ཆེ་བ། སྤྱིའི་བཀོད་པ་ཆ་ནས་གཙོ་སྐུ་ཆེ་ཞིང་འཁོར་རྣམས་དྲ་མིག་དང་ཤིང་ལོ་པ་ཏྲ་གོར་གོར་ནང་དུ་བྲིས་པ་སོགས་བལ་བྲིས་ཀྱི་ཤན་ཞུགས་ཅུང་ཆེ་བ་དང་། རྒྱབ་ཡོལ་དང་། མེ་རི། ན་བཟའ་སོགས་ཧ་ཅང་བག་ཆགས་ཤིང་ཞི་ཉམས་ཤིག་མངོན་ཏེ། སྐྱ་ཚོན་སྟེང་དུ་རྩ་བའི་ཚོན་གྱིས་གཤོང་ནས་རི་མོའི་ཉམས་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་བུད་པ་སོགས་ཁྱད་ཆོས་དུ་མ་ཡོད། དེར་བརྟེན། རི་མོ་བ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་ལག་བདེ་བ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་སྟེ། བློ་དང་རིག་པ་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་པ་སོགས་དགོས་གལ་ཆེའོ། །
2.མཁྱེན་བརྩེ་ལུགས།
མཁྱེན་བརྩེ་ལུགས་ནི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་དུས་འགོ་རུ་གོང་དཀར་སྒང་སྟོད་པ་མཁྱེན་བརྩེ་ཆེན་མོས་གསར་གཏོད་མཛད་པ་དང་། བལ་ལུགས་དང་བྱིའུ་སྒང་ལུགས་གཉིས་རྨང་གཞིར་བཟུང་པའི་ལེགས་ཆ་འགའ་སོར་བཞག་བྱས་ཏེ། ཚོན་མདངས། བཅད། གོས་རིས། སྐུ་ཚུགས་ཐད་སྔོན་གྱི་བལ་ལུགས་དང་བྱིའུ་སྒང་ལུགས་གཉིས་ལས་བསྡུར་ན་བོད་མི་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན། སྐུའི་ཉམས་འགྱུར་ལྡན་པ་དང་། ཞབས་ཕྱག་མཉེན་ཆ་ཆེ་བ།
ལྷ་ཞི་བའི་རིགས་ལ་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཧ་ཅང་བགྲེས་པོའི་ཉམས་མཐོང་བ་དཀོན་ལ། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པའི་སྣང་བ་ཞིག་སྟེར། དེའང་སྒྱུ་རྩལ་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་དང་བསྟུན་ནས་རང་བྱུང་གིས་བསམ་བློའི་ལྟ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངེས། ཁྲོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་ཁྱིམ་ཅུང་ཟད་འབུར་ཚུགས་ལྡན་པ་དང་། ཁྲིའི་རྒྱབ་ཡོལ་དང་། ཁྲོ་བོའི་རྒྱབ་ཡོལ་གྱི་མེ་རིའི་པ་ཏྲ་སོགས་ཞིབ་ཀྱིས་བལྟས་ན། རྒྱབ་ཡོལ་གྱི་ཤིང་ལོའི་པ་ཏྲའམ་མེ་རིའི་པ་ཏྲ་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་རི་མོ་སྤྱིའི་བཀོད་པ་ཆ་ནས་ཧ་ཅང་འབྲི་དཀའ་བར་སྣང་ཡང་དོན་དུ་རི་མོ་རྣམ་པ་གཅིག་གིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་རི་མོ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དུས་རི་མོའི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་ལ་བརྟེན་ནས་བཤད་དགོས་པ་མ་གཏོགས་ཁོང་ནི་བྲིས་རྒྱུན་གང་གི་སློབ་མ་ཡིན་ཕྱིར་རི་མོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་དེ་ལས་མ་འདས་ཞེས་བཤད་མི་རུང་ངོ་། །
3.སྨན་ཐང་ལུགས།
སྨན་ཐང་ལུགས་ནི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་དུས་དཀྱིལ་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་རི་མོ་བ་སྨན་བླ་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་གསར་གཏོད་མཛད་པ་དང་། སྨན་ཐང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་བྱིའུ་སྒང་ལུགས་ཀྱི་རི་མོ་རྨང་གཞི་བྱས་པའི་ཐོག་ཏུ། དེ་ལ་ལེགས་བཅོས་མཛད་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱ་བོད་བལ་གསུམ་ལས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ཞི་བ་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་དབྱིབས་ཟླུམ་པོ་དང་། ཕྱག་ཞབས་གཉེན་ཆ་ཆེ་བའི་ངང་ཉམས་ཚུགས་དོད་པ། ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་སྒོང་དབྱིབས་ལྟར་དུ་སྤྱན་ཕྲ་ཞིང་ཅུང་རིང་བ། ཤངས་ཞལ་ཅུང་ཆུང་བ། གོང་གི་བྱིའུ་སྒང་ལུགས་དང་སྡུར་ན་རི་མོ་སྤྱིའི་ཆ་ནས་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་ཏེ། རི་ཆུ་དང་། ལྗོན་ཤིང་། རི་དྭགས་དང་འདབ་ཆགས་སོགས་མཛེས་པ་གསར་སྣོན་བྱས་པའི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པ་དང་། སྒར་བྲིས་དང་སྡུར་ན་སྨན་ཐང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཞིག་ནི་ཁྲོ་བོ་རྣམས་ལ་ཞི་ཁྲོ་གཉིས་ཀྱི་ཉམས་ཤིག་མངོན་ཏེ། དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་དུས་འགོར་བྱུང་བའི་རི་མོ་བ་གྲགས་ཅན་གྲུ་པ་ཕུར་བུ་ཚེ་རིང་དང་འ་ལྷ་བཟོ་སོགས་ཀྱི་ཕྱག་བྲིས་ལས་མཐོང་ཐུབ། ཁ་དོག་གི་ཆ་ནས་མཐིང་སྤང་ཤས་ཅུང་ཆེ་བ་སྟེ། ཚོན་མདངས་རྣམ་པ་བཀྲ་བ། བཅད་དང་གསེར་རིས་ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་བ་བཅས་སོ། །
4.སྒར་བྲིས་ལུགས།
ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་ལུགས་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པའི་དུས་དཀྱིལ་ནས་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་དུས་དཀྱིལ་བར་དུ་གནས་པའི་ཀརྨ་པའི་ཆོས་ཚོགས་འཛམ་གླིང་རྒྱན་ཞེས་པའི་ཆོས་སྒར་ཆེན་པོ་དེའི་ནང་རི་མོ་འདིའི་སྲོལ་གསར་དུ་དར་བའི་སྒར་བྲིས་ཞེས་མིང་ཐོགས་པ་དང་། ལུགས་འདིའི་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་ནི་སྒར་ཆེན་གྱི་བླ་མ་ཡར་སྟོད་སྤྲུལ་སྐུ་ནམ་མཁའ་བཀྲ་ཤིས་ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ཏེ། ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཞེས་རྒྱ་ཕྱི་ནང་ཀུན་དུ་མཚན་སྙན་འབྲུག་ལྟར་གྲགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ལུགས་འདིའི་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ད་ལྟ་ལའང་སློབ་བུ་རྒྱུན་འཛིན་པ་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཡོད། ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་ཡུལ་ལྗོངས་བཀོད་པ་མཛེས་པ་དང་། ཚོན་གྱི་ཁ་དོག་སྣུམ་ཁ་ལྡན་པ། ལྷ་དང་མི་སྣའི་ཉམས་འགྱུར་གསོན་ཉམས་ལྡན་པ། སྤྱིའི་རི་མོའི་བཀོད་པའི་ཆ་ནས་ལྷ་དང་མི་སོགས་ཆུང་ལ་ས་གཞི་བར་སྟོང་ཆེ་བས། རི་བོ་ལས་མི་ཆེ་བ་དང་། ཤིང་སྡོང་ལས་ལྷ་སྐུ་རིང་བ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་རྣམས་ལེགས་བཅོས་མཛད་ཡོད་དེ། མེ་རི། ཤིང་ལོ། ན་བཟའ། ཤིང་སྡོང་། རྒྱབ་ཡོལ་སོགས་ཀྱི་འབྲི་ལུགས་ཆ་ནས་སྨན་མཁྱེན་གཉིས་དང་ཁྱད་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་བཅས་སོ། །