ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས།

ན་མོ་གུ་རུ་དྷརྨ་ཀ་རཱ་ཡེ།

གཟའ་ཆེན་བརྒྱད་དང་གོ་ལའི་རང་འགྲོས་སོགས། །

བཅུ་གཉིས་ཁྱིམ་དུ་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པའི་ཚེ། །

དུས་བཞིའི་ཁམས་དང་མུན་སྣང་རྣམ་འགྱུར་སོགས། །

རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་གངས་ཅན་རྒན་པོས་རྟོགས། །

 

ཕྱི་སྣོད་འཇིག་རྟེན་ནང་བཅུད་སྐྱེ་འགྲོའི་ཁམས། །

འབྱུང་བཞིའི་རྫས་ལས་གྲུབ་པ་དངོས་པོའི་ཆོས། །

འཕེལ་འགྲིབ་དབང་གིས་བདེ་སྡུག་འགྱུར་བའི་གཤིས། །

ཡོངས་སུ་གསལ་མཛད་བོན་གྱི་སྟོན་པ་མཆོག །

 

ན་ལེནྡྲ་རུ་པཎ་ཆེན་ལྔ་བརྒྱས་བཀུར། །

ཁ་བ་ཅན་འདིར་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བའི་དབང་། །

ཙ་མི་པཎ་ཆེན་གྱི་ཇོ་ཟླ་འོད་མགོན། །

ལྗོངས་འདིར་དུས་འཁོར་སྨྲ་བ་ཐོག་མ་ཉིད། །

 

ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་རང་བཞིན་གཅིག་ཏུ་གཟིགས། །

ལྐོག་གྱུར་གོ་ལའི་མྱུར་བུལ་གྲངས་ཀྱིས་གཞལ། །

སྔོན་མེད་རིག་པའི་འཕྲུལ་གྱི་གནམ་དཔྱད་མཁན། །

ཀུན་མཁྱེན་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེས་ལྗོངས་འདི་སྐྱོངས། །

 

གོ་ལའི་ཁྱོན་དང་གཟའ་སྐར་རང་འགྲོས་སོགས། །

ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་གྲངས་ཚད་རྣམ་བཞག་ཀུན། །

ཡོངས་སུ་གསལ་བའི་འགྲེལ་མཛད་རྣམ་དཔྱོད་ཅན། །

བུ་སྟོན་རྗེ་དང་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བའི་ཞབས། །

 

ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་བཟང་ངན་ཁྲ་མར་བཀོད། །

ལྐོག་གྱུར་ཆར་ཞོད་སད་སེར་སྔོན་བརྡ་སྒྲོག། །

ཡུལ་གྲུའི་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་རང་སྲོལ་འགོད། །

ཕུག་མཚུར་རྩིས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་དེ་ཀུན་བསྔགས། །

 

བན་བོན་དབྱེར་མེད་རིག་གཞུང་རང་སོར་འཇོག །

སྐར་འབྱུང་རྩིས་ཀྱི་སྙིང་བཅུད་གཡང་དུ་བླངས། །

བཻ་ཌཱུར་དཀར་པོས་བོད་ཀྱི་རང་ལུགས་བསྐྱངས། །

མི་ཡི་དབང་པོ་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་རྒྱལ། །

 

དཀར་ནག་རྒྱ་བོད་ཀུན་གྱི་རྩིས་གཞུང་གཟིགས། །

ནམ་ཟླ་དུས་ཀྱི་གཟེར་རྣམས་ཉི་སྐར་གཙོ། །

ལེགས་ཉེས་ལྟས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཡུལ་སྲོལ་གཅེས། །

རྣམ་དག་རྩིས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ཆོས་འབྱུང་རྗེ། །

 

རང་གི་གཞུང་བཟང་བོན་ལུགས་ཡིན་ཞེས་སྨོད། །

གཞན་ལུགས་རྨོངས་དད་རིན་ཆེན་གསེར་དུ་སྒོམ། །

ལོག་པའི་ལམ་སྟོན་གསེར་རྟའི་རྩིས་རམས་པར། །

ཡེ་ཤེས་དབྱིངས་ནས་སྙིང་རྗེའི་ཆར་གྱིས་བརླན། །

 

ཡིག་ཕྲེང་བཅུ་ཙམ་གོ་དོན་མ་རྟོགས་པ། །

ཡིན་མིན་རྣམ་བཤད་འབྲུག་ལྟར་གྲགས་པ་འདི། །

གདོན་འདྲེ་ཤར་བཞག་མདོས་གླུད་ནུབ་ཕྱོགས་སུ། །

སྐྱེལ་བའི་གཏམ་གྱི་དཔེ་ལས་མ་འདས་སོ། །

 

ནམ་མཁའི་རྒྱུ་སྐར་བར་སྣང་རླུང་པོ་སྤྲིན། །

ས་གཞིར་བྱ་དང་བྱེ་འུས་འཕོ་བསྐྱས་རྟགས། །

གཟའ་སྐར་འཕྲོད་སྦྱོར་འབྱུང་ཁམས་བརྟག་པ་སོགས། །

རང་བྱུང་ཚན་རིག་རྩིས་གཞུང་རང་གི་ལུགས། །

 

ཉི་མ་ནག་ཆེན་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་དང་། །

གྱོ་ཁང་ཡན་ཀྭོང་ས་གླང་བརྟག་པ་སོགས། །

རྒྱ་ནག་ཡུལ་དུ་དོར་བའི་རྨོངས་དད་རིགས། །

བོད་ཡིག་ཡོད་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རང་ལུགས་མིན། །

 

མེས་པོའི་སྲོལ་ལུགས་འབྲོག་པའི་སོ་ནམ་འགོག །

རྒྱ་ལུགས་ཆོས་སྲོལ་སྔོ་ཟས་བོད་ལ་སྤེལ། །

བོད་མོར་འདྲེ་མཐོང་རྒྱ་མོ་ལྷ་རུ་བཀུར། །

གསེར་རྟར་དར་ཡང་བོད་ཀྱི་རང་ལུགས་མིན། །

 

ཞིང་འབྲོག་འཚོ་བ་དགེ་བཅུའི་ཁྲིམས་ཀྱིས་བཅུན།།

བཙུན་པ་ཕོ་མོ་གདན་ཁྲི་གཅིག་ཏུ་འཚོགས། །

སེར་གོས་གྱོན་ཞིང་འབངས་ལ་མནར་གཅོད་གཏོང་།།

གསེར་རྟར་དར་ཡང་འདུལ་བའི་རང་ལུགས་མིན། །

 

སྲིད་དོན་ཆེད་དུ་སྤྱི་ཚོགས་སྒྲིག་ལམ་སྤེལ། །

རང་འདོད་ཆེད་དུ་བོད་འབངས་སྐྱབས་འོག་ཕུད། །

མཐུན་སྒྲིལ་ཆེད་དུ་བྱམས་བརྩེས་རྒྱ་སློབ་བསྐྱངས། །

གསེར་རྟར་དར་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མིན། །

 

རང་རིགས་རྨོངས་དད་སྤོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞིག །

ལྷག་བསམ་དར་དཀར་བརྒྱུད་ནས་སྤྲིངས་པ་ལ། །

བོད་འབངས་གཡོ་སྒྱུའི་འོག་ནས་ཐར་དོགས་ཀྱིས། །

འོ་དོད་བླ་རུང་སྒར་གྱི་རྩིས་པས་སྤེལ། །

 

དད་ལྡན་ཧམ་པས་འདུལ་བའི་ངན་ལོང་གིས། །

གང་དྲན་ཧོབ་ཚོད་སྨྲ་བའི་ལུང་རིགས་དེ། །

གནས་ལུགས་བདེན་པས་དཔྱད་པའི་དངོས་གཙོ་བ། །

དེང་རབས་རྟོག་གེ་པ་ལ་བགད་མོའི་གནས། །

 

ཆོས་སྲིད་ཁྱོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲངས་པའི། །

ཉམས་ཆུང་བོད་འབངས་མནར་བའི་ལོང་ཤོར་དེས། །

རང་ཉིད་ཆེ་བར་རློམམ་པའི་བཀའ་བཀྱོན་འདི། །

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་སོ། །

 

རྒྱ་ལུགས་སྔོ་ཟས་ཟོས་པའི་རིག་སྟོབས་འོད། །

ས་མཐོ་གསེར་རྟའི་ཕྱོགས་ནས་མཆེད་པ་དང་། །

བོད་ལུགས་ཤ་མར་ཟོས་པའི་ཁྲག་རླངས་སྤྲིན། །

རྒྱ་ནག་པེ་ཅིང་གྲོང་ནས་མཁའ་ལ་འཁྲིགས། །

 

ངན་དགུ་བོད་ལུགས་ཡིན་པའི་བདེན་དཔང་དུ། །

འཇམ་དབྱངས་རིག་པའི་རལ་གྲི་འཕྱོར་མཛོད་དང་། །

གངས་ཅན་འབྱུང་བཞི་རིག་པའི་རང་སྟོབས་ཀྱི། །

རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་གྱི་འཁོར་ལོ་འདི་ནས་བསྐོར། །

 

ཕོ་མོ་ཁྲི་སྟོང་འདུས་པའི་དགེ་འདུན་སྡེས། །

ལྗགས་འདབ་སྟོང་དུ་སྤྲུལ་ནས་རྩོད་འདོད་ན། །

གངས་ལྗོངས་མཁས་པ་གཞོན་ནུའི་སྙིང་བཅུད་ཀུན། །

གཅིག་བསྡུས་སློབ་གྲྭའི་རིག་སྒོ་འདི་ན་ཕྱེས། །

 

བཟོད་པའི་གོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དོར་ནས། །

རྡོ་དང་དབྱུག་པའི་མཚོན་ཆས་འཁྲུགས་འདོད་ན། །

ཕ་མེས་བརྒྱུད་པའི་དཔུང་པའི་ཤ་རྒོད་ལ། །

ཆོས་དྲུག་བརྒྱུད་པའི་རླུང་འཁོར་འདི་ནས་བསྐོར། །

 

དེ་ལྟར་མཁས་པ་དགྱེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་འདི། །

གཞོན་ནུ་དགྱེས་བྱེད་གྲོགས་པོ་མཚར་བྱེད་དང་། །

བླ་སྤྲུལ་རྣམས་ལ་བཟོད་པའི་ཡུལ་མཆོག་ཉིད། །

དམ་པའི་གྲོགས་ལ་ལེགས་པའི་སྐྱེས་འདི་འབུལ། །

 

ཞེས་པ་མཆོད་པ་བརྗོད་པའི་ཀུ་རེའི་ངག་རྩེད་ཀྱིས་སྣེ་དྲངས་ནས་དམ་པའི་གྲོགས་མཆོག་གསེར་ཐང་བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་རྩིས་རིག་སྨྲ་བ་དགེ་དཔལ་ལགས་ལ་བཀའ་ལན་དུ་ཞུ་བར། ཉེ་ཆར་ཁོ་བོས་རང་གི་མི་རིགས་འདི་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་རྨོངས་པའི་གཉིད་ལམ་དུ་སོང་བའི་དོན་རྐྱེན་འདི་ལས་རིམ་བཞིན་སད་པའི་དུས་ལ་བབས་འོས་སྙམས་ཞིང་། གནའ་སྲོལ་གྱི་རིག་གནས་ནང་དུ་གང་ཞིག་ཚན་རིག་ཡིན་པ་དང་། གང་ཞིག་རྨོངས་དད་ཡིན་པ། གང་ཞིག་མི་རིགས་རང་གི་རིག་གནས་ཡིན་པ་དང་། གང་ཞིག་རྒྱ་དཀར་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་རིག་གནས་ཡིན་པ་སོགས་རེ་རེ་བཞིན་གོ་བདེའི་ངག་གིས་གསལ་བཤད་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནས། བོད་ཀྱི་ལོ་ཐོའི་ནང་དུ་གནའ་བོའི་དུས་སུ་རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་ཡན་ཀྭོང་དང་། ངན་པ་དགུ་འཛོམས་སོགས་དེང་དུས་རྒྱ་ནག་རང་གིས་ཡུལ་དུའང་བེད་སྤྱོད་སྲོལ་མེད་པ་ཆགས་ཟིན་པའི་རྨོངས་དད་ཀྱི་རིགས་འདི་དག་གསལ་བཤད་ཅུང་ཟད་བྱས་པ་ལ། གསེར་རྟ་བླ་རུང་སྒར་གྱི་རྩིས་པ་དགེ་དཔལ་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་ཁོ་བོ་ལ་བཀའ་བཀྱོན་གནང་བའི་གུས་ལན་དུ་ཕུལ་བར། དེ་ཡང་འདིར་སེར་མོ་བ་ལ་གུས་པ་མཚོན་པའི་ཆེད་དུ། བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་གྱིས་གསུང་རྣམས་ཡིག་མདོག་དམར་པོ་དང་། ཁོ་བོས་ལན་དུ་ཞུས་པ་རྣམས་ཡིག་མདོག་ནག་པོར་བྱས་ཡོད། །

 

༡༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་མ་ཤེས་ཤེས་ཁུལ་གྱི་འདི་འདྲ་བྲིས་འདུག ”ཅེས་ཁོ་བོས་རྨོངས་དད་སེལ་བྱེད་དུ་བཏང་བའི་འཕྲིན་ཡིག་དེ་ཆ་ཚང་འདིར་་བཀོད་ཡོད་འདུག་པར།

 

༡༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། ལེགས་སོ། འདི་ངས་མི་ཤེས་ཤེས་མདོག་རེད་མི་འདུག ཁྱེད་རང་གིས་མི་གོ་གོ་མདོག་གནང་འདུག ངས་བཤད་པ་བོད་ལུགས་ཀྱི་རྩིས་གཞུང་ནང་དུ་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་ཞེས་པ་མ་མཐོང་། ཟེར་བ་ལས་བོད་ཡིག་ནང་ལ་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་མ་མཐོང་ཟེར་བའི་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་མེད། རྒྱ་ནག་ལུགས་ཡིན་ཟེར་བ་ནི་རྒྱ་ནག་ལུགས་རྙིང་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་རྩིས་རིག་ཡིན་པ་ནི་སུས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ། །

 

༢༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “དེའི་ལན་དུ་སྤྱིར་ཁོང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པར་མཁས་པ་ཆེན་པོ་རེད། ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་གྱི་ཡིག་ཆ་དེ་ཚོར་ལེགས་ཆ་མང་པོ་ཡོད་དེས་ཆ་ནས་གུས་འདུད་ཡོད། འོན་ཀྱང་ནོར་བ་གཏན་མེད་མ་རེད་ཁྱད་པར་དུ་ཁར་རྩང་ཁོང་གིས་བྲིས་པའི་ཉོག་གཏམ་དེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ནང་ཆ་ཕྱིར་བསྟན་པ་ཙམ་མོ།” ཞེས་གསུངས་པར།

 

༢༽ དེ་ལ་ཁོ་བའི་ལན་དུ། འདིར་“དེས་ཆ་ནས་”ཞེས་པ་ཡིག་ནོར་རེད། བོད་སྐད་ཡང་དག་ལ་དེའི་ཆ་ནས་ཞེས་འབྲི་དགོས། ཁོ་བོས་མི་ཚེ་གཅིག་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཤིང་། སློབ་ཁྲིད་བྱས་པའི་མཐར་འབྲས་སུ། གནའ་བོའི་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་ཆགས་སྡང་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྫུན་རྙོག་གི་དྲ་བའི་ནང་དུ་བཅུག་པ་དེ་དག་གང་འཚམས་ཞིག་བདེན་དོན་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་བྱས་པ་ལས། གསར་གཏོད་ཀྱི་ལེགས་ཆ་གང་ཡང་མེད་ཀྱང་བསྟོད་བསྔགས་གནང་བ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། འོན་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ལ་ལེགས་ཆ་ཡོད་པ་དང་། སྐྱོན་གཏན་ནས་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་ཧམ་ཚད་ཆེན་པོས་གདིང་འཇོག་གནང་བ་འདི་ནི། དད་ལྡན་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་མིག་ལམ་དུ། གཟན་ཤམ་ཞིག་གྱོན་པ་ཙམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡིན་པའི་རྨོངས་སེམས་དེ། ང་ཚོ་རྟོག་གེ་པའི་བློ་ལ་མེད་སྟབས། ཁྱེད་ལྟ་བུ་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་སློབ་གྲྭའི་སྒོ་ཐོན་ཙམ་ཡང་བརྒལ་མ་མྱོང་བ་ཞིག་གིས་བསྟོད་སྨད་གང་བྱས་ཀྱང་དགའ་སྡུག་གི་ཚོར་བ་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་སྐྱེ་ག་ལ་སྲིད། །

 

ནང་ཆ་ཕྱིར་བསྟན་པ་གསུངས་པ་ཡང་ངེད་གཉིས་གོ་ལྡོག་ནས་གོ་བ་ལེན་དགོས་པ་ཞིག་སྟེ། ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་ཡོངས་ལ་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་གསེར་རྟ་བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ནང་དུ། མི་མང་བ་ཙམ་ལས་རྩིས་ཤེས་མཁན་མེད་པའི་ནང་ཆ་དངོས་སུ་བསྟན་འདུག ཧ་ཧ་ཧ།

 

༣༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ དེ་ཡང་གོང་དུ་ངན་པ་དགུ་འཛོམ་བོད་ཀྱི་མིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་རྩིས་རིག་ཡིག་རྙིང་ལས་མ་མཐོང་བར་བཤད། དེ་ནི་ཁོང་རང་གིས་མ་མཐོང་བར་ཟད་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་གྲགས་ཆེན་གྱི་རྩིས་ཡིག་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་ནས་ཡོད་པའི་རྩིས་ཡིག་ཕྱིས་སུ། ཕྱི་ལོ་༡༣༤༠་ལྕགས་འབྲུག་ལོར་འཁྲུངས་པའི་ཨོ་རྒྱན་སངས་རྒྱས་གླིང་པས་གཏེར་བྱོན་དགོང་འདུས་སྐར་མཛོད་ལས། དཔྱིད་ར་སྟག་ཟླའི་ཚེས་བདུན་ཉིན་གཟའ་ཉི་མ་ནག་པོ་དང་༔ ཞེས་དང་།” ཞེས་པར།

 

༣༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་སྐབས་སུ་རྒྱ་རྩིས་བོད་དུ་འགྱུར་བ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་མཁྱེན་ནམ། ཞིབ་པར་མཁྱེན་འདོད་ན་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་《བཻ་དཀར་》དང་། དབོན་པོ་ཀརྨ་ངེས་ལེགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་《ཉེར་མཁོ་བུམ་བཟང་》སོགས་ལ་གཟིགས་པར་ཞུ། རྒྱ་རྩིས་འཁྲུལ་པ་ཅན་བོད་དུ་བྱུང་ཚུལ་སྐོར། དབོན་པོ་ཀརྨ་ངེས་ལེགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་《རྩིས་གཞུང་ཉེར་མཁོ་བུམ་བཟང་》དཔལ་སྤུངས་ཤིང་སྤར་མའི་ཤོག་ངོས་༤༧པར། “དོན་དུ་བོད་དུ་མེས་ཨོག་ཚོམ། །ཡན་ལ་འཁྲུལ་པ་མེད་མོད་ཀྱང་། །དེ་སྲས་ལ་བསུས་རྒྱ་མོ་བཟས། །སྲས་གྲོངས་མེས་དང་འདུས་པ་ལས། །སྲས་པོ་འཁྲུངས་པ་ཚེ་སྤོང་བཟས། །འཕྲོག་པའི་ཡི་མུག་ལ་བརྟེན་ནས། །ས་དཔྱད་ཉམས་བཅུག་རྩིས་ཀྱི་གཞི། །ལོ་སར་ཟླ་བ་གང་ཡིན་པ། །ང་ལ་མ་འདྲི་རྒྱལ་ལ་དྲིས། །ཞེས་པའི་མདོ་སྡེ་ཀོལ་བུ་ཆུང་། །བརྩམས་ནས་ཐམས་ཅད་འཕྱུགས་བཅུག་པས། །རྗེས་སུ་བུས་མ་ངོ་ཤེས་དུས། །ལེགས་པར་བཅོས་ཀྱང་འཕྲོ་ལུས་པའི། །རྗེས་འབྲང་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ། །སྟག་ཟླར་འདོད་པ་འདི་བྱུང་ཞིང་།” །ཞེས་སོགས་ཁྲི་སྲོང་སྐབས་སུ་རྒྱ་རྩིས་བྱུང་བ་མ་ཟད་རྫུན་བཅོས་བྱས་པའི་རྒྱ་རྩིས་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། བོད་རྩིས་ནང་དུ་གཟའ་ཉི་མ་ནག་པོ་ཟེར་བ་ཞིག་མ་མཐོང་ཡང་། ཁྱོད་ཀྱིས་གསུང་པ་དེ་ཕལ་ཆེར་ཉི་ནག་ཡིན་པ་འདྲ། དེ་ལྟར་ན། དཔྱིད་ར་སྟག་ཟླའི་ཚེས་བདུན་ཉི་ནག་ཡིན་ཀྱང་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་རྩིས་རིག་ཡིན་པ་བོད་ཀྱི་རྩིས་དཔེ་ཐམས་ཅད་ནང་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་ཁུངས་སུ་དྲངས་པའི་《དགོངས་འདུས་སྐར་མཛོད་》ནི། སྤྲུལ་སྐུ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པས་རྒྱ་གར་དང་། རྒྱ་ནག བོན་ལུགས་རྣམས་ཉ་ཉུག་ཏུ་བསྲེས་ནས་བསྒྲིགས་ཤིང་གཏེར་མ་ཡིན་པར་བརྫུས་ཏེ། བོད་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ་དཔྱིད་ར་སྟག་ཟླ་འཛིན་པའི་དཔེ་ཆ་དེ། དུས་ཕྱིས་བོད་ཀྱི་ཡོངས་གྲགས་ཕུག་མཚུར་གཉིས་སུ་གྲགས་པ་གང་གིས་ཀྱང་དང་ལེན་མེད་པའི་རྩིས་དཔེ་ཞིག་རེད། སྤྲུལ་སྐུ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་ནི། རྒྱལ་བ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་འབྲི་གུང་དཔལ་འཛིན་གྱིས། 《ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།》 ཞེས་པ་ལས། ཆོས་རྒྱལ་རིན་ཆེན་གླིང་པ་དང༌། །སྤྲུལ་སྐུ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་དང༌། །ཚེ་བརྟན་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པ། །རྫུན་གྱི་གཏེར་སྟོན་མང་པོར་བྱུང༌། །ཞེས་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་གང་ཉིད་ཀྱང་གཏེར་སྟོན་རྫུན་མའི་གྲས་སུ་བཞག་ཡོད་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་མ་མཁྱེན་ནམ། །

 

༤༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ ཕྱི་ལོ་༡༦༨༧་མེ་ཡོས་ལོར་བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས་བཻ་དཀར་གྱི་འབྱུང་རྩིས་ཚེས་རྒྱུའི་ས་བདག་སྐབས། ཉི་མ་ནག་ཆེན་ཞེས་གྲགས་པ། །ཡ་བདུད་རྡོ་རྗེ་གློག་ཕྲེང་དང་། །ས་སྲིན་འབར་མ་བྱ་བ་ལ། །བུ་ནི་རཱ་ཧུ་ལ་ཞེས་དང་། །བུ་མོ་འབྲོག་སྲིང་ཆུ་སྲིན་གདོང་། །དེ་འོག་སྟག་སྲིང་ཟོར་གདོང་དང་། །དེ་འོག་ཀོང་སྲིང་བ་ཡང་གདོང་། །ཆུང་བ་བམ་སྲིང་དྲེད་གདོང་བཞི། །དེ་ནས་རཱ་ཧུས་རི་རབ་ལ། །གཡས་བསྐོར་བམ་སྲིང་གཡོན་བསྐོར་བས། །དཔྱིད་རའི་ཚེས་བདུན་མནོལ་ཤོར་དུས། །འདི་ལ་ངན་པ་དགུ་འཛོམ་ཞེས། །འོག་རླུང་སྟེང་དང་སྟེང་རླུང་འོག །ཐད་རླུང་འཁྱུག་ཅིང་འབྱུང་ལྔ་འཁྲུག །བཙན་དུག་ལྟ་བུའི་ཉི་འཆར་ཞེས། །ཞེས་ངན་པ་དགུ་འཛོམ་ནི་ཉི་ནག་གིས་འབྲས་བུར་གསལ་བར་གསུངས་པ་དང་། ” ཞེས་པར།

 

༤༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། དེང་དུས་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་པོ་ངོས་འཛིན་ལྟར་ན། 《བཻ་དཀར་》ནི་སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས། གསར་རྩོམ་བྱས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པ་སུས་ཀྱང་ཤེས་སླ། འདིའི་ནང་དུ་མང་ཆེ་བ་ནི་གནའ་བོའི་བོན་ལུགས་ཀྱི་འབྱུང་རྩིས་ཡིན་པ་ད་ལྟ་པོ་ཏཱ་ལའི་དཔེ་མཛོད་དུ་བཞུགས་པའི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་《བཻ་དཀར་》རྩོམ་བསྒྲིགས་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ་དཔྱད་ཡིག་ཡིན་པར་གྲགས་པ་འདི་དག་ལ་གཟིགས་དང་། དེ་དག་ཕལ་ཆེར་བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་བསྒྱུར་བཅོས་གང་ཡང་མ་བྱས་པ་ད་ལྟར་ཡང་བཞུགས་ཡོད་པ་འདི་དག་རེད། 《བཻ་དཀར་》ནང་དུ་གཙོ་བོ་བོན་གྱི་འབྱུང་རྩིས་དང་། དུས་འཁོར་སྐར་རྩིས། རྒྱ་རྩིས་རྙིང་མ་རྣམས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་མཛད་པ་ཡོངས་གསལ་རེད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་རྩིས་རྙིང་མ་འདི་དག་ཁུངས་བཙུན་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་འཇམ་མགོན་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས《ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་》མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་པར་མའི་ཤོག་ངོས་༢༩༩པར། “བོད་འདིར་ཐོག་མར་ཀོང་ཇོ་སྔ་ཕྱིས་རྒྱ་ནག་གི་རྩིས་གཞུང་བསྣམས་ཏེ་སྲོལ་ཕྱེས། ཕྱི་དར་ལ་ལོ་ཙཱ་བ་ཁམས་པ་ཁྲ་མོ་དང་། པཎྜི་ཏ་ཟླ་བ་ནག་པོ། ཁྱུང་ནག་ཤཱཀྱ་དར་རྒྱས་སོགས་ཀྱིས་གསལ་སྒྲོན་གྱིས་མཚོན་པའི་གཞུང་མང་པོ་བསྒྱུར་བཤད་མཛད། སྔ་འགྱུར་རྣམས་ཀོང་ཇོ་ཕྱི་མས་བསྐོར་མགོ་བསྒྱུར་བ་དང་། འགའ་ཞིག་བོད་བསོད་ནམས་དམན་ཞིང་། རྒྱ་ནག་གི་མི་ཞེ་གནག་པས་གནད་གསང་གི་སྐོར་མགོ་རྣམས་སྦས་པ། མིན་པ་ལ་ཡིན་པར་བཟུང་། རང་བཟོའི་རིགས་པ་གསེར་དུ་རློམས། སྙིང་པོའི་འབྲས་བུས་སྟོངས་པའི་བཤད་ཡམས་ལོ་མ་མང་པོས་ཤིན་ཏུ་བསླད་ཆེ་བར་རྒྱ་ནག་དངོས་དང་མཐུན་པའི་གཞུང་མ་མཆིས། ”ཞེས་རྒྱ་རྩིས་རྙིང་མའི་ནང་དུ་རྩིས་རྫུན་ཡོད་པ་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་ཀྱང་གསལ་པོར་གསུངས་འདུག །

 

དེ་ལས་གོང་དུ་ཉིད་ཀྱིས་དྲངས་པའི་《བཻ་དཀར་》གྱི་ལུང་འདི་ནི་གནའ་དུས་རྒྱ་རྩིས་བོད་དུ་བསྒྱུར་བའི་ས་བདག་ཤོག་ཁྲའི་ལེའུ་ཡིན་ཏེ། ས་བདག་ཁ་ཤས་ཀྱི་མིང་རྒྱ་སྐད་རང་སོར་འཇོག་ཡོད་པ་དཔེར་ན། ཝང་གི་དང་། པི་ལིང་ལྟ་བུ་རྣམས་སོ། །དེའང་ཁྱོད་རང་གིས་ལུང་དྲངས་པའི་ལེ་ཚན་དེའི་ཤོག་ངོས་༢༠༤ལ་གཟིགས་དང་། “རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་འབྲུག་རྗེ་ཟེར། །བོད་དུ་ནང་ལྷ་ཞེས་པ་ནི། ”ཞེས་དང་། ཡང་། ཤོག་ངོས་༡༩༧པའི་ངོས་སུ། “ཡང་ནི་གནམ་ཁྱི་ནག་པོ་འདིར། །རྒྱ་རྩིས་གསར་རྙིང་རྣམ་པ་གཉིས། །རྙིང་མ་ཟླ་བ་གང་ཤར་འཇུག །མདུན་ཟུར་ཁ་རུ་མགོ་བོ་ཡང་། །གསར་མ་དེ་ལས་ལྡོག་པ་སྟེ། ” ཅེས་སོགས་རྒྱ་སྐད་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེས་ན་ཁོ་བོས་ཀྱང་ཉི་མ་ནག་པོ་དང་། ངན་པ་དགུ་འཛོམས་ཟེར་བ་དེ་རྣམས་རྒྱ་ནག་ལུགས་ཡིན་པ་སྒྲུབ་བྱེད་ཁྱེད་ཀྱིས་དྲངས་པའི་ལུང་འདི་དག་ཡིན་ནོ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ། ཐུགས་བསམ་བཞེས་ཞིང་བཀའ་མོལ་གནང་ན་ལེགས་སོ། །

 

༥༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ གཞན་ཡང་། ཉིན་སྣང་བུ་ཡིག་དང་། རྩིས་མགོ་བརྒྱ་པའི་ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་དང་། ས་སྐྱའི་རྩིས་མཛོད་ཤོག་ཁྲ་དང་། ཆག་མེད་ཁྲ་ལེབ་སོགས་སུ་དཔྱིད་རའི་ཚེས་བདུན་ལ་ཉི་མ་ནག་ཆེན་རྒྱུ་བར་གསུངས་ཡོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཆེས་སྔ་མོའི་རྩིས་གཞུང་དེ་དག་ཀྱང་མ་མཐོང་བར་ཟད་དོ།” ཞེས་པར།

 

༥༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། འདི་དག་རྒྱ་ནག་གི་ལུགས་རྙིང་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་བོད་སྐད་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་གོང་གི་ལན་བཞི་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་ཟིན་པས་དེས་མ་འཐུས་པ་མི་འདུག །

 

༦༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “གཞན་ཡང་རྒྱ་ནག་ཞིང་རྩིས་ལུགས་ལ་ས་བདག་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་ན་ཁུངས་སྟོན་དགོས་སོ།” ཞེས་པར།

 

༦༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། རྒྱ་བླ་དང་། རྒྱ་སློབ་ཀྱིས་གང་བའི་གསེར་རྟའི་བླ་རུང་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་ཞིང་རྩིས་རྙིང་པའི་ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་ཡོད་པ་ཙམ་ཡང་མི་མཁྱེན་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཡ་མཚན། འདི་དག་སྔ་མོ་ཉིད་ནས་རྨོངས་དད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འབོར་ཟིན་སྟབས། རྒྱ་ནག་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་དཔེ་ཁང་ནང་དུ་བཙོང་རྒྱུ་མེད་ནའང་། རྒྱ་ནག་གྲོང་གི་སྲང་ལམ་ཁག་ཏུ་དངོས་འགྲེམས་མ་ཡིན་པའི་དཔེ་ཆའི་ཚོང་ར་ན་ག་ས་ག་ལ་རྙེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ས་བདག་ཤོག་རིས་འགའ་ཞིག་ནི་པེ་ཏུའུ་དྲྭ་རྒྱ་ལས་ཀྱང་བཙལ་ཐུབ། དཔེར་ན།

 

土地爷是古代汉族传说中掌管一方土地的神仙，住在地下，是神仙中级别最低的。俗话说“别拿土地爷不当神仙”。在汉族民间土地神的形象千姿百态，性格各异。作为地方保护神，流行于全国各地，旧时凡有人群居住的地方就有祀奉土地神的现象存在。

 

དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཁྱོད་རང་གི་ལུང་དྲངས་པའི་མ་དཔེ་《བཻ་དཀར་》ཤོག་ངོས་༢༤༣པའི་ངོས་སུ། བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་རྒྱ་རྩིས་གབ་རྩེ་བཅོ་ལྔའི་དཀར་ཆག་ནང་དུ་ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་ཡོད་པར། “ལྔ་པ་ཁྲ་མོ་སྟོང་སྐོར་ནི། །འཕྲུལ་གྱི་མེ་ལོང་ཕྱི་ཤོག་ཁྲ། །མ་བུ་དང་ནི་བཅོ་ལྔ་བསྒྱུར།” ཞེས་གསུངས་པ་ལ་གཟིགས་རོགས། །

 

གླང་རྩིས་དང་། ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་རྣམས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་རྗེས་རི་མོ་རྣམས་བོད་ལུགས་དང་བོད་ཆས་སུ་བསྒྱུར་བའི་ཁྱད་ཙམ་ལས། རྣམ་བཤད་ཕལ་ཆེར་གཅིག་མཐུན་ཡིན་འདུག །

 

འོན་ཀྱང་གསལ་བཤད་དགོས་པ་ཞིག་ལ། འབྱུང་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་དངོས་དང་། གཏོ་མདོས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་གནའ་བོའི་བོན་ལུགས་ཡིན་པ་ལས། རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པའི་བཤད་ཚུལ་དེ་ནི་གྲུབ་མཐའི་ཆགས་སྡང་གིས་བོན་ལུགས་རྒྱ་ལུགས་ཡིན་པར་བསྒྲགས་པ་ཙམ་ལས། རྒྱ་ནག་ཡུལ་དུ་དེ་དག་དང་འབྲེལ་བའི་མ་ཡིག་རྩ་བ་ནས་རྙེད་རྒྱུ་མི་འདུག །

 

༧༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལོ་ཐོའི་ནང་དུ་འདི་རིགས་མི་བཀོད་ན་ས་བདག་ཤོག་ཁྲའི་ལེའུར་བཤད་པའི་སྣང་བརྒྱད་དང་རྡོ་རྗེ་གཙུག་ལག་དང་འབྱུང་རྩིས་དང་ས་བདག་འཁྲུག་བཅོས་སོགས་གཏོ་འབུམ་ལས་བྱུང་བའི་ས་བདག་གནས་པ་དོན་གཉིས་དང་འཕོ་བ་རྗེ་བློན་བཅུ་བདུན་ས་འོག་རིམ་དགུའི་ས་བདག་འགོག་གུ་ཞེ་ལྔ་ལོ་འཁོར་དང་ཟླ་འཁོར་ལོ་ཟླའི་ནག་མོ་དགུ་སྐོར་དང་སིལ་མའི་ས་བདག་སོ་བཞི་དང་ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་ཀྱི་ཚེས་རྒྱུ་ས་བདག་སྤར་སྨེ་སྡེ་བརྒྱད་ཀླུ་ཐེབས་བཟློག་སོགས་ཡང་འགོད་མི་དགོས་པར་ཐལ་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལོ་ཐོ་དེ་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་མི་མཐུན་པའི་གསར་བཟོ་དང་ཁུངས་མེད་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་བརླག་པའི་གཤེད་མར་འགྱུར་རོ། ” ཞེས་པར།

 

༧༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། འདི་ཁུངས་ལུང་མེད་པའི་ཧམ་བཤད་ལོང་ཤོར་དུ་སོང་བའི་གཏམ་སྟེ། དཔེར་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྱི་ཤ་མ་ཟ། དེ་བོད་ཀྱི་བཟའ་བྱའི་ཟས་མ་ཡིན། ཞེས་སྨྲས་པའི་ལན་དུ། འོ་ན། གཡག་ཤ་དང་། ལུག་ཤ་དང་། ཕག་ཤ་དང་། ཇ་དང་། རྩམ་པ་དང་། མར་ལ་སོགས་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཟ་བར་ཐལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྱི་ཤ་མི་ཟ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར་བ་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མཚུངས་སོ། །འདི་ལྟ་བུ་རིགས་ལོག་ནི་མི་སེར་བརྙས་བཅོས་གོམས་པའི་ཧམ་བཤད་དང་། ཀླད་པར་རྩ་སྐྱོན་ཤོར་བའི་སྨྱོན་པ་མིན་པ་སུས་སྨྲ། ངན་པ་དགུ་འཛོམས་ལོ་ཐོའི་ནང་དུ་མ་བཀོད་ན། རྩིས་འབྲས་གཞན་དག་བཀོད་མི་རུང་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་གང་ཡོད་ཞིབ་པར་སྨྲོས་ཤིག གསར་བཟོ་བྱས་ཚད་ཁུངས་མེད་ཡིན་ན། ཚན་རིག་གི་གྲུབ་འབྲས་ཐམས་ཅད་ཁུངས་མེད་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་དག་གསར་བཟོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཟེར་ན་ལན་དུ་ཅི་སྨྲ། ཚན་རིག་གསར་པའི་འབྲས་བུ་མི་འདོད་ན། འོ་ན་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་དེ་བླ་རུང་རིག་གནས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ལེགས་པར་ཉར་ཚགས་མཛོད་ཅིག །

 

༨༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “བོད་རབ་རྒྱན་ཤིང་རྟ་ལོའི་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚེས་བདུན་ཉིན་གསེར་ཐང་བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་རྩིས་རིག་སྨྲ་བ་དགེ་དཔལ་གྱིས་སོ། ” ཞེས་པར།

 

༨༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། གང་ཉིད་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྩིས་གཞུང་དང་རྩིས་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཆ་རྒྱུས་མེད་པའི་གསུང་ཚུལ་འདི་དག་ལ་བརྟག་ན། བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་རྩིས་རིག་གི་སྒོར་ཐོག་མར་འཇུག་པའི་དགེ་དཔལ་གྱིས་སོ། ཞེས་གསུང་ན་འཐད་ལྡན་དུ་མཐོང་ངོ་། ཟླ་བཅུ་གཅིག་པ་ཞེས་པ་ནི་ཟླ་བ་ཞེས་པའི་བ་ཡིག་ཆད་ཡོད་པ་འདྲ། །

 

འདིར་གསལ་བཤད་ཟུར་མཆན་དུ།

 

བོད་ཀྱི་རྩིས་དང་རྒྱ་རྩིས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་མདོར་བསྡུས་གོ་བདེ་ཞིག་ཞུ་བར། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་སུམ་ཅུ་པའི་དུས་ཙམ་ན་བོད་དུ་འབྱུང་རྩིས་དར་ཚུལ་《བཻ་དཀར་》ལས་གསལ་བ་ལྟར་དང་། དེ་ནས་བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་སྔོན་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་འབྱུང་རྩིས་ཀྱི་སྐོར། 《ཚངས་པ་ལྷ་ཡི་ཡོ་བཅོས》དང་། 《སྲིད་པ་ཡ་ལྷ་གདལ་དྲུག་གི་གཏོ་རབས》 《སྲིད་པ་རང་སངས་ཀྱི་སྙེགས》 《གཡུང་དྲུང་སྲིད་པའི་མེ་ལྷ་》 《མཁའ་ཀློང་གསང་བའི་མདོས་ཆེན་》ལ་སོགས་པ་བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་དག་གི་རྩོམ་པ་པོ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་དང་། གཏོ་གཤེན་འབྲང་དཀར། ལྷ་བོན་ཐོད་དཀར། མུ་ཆོ་ལྡེམ་དྲུག་སོགས་ཀྱི་མཚན་བྱང་འཁོད་པའང་ཡོད་འདུག བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་འདི་དག་གི་ནང་དོན་གཙོ་བོར་འབྱུང་བ་སྤར་སྨེའི་ལོ་ཐོ་བརྩིས་ནས་ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་བརྟག་པ་མ་ཟད། ནམ་མཁའི་རྒྱུ་སྐར་དང༌། བར་སྣང་གི་རླུང་དང་སྤྲིན་པ། ས་གཞི་ན་བྱ་བྱིའུ་དང༌།

 

ཉི་ཐིག་སོགས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལ་བརྟགས་ནས་དུས་ཚིགས་ངོས་འཛིན་དང༌། ཆར་ཞོད། གངས་རླུང༌། ཚིག་ཐན་སོགས་བརྟག་སྲོལ་བྱུང་ཡོད། དེ་ནས་བོད་རྒྱལ་མཐའ་མ་གླང་དར་མའི་བར་གྱི་སྤུ་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐབས་སུ་སྔར་གྱི་རྩིས་རིག་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་གསལ་ཞིང་། ལྷག་པར་དུ་གནམ་རིག་དུས་རྟགས་སྐོར་ལ་《ཞང་ཞུང་རྒན་པོའི་ངག་རྩིས》ཞེས་པ། དེ་བཞིན་དུ་ལྷོ་ཁ་གཡའ་བཟང་གི་ཕྱོགས་སུ་དར་བའི་《རྒན་མོ་བལ་མའི་ཟླ་རྩིས་》ཞེས་པ་འདི་དག་ནི་བོད་རང་གི་ལུགས་སྲོལ་ཡང་དག་ཡིན་འདུག །

 

རྒྱ་ནག་གིས་རྩིས་བོད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་སྔ་འགྱུར་དང་ཕྱི་འགྱུར་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམས་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་ནས་འབྱུང་རྩིས་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་མང་པོ་ཞིག་བཤད་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་ཀྱང་དེ་དག་གི་མ་ཡིག་ངོ་མ་ནི་ད་ལྟ་《བཻ་དཀར་》སོགས་རྩིས་གཞུང་ཁག་ལས་རྒྱ་རྩིས་རྙིང་པ་ཞེས་པའི་ལུང་ཐར་ཐོར་ལས་དཔེ་ཆ་གླེགས་བམ་ཡོད་པ་ནི་མ་མཐོང་། སྐབས་དེར་གང་ཞིག་བསྒྱུར་ཡོད་པའི་དཀར་ཆག་ཙམ་ནི། བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་《བཻ་དཀར་》ལེའུ་ཉི་ཤུ་པའི་ཤོག་ངོས་༢༤༣པའི་ངོས་སུ། རྒྱ་རྩིས་སྔ་འགྱུར་གབ་ཙེ་བཅོ་ལྔ་བསྒྱུར་བའི་དཀར་ཆག་བཀོད་འདུག་པ་དེར་གཟིགས་པས་འཐུས། རྨོངས་དད་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་རྩིས་སྐོར་འདི་དག་བོད་ཀྱི་ལོ་ཐོ་ནང་དུ་བཀོད་སྲོལ་མང་ཆེ་བ་དེ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་རྗེས་སུ་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་མཇུག་ཙམ་ན་མཐོང་རྒྱུ་འདུག རྒྱ་རྩིས་སྔ་འགྱུར་སྐོར་གྱི་ཡན་ཀྭོང་དང་། ཉི་ནག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་རྩིས་རིག་ཡང་དག་མ་ཡིན་པ་གོང་དུ་ཀོང་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེས་མཛད་པའི་《ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་》ཀྱི་ལུང་ལས་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །

རྒྱ་རྩིས་ཕྱིས་འགྱུར་ལ་སི་ཏུ་ཆོས་འབྱུང་གིས་སྤྱི་ལོ་༡༧༥༠ལོ་ཡས་མས་ཙམ་ན་བསྒྱུར་བའི་གྱོ་ཁང་དང་། གླང་རྩིས་སོགས་རྒྱ་ལུགས་ཞིང་རྩིས་ཚན་པ་ཁ་ཤས་དང་། ཨ་མདོ་དཔའ་རིས་མཱ་ཡང་དགོན་གྱི་རྩིས་རམས་པ་བཟོད་པ་རྒྱ་མཚོས་ཆན་ལུང་ཁྲི་ལོ་དགུ་པ་སྤྱི་ལོ་༡༧༤༤ལོརབསྒྱར་བའི་《རྒྱ་རྩིས་སྙིང་བསྡུས་》ཞེས་པ་འདི་དག་རེད། བོད་དུ་འགྱུར་བའི་རྒྱ་རྩིས་ཞེས་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་ཉི་ཟླ་གཟའ་འཛིན་བརྟག་ཐབས་དེ་ནི། དོན་དངོས་རྒྱ་རྩིས་མ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཡོ་རོབ་པའི་རྩིས་ལུགས་འདི་རེད། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ཏཱ་མིང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཚན་རིག་ལུགས་ཀྱི་སྐར་རྩིས་མདོར་བསྡུས་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་དང་། གོང་མ་ཁང་ཞིའི་རྒྱལ་པོའི་སྐབས་སུ་ལུགས་དེ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བཏང་པ་རེད། དེ་ལ་རྒྱ་ནག་པ་རྣམས་ཀྱིས་《ནུབ་ལུགས་རྩིས་གསར་》དང་། 《ཧྲི་ཞན་ལི》 ཞེས་ཟེར་ཞིང་། བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རྗེས་《རྒྱ་རྩིས་ཆེན་མོ་》 《འཇམ་དབྱངས་བདེ་ཆེན་རྒྱལ་པོས་མཛད་པའི་རྒྱ་རྩིས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ》 སོགས་ཁ་བྱང་འགའ་ཞིག་འདུག དོན་དུ་བོད་ལ་ཕན་ངེས་པའི་རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་ནུབ་ལུགས་རྩིས་རིག་ལ་བོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་《རྒྱ་རྩིས་སྙིང་བསྡུས་》ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ཨ་མདོ་དཔའ་རིས་མཱ་ཡང་དགོན་གྱི་རྩིས་རམས་པ་བཟོད་པ་རྒྱ་མཚོས། རྒྱ་ནག་གི་རྩིས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་མཁས་པའི་ཞལ་རྒྱུན་ལྟར་དོན་བསྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་དེབ་དེའི་མཇུག་བྱང་དུ་བྲིས་འདུག དེ་ཉིད་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་རྒྱས་པར་ཤེས་འདོད་ན་ཁོ་བོའི་སློབ་མ་འབུམ་རམས་པ་སྙིང་མོ་རྒྱལ་གྱིས་མཐའ་ཕྱིན་དཔྱད་རྩོམ་《བོད་ཀྱི་སྐར་རྩིས་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་གནས་བབས་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་དེར་གཟིགས་ན་འཐུས། །

རྒྱ་གར་གྱི་དུས་འཁོར་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར། སྤྱི་ལོ་༡༠༢༧པའི་མེ་ཡོས་ལོར་གྱི་ཇོ་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར་གྱིས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཞུང་བོད་ཡིག་ཏུ་ཐོག་མར་བསྒྱུར་བ་དང་། དེ་རྗེས་ཙ་མི་སངས་རྒྱས་གྲགས་ཀྱིས་དུས་འཁོར་ཙ་མིའི་རྒྱུད་གསུམ་སོགས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཚུལ་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་པས་འདིར་ངོ་སྤྲོད་བྱ་བའི་དགོས་གལ་མ་མཐོང་། 

སླར་སྨྲས་པ།

བོད་ཀྱི་དམངས་སྲོལ་སྐར་ནག་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་། །

གདམས་ངག་འབྱུང་ཁུངས་དཔལ་སྤུངས་ཆོས་ཀྱི་སྡེ། །

བསླབས་པའི་དུས་ནི་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས། །

འཆད་པའི་དགོས་པ་དེང་གི་དུས་འདིར་མཐོང་། །

 

ལྷག་པའི་བསམ་པས་བོད་འབངས་གཉིད་ལས་སློང་། །

སྡང་བའི་ཐོག་སེར་གསེར་རྟའི་མཁའ་ནས་འཁྲིགས། །

དྲག་སྔགས་མེ་དཔུང་དབྱངས་སུ་གྱེར་བ་ཡི། །

སྙིང་རྗེའི་སྡིགས་འཛུབ་རྒྱལ་ཁམས་པ་དེས་འཕྱར། །

 

བསམ་པའི་སྐུལ་སློང་གདོང་དམར་བོད་ཀྱི་ཆེད། །

སྨྲས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་འཇམ་རྩུབ་མ་ངེས་པས། །

འགལ་འཁྲུགས་བྱུང་ན་བཟོད་གསོལ་སྙན་ཚིག་འདི། །

རང་རེ་སྐྱ་སེར་ཁྱད་པའི་གུས་དར་ཡིན། །

ཞེས་ཤར་དཔལ་སྤུངས་པའི་གྲོང་འདབས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་མི་ཚེ་གྱི་ནར་འཁྱ??

ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས།

ན་མོ་གུ་རུ་དྷརྨ་ཀ་རཱ་ཡེ།

གཟའ་ཆེན་བརྒྱད་དང་གོ་ལའི་རང་འགྲོས་སོགས། །

བཅུ་གཉིས་ཁྱིམ་དུ་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པའི་ཚེ། །

དུས་བཞིའི་ཁམས་དང་མུན་སྣང་རྣམ་འགྱུར་སོགས། །

རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་གངས་ཅན་རྒན་པོས་རྟོགས། །

 

ཕྱི་སྣོད་འཇིག་རྟེན་ནང་བཅུད་སྐྱེ་འགྲོའི་ཁམས། །

འབྱུང་བཞིའི་རྫས་ལས་གྲུབ་པ་དངོས་པོའི་ཆོས། །

འཕེལ་འགྲིབ་དབང་གིས་བདེ་སྡུག་འགྱུར་བའི་གཤིས། །

ཡོངས་སུ་གསལ་མཛད་བོན་གྱི་སྟོན་པ་མཆོག །

 

ན་ལེནྡྲ་རུ་པཎ་ཆེན་ལྔ་བརྒྱས་བཀུར། །

ཁ་བ་ཅན་འདིར་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བའི་དབང་། །

ཙ་མི་པཎ་ཆེན་གྱི་ཇོ་ཟླ་འོད་མགོན། །

ལྗོངས་འདིར་དུས་འཁོར་སྨྲ་བ་ཐོག་མ་ཉིད། །

 

ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་རང་བཞིན་གཅིག་ཏུ་གཟིགས། །

ལྐོག་གྱུར་གོ་ལའི་མྱུར་བུལ་གྲངས་ཀྱིས་གཞལ། །

སྔོན་མེད་རིག་པའི་འཕྲུལ་གྱི་གནམ་དཔྱད་མཁན། །

ཀུན་མཁྱེན་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེས་ལྗོངས་འདི་སྐྱོངས། །

 

གོ་ལའི་ཁྱོན་དང་གཟའ་སྐར་རང་འགྲོས་སོགས། །

ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་གྲངས་ཚད་རྣམ་བཞག་ཀུན། །

ཡོངས་སུ་གསལ་བའི་འགྲེལ་མཛད་རྣམ་དཔྱོད་ཅན། །

བུ་སྟོན་རྗེ་དང་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བའི་ཞབས། །

 

ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་བཟང་ངན་ཁྲ་མར་བཀོད། །

ལྐོག་གྱུར་ཆར་ཞོད་སད་སེར་སྔོན་བརྡ་སྒྲོག། །

ཡུལ་གྲུའི་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་རང་སྲོལ་འགོད། །

ཕུག་མཚུར་རྩིས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་དེ་ཀུན་བསྔགས། །

 

བན་བོན་དབྱེར་མེད་རིག་གཞུང་རང་སོར་འཇོག །

སྐར་འབྱུང་རྩིས་ཀྱི་སྙིང་བཅུད་གཡང་དུ་བླངས། །

བཻ་ཌཱུར་དཀར་པོས་བོད་ཀྱི་རང་ལུགས་བསྐྱངས། །

མི་ཡི་དབང་པོ་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་རྒྱལ། །

 

དཀར་ནག་རྒྱ་བོད་ཀུན་གྱི་རྩིས་གཞུང་གཟིགས། །

ནམ་ཟླ་དུས་ཀྱི་གཟེར་རྣམས་ཉི་སྐར་གཙོ། །

ལེགས་ཉེས་ལྟས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཡུལ་སྲོལ་གཅེས། །

རྣམ་དག་རྩིས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ཆོས་འབྱུང་རྗེ། །

 

རང་གི་གཞུང་བཟང་བོན་ལུགས་ཡིན་ཞེས་སྨོད། །

གཞན་ལུགས་རྨོངས་དད་རིན་ཆེན་གསེར་དུ་སྒོམ། །

ལོག་པའི་ལམ་སྟོན་གསེར་རྟའི་རྩིས་རམས་པར། །

ཡེ་ཤེས་དབྱིངས་ནས་སྙིང་རྗེའི་ཆར་གྱིས་བརླན། །

 

ཡིག་ཕྲེང་བཅུ་ཙམ་གོ་དོན་མ་རྟོགས་པ། །

ཡིན་མིན་རྣམ་བཤད་འབྲུག་ལྟར་གྲགས་པ་འདི། །

གདོན་འདྲེ་ཤར་བཞག་མདོས་གླུད་ནུབ་ཕྱོགས་སུ། །

སྐྱེལ་བའི་གཏམ་གྱི་དཔེ་ལས་མ་འདས་སོ། །

 

ནམ་མཁའི་རྒྱུ་སྐར་བར་སྣང་རླུང་པོ་སྤྲིན། །

ས་གཞིར་བྱ་དང་བྱེ་འུས་འཕོ་བསྐྱས་རྟགས། །

གཟའ་སྐར་འཕྲོད་སྦྱོར་འབྱུང་ཁམས་བརྟག་པ་སོགས། །

རང་བྱུང་ཚན་རིག་རྩིས་གཞུང་རང་གི་ལུགས། །

 

ཉི་མ་ནག་ཆེན་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་དང་། །

གྱོ་ཁང་ཡན་ཀྭོང་ས་གླང་བརྟག་པ་སོགས། །

རྒྱ་ནག་ཡུལ་དུ་དོར་བའི་རྨོངས་དད་རིགས། །

བོད་ཡིག་ཡོད་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རང་ལུགས་མིན། །

 

མེས་པོའི་སྲོལ་ལུགས་འབྲོག་པའི་སོ་ནམ་འགོག །

རྒྱ་ལུགས་ཆོས་སྲོལ་སྔོ་ཟས་བོད་ལ་སྤེལ། །

བོད་མོར་འདྲེ་མཐོང་རྒྱ་མོ་ལྷ་རུ་བཀུར། །

གསེར་རྟར་དར་ཡང་བོད་ཀྱི་རང་ལུགས་མིན། །

 

ཞིང་འབྲོག་འཚོ་བ་དགེ་བཅུའི་ཁྲིམས་ཀྱིས་བཅུན།།

བཙུན་པ་ཕོ་མོ་གདན་ཁྲི་གཅིག་ཏུ་འཚོགས། །

སེར་གོས་གྱོན་ཞིང་འབངས་ལ་མནར་གཅོད་གཏོང་།།

གསེར་རྟར་དར་ཡང་འདུལ་བའི་རང་ལུགས་མིན། །

 

སྲིད་དོན་ཆེད་དུ་སྤྱི་ཚོགས་སྒྲིག་ལམ་སྤེལ། །

རང་འདོད་ཆེད་དུ་བོད་འབངས་སྐྱབས་འོག་ཕུད། །

མཐུན་སྒྲིལ་ཆེད་དུ་བྱམས་བརྩེས་རྒྱ་སློབ་བསྐྱངས། །

གསེར་རྟར་དར་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མིན། །

 

རང་རིགས་རྨོངས་དད་སྤོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞིག །

ལྷག་བསམ་དར་དཀར་བརྒྱུད་ནས་སྤྲིངས་པ་ལ། །

བོད་འབངས་གཡོ་སྒྱུའི་འོག་ནས་ཐར་དོགས་ཀྱིས། །

འོ་དོད་བླ་རུང་སྒར་གྱི་རྩིས་པས་སྤེལ། །

 

དད་ལྡན་ཧམ་པས་འདུལ་བའི་ངན་ལོང་གིས། །

གང་དྲན་ཧོབ་ཚོད་སྨྲ་བའི་ལུང་རིགས་དེ། །

གནས་ལུགས་བདེན་པས་དཔྱད་པའི་དངོས་གཙོ་བ། །

དེང་རབས་རྟོག་གེ་པ་ལ་བགད་མོའི་གནས། །

 

ཆོས་སྲིད་ཁྱོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲངས་པའི། །

ཉམས་ཆུང་བོད་འབངས་མནར་བའི་ལོང་ཤོར་དེས། །

རང་ཉིད་ཆེ་བར་རློམམ་པའི་བཀའ་བཀྱོན་འདི། །

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་སོ། །

 

རྒྱ་ལུགས་སྔོ་ཟས་ཟོས་པའི་རིག་སྟོབས་འོད། །

ས་མཐོ་གསེར་རྟའི་ཕྱོགས་ནས་མཆེད་པ་དང་། །

བོད་ལུགས་ཤ་མར་ཟོས་པའི་ཁྲག་རླངས་སྤྲིན། །

རྒྱ་ནག་པེ་ཅིང་གྲོང་ནས་མཁའ་ལ་འཁྲིགས། །

 

ངན་དགུ་བོད་ལུགས་ཡིན་པའི་བདེན་དཔང་དུ། །

འཇམ་དབྱངས་རིག་པའི་རལ་གྲི་འཕྱོར་མཛོད་དང་། །

གངས་ཅན་འབྱུང་བཞི་རིག་པའི་རང་སྟོབས་ཀྱི། །

རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་གྱི་འཁོར་ལོ་འདི་ནས་བསྐོར། །

 

ཕོ་མོ་ཁྲི་སྟོང་འདུས་པའི་དགེ་འདུན་སྡེས། །

ལྗགས་འདབ་སྟོང་དུ་སྤྲུལ་ནས་རྩོད་འདོད་ན། །

གངས་ལྗོངས་མཁས་པ་གཞོན་ནུའི་སྙིང་བཅུད་ཀུན། །

གཅིག་བསྡུས་སློབ་གྲྭའི་རིག་སྒོ་འདི་ན་ཕྱེས། །

 

བཟོད་པའི་གོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དོར་ནས། །

རྡོ་དང་དབྱུག་པའི་མཚོན་ཆས་འཁྲུགས་འདོད་ན། །

ཕ་མེས་བརྒྱུད་པའི་དཔུང་པའི་ཤ་རྒོད་ལ། །

ཆོས་དྲུག་བརྒྱུད་པའི་རླུང་འཁོར་འདི་ནས་བསྐོར། །

 

དེ་ལྟར་མཁས་པ་དགྱེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་འདི། །

གཞོན་ནུ་དགྱེས་བྱེད་གྲོགས་པོ་མཚར་བྱེད་དང་། །

བླ་སྤྲུལ་རྣམས་ལ་བཟོད་པའི་ཡུལ་མཆོག་ཉིད། །

དམ་པའི་གྲོགས་ལ་ལེགས་པའི་སྐྱེས་འདི་འབུལ། །

 

ཞེས་པ་མཆོད་པ་བརྗོད་པའི་ཀུ་རེའི་ངག་རྩེད་ཀྱིས་སྣེ་དྲངས་ནས་དམ་པའི་གྲོགས་མཆོག་གསེར་ཐང་བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་རྩིས་རིག་སྨྲ་བ་དགེ་དཔལ་ལགས་ལ་བཀའ་ལན་དུ་ཞུ་བར། ཉེ་ཆར་ཁོ་བོས་རང་གི་མི་རིགས་འདི་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་རྨོངས་པའི་གཉིད་ལམ་དུ་སོང་བའི་དོན་རྐྱེན་འདི་ལས་རིམ་བཞིན་སད་པའི་དུས་ལ་བབས་འོས་སྙམས་ཞིང་། གནའ་སྲོལ་གྱི་རིག་གནས་ནང་དུ་གང་ཞིག་ཚན་རིག་ཡིན་པ་དང་། གང་ཞིག་རྨོངས་དད་ཡིན་པ། གང་ཞིག་མི་རིགས་རང་གི་རིག་གནས་ཡིན་པ་དང་། གང་ཞིག་རྒྱ་དཀར་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་རིག་གནས་ཡིན་པ་སོགས་རེ་རེ་བཞིན་གོ་བདེའི་ངག་གིས་གསལ་བཤད་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནས། བོད་ཀྱི་ལོ་ཐོའི་ནང་དུ་གནའ་བོའི་དུས་སུ་རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་ཡན་ཀྭོང་དང་། ངན་པ་དགུ་འཛོམས་སོགས་དེང་དུས་རྒྱ་ནག་རང་གིས་ཡུལ་དུའང་བེད་སྤྱོད་སྲོལ་མེད་པ་ཆགས་ཟིན་པའི་རྨོངས་དད་ཀྱི་རིགས་འདི་དག་གསལ་བཤད་ཅུང་ཟད་བྱས་པ་ལ། གསེར་རྟ་བླ་རུང་སྒར་གྱི་རྩིས་པ་དགེ་དཔལ་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་ཁོ་བོ་ལ་བཀའ་བཀྱོན་གནང་བའི་གུས་ལན་དུ་ཕུལ་བར། དེ་ཡང་འདིར་སེར་མོ་བ་ལ་གུས་པ་མཚོན་པའི་ཆེད་དུ། བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་གྱིས་གསུང་རྣམས་ཡིག་མདོག་དམར་པོ་དང་། ཁོ་བོས་ལན་དུ་ཞུས་པ་རྣམས་ཡིག་མདོག་ནག་པོར་བྱས་ཡོད། །

 

༡༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་མ་ཤེས་ཤེས་ཁུལ་གྱི་འདི་འདྲ་བྲིས་འདུག ”

 

ཅེས་ཁོ་བོས་རྨོངས་དད་སེལ་བྱེད་དུ་བཏང་བའི་འཕྲིན་ཡིག་དེ་ཆ་ཚང་འདིར་་བཀོད་ཡོད་འདུག་པར།

 

༡༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། ལེགས་སོ། འདི་ངས་མི་ཤེས་ཤེས་མདོག་རེད་མི་འདུག ཁྱེད་རང་གིས་མི་གོ་གོ་མདོག་གནང་འདུག ངས་བཤད་པ་བོད་ལུགས་ཀྱི་རྩིས་གཞུང་ནང་དུ་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་ཞེས་པ་མ་མཐོང་། ཟེར་བ་ལས་བོད་ཡིག་ནང་ལ་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་མ་མཐོང་ཟེར་བའི་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་མེད། རྒྱ་ནག་ལུགས་ཡིན་ཟེར་བ་ནི་རྒྱ་ནག་ལུགས་རྙིང་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་རྩིས་རིག་ཡིན་པ་ནི་སུས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ། །

 

༢༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “དེའི་ལན་དུ་སྤྱིར་ཁོང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པར་མཁས་པ་ཆེན་པོ་རེད། ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་གྱི་ཡིག་ཆ་དེ་ཚོར་ལེགས་ཆ་མང་པོ་ཡོད་དེས་ཆ་ནས་གུས་འདུད་ཡོད། འོན་ཀྱང་ནོར་བ་གཏན་མེད་མ་རེད་ཁྱད་པར་དུ་ཁར་རྩང་ཁོང་གིས་བྲིས་པའི་ཉོག་གཏམ་དེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ནང་ཆ་ཕྱིར་བསྟན་པ་ཙམ་མོ།” ཞེས་གསུངས་པར།

 

༢༽ དེ་ལ་ཁོ་བའི་ལན་དུ། འདིར་“དེས་ཆ་ནས་”ཞེས་པ་ཡིག་ནོར་རེད། བོད་སྐད་ཡང་དག་ལ་དེའི་ཆ་ནས་ཞེས་འབྲི་དགོས། ཁོ་བོས་མི་ཚེ་གཅིག་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཤིང་། སློབ་ཁྲིད་བྱས་པའི་མཐར་འབྲས་སུ། གནའ་བོའི་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་ཆགས་སྡང་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྫུན་རྙོག་གི་དྲ་བའི་ནང་དུ་བཅུག་པ་དེ་དག་གང་འཚམས་ཞིག་བདེན་དོན་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་བྱས་པ་ལས། གསར་གཏོད་ཀྱི་ལེགས་ཆ་གང་ཡང་མེད་ཀྱང་བསྟོད་བསྔགས་གནང་བ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། འོན་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ལ་ལེགས་ཆ་ཡོད་པ་དང་། སྐྱོན་གཏན་ནས་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་ཧམ་ཚད་ཆེན་པོས་གདིང་འཇོག་གནང་བ་འདི་ནི། དད་ལྡན་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་མིག་ལམ་དུ། གཟན་ཤམ་ཞིག་གྱོན་པ་ཙམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡིན་པའི་རྨོངས་སེམས་དེ། ང་ཚོ་རྟོག་གེ་པའི་བློ་ལ་མེད་སྟབས། ཁྱེད་ལྟ་བུ་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་སློབ་གྲྭའི་སྒོ་ཐོན་ཙམ་ཡང་བརྒལ་མ་མྱོང་བ་ཞིག་གིས་བསྟོད་སྨད་གང་བྱས་ཀྱང་དགའ་སྡུག་གི་ཚོར་བ་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་སྐྱེ་ག་ལ་སྲིད། །

 

ནང་ཆ་ཕྱིར་བསྟན་པ་གསུངས་པ་ཡང་ངེད་གཉིས་གོ་ལྡོག་ནས་གོ་བ་ལེན་དགོས་པ་ཞིག་སྟེ། ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་ཡོངས་ལ་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་གསེར་རྟ་བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ནང་དུ། མི་མང་བ་ཙམ་ལས་རྩིས་ཤེས་མཁན་མེད་པའི་ནང་ཆ་དངོས་སུ་བསྟན་འདུག ཧ་ཧ་ཧ།

 

༣༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ དེ་ཡང་གོང་དུ་ངན་པ་དགུ་འཛོམ་བོད་ཀྱི་མིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་རྩིས་རིག་ཡིག་རྙིང་ལས་མ་མཐོང་བར་བཤད། དེ་ནི་ཁོང་རང་གིས་མ་མཐོང་བར་ཟད་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་གྲགས་ཆེན་གྱི་རྩིས་ཡིག་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་ནས་ཡོད་པའི་རྩིས་ཡིག་ཕྱིས་སུ། ཕྱི་ལོ་༡༣༤༠་ལྕགས་འབྲུག་ལོར་འཁྲུངས་པའི་ཨོ་རྒྱན་སངས་རྒྱས་གླིང་པས་གཏེར་བྱོན་དགོང་འདུས་སྐར་མཛོད་ལས། དཔྱིད་ར་སྟག་ཟླའི་ཚེས་བདུན་ཉིན་གཟའ་ཉི་མ་ནག་པོ་དང་༔ ཞེས་དང་།” ཞེས་པར།

 

༣༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་སྐབས་སུ་རྒྱ་རྩིས་བོད་དུ་འགྱུར་བ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་མཁྱེན་ནམ། ཞིབ་པར་མཁྱེན་འདོད་ན་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་《བཻ་དཀར་》དང་། དབོན་པོ་ཀརྨ་ངེས་ལེགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་《ཉེར་མཁོ་བུམ་བཟང་》སོགས་ལ་གཟིགས་པར་ཞུ། རྒྱ་རྩིས་འཁྲུལ་པ་ཅན་བོད་དུ་བྱུང་ཚུལ་སྐོར། དབོན་པོ་ཀརྨ་ངེས་ལེགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་《རྩིས་གཞུང་ཉེར་མཁོ་བུམ་བཟང་》དཔལ་སྤུངས་ཤིང་སྤར་མའི་ཤོག་ངོས་༤༧པར། “དོན་དུ་བོད་དུ་མེས་ཨོག་ཚོམ། །ཡན་ལ་འཁྲུལ་པ་མེད་མོད་ཀྱང་། །དེ་སྲས་ལ་བསུས་རྒྱ་མོ་བཟས། །སྲས་གྲོངས་མེས་དང་འདུས་པ་ལས། །སྲས་པོ་འཁྲུངས་པ་ཚེ་སྤོང་བཟས། །འཕྲོག་པའི་ཡི་མུག་ལ་བརྟེན་ནས། །ས་དཔྱད་ཉམས་བཅུག་རྩིས་ཀྱི་གཞི། །ལོ་སར་ཟླ་བ་གང་ཡིན་པ། །ང་ལ་མ་འདྲི་རྒྱལ་ལ་དྲིས། །ཞེས་པའི་མདོ་སྡེ་ཀོལ་བུ་ཆུང་། །བརྩམས་ནས་ཐམས་ཅད་འཕྱུགས་བཅུག་པས། །རྗེས་སུ་བུས་མ་ངོ་ཤེས་དུས། །ལེགས་པར་བཅོས་ཀྱང་འཕྲོ་ལུས་པའི། །རྗེས་འབྲང་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ། །སྟག་ཟླར་འདོད་པ་འདི་བྱུང་ཞིང་།” །ཞེས་སོགས་ཁྲི་སྲོང་སྐབས་སུ་རྒྱ་རྩིས་བྱུང་བ་མ་ཟད་རྫུན་བཅོས་བྱས་པའི་རྒྱ་རྩིས་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། བོད་རྩིས་ནང་དུ་གཟའ་ཉི་མ་ནག་པོ་ཟེར་བ་ཞིག་མ་མཐོང་ཡང་། ཁྱོད་ཀྱིས་གསུང་པ་དེ་ཕལ་ཆེར་ཉི་ནག་ཡིན་པ་འདྲ། དེ་ལྟར་ན། དཔྱིད་ར་སྟག་ཟླའི་ཚེས་བདུན་ཉི་ནག་ཡིན་ཀྱང་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་རྩིས་རིག་ཡིན་པ་བོད་ཀྱི་རྩིས་དཔེ་ཐམས་ཅད་ནང་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་ཁུངས་སུ་དྲངས་པའི་《དགོངས་འདུས་སྐར་མཛོད་》ནི། སྤྲུལ་སྐུ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པས་རྒྱ་གར་དང་། རྒྱ་ནག བོན་ལུགས་རྣམས་ཉ་ཉུག་ཏུ་བསྲེས་ནས་བསྒྲིགས་ཤིང་གཏེར་མ་ཡིན་པར་བརྫུས་ཏེ། བོད་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ་དཔྱིད་ར་སྟག་ཟླ་འཛིན་པའི་དཔེ་ཆ་དེ། དུས་ཕྱིས་བོད་ཀྱི་ཡོངས་གྲགས་ཕུག་མཚུར་གཉིས་སུ་གྲགས་པ་གང་གིས་ཀྱང་དང་ལེན་མེད་པའི་རྩིས་དཔེ་ཞིག་རེད། སྤྲུལ་སྐུ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་ནི། རྒྱལ་བ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་འབྲི་གུང་དཔལ་འཛིན་གྱིས། 《ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།》 ཞེས་པ་ལས། ཆོས་རྒྱལ་རིན་ཆེན་གླིང་པ་དང༌། །སྤྲུལ་སྐུ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་དང༌། །ཚེ་བརྟན་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པ། །རྫུན་གྱི་གཏེར་སྟོན་མང་པོར་བྱུང༌། །ཞེས་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་གང་ཉིད་ཀྱང་གཏེར་སྟོན་རྫུན་མའི་གྲས་སུ་བཞག་ཡོད་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་མ་མཁྱེན་ནམ། །

 

༤༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ ཕྱི་ལོ་༡༦༨༧་མེ་ཡོས་ལོར་བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས་བཻ་དཀར་གྱི་འབྱུང་རྩིས་ཚེས་རྒྱུའི་ས་བདག་སྐབས། ཉི་མ་ནག་ཆེན་ཞེས་གྲགས་པ། །ཡ་བདུད་རྡོ་རྗེ་གློག་ཕྲེང་དང་། །ས་སྲིན་འབར་མ་བྱ་བ་ལ། །བུ་ནི་རཱ་ཧུ་ལ་ཞེས་དང་། །བུ་མོ་འབྲོག་སྲིང་ཆུ་སྲིན་གདོང་། །དེ་འོག་སྟག་སྲིང་ཟོར་གདོང་དང་། །དེ་འོག་ཀོང་སྲིང་བ་ཡང་གདོང་། །ཆུང་བ་བམ་སྲིང་དྲེད་གདོང་བཞི། །དེ་ནས་རཱ་ཧུས་རི་རབ་ལ། །གཡས་བསྐོར་བམ་སྲིང་གཡོན་བསྐོར་བས། །དཔྱིད་རའི་ཚེས་བདུན་མནོལ་ཤོར་དུས། །འདི་ལ་ངན་པ་དགུ་འཛོམ་ཞེས། །འོག་རླུང་སྟེང་དང་སྟེང་རླུང་འོག །ཐད་རླུང་འཁྱུག་ཅིང་འབྱུང་ལྔ་འཁྲུག །བཙན་དུག་ལྟ་བུའི་ཉི་འཆར་ཞེས། །ཞེས་ངན་པ་དགུ་འཛོམ་ནི་ཉི་ནག་གིས་འབྲས་བུར་གསལ་བར་གསུངས་པ་དང་། ” ཞེས་པར།

 

༤༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། དེང་དུས་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་པོ་ངོས་འཛིན་ལྟར་ན། 《བཻ་དཀར་》ནི་སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས། གསར་རྩོམ་བྱས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པ་སུས་ཀྱང་ཤེས་སླ། འདིའི་ནང་དུ་མང་ཆེ་བ་ནི་གནའ་བོའི་བོན་ལུགས་ཀྱི་འབྱུང་རྩིས་ཡིན་པ་ད་ལྟ་པོ་ཏཱ་ལའི་དཔེ་མཛོད་དུ་བཞུགས་པའི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་《བཻ་དཀར་》རྩོམ་བསྒྲིགས་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ་དཔྱད་ཡིག་ཡིན་པར་གྲགས་པ་འདི་དག་ལ་གཟིགས་དང་། དེ་དག་ཕལ་ཆེར་བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་བསྒྱུར་བཅོས་གང་ཡང་མ་བྱས་པ་ད་ལྟར་ཡང་བཞུགས་ཡོད་པ་འདི་དག་རེད། 《བཻ་དཀར་》ནང་དུ་གཙོ་བོ་བོན་གྱི་འབྱུང་རྩིས་དང་། དུས་འཁོར་སྐར་རྩིས། རྒྱ་རྩིས་རྙིང་མ་རྣམས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་མཛད་པ་ཡོངས་གསལ་རེད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་རྩིས་རྙིང་མ་འདི་དག་ཁུངས་བཙུན་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་འཇམ་མགོན་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས《ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་》མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་པར་མའི་ཤོག་ངོས་༢༩༩པར། “བོད་འདིར་ཐོག་མར་ཀོང་ཇོ་སྔ་ཕྱིས་རྒྱ་ནག་གི་རྩིས་གཞུང་བསྣམས་ཏེ་སྲོལ་ཕྱེས། ཕྱི་དར་ལ་ལོ་ཙཱ་བ་ཁམས་པ་ཁྲ་མོ་དང་། པཎྜི་ཏ་ཟླ་བ་ནག་པོ། ཁྱུང་ནག་ཤཱཀྱ་དར་རྒྱས་སོགས་ཀྱིས་གསལ་སྒྲོན་གྱིས་མཚོན་པའི་གཞུང་མང་པོ་བསྒྱུར་བཤད་མཛད། སྔ་འགྱུར་རྣམས་ཀོང་ཇོ་ཕྱི་མས་བསྐོར་མགོ་བསྒྱུར་བ་དང་། འགའ་ཞིག་བོད་བསོད་ནམས་དམན་ཞིང་། རྒྱ་ནག་གི་མི་ཞེ་གནག་པས་གནད་གསང་གི་སྐོར་མགོ་རྣམས་སྦས་པ། མིན་པ་ལ་ཡིན་པར་བཟུང་། རང་བཟོའི་རིགས་པ་གསེར་དུ་རློམས། སྙིང་པོའི་འབྲས་བུས་སྟོངས་པའི་བཤད་ཡམས་ལོ་མ་མང་པོས་ཤིན་ཏུ་བསླད་ཆེ་བར་རྒྱ་ནག་དངོས་དང་མཐུན་པའི་གཞུང་མ་མཆིས། ”ཞེས་རྒྱ་རྩིས་རྙིང་མའི་ནང་དུ་རྩིས་རྫུན་ཡོད་པ་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་ཀྱང་གསལ་པོར་གསུངས་འདུག །

 

དེ་ལས་གོང་དུ་ཉིད་ཀྱིས་དྲངས་པའི་《བཻ་དཀར་》གྱི་ལུང་འདི་ནི་གནའ་དུས་རྒྱ་རྩིས་བོད་དུ་བསྒྱུར་བའི་ས་བདག་ཤོག་ཁྲའི་ལེའུ་ཡིན་ཏེ། ས་བདག་ཁ་ཤས་ཀྱི་མིང་རྒྱ་སྐད་རང་སོར་འཇོག་ཡོད་པ་དཔེར་ན། ཝང་གི་དང་། པི་ལིང་ལྟ་བུ་རྣམས་སོ། །དེའང་ཁྱོད་རང་གིས་ལུང་དྲངས་པའི་ལེ་ཚན་དེའི་ཤོག་ངོས་༢༠༤ལ་གཟིགས་དང་། “རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་འབྲུག་རྗེ་ཟེར། །བོད་དུ་ནང་ལྷ་ཞེས་པ་ནི། ”ཞེས་དང་། ཡང་། ཤོག་ངོས་༡༩༧པའི་ངོས་སུ། “ཡང་ནི་གནམ་ཁྱི་ནག་པོ་འདིར། །རྒྱ་རྩིས་གསར་རྙིང་རྣམ་པ་གཉིས། །རྙིང་མ་ཟླ་བ་གང་ཤར་འཇུག །མདུན་ཟུར་ཁ་རུ་མགོ་བོ་ཡང་། །གསར་མ་དེ་ལས་ལྡོག་པ་སྟེ། ” ཅེས་སོགས་རྒྱ་སྐད་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེས་ན་ཁོ་བོས་ཀྱང་ཉི་མ་ནག་པོ་དང་། ངན་པ་དགུ་འཛོམས་ཟེར་བ་དེ་རྣམས་རྒྱ་ནག་ལུགས་ཡིན་པ་སྒྲུབ་བྱེད་ཁྱེད་ཀྱིས་དྲངས་པའི་ལུང་འདི་དག་ཡིན་ནོ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ། ཐུགས་བསམ་བཞེས་ཞིང་བཀའ་མོལ་གནང་ན་ལེགས་སོ། །

 

༥༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ གཞན་ཡང་། ཉིན་སྣང་བུ་ཡིག་དང་། རྩིས་མགོ་བརྒྱ་པའི་ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་དང་། ས་སྐྱའི་རྩིས་མཛོད་ཤོག་ཁྲ་དང་། ཆག་མེད་ཁྲ་ལེབ་སོགས་སུ་དཔྱིད་རའི་ཚེས་བདུན་ལ་ཉི་མ་ནག་ཆེན་རྒྱུ་བར་གསུངས་ཡོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཆེས་སྔ་མོའི་རྩིས་གཞུང་དེ་དག་ཀྱང་མ་མཐོང་བར་ཟད་དོ།” ཞེས་པར།

 

༥༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། འདི་དག་རྒྱ་ནག་གི་ལུགས་རྙིང་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་བོད་སྐད་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་གོང་གི་ལན་བཞི་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་ཟིན་པས་དེས་མ་འཐུས་པ་མི་འདུག །

 

༦༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “གཞན་ཡང་རྒྱ་ནག་ཞིང་རྩིས་ལུགས་ལ་ས་བདག་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་ན་ཁུངས་སྟོན་དགོས་སོ།” ཞེས་པར།

 

༦༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། རྒྱ་བླ་དང་། རྒྱ་སློབ་ཀྱིས་གང་བའི་གསེར་རྟའི་བླ་རུང་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་ཞིང་རྩིས་རྙིང་པའི་ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་ཡོད་པ་ཙམ་ཡང་མི་མཁྱེན་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཡ་མཚན། འདི་དག་སྔ་མོ་ཉིད་ནས་རྨོངས་དད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འབོར་ཟིན་སྟབས། རྒྱ་ནག་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་དཔེ་ཁང་ནང་དུ་བཙོང་རྒྱུ་མེད་ནའང་། རྒྱ་ནག་གྲོང་གི་སྲང་ལམ་ཁག་ཏུ་དངོས་འགྲེམས་མ་ཡིན་པའི་དཔེ་ཆའི་ཚོང་ར་ན་ག་ས་ག་ལ་རྙེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ས་བདག་ཤོག་རིས་འགའ་ཞིག་ནི་པེ་ཏུའུ་དྲྭ་རྒྱ་ལས་ཀྱང་བཙལ་ཐུབ། དཔེར་ན།

 

土地爷是古代汉族传说中掌管一方土地的神仙，住在地下，是神仙中级别最低的。俗话说“别拿土地爷不当神仙”。在汉族民间土地神的形象千姿百态，性格各异。作为地方保护神，流行于全国各地，旧时凡有人群居住的地方就有祀奉土地神的现象存在。

 

དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཁྱོད་རང་གི་ལུང་དྲངས་པའི་མ་དཔེ་《བཻ་དཀར་》ཤོག་ངོས་༢༤༣པའི་ངོས་སུ། བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་རྒྱ་རྩིས་གབ་རྩེ་བཅོ་ལྔའི་དཀར་ཆག་ནང་དུ་ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་ཡོད་པར། “ལྔ་པ་ཁྲ་མོ་སྟོང་སྐོར་ནི། །འཕྲུལ་གྱི་མེ་ལོང་ཕྱི་ཤོག་ཁྲ། །མ་བུ་དང་ནི་བཅོ་ལྔ་བསྒྱུར།” ཞེས་གསུངས་པ་ལ་གཟིགས་རོགས། །

 

གླང་རྩིས་དང་། ས་བདག་ཤོག་ཁྲ་རྣམས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་རྗེས་རི་མོ་རྣམས་བོད་ལུགས་དང་བོད་ཆས་སུ་བསྒྱུར་བའི་ཁྱད་ཙམ་ལས། རྣམ་བཤད་ཕལ་ཆེར་གཅིག་མཐུན་ཡིན་འདུག །

 

འོན་ཀྱང་གསལ་བཤད་དགོས་པ་ཞིག་ལ། འབྱུང་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་དངོས་དང་། གཏོ་མདོས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་གནའ་བོའི་བོན་ལུགས་ཡིན་པ་ལས། རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པའི་བཤད་ཚུལ་དེ་ནི་གྲུབ་མཐའི་ཆགས་སྡང་གིས་བོན་ལུགས་རྒྱ་ལུགས་ཡིན་པར་བསྒྲགས་པ་ཙམ་ལས། རྒྱ་ནག་ཡུལ་དུ་དེ་དག་དང་འབྲེལ་བའི་མ་ཡིག་རྩ་བ་ནས་རྙེད་རྒྱུ་མི་འདུག །

 

༧༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “ གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལོ་ཐོའི་ནང་དུ་འདི་རིགས་མི་བཀོད་ན་ས་བདག་ཤོག་ཁྲའི་ལེའུར་བཤད་པའི་སྣང་བརྒྱད་དང་རྡོ་རྗེ་གཙུག་ལག་དང་འབྱུང་རྩིས་དང་ས་བདག་འཁྲུག་བཅོས་སོགས་གཏོ་འབུམ་ལས་བྱུང་བའི་ས་བདག་གནས་པ་དོན་གཉིས་དང་འཕོ་བ་རྗེ་བློན་བཅུ་བདུན་ས་འོག་རིམ་དགུའི་ས་བདག་འགོག་གུ་ཞེ་ལྔ་ལོ་འཁོར་དང་ཟླ་འཁོར་ལོ་ཟླའི་ནག་མོ་དགུ་སྐོར་དང་སིལ་མའི་ས་བདག་སོ་བཞི་དང་ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་ཀྱི་ཚེས་རྒྱུ་ས་བདག་སྤར་སྨེ་སྡེ་བརྒྱད་ཀླུ་ཐེབས་བཟློག་སོགས་ཡང་འགོད་མི་དགོས་པར་ཐལ་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལོ་ཐོ་དེ་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་མི་མཐུན་པའི་གསར་བཟོ་དང་ཁུངས་མེད་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་བརླག་པའི་གཤེད་མར་འགྱུར་རོ། ” ཞེས་པར།

 

༧༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། འདི་ཁུངས་ལུང་མེད་པའི་ཧམ་བཤད་ལོང་ཤོར་དུ་སོང་བའི་གཏམ་སྟེ། དཔེར་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྱི་ཤ་མ་ཟ། དེ་བོད་ཀྱི་བཟའ་བྱའི་ཟས་མ་ཡིན། ཞེས་སྨྲས་པའི་ལན་དུ། འོ་ན། གཡག་ཤ་དང་། ལུག་ཤ་དང་། ཕག་ཤ་དང་། ཇ་དང་། རྩམ་པ་དང་། མར་ལ་སོགས་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཟ་བར་ཐལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྱི་ཤ་མི་ཟ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར་བ་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མཚུངས་སོ། །འདི་ལྟ་བུ་རིགས་ལོག་ནི་མི་སེར་བརྙས་བཅོས་གོམས་པའི་ཧམ་བཤད་དང་། ཀླད་པར་རྩ་སྐྱོན་ཤོར་བའི་སྨྱོན་པ་མིན་པ་སུས་སྨྲ། ངན་པ་དགུ་འཛོམས་ལོ་ཐོའི་ནང་དུ་མ་བཀོད་ན། རྩིས་འབྲས་གཞན་དག་བཀོད་མི་རུང་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་གང་ཡོད་ཞིབ་པར་སྨྲོས་ཤིག གསར་བཟོ་བྱས་ཚད་ཁུངས་མེད་ཡིན་ན། ཚན་རིག་གི་གྲུབ་འབྲས་ཐམས་ཅད་ཁུངས་མེད་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་དག་གསར་བཟོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཟེར་ན་ལན་དུ་ཅི་སྨྲ། ཚན་རིག་གསར་པའི་འབྲས་བུ་མི་འདོད་ན། འོ་ན་ངན་པ་དགུ་འཛོམས་དེ་བླ་རུང་རིག་གནས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ལེགས་པར་ཉར་ཚགས་མཛོད་ཅིག །

 

༨༽ གསེར་རྟའི་བླ་རུང་གི་རྩིས་རམས་པ་དགེ་དཔལ་ན་རེ། “བོད་རབ་རྒྱན་ཤིང་རྟ་ལོའི་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚེས་བདུན་ཉིན་གསེར་ཐང་བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་རྩིས་རིག་སྨྲ་བ་དགེ་དཔལ་གྱིས་སོ། ” ཞེས་པར།

 

༨༽ དེ་ལ་ཁོ་བོས་ལན་དུ། གང་ཉིད་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྩིས་གཞུང་དང་རྩིས་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཆ་རྒྱུས་མེད་པའི་གསུང་ཚུལ་འདི་དག་ལ་བརྟག་ན། བླ་རུང་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་རྩིས་རིག་གི་སྒོར་ཐོག་མར་འཇུག་པའི་དགེ་དཔལ་གྱིས་སོ། ཞེས་གསུང་ན་འཐད་ལྡན་དུ་མཐོང་ངོ་། ཟླ་བཅུ་གཅིག་པ་ཞེས་པ་ནི་ཟླ་བ་ཞེས་པའི་བ་ཡིག་ཆད་ཡོད་པ་འདྲ། །

 

འདིར་གསལ་བཤད་ཟུར་མཆན་དུ།

 

བོད་ཀྱི་རྩིས་དང་རྒྱ་རྩིས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་མདོར་བསྡུས་གོ་བདེ་ཞིག་ཞུ་བར། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་སུམ་ཅུ་པའི་དུས་ཙམ་ན་བོད་དུ་འབྱུང་རྩིས་དར་ཚུལ་《བཻ་དཀར་》ལས་གསལ་བ་ལྟར་དང་། དེ་ནས་བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་སྔོན་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་འབྱུང་རྩིས་ཀྱི་སྐོར། 《ཚངས་པ་ལྷ་ཡི་ཡོ་བཅོས》དང་། 《སྲིད་པ་ཡ་ལྷ་གདལ་དྲུག་གི་གཏོ་རབས》 《སྲིད་པ་རང་སངས་ཀྱི་སྙེགས》 《གཡུང་དྲུང་སྲིད་པའི་མེ་ལྷ་》 《མཁའ་ཀློང་གསང་བའི་མདོས་ཆེན་》ལ་སོགས་པ་བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་དག་གི་རྩོམ་པ་པོ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་དང་། གཏོ་གཤེན་འབྲང་དཀར། ལྷ་བོན་ཐོད་དཀར། མུ་ཆོ་ལྡེམ་དྲུག་སོགས་ཀྱི་མཚན་བྱང་འཁོད་པའང་ཡོད་འདུག བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་འདི་དག་གི་ནང་དོན་གཙོ་བོར་འབྱུང་བ་སྤར་སྨེའི་ལོ་ཐོ་བརྩིས་ནས་ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་བརྟག་པ་མ་ཟད། ནམ་མཁའི་རྒྱུ་སྐར་དང༌། བར་སྣང་གི་རླུང་དང་སྤྲིན་པ། ས་གཞི་ན་བྱ་བྱིའུ་དང༌།

 

ཉི་ཐིག་སོགས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལ་བརྟགས་ནས་དུས་ཚིགས་ངོས་འཛིན་དང༌། ཆར་ཞོད། གངས་རླུང༌། ཚིག་ཐན་སོགས་བརྟག་སྲོལ་བྱུང་ཡོད། དེ་ནས་བོད་རྒྱལ་མཐའ་མ་གླང་དར་མའི་བར་གྱི་སྤུ་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐབས་སུ་སྔར་གྱི་རྩིས་རིག་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་གསལ་ཞིང་། ལྷག་པར་དུ་གནམ་རིག་དུས་རྟགས་སྐོར་ལ་《ཞང་ཞུང་རྒན་པོའི་ངག་རྩིས》ཞེས་པ། དེ་བཞིན་དུ་ལྷོ་ཁ་གཡའ་བཟང་གི་ཕྱོགས་སུ་དར་བའི་《རྒན་མོ་བལ་མའི་ཟླ་རྩིས་》ཞེས་པ་འདི་དག་ནི་བོད་རང་གི་ལུགས་སྲོལ་ཡང་དག་ཡིན་འདུག །

 

རྒྱ་ནག་གིས་རྩིས་བོད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་སྔ་འགྱུར་དང་ཕྱི་འགྱུར་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམས་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་ནས་འབྱུང་རྩིས་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་མང་པོ་ཞིག་བཤད་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་ཀྱང་དེ་དག་གི་མ་ཡིག་ངོ་མ་ནི་ད་ལྟ་《བཻ་དཀར་》སོགས་རྩིས་གཞུང་ཁག་ལས་རྒྱ་རྩིས་རྙིང་པ་ཞེས་པའི་ལུང་ཐར་ཐོར་ལས་དཔེ་ཆ་གླེགས་བམ་ཡོད་པ་ནི་མ་མཐོང་། སྐབས་དེར་གང་ཞིག་བསྒྱུར་ཡོད་པའི་དཀར་ཆག་ཙམ་ནི། བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་《བཻ་དཀར་》ལེའུ་ཉི་ཤུ་པའི་ཤོག་ངོས་༢༤༣པའི་ངོས་སུ། རྒྱ་རྩིས་སྔ་འགྱུར་གབ་ཙེ་བཅོ་ལྔ་བསྒྱུར་བའི་དཀར་ཆག་བཀོད་འདུག་པ་དེར་གཟིགས་པས་འཐུས། རྨོངས་དད་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་རྩིས་སྐོར་འདི་དག་བོད་ཀྱི་ལོ་ཐོ་ནང་དུ་བཀོད་སྲོལ་མང་ཆེ་བ་དེ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་རྗེས་སུ་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་མཇུག་ཙམ་ན་མཐོང་རྒྱུ་འདུག རྒྱ་རྩིས་སྔ་འགྱུར་སྐོར་གྱི་ཡན་ཀྭོང་དང་། ཉི་ནག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་རྩིས་རིག་ཡང་དག་མ་ཡིན་པ་གོང་དུ་ཀོང་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེས་མཛད་པའི་《ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་》ཀྱི་ལུང་ལས་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །

 

རྒྱ་རྩིས་ཕྱིས་འགྱུར་ལ་སི་ཏུ་ཆོས་འབྱུང་གིས་སྤྱི་ལོ་༡༧༥༠ལོ་ཡས་མས་ཙམ་ན་བསྒྱུར་བའི་གྱོ་ཁང་དང་། གླང་རྩིས་སོགས་རྒྱ་ལུགས་ཞིང་རྩིས་ཚན་པ་ཁ་ཤས་དང་། ཨ་མདོ་དཔའ་རིས་མཱ་ཡང་དགོན་གྱི་རྩིས་རམས་པ་བཟོད་པ་རྒྱ་མཚོས་ཆན་ལུང་ཁྲི་ལོ་དགུ་པ་སྤྱི་ལོ་༡༧༤༤ལོརབསྒྱར་བའི་《རྒྱ་རྩིས་སྙིང་བསྡུས་》ཞེས་པ་འདི་དག་རེད། བོད་དུ་འགྱུར་བའི་རྒྱ་རྩིས་ཞེས་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་ཉི་ཟླ་གཟའ་འཛིན་བརྟག་ཐབས་དེ་ནི། དོན་དངོས་རྒྱ་རྩིས་མ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཡོ་རོབ་པའི་རྩིས་ལུགས་འདི་རེད། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ཏཱ་མིང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཚན་རིག་ལུགས་ཀྱི་སྐར་རྩིས་མདོར་བསྡུས་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་དང་། གོང་མ་ཁང་ཞིའི་རྒྱལ་པོའི་སྐབས་སུ་ལུགས་དེ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བཏང་པ་རེད། དེ་ལ་རྒྱ་ནག་པ་རྣམས་ཀྱིས་《ནུབ་ལུགས་རྩིས་གསར་》དང་། 《ཧྲི་ཞན་ལི》 ཞེས་ཟེར་ཞིང་། བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རྗེས་《རྒྱ་རྩིས་ཆེན་མོ་》 《འཇམ་དབྱངས་བདེ་ཆེན་རྒྱལ་པོས་མཛད་པའི་རྒྱ་རྩིས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ》 སོགས་ཁ་བྱང་འགའ་ཞིག་འདུག དོན་དུ་བོད་ལ་ཕན་ངེས་པའི་རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་བའི་ནུབ་ལུགས་རྩིས་རིག་ལ་བོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་《རྒྱ་རྩིས་སྙིང་བསྡུས་》ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ཨ་མདོ་དཔའ་རིས་མཱ་ཡང་དགོན་གྱི་རྩིས་རམས་པ་བཟོད་པ་རྒྱ་མཚོས། རྒྱ་ནག་གི་རྩིས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་མཁས་པའི་ཞལ་རྒྱུན་ལྟར་དོན་བསྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་དེབ་དེའི་མཇུག་བྱང་དུ་བྲིས་འདུག དེ་ཉིད་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་རྒྱས་པར་ཤེས་འདོད་ན་ཁོ་བོའི་སློབ་མ་འབུམ་རམས་པ་སྙིང་མོ་རྒྱལ་གྱིས་མཐའ་ཕྱིན་དཔྱད་རྩོམ་《བོད་ཀྱི་སྐར་རྩིས་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་གནས་བབས་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་དེར་གཟིགས་ན་འཐུས། །

 

རྒྱ་གར་གྱི་དུས་འཁོར་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར། སྤྱི་ལོ་༡༠༢༧པའི་མེ་ཡོས་ལོར་གྱི་ཇོ་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར་གྱིས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཞུང་བོད་ཡིག་ཏུ་ཐོག་མར་བསྒྱུར་བ་དང་། དེ་རྗེས་ཙ་མི་སངས་རྒྱས་གྲགས་ཀྱིས་དུས་འཁོར་ཙ་མིའི་རྒྱུད་གསུམ་སོགས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཚུལ་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་པས་འདིར་ངོ་སྤྲོད་བྱ་བའི་དགོས་གལ་མ་མཐོང་། །

 

སླར་སྨྲས་པ།

བོད་ཀྱི་དམངས་སྲོལ་སྐར་ནག་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་། །

གདམས་ངག་འབྱུང་ཁུངས་དཔལ་སྤུངས་ཆོས་ཀྱི་སྡེ། །

བསླབས་པའི་དུས་ནི་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས། །

འཆད་པའི་དགོས་པ་དེང་གི་དུས་འདིར་མཐོང་། །

 

ལྷག་པའི་བསམ་པས་བོད་འབངས་གཉིད་ལས་སློང་། །

སྡང་བའི་ཐོག་སེར་གསེར་རྟའི་མཁའ་ནས་འཁྲིགས། །

དྲག་སྔགས་མེ་དཔུང་དབྱངས་སུ་གྱེར་བ་ཡི། །

སྙིང་རྗེའི་སྡིགས་འཛུབ་རྒྱལ་ཁམས་པ་དེས་འཕྱར། །

 

བསམ་པའི་སྐུལ་སློང་གདོང་དམར་བོད་ཀྱི་ཆེད། །

སྨྲས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་འཇམ་རྩུབ་མ་ངེས་པས། །

འགལ་འཁྲུགས་བྱུང་ན་བཟོད་གསོལ་སྙན་ཚིག་འདི། །

རང་རེ་སྐྱ་སེར་ཁྱད་པའི་གུས་དར་ཡིན། །

ཞེས་ཤར་དཔལ་སྤུངས་པའི་གྲོང་འདབས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་མི་ཚེ་གྱི་ནར་འཁྱར་བའི་རྒྱལ་ཁམས་པ་ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས་དེས་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིང་གྲོང་གི་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རང་ཤག་ནས་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༥ལོའི་ཟླ་བ་དང་པོའི་ཚེས་༡་ཉིན་སྤྲིངས། །

ར་བའི་རྒྱལ་ཁམས་པ་ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས་དེས་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིང་གྲོང་གི་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རང་ཤག་ནས་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༥ལོའི་ཟླ་བ་དང་པོའི་ཚེས་༡་ཉིན་སྤྲིངས། །