གངས་ཅན་བོད་འབངས་ཡོངས་ལ་བཟློ་བར། ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པ་དང་། ཀླད་ཁྲག་འགག་པའི་ནད་གཉིས་ནི་མི་སྲོག་མྱུར་གཅོད་བྱེད་པའི་ནད་རིགས་ཤིག་རེད། གནའ་བོའི་བོད་ལུགས་ལྟར་ན་འདི་ལ་གཟའ་གྲིབ་ཟེར། ནད་འདིའི་ཉེན་ཁ་ལས་སྲུང་ཐབས་ནི། དུས་རྒྱུན་སྨན་ཁང་ནང་དུ་འགྲོ་ནས་ཁྲག་སྐྱོན་དང་། རྩ་སྐྱོན་སོགས་ནད་འདིའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡོད་མེད་བརྟག་དགོས། གལ་སྲིད་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོད་ན་གཤམ་གསལ་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་གཟབ་ཅིང་། བོད་སྨན་ལ་བརྟེན་ན་ནད་སྔོན་འགོག་དང་། ནད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པ་བྱེད་ཐུབ། གལ་སྲིད་ནད་འདི་དངོས་སུ་སྨིན་ཏེ་ནད་རྟགས་ཕྱིར་མངོན་ཚེ་ངེས་པར་དུ་ཅི་མགྱོགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལུགས་སྨན་ཁང་དུ་སྐྱེལ་ནས་དེང་རབས་ལུགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་དུས་ཐོག་ཏུ་བྱ་ཐུབ་པའི་རེ་བ་བྱ་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་སྲོག་བསྐྱབ་ཐུབ་སྲིད་ཅིང་སྟབས་ལེགས་ན་སླར་ཡང་བདེ་ཐང་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་སྲིད། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྨན་དང་སྨན་ཁང་ཁག་ན་མུ་མཐུད་བཅོས་རེ་བྱས་ན་འཆི་ངེས་པ་དང་། མ་ཤི་ནའང་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་གཟའ་རོ་ཆགས་ངེས། དེ་ལས་བཅོས་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ནི་མི་སྲིད་པ་ཡིན་པས་ཚང་མས་ཡིད་འཇགས་འཚལ།

ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པ།

ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པ། གནའ་དུས་འདི་ལ་གཟའ་གྲིབ་ཀྱི་ནད་ཀྱང་ཟེར། རྒྱ་སྐད་དུ། 脑溢血，又称脑出血 ཡང་ཟེར། ནད་འདི་ཕོག་མྱུར་བ། ཉེན་ཁ་ཆེ་བ། ཤི་ཚད་མཐོ་བའི་མགོ་བོའི་ཁྲག་རྩ་འགས་པའི་ནད་རིགས་ཤིག་རེད། མིག་སྔར་རྒན་པོ་དང་ལོ་ཁྲེབ་རིགས་རྣམས་འཆི་རྐྱེན་གཙོ་བོར་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ནད་འདི་ཕོག་སླ་བའི་ནད་པའི་ལོ་ཚད་དེ་ལོ་བཞི་བཅུ་ནས། བདུན་ཅུ་བར་གྱི་མི་རྣམས་ཡིན། ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པའི་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོར། ཁྲག་རྩ་ལ་སྐྱོན་ཞུགས་པ་དང་། ཁྲག་རྩ་སྲ་མོར་ཆགས་པ་སྟེ་རིགས་གཉིས་ཡོད།

1. ཁྲག་རྩ་ལ་སྐྱོན་ཞུགས་པའི་རྐྱེན་ནི། ཁྲག་གི་སྣུམ་རྩི་མང་བ། གཅིན་མངར་མོའི་ནད། ཁྲག་ཤེད་མཐོ་བ། ཁྲག་རྩ་རྒས་པ། དུ་བ་མང་དུ་འཐེན་པ་བཅས་ཀྱིས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ། ཀླད་པའི་ཁྲག་རྩ་ལ་རྩ་འབུར་ཐོན་པ་དང་། ཁྲག་རྩའི་ནང་དུ་ཁྲག་འཁར་བས་རྩའི་སྲབ་མཐུག་མི་སྙོམ་པ་ཆགས་པས། རྐྱེན་གང་ཞིག་དང་འཕྲད་ཚེ་ཁྲག་རྩ་འགད་ནས་ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པའི་ནད་འབྱུང་གི་ཡོད་པ་རེད།

2. ཁྲག་རྩ་སྲ་མཁྲེགས་སུ་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་ནི། ཁྲག་གར་པོ་དང་། ཁྲག་གི་སྣུམ་རྩི་མང་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁྲག་རྩའི་ནང་ངོས་སུ་ཁྲག་དྲེགས་འཁར་ནས་ཕྱི་ངོས་སུ་ཁྲག་རྩ་སྲ་མོར་གྱུར་པ་དང་། ནང་ངོས་སུ་ཁྲག་རྩ་གུ་དོགས་པོར་ཆགས་ནས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཁྲག་གི་རྒྱུ་བ་ལའང་གནོད་སྐྱོན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད།

ནད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན། 1.སྟོན་དགུན་གཉིས་ལ་གནམ་གཤིས་གྲང་མོར་གྱུར་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁྲག་རྩ་ཕྲ་རུ་ཕྱིན་པས་ཁྲག་ཤེད་འཕེལ་བ་དང་། དབྱར་དུས་གནམ་གཤིས་ཚ་བས་ཁྲག་རྩ་རྒྱ་ཡངས་པོར་གྱུར་སྟབས་ཁྲག་ཤུགས་ཀྱང་གང་འཚམས་མར་འབབ་ཅིང་ཡོད་སྟབས། སྤྱིར་ནད་འདི་སྟོན་དགུན་དུས་སུ་འབྱུང་བ་མང་། འོང་ཀྱང་དབྱར་དུས་རྔུལ་མང་དུ་དོན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པའི་ནད་འབྱུང་རྐྱེན་ཡང་བྱེད་ཅིང་ཡོད། 2. ཁོང་ཁྲོའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁྲག་ཤུགས་གློ་བུར་འཕེལ་ནས་ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པའི་རྐྱེན་སྲིད། 3. ངལ་རྩོལ་མང་བའི་སྟབས་ཀྱིས་ཐང་ཆད་དྲགས་པ་དང་། ཤུགས་སྟོན་དྲགས་པ་བཅས་ཀྱིས་ཁྲག་ཤེད་འཕར་ནས་ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པའི་ནད་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་བྱེད། 4. ལྟོ་བ་རྒྱགས་དྲགས་པ་དང། ཟས་རིགས་སྣུམ་ཅན་ཟ་མང་ཆེ་ནས་ཁྲག་གི་ནང་དུ་སྣུམ་རྩི་འཕེལ་བས། ཁྲག་གི་འཁོར་བསྐྱོད་ཇེ་མྱུར་དུ་སོང་བས། གློ་བུར་དུ་ཁྲག་ཤེད་འཕེལ་ནས་ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པའི་ནད་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་བྱེད་ཅིང་ཡོད།

ནད་རྟགས་གཙོ་བོ། ནད་འདི་འབྱུང་ལ་ཁད་དུ་འབྱུང་བའི་ནད་རྟགས། ལུས་ཀྱི་འགུལ་བསྐྱོད་དང་ངག་གི་སྨྲ་བརྗོད་མི་བདེ་བ། ཞེན་པ་ལོག་ཅིང་སྐྱུག་མེར་ལངས་པ། དྲན་མ་མི་གསལ་བ། མིག་གིས་གསལ་པོར་མི་མཐོང་བ། མགོ་གཟེར་ཞིང་མགོ་ཡུ་འཁོར་བ་བཅས་སོ།།

ཟས་སྤྱོད་སྤང་བླང་སྐོར། 1. སྤང་བྱའི་ཟས་སྐོམ། ལུས་བརྟ་བ་བྱ་བའི་ཟས་རིགས་ཏེ་ཤ་རྙིང་པ་དང་། མར་རྙིང་། མཐུད་དང་། གྲོ་གཅུར་སོགས་མར་རྙིང་གིས་བཟོས་པའི་ཟས་རིགས་སྣ་ཚོགས། ཆང་དང་ཨ་རགཇ་ཁྲེབ། ཇ་སྲུབ་མ། དུ་བ་བཅས་རྒྱུན་དུ་སྤང་དགོས། ཚྭ་དང་། སྣུམ་གྱིས་བརྔོས་པའི་ཚལ་རིགས་རྣམས་སྤང་པའམ་ཡང་ན་ཉུང་ཙམ་བཟའ་དགོས།

2. སྤང་བྱའི་སྤྱོད་ལམ། གནས་གཅིག་ཏུ་སྡོད་ཡུན་རིང་བ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་དང་འཐབ་མོ། རྒྱན་སྐུགས་འཛུགས་པའི་ཆེད་དུ་ཤོ་བག་སོགས་རྩེད་ནས་ལུས་སེམས་སྒྲིམས་དྲགས་པ་དང་། མི་ཐེག་པའི་དངོས་པོ་ཤུགས་ཀྱིས་བཀྱག་པ་དང་། ཤུགས་ཆེན་པོས་རི་ལ་འཛེགས་པ་དང་། ཤུགས་ཀྱིས་འཕག་རྒྱུག་བྱ་བ་སོགས་སྤང་དགོས།

1.བླང་བྱའི་ཟས་སྐོམ། མར་མེད་པའི་རྩམ་པ་དང་ཆུར་བ་བསྲེས་མ་དང་། ཟས་སྐྱ་བོའི་རིགས་ཏེ། བྲ་བོ་དང་། སྲན་མ། སྔོ་ཚལ་རིགས། ཉ་ཤ བྱ་ཤ་སོགས་ཤ་དཀར་པོའི་རིགས། འོ་མ་དང་། ཞོ། བྱ་སྒོང་སོགས་བཟའ་ཆའི་རིགས་དང་། ཚོའུ་（醋）དང་། ཆུ་དྭངས་མ་སོགས་རྒྱུན་བརྟེན་བྱ་དགོས།

2. བླང་བྱའི་སྤྱོད་ལམ། ཁྲག་ཤུགས་ཚོད་འཛིན་དང་། གཅིན་གྱི་ཀ་ར་ཚོད་འཛིན་བྱ་རྒྱུ། རྟེན་ལ་ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་དང་། འོས་འཚམས་ཀྱི་ལུས་རྩལ་རིགས་རྣམས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱ་ནས་ལུས་ཀྱི་ཤ་ཞན་པ་དང་། ཁྲག་སླ་རུ་འགྲོ་བའི་ཐབས་ཤེས་འབད་དགོས།

སྔོན་འགོག་གི་སྨན་དཔྱད། ཁྲག་རྩ་ལ་སྐྱོན་ཞུགས་པ་དང་། ཁྲག་རྩ་སྲ་མོར་གྱུར་པའི་ནད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ལྟོ་ཆས་སྔོན་གྱི་སྐར་མ་སུམ་ཅུ་ཙམ་གྱི་སྐབས་སུ། བདུད་རྩི་སུམ་སྦྱོར་སྨན་ཐུན་ཆེན་རེ་འཐུང་། ཟས་ཟོས་རྗེས་སུ་འོས་འཚམས་ཀྱི་ལུས་སྦྱོང་བྱ། ཁྲག་སླ་པོར་བྱེད་པའི་སྨན་ཐང་སོགས་རྒྱུན་བརྟེན་བྱ། ལོ་ལྟར་དཔྱིད་དུས་སུ་ཁྲག་གཏར་ན་ཁྲག་རྩའི་ནང་གི་སྙིགས་མ་རྣམས་དག་ནུས་སོ།།

ཀླད་ཁྲག་འགག་པ།

ཀླད་ཁྲག་འགག་པ། སྔོན་གྱི་དུས་སུ་གཟའ་གྲིབ་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན། རྒྱ་སྐད་དུ་脑梗塞 ཟེར། དེ་ནི་མགོའི་འཕར་རྩ་ནང་གི་ཁྲག་གར་པོ་འདག་ཅན་དུ་གྱུར་པས་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁྲག་རྩ་སྲ་པོར་ཆགས་ཤིང་། ཁྲག་རྩའི་ནང་གི་སྐྱི་མོ་ལ་སྣད་སྐྱོན་ཐེབས་ཏེ་རྩ་སྦུབས་དོག་མོར་གྱུར། རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་པའི་དབང་གིས་ཁྲག་རྩའི་ནང་དུ་ཁྲག་ལྷོ་ཆགས་ཏེ། འཕར་རྩ་ཇེ་དོག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་ན་མགོ་བའི་ཁྲག་རྩ་ལ་རླུང་ཁྲག་གི་རྒྱུ་བ་འགག་སྟེ། མགོ་བོའི་ནང་དུ་ཁྲག་དང་། རླུང་གིས་མ་འདང་པས་ཀླད་པའི་ནུས་པ་ཉམས། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་རྩ་དཀར་ཀྱི་བྱེད་ལས་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་མགོ་བོའི་ཁྲག་རྩའི་ནད་རིགས་ཤིག་རེད།

ནད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན། ཁྲག་རྩ་འགག་པའི་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོར། ཁྲག་ཤེད་མཐོ་བ། སྙིང་རྩའི་ནད། གཅིན་མངར་མོའི་ནད། ཤ་རྒྱགས་ཆེས་པ། ཁྲག་གི་སྣུམ་རྩི་མང་ཆེ་བ། ཤ་ཚོན་པོ་ཟ་མང་བ་སོགས་དང་། རིགས་བརྒྱུད་ལས་བྱུང་བའི་ནད་པ་ཡང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ནད་འདི་མང་ཆེ་བ་ལོ་རྒས་པ་དང་ལོ་ཁྲེབ་ཅན་ལ་འབྱུང་བ་མང་། ནང་གི་དབྱེ་བ་ལ། 1. འཕར་རྩ་འདག་ཅན་སྲ་མཁྲེག་གྱུར་པ་（动脉粥样硬化）ནི་ཁྲག་རྩ་འགག་པའི་ནད་འདིའི་འབྱུང་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། འཕར་རྩ་འདག་ཅན་སྲ་མཁྲེག་གྱུར་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི། རྒྱུན་དུ་ཁྲག་ཤེད་མཐོ་བ་དང་། འཕར་རྩ་འདག་ཅན་སྲ་མཁྲེག་གྱུར་པའི་ནད་གཉིས་ནི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཡིན། གཞན་ཡང་གཅིན་མངར་མོའི་ནད་དང་། ཁྲག་གི་སྣུམ་རྩི་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འཕར་རྩ་འདག་ཅན་སྲ་མཁྲེག་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་བྱེད་ཅིང་ཡོད་པ་རེད། 2. ཁྲག་གི་ཕྲ་ཕུང་དམར་པོ་མང་དུ་འཕེལ་བ་དང་། ཁྲག་རིལ་མང་བ། རིམ་བཞིན་ཁྲག་རྩའི་ནང་ཁྲག་འདག་ཆགས་པ། མགོའི་ཁྲག་རྩ་དང་ཤ་མཇིང་ལ་ཉ་བརྣངས་པ་དང་རྩ་འགྱུར་བ། ཁྲག་འདག་འགོག་པའི་ཁྲག་རྫས་མ་འདང་པ་སོགས་ཀྱིས་འཕར་རྩ་འདག་ཅན་སྲ་མཁྲེག་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞིང་ཡོད་པ་རེད།

ནད་རྟགས་གཙོ་བོ། ནད་འདི་འབྱུང་བའི་སྔ་ལྟས་སུ་ལུས་ནད་རྟགས་གང་འབྱུང་ནི་གོང་དུ་ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་པའི་རྣམ་བཤད་སྐབས་སུ་བཤད་པ་དང་ཕལ་ཆེར་གཅིག་མཚུངས་ཡིན།

ཟས་སྤྱོད་སྤང་བླང་སྐོར། 1. སྤང་བྱའི་ཟས་རིགས།ནད་པ་ཤ་རྒྱགས་པ་ཡིན་ན་བཟའ་ཚོད་ཉུང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཚོད་འཛིན་བྱ། སྣུམ་ལྡན་ཟས་རིགས་ཉུང་ཙམ་དང་ཡང་ན་གཏན་ནས་མི་བཟའ།དཔེར་ན། ཤ་ཚོན་པོ་སྤྱི་དང་། ཕག་ཤ ཟོག་ཤ ལུག་ཤ་ཚོན་པོ་རྣམས་དང་། སེམས་ཅན་ཀྱི་ནང་ཆ་དཔེར་ན། གློ་བ་དང་། མཆིན་པ། རྒྱུ་མ། གྲོད་པ། མཁལ་མ། མཚེར་པ་སོགས་ནང་ཆའི་རིགས་དང་། ཁྲག་རིགས། སྣུམ་བརྔོས་ཚལ་རིགས་སོགས་ནི་ཁྲག་རྩའི་ནང་དུ་ཁྲག་སྙིགས་འཁར་ནས་འཕར་རྩ་སྲ་མཁྲེག་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་ཟས་རིགས་གང་གི་ནང་ལ་ཚྭ་འདེབས་རྒྱུ་སྤང་དགོས། ལན་ཚྭས་ཁྲག་ཤེད་མཐོ་བ་དང་། ཁྲག་རྩ་ལ་སྐྱོན་བྱེད་ཅིང་ཡོད་པ་རེད།

2. སྤང་བྱའི་སྤྱོད་ལམ། ངལ་རྩོལ་ཆེས་དྲག་པ། མཚན་མོ་གཉིད་ཆག་པ། ཁོང་ཁྲོ་ལང་བ། བཤང་གཅིན་ནན་གྱིས་བཙིར་བ་སོགས་དྲག་ཤུལ་གྱི་ལས་རྣམས་སྤང་དགོས།

1. བླང་བྱའི་ཟས་སྐོམ། མར་མེད་པའི་རྩམ་པ་དང་ཆུར་བ་བསྲེས་མ་དང་། སྤྲི་དཀར་རིགས་ཀྱི་བཟའ་ཆས་གང་འཚམས་བཟའ་ཆོག་པའི་རིགས་ནི། འོ་མ་སྣུམ་མེད། བྱ་ཤ། ཉ་ཤ བྱ་སྒོང་། ཟོག་ཤ་ཚིལ་མེད་བཅས་སོ། །མང་དུ་ཟ་འོས་པའི་ཟས་རིགས། སྔོ་ཚལ་དང་། ཤིང་ཏོག་བཅུད་རྫས་རིགས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་མོད་པོ་ཡོད་པའི་ཟས་རིགས་རྣམས་ཏེ། དཔེར་ན། སྐྱུ་རུའི་འབྲས་བུ་དང་། ཐྲུ་མ་ཐྲོ་（西红柿）ལྟ་བུ་བཅུད་རྫས་C.མང་བའི་རིགས་དང་། དེ་བཞིན་དུ། ཏུའུ་ཧྥུ་སོགས་སྲན་མས་བཟོས་པའི་ཟས་རིགས་དང་། འོ་མ། བྱ་སྒོང་རིགས་སོགས་བཅུད་རྫསB6. མང་བའི་ཟས་རིགས། བྲ་བོ་དང་། གྲོ་དང་། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག ཉི་མ་མེ་འབྲས། ཁམ་འབུ་སྟར་ཀ ཁམ་འབྲས་སོགས་བཅུད་རྫས་E. མང་བའི་ཟས་རིགས་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཨོ་ལི་པུ་སྣུམ་སོགས་ནི་འཕར་རྩ་འདག་ཅན་སྲ་མཁྲེགས་འགྱུར་བའི་ནད་རིགས་ལ་ཕན་ཞིང་བཟའ་འོས་པའི་རིགས་རྣམས་སོ།

2. བླང་བྱའི་སྤྱོད་ལམ། སྤྱོད་ལམ་དལ་བུས་འགྲོས་ཀྱིས་རྩོལ་བ་གང་འཚམས་རེ་བཅག དཔེར་ན། ཉིན་ལྟར་གླིང་བསྐོར་སོགས་རྟེན་ལ་བསྐོར་བ་ལུས་ཟུངས་ཀྱི་ཚོད་དང་བསྟུན་པ་བྱ། འོན་ཀྱང་ཕྱག་འཚལ་བ་སོགས་གཡོ་འགུལ་དྲག་པོའི་ལུས་རྩལ་གྱི་རིགས་རྣམས་སྤང་དགོས། །

སྔོན་འགོག་གི་སྨན་དཔྱད། བོད་སྨན། ཟས་ཟོས་པའི་རྗེས་སུ་བདུ་རྩི་སུམ་སྦྱོར་དང་། ཁྲག་དྭངས་ལྔ་པ་རྣམས་རྒྱུན་རིང་བསྟེན། ནད་རྟགས་བྱུང་བའི་སྐབས་སུ་བི་མ་ལ་དང་། བྱེ་རིང་སེམས་བདེ་རྣམས་ཐུན་བཟང་རེ་བསྟེན་ན་ཁྲག་དྭངས་ཤིང་། ཁྲག་རྩ་མཉེན་པོར་བྱེད་ནུས།

མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ།

མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་ནི། མཆིན་པའི་ནང་གི་ཕྲ་ཕུང་ནང་དུ་སྣུམ་རྩི་གསོགས་མང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བའི་ནད་རྟགས་ཤིག་རེད། རྒྱ་སྐད་དུ་脂肪肝ཟེར། མཆིན་པར་སྣུམ་རྩི་གསོག་པ་ནི་མཆིན་པ་སྲ་འགྱུར་ནད་ཀྱི་འབྱུང་རྐྱེན་གྱི་སྔོན་འགྲོ་ཞིག་རེད། མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སློང་བའི་མཆིན་ནད་ཅན་གྱི་ནད་པ་ཧ་ཅང་མང་བ་སྟེ། དུག་འབུ་ཅན་གྱི་མཆིན་ཚད་ལས་མང་བ་ཡོད་པ་རེད། འགའ་ཞིག་ནད་རྟགས་གང་ཡང་མེད་པ་དང་། འགའ་ཞིག་ནི་ལུས་ཁམས་མི་བདེ་བའི་ནད་རྟགས་ཧ་ཅང་ལྗིད་པོ་ཡོད། ནད་འདི་ཐོག་མའི་སྐབས་སུ་སྨན་བཅོས་བྱས་ན་ཡོངས་སུ་དྲགས་སྐྱེད་ཐུབ།

ནད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན། མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ། 1. ཤ་རྒྱགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། མཆིན་པའི་ནང་སྣུམ་རྩི་གསོག་ཚད་དང་ལུས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་གོ་བསྡུར་ན། ཤ་རྒྱགས་པ་ཅན་བརྒྱ་ཆ་30%～50% བར་ལ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་ཡོད་རེད། ཤ་རྒྱགས་དྲགས་པའི་མི་ལ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་གཞི་དེ་བརྒྱ་ཆ་ 61%～94% ཡོད་ངེས། ཤ་རྒྱགས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ལ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་ན། སྣུམ་རྩི་རྣམས་རིམ་བཞིན་མེད་པར་འགྱུར་ཐུབ།

2. ཨ་རག་གིས་རྐྱེན་པའི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། དུས་རྒྱུན་ཨ་རག་འཐུང་མཁན་ལ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་བརྒྱ་ཆ། 75%～95% བར་ཡོང་སྲིད། ཉིན་རེ་ཨ་རག་སྲང་དོ་ནས་གསུམ་བར་བརྒལ་བ་འཐུང་མཁན་ལ་ཨ་རག་གིས་རྐྱེན་པའི་མཆིན་ཚིལ་ནད་འབྱུང་ངེས་ཡིན། །

3. སྨྱུང་བའི་ཐབས་མགྱོགས་དྲག་པའི་སྐྱོན་ཅན་གྱི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། ཟས་གཅད་དང་། བཟའ་བཏུང་ཚོད་འཛིན་ཐལ་དྲག་པ་སོགས་ལུས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཚ་འགྲིབ་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས། མཆིན་པའི་ནང་གི་འབྱུང་བའི་རྫས་རིགས་འགའ་ཞིག་རྒྱུན་ལྡན་མ་ཡིན་པའི་འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱིས་དབང་གིས་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་གཞིའི་རྐྱེན་བྱེད་ཅིང་ཡོད།

4. ལུས་བཅུད་མི་འདང་པའི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། ལུས་ཀྱི་ཟུངས་བཅུད་ཞན་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྒོང་སྤྲི་དཀར་པོས་མི་འདང་བ་ནི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་གཞི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོར་ཞིག་ཡིན། བཟའ་བཏུང་གིས་མི་འདང་བ་དང་། ཕོ་བས་མི་ཞུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྣུམ་རྩིའི་སྒོང་སྤྲི་ཆད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་【Triglycerides 】 ཐྲེ་རྒི་ལེ་སྲེ་རའེ་ཏི་ཞེས་པའི་འབྱུང་བའི་རྫས་དེ་མཆིན་པའི་ནང་བསགས་པས།མཆིན་པ་ཚིལ་རྒྱས་ཀྱི་ནད་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད།

5. གཅིན་མངར་སྐྱོན་གྱིས་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། གཅིན་མངར་གྱི་ནད་པའི་ནང་བརྒྱ་ཆ་ལྔ་བཅུ་ལ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་ཡོད་འདུག དེའི་ནང་མང་ཆེ་བ་ན་ཚོད་སྨིན་པའི་ནད་པ་ཡིན། ལོ་ན་སྨིན་པའི་གཅིན་མངར་མོའི་ནད་པ་ 50%～80% ཤ་རྒྱགས་པ་ཅན་ཡིན།དེ་ནི་ཟས་ཀྱི་སྣུམ་རྩི་དང་། མངར་རིགས་གཉིས་ཀ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་རེད།

6. སྨན་རྫས་ཀྱིས་རྐྱེན་པའི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། སྨན་རྫས་འགའ་ཞིག་དང་། རྫས་འགྱུར་གྱི་དུག་རིགས་འགའ་ཞིག་གིས་རྐྱེན་གྱིས་ལུས་ཁམས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་རྫས་རིགས་འཁྲུགས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་གཞི་བསྐྱེད་པར་བྱེད་སྲིད། དཔེར་ན། ཞ་ཉེ་དང་། དངུལ། དངུལ་ཆུ་སོགས་ཀྱི་རྫས་རིགས་འགའ་ཞིག་གིས།གྱུར་དུག་ཅན་གྱི་མཆིན་ཚིལ་བྱེད་ཅིང་ཡོད།

7. སྦྲུམ་མའི་རྐྱེན་གྱིས་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། མངལ་སྦྲུམ་ཐོག་མའི་སྐབས་སུ་ཟླ་བ་བརྒྱད་ཙམ་ཟིན་པ་དང་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་ན། ནད་གཞི་ཚབ་ཆེན་འབྱུང་བ་དང་། མ་བུ་གཉིས་ཀའི་ལུས་ཀྱི་གཟི་མདངས་ཡལ་བས། ཤི་བའི་ཉེན་ཁ་བརྒྱ་ཆ་70%～80% བར་ཡོད་པ་རེད།

8. རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་རྐྱེན་པའི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། གཅོང་ནད་（结核病） དང་། སྲིན་འབུ་ཅན་གྱི་གློ་ཚད། ཁྲག་ངན་གྱུར་པའི་ནད་སོགས་ལ་གཉན་ཁ་རྒྱས་པའི་སྐབས་སུ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་འབྱུང་སྲིད། དུག་སྲིན་ཅན་གྱི་མཆིན་ཚད་ནད་པར་འགུལ་བསྐྱོད་ཚད་འཛིན་བྱ་དྲག་པ་དང་། ཀ་རའི་རིགས་དང་། ནུས་པ་ཚ་བའི་རིགས་སྟེ་དཔེར་ན་ཤ་དང་། སྣུམ་ལྟ་བུ་ཟ་མང་ན་མཆིན་པའི་ཕྲ་ཕུང་གསོག་སླ་བས། མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་དེ་ལས་འབྱུང་སླ། གཉན་ཁ་ཆག་པ་དང་། ནད་གཞི་དེ་དག་དྲག་སྐྱེད་བྱུང་ཚེ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པར་འགྱུར་སྲིད། ད་རུང་ཕོ་བ་དང་རྒྱུའི་ཟུངས་བཅུད་མཐོ་བའི་ནད་དང་། གྱུར་དུག་ཅན་གྱི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ། རིགས་བརྒྱུད་ཀྱི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ་བཅས་ཡོད།

ཟས་སྤྱོད་སྤང་བླང་སྐོར། སྤང་བྱའི་ཟས་སྤྱོད། ཟོག་ཤ་དང་ལུག་ཤ་ཚོན་པོ། ཕག་ཚིལ། ཟོག་ཚིལ་སོགས་ཚིལ་གྱི་རིགས། ཆང་དང་ཨ་རག་གི་རིགས་རྣམས་གཏན་ནས་སྤང་དགོས། །མངར་ཆའི་རིགས་ཀྱི་བཟའ་ཆས། སྐོམ་རྩི་སོགས་སྤང་དགོས། དུས་རྒྱུན་ཟས་སྐོམ་རིགས་ཁ་ཟ་སྣ་ཟ་（零碎小吃） བྱ་མི་རུང་། ལྷག་པར་དགོང་མོ་ཉལ་བའི་སྔོན་དུ་ཟས་རིགས་བཟའ་རྒྱུར་འཛེམས་དགོས།།གཞན་ཡང་མཚན་གཉིད་ཆག་པ། སེམས་ལས་ཆེ་བ། ཁོང་ཁྲོ་མང་བ་སོགས་ཤིན་ཏུ་འཛེམས་དགོས།

བླང་བྱའི་ཟས་སྤྱོད། མར་མེད་པའི་རྩམ་པ་དང་ཆུར་བ་བསྲེས་མ་དང་། རྒྱུན་ཟས་སྔོ་ཚལ་དང་། ཤིང་ཐོག་རིགས། ཤ་ཞན་པའི་རིགས་ཏེ་ཉ་ཤ་དང་། བྱ་ཤ་ཚིལ་མེད་ལྟ་བུ། བྲ་བོ་དང་། སྲན་རྩམ་སོགས་བཟའ་དགོས། ལུས་ཀྱི་ཟུངས་བཅུད་མ་འདང་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པའི་ནད་ཡིན་ན། ཟུངས་བཅུད་གང་འཚམས་རེ་ཁ་སྣོན་བྱ་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྒོང་སྤྲི་དཀར་པོ་ཡོད་པའི་ཟས་རིགས་དང་། འཚོ་བཅུད་སྨན་ཡོད་པའི་ཟས་རིགས་བརྟེན་དགོས།ནད་པ་ཧ་ཅང་ཤ་རྒྱགས་པ་ཡིན་ན་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་བཟའ་བཏུང་ཡང་ཉུང་དུ་གཏང་ནས། ལུས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཚད་ལྡན་དུ་འགྱུར་རྒྱུར་འབད་དགོས། གཅིན་མངར་མོའི་ནད་གཞི་ཡོད་ན་ཁྲག་གི་མངར་ཆ་ཚོད་འཛིན་བྱ་དགོས། མེ་མཉམ་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཚད་ལྡན་དུ་འགྱུར་བའི་ཆེད་དུ། ཉིན་ལྟར་རྒྱུན་ལྡན་དུ་བོད་ལུགས་ཀྱི་ལུས་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་རྟེན་ལ་ཕྱག་བསྐོར་དང་། ཡང་ན་དེང་དུས་ལུས་རྩལ་རིགས་གང་འཚམས་འབད་དགོས།

སྔོན་འགོག་གི་སྨན་དཔྱད། སྨན་རྫས་རིགས་ལ། མཆིན་པའི་ནུས་པ་བསྐྱེད་བྱེད་དང་། མཆིན་ནད་འགོག་བྱེད་ཀྱི་ཟས་སྨན་རིགས་བརྟེན་དགོས། དཔེར་ན། བྲ་བོ་དང་། འབྲས། རྩམ་པ། ཉ་ཤ ཟོག་ཤ་ཚིལ་མེད་སོགས་དང་། བཅུད་སྨན་ B、C、E，སོགས་བརྟེན་ནས་མཆིན་པའི་ནུས་པ་སྲུང་དགོས། བོད་སྨན། སེར་འབྲུ་དྭངས་གནས་ཞོགས་པ་རྒྱུན་བརྟེན་བྱ། གཞན་ཡང་བདུད་རྩི་སུམ་སྦྱོར། གུར་གུམ་མཆོག་བདུན། ཏིག་ཏ་བརྒྱད་པ་རྣམས་བརྟེན་ན་མཆིན་ཁམས་ཀྱི་འབྱུང་རྫས་རྒྱུན་ལྡན་དུ་གྱུར་ཏེ་མཆིན་ཚིལ་རྒྱས་པ་ཞི་ནུས་སོ། །

             སྨན་རིགས་གང་ཞིག་ཟོས་རྗེས་ངེས་པར་མཆིན་པ་བརྒྱུད་ནས་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པ་དང་། དུག་འདོན་བྱ་དགོས་སྟབས། མཆིན་པའི་ནུས་པ་ཉམས་རྒུད་མི་འགྲོ་བའི་ཆེད་དུ། འབྱུང་ཁམས་འཁྲུག་བྱེད་ཀྱི་སྨན་རྫས་དང་། དུག་ལྡན་གྱི་སྨན་རྫས། མཆིན་པ་ལ་གནོད་པའི་སྨན་རྫས་རྣམས་གཏན་ནས་འཐུང་མི་རུང་། །