ཡོན་ཏན་ཚེ་རིང་གིས་ཐང་ག་འབྲི་བཞིན་པ
1986ལོར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་རྣམས་རྒྱལ་ནང་གི་ཞིང་ཆེན་14ལ་ལྟ་སྐོར་ཕྱིན་ནས། ཨ་རིག་མཁན་ཆེན་པདྨ་ཚེ་དབང(གཡོན་གྱི་གཉིས་པ)དང་དཔལ་སྤུངས་མཁན་ཆེན་དིལ་ཆུང་བློ་ཆོས(གཡས་གཉིས་པ)རྣམ་གཉིས་ཁྲེང་ཏུའུ་རུ་ཟླ་ངོ་གཉིས་ཙམ་བཞུགས་རིང་ཡོན་ཏན་ཚེ་རིང(གཡོན་དང་པ)གིས་ཞབས་ཕྱི་ཞུས་པའི་འདྲ་པར།
སྨན་སྒང་པ་ཡོན་ཏན་ཚེ་རིང་ནི་སྤྱི་ལོ་1954ལོར་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སྡེ་དགེ་རྫོང་དགོན་ཆེན་གྲོང་རྡལ་ཡར་སྟོད་ལུང་རྣམ་ཕུ་སྨན་དེའུ་སྒང་དུ་ཕ་སྐེད་ལུང་ནང་པདྨ་ཚེ་དབང་དང་མ་མཚར་སར་ཚོ་ཨ་ཟིལ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས། ཁོང་གི་ཕ་ནི་ས་དཀར་ཚང་གི་ཚེམ་དྲུབ་ཀྱི་བཟོ་བོ་མཁས་ཅན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་སྒོས་སུ་ལག་རྩལ་ལ་དགའ་མོས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟབས། ནམ་རྒྱུན་བུ་རྒྱུད་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་བསྐུལ་བཞིན་ཡོད། སྤྱི་ལོ་1960ལོར་རྣམ་ཕུ་ས་དཀར་གཤིས་སློབ་ཆུང་དུ་ཞུགས་ནས་བོད་ཡིག་དང་རྩིས་རིག་སོགས་རྨང་གཞིའི་སློབ་ཚན་ལ་སྦྱོང་པ་བྱས། དེ་ནས་ཕ་རྒན་གྱི་སྐུལ་མའི་འོག་ལྷ་རྗེ་བཟང་རྒྱལ་གྱི་དྲུང་དུ་བཅར་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པར་སྦྱོང་འགོ་རྩོམ་པ་དང་། ཁོང་གི་བཀའ་སློབ་ལྟར་རྩ་མདོ་ཆུ་མདོ་སོགས་བློ་ལ་བཟུང་ཞིང་། གསོ་བ་རིག་པའི་རྨང་གཞིའི་སྐོར་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས། སྤྱི་ལོ་1963ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་1970ལོ་བར་མཉམ་ལས་ལ་ཞུགས་ནས་ངལ་རྩོལ་བྱས་ཤིང་། བར་གསེང་དུ་བོད་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་དང་རྨང་གཞིའི་རིག་གནས་སྐོར་ལ་སྦྱོང་པ་ལྷོད་མེད་བྱས། ཆུང་དུས་ནས་རི་མོ་ལ་ཤིན་ཏུ་དགའ་དད་ཡོད་སྟབས། ངལ་རྩོལ་གྱི་སྐབས་སུའང་ཞྭ་མོའི་ནང་དུ་ཤོག་ལེབ་དང་ཞ་སྨྱུག་རེ་བཅུག་ནས་ངལ་གསོའི་དུས་སུ་རི་མོ་སྦྱོང་བཞིན་ཡོད། རྫི་བོ་འགྲོ་སྐབས་ཀྱང་ནམ་རྒྱུན་རྡོ་ལེབ་དང་གཡའ་མ། ས་ངོས། ཐ་ན་ཁ་བ་སོགས་ཀྱི་ངོས་སུ་རི་མོ་སྣ་ཚོགས་འབྲི་བཞིན་ཡོད་པར་བཤད། སྤྱི་ལོ་1971ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་1978ལོ་བར་རྣམ་ཕུ་ཐོན་སྐྱེད་རུ་ཁག་གི་རྐང་རྗེན་སྨན་པ་དང་དམངས་གཉེར་དགེ་རྒན་གྱི་འགན་ཁུར། སྐབས་དེར་ནུབ་ལུགས་ཀྱི་སྨན་པ་ཞིག་ཡོད་པས་དེའི་ཟུར་དུ་ནུབ་ལུགས་གསོ་རིག་ལའང་སྦྱོང་པ་བྱས། དམངས་གཉེར་དགེ་རྒན་བྱེད་སྐབས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་དག་ཡིག་མ་ནོར་ལམ་བཟང་སོགས་ཡི་གེའི་རྨང་གཞིའི་སྐོར་བསླབས་པར་མ་ཟད། ཞོར་དུ་རི་མོ་དང་ཡིག་གཟུགས་ཀྱང་བསླབས།
ཕ་ཡུལ་སྡེ་དགེ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་པ་ཁག་ཅིག་དང་ལྷན་དུ་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར།
སྤྱི་ལོ་1978ལོ་ནི་ཁོང་ལ་མཚོན་ན་ལས་ལམ་འགྲོ་བའི་ལོ་དུས་ཤིག་ཡིན་ཏེ། དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་ནས་སྐོམ་པ་ཆུ་འདོད་ལྟར་མཁས་དབང་ཐང་བླ་ཚེ་དབང་མཇལ་བའི་རེ་བ་བཅངས་པ་དེ་དངོས་སུ་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་། ཁོང་གི་དྲུང་དུ་བཅར་ནས་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཤེས་བྱ་སྦྱོང་འགོ་བརྩམས་པ་མ་ཚད། ཐིག་དང་སྐྱ་རིས། རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་སོགས་རིམ་བཞིན་དཔྱིས་ཕྱིན་པ་བསླབས། དེ་རྗེས་ད་དུང་དཔལ་སྤུངས་སུ་མཛོ་རྫི་དར་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་མདུན་ནས་ཚོན་མདངས་སོགས་སྦྱོང་བའི་གོ་སྐབས་ཐོབ། དེ་ནས་རང་རྐྱ་འཕེར་བ་གྱུར་ནས་ཐང་བླ་ཚེ་དབང་མཆོག་གི་སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོའི་གྲས་སུ་ཚུད། སྤྱི་ལོ་1980ལོ་ནས་སྤྱི་1984ལོའི་བར་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་དུ་ཞུགས་ཤིང་། སྔོན་ནས་པར་བརྐོས་ལག་རྩལ་ལ་རང་སྦྱོང་ཕྲན་བུ་བྱེད་མྱོང་བས། སྡེ་དགེ་པར་ཁང་གི་ཡིག་གཟུགས་དང་རི་མོ་པར་ཤིང་རྐོ་མཁན་ཀུ་སེའི་པར་བརྐོས་ཚེ་བཀྲ་དང་མདའ་འཕེན་སྟོབས་རྒྱལ། ཚེ་སྟོབས་སོགས་ལ་བསྟེན་ནས་པར་བརྐོས་ལག་རྩལ་གྱི་ཆ་ལག་ཡོངས་རྫོགས་བསླབས། དེ་ནས་ཁོང་རྣམ་པའི་ཁྲིད་སྟོན་དང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་གཉིས་སྦྲགས་ནས་པར་ཤིང་རྐོ་ཐབས་ཟིན་བྲིས་སུ་ཕབ་སྟེ་དེབ་གཟུགས་སུ་བསྐྲུན་པས། ལོ་རྒྱུས་སུ་མེད་པའི་པར་རྐོ་ཐབས་དང་ལྷ་རྐོ་ཐབས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་ཐོག་མར་གྱུར། དེའི་རྗེས་པར་ཁང་གི་འདུ་ཁང་དུ་ལྷ་བཅའ་འགོ་རྩོམ་ཞིང་། ནང་ཆེན་བསོད་རྒྱལ་དང་ཐུབ་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུ་སོགས་གདན་དྲངས་པ་དང་། པར་དཔོན་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེས་ཁོང་རྣམ་པའི་ཕྱག་གཡོག་ཏུ་བསྐོས་པས། རྨ་བྱས་དབྱར་རྔའི་སྒྲ་ཐོས་པ་ལྟར་ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་མདུན་ནས་རིམ་བཞིན་ལྷ་བཅའ་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་དང་ལག་ལེན་ཡོངས་རྫོགས་དཔྱིས་ཕྱིན་པ་བསླབས་ཤིང་མཁས་པ་གྱུར།
2017ལོའི་ཟླ་12པར་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་ཞེས་པའི་ཐང་ག་འགྲེམ་སྟོན་དུ་ཞུགས་པ།
སྤྱི་ལོ་1985ལོར་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་རུ་དགེ་རྒན་དུ་གདན་ཞུས་བྱས་ཤིང་། སློབ་མ་རྣམས་ལ་རི་མོ་དང་འབུར་བརྐོས། བཅའ་བཟོ་སོགས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཞོར་དུ། མཁས་དབང་ཐུབ་བསྟན་ཉི་མ་དང་དཔལ་སྤུངས་མཁན་ཆེན་དིལ་ཆུང་བློ་ཆོས། སྤྲུལ་སྐུ་རྡོར་ལོ། མཁན་ཆེན་པདྨ་ཚེ་དབང་སོགས་སྐབས་དེར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་རུ་མཁས་པའི་གཙུག་རྒྱན། གྲུབ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་གནམ་གྱིས་ས་བཀབ་པ་ལྟ་བུ་གང་མང་བཞུགས་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་བསྟེན་ནས་སྤྱི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དང་སྒོས་སུ་བཟོ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་བརྩོན་པ་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་ལྟར་བསྐྱངས། སྤྱི་ལོ་1995ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་1996ལོའི་བར་ཁྲེན་ཏུའུ་མཛེས་རྩལ་སློབ་གླིང་དུ་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་རི་མོ་ལ་སློབ་སྦྱོང་གང་ལེགས་གནང་ནས་མཛེས་རྩལ་རིག་པའི་སྐོར་ལ་མིག་རྒྱ་ཇེ་ཡངས་ཕྱིན། ཁོང་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་ལ་ཕེབས་སྐབས་སྤྱི་གངས་ཅན་ལྗོངས་སུ་དེང་རབས་སློབ་གྲྭ་ལ་འཚམས་པའི་བཟོ་རིག་པའི་སློབ་དེབ་ཅིག་ཀྱང་མེད་པས། དཀའ་ཁག་དུ་མ་གདོང་གིས་བསུས་ནས་སློབ་དེབ་གསར་རྩོམ་དང་བསྡུ་སྒྲིག་ལ་རང་ནུས་ཡོད་རྒུ་ཕྱུང་། མི་འགྱངས་བར་རི་མོ་དང་ཡི་གེ་སྦྲགས་མ་ཅན་གྱི་སློབ་དེབ་གཉིས་སྔ་གཞུག་ཏུ་དཔེ་སྐྲུན་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས་པས། མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་བཟོ་རིག་པའི་སྡེ་ཁག་གིས་གདེང་འཇོག་ཚད་མཐོན་པོ་བྱས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རི་མོའི་སློབ་གྲྭ་དང་རི་མོ་སྦྱོང་མཁན་ཚོའི་སློབ་དེབ་ལྟ་བུར་གྱུར། དེ་ནས་སྤྱི་ལོ་2019ལོའི་བར་མི་ལོ་སོ་དྲུག་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་རུ་བོད་ཀྱི་བཟོ་རིག་པ་ལས་རི་མོའི་སྐོར་གྱི་བྲིས་འབུར་རྐོས་གསུམ་སོགས་བཟོ་རྩལ་ཀུན་དང་། དེའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་གཞུང་ལུགས་ཐད་ལ་སློབ་ཁྲིད་ནན་ཏན་བྱས་ཤིང་། ད་བར་སློབ་མ་ཉིས་སྟོང་ལ་ཉེ་བ་ཙམ་གསོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད།
2014ལོ་ནས་འགོ་རྩོམ་སྟེ་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭས་རིག་པའི་གནས་བཅུའི་ཐང་ག་འབྲི་སྐབས་སུ་ཕུལ་བྱུང་སློབ་མ་རྣམས་དང་ལྷན་དུ་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར།
ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མངོན་མིན་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ལས་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་རི་མོའི་རྒྱུན་འཛིན་པའི་ཚབ་མཚོན་རྒྱུད་འཛིན་པ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ལས་རིགས་སློབ་གྲྭའི་ལག་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་ཆེན་མོའི་ཕུལ་བྱུང་མཛུབ་སྟོན་གྱི་དགེ་རྒན། ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྐོས་རིས་ལག་རྩལ་ཟབ་སྦྱོང་གི་འཛུབ་སྟོན་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭའི་མཛེས་རྩལ་རིག་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ། དཀར་མཛེས་ཁུལ་གངས་ལྗོངས་ཁམས་པའི་རིག་གནས་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཚབ་མཚོན་པ་སོགས་ཀྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ཡོད། ཁོང་གིས་ཡ་གླིང་ཐང་ག་རིག་གནས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་དང་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་མཛེས་རྩལ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི། དཀར་མཛེས་ཁུལ་མཛེས་རྩལ་རི་མོའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ། ཐང་བླ་ཚེ་དབང་སྒྱུ་རྩལ་ཞིབ་འཇུག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་སོགས་ཀྱི་འགན་གཅིག་ལྕོགས་སུ་བཞེས། གཞན་ཡང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་བོད་ཡིག་ཆེད་ལས་སློབ་ཁྲིད་ཞིབ་འཇུག་གྲོས་བསྡུར་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་ལྔ་པ་དང་བོད་རིག་པའི་མཁས་དབང་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་གྲོས་བསྡུར་ཚོགས་འདུ། རྒྱལ་ཡོངས་ཐང་གའི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་གྲོས་བསྡུར་ཚོགས་འདུ་སོགས་ལ་ཞུགས་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ཀྲུང་ཧྭ་བོད་ཡིག་བཀའ་བསྟན་དཔེ་བསྡུར་མའི་མདུན་ཤོག་ཇུས་འགོད་དང་བར་བཅུག་རི་མོ་འབྲི་བཞེངས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་གཞི་གལ་ཆེན་གེ་སར་སྟོང་ཐང་ཆེན་མོ་དང་ཤམ་བྷ་ལའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྟོང་ཐང་ཆེན་མོའི་བློ་འདྲི་ཡུལ་དང་ཇུས་འགོད་པ། སྐྱ་རིས་འབྲི་མཁན་དང་བརྩིས་ལེན་མཁན་སོགས་ཀྱི་འགན་བཞེས།