2022ལོའི་ཟླ་བདུན་པར། ཀྲུང་གོ་ནད་ཡམས་སྔོན་འགོག་ཚོད་འཛིན་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ཀྲོའུ་ཡོན་ཀེང་སོགས་ཀྱིས《ཡོ་རོབ་ཀྱི་སྤྱི་པའི་བདེ་ཐང་དུས་དེབ》ཐོག་སྤེལ་བའི་ཞིབ་འཇུག་ཅིག་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་ན། 1990ལོ་ནས་2019ལོའི་བར། རང་རྒྱལ་གྱི་གྲོང་མིས་མངར་ཆ་ལྡན་པའི་བཏུང་བྱ་བཏུང་མང་དྲགས་པའི་དབང་གིས་ཤི་བའི་མི་གྲངས་ཧ་ལམ་ལྡབ་གཅིག་འཕར་ཡོད་པ་དང་།  མངར་ཆ་ལྡན་པའི་བཏུང་བྱ་བཏུང་དྲགས་པས་འཆི་ཚད་35%མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

       གྲངས་གཞི་ལས་མངོན་པར། 2019ལོར་རང་རྒྱལ་དུ་མངར་ཆའི་རིགས་ཀྱི་བཏུང་བྱའི་དབང་གིས་རྐྱེན་ལམ་དུ་ཤོར་བའི་མི་གྲངས་ཁྲི་4.66ཟིན་ནས་1990ལོ་དང་བསྡུར་ན་95%མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད།  བཏུང་བྱ་མངར་མོའི་རྐྱེན་གྱིས་ཤི་བའི་སྐྱེས་པའི་མི་གྲངས་དང་འདས་ཟིན་པའི་ལོ་སུམ་ཅུའི་ནང་ཤི་བའི་མི་གྲངས་འཕར་ཚད་གཉིས་ཀ་བུད་མེད་ལས་མང་བ་ཡོད།

 མངར་ཆ་འདུས་པའི་བཏུང་བྱ་བཏུང་མང་དྲགས་པས་སྙིང་གི་ཁྲག་རྩའི་ནད་རིགས་དང་གཅིན་པ་མངར་འགྱུར་གྱི་ནད་ཀྱིས་ཤི་བ་ཧ་ཅང་མངོན་གསལ་ཡིན།འདས་ཟིན་པའི་ལོ་30ཡི་ནང་། ཁྲག་དཀོན་རང་བཞིན་གྱི་སྙིང་ནད་དང་གཅིན་པ་མངར་འགྱུར་གྱི་ནད་ཕོག་ནས་ཤི་བའི་མི་གྲངས་སོ་སོར་95%དང་94%འཕར་ཡོད།

       ཞིབ་འཇུག་མཁན་གྱིས་མངར་ཆའི་བཏུང་བྱ་མང་པོ་འཐུང་བ་དེ་ཉེན་ཁ་ཆེ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ཤ་རྒྱགས་དྲགས་པ་དང་། ཁྲག་ཤེད་མཐོ་བ།ཤ་དམར་པོ་ཟ་བ།ཆང་རག་འཐུང་བ། ཐ་མག་འཐེན་པ་སོགས་དང་འདྲ་བར་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པར་བསྟན་འདུག

  

 མངར་མང་པོ་ཟོས་ན་ལུས་པོ་ཧྲིལ་བོར་གནོད་པ་ཡོད། 

 1 སྙིང་ལ་གནོད་པ།

      《འཚོ་བཅུད་རིག་པའི་དུས་དེབ》ཐོག་སྤེལ་བའི་ཞིབ་འཇུག་ཅིག་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་ན།བྱིས་པས་གཟའ་འཁོར་རེར་མངར་ཆ་ལྡན་པའི་བཏུང་བྱ་གཅིག་ཉུང་དུ་བཏང་ཚེ། སྙིང་གི་བདེ་ཐང་ལེགས་སུ་འགྲོ་ཐུབ་པ་དང་སླད་ཕྱིན་སྙིང་ནད་ཕོག་པའི་ཉེན་ཁ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད།བྱིས་པས་འཐུང་བའི་མངར་ཆ་འདུས་པའི་བཏུང་བྱའི་གྲངས་ཀ་ཇི་ལྟར་མང་ན་ཁོ་ཚོའི་ཁྲག་ནང་གི་ཀན་སྣུམ་སན་ཀྲི་འདུས་ཚད་དེ་ལྟར་མཐོ་རུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད།

 2 ཕོ་བར་གནོད་པ།

      ཀྲུང་གོའི་ཀྲུང་ལུགས་གསོ་རིག་ཚན་རིག་ཁང་ཝང་ཅིང་སྨན་ཁང་གི་ཕོ་བའི་ནད་ཀྱི་ཚན་ཁག་གི་ཀྲུའུ་རེན་སྨན་པ་ཝུའེ་ཝུའེ་ཡིས་2019ལོར་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་ནས་བསྟན་པར།  མངར་ཆ་མང་བའི་ཟས་རིགས་ཏེ་དཔེར་ན་ལྕོག་ལེ་དང་། སྒོ་ངའི་བག་ལེབ། བྱི་རིལ་སོགས་ཀྱིས་ཕོ་སྐྱུར་ཟགས་ཐོན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བ་དང་ཟས་སྦུག་གི་ཤ་གནད་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ཇེ་ཞན་དུ་སོང་ནས་མིད་པ་དང་སྡོམ་ཤ་ལྷོད་དུ་འགྲོ་བ་མ་ཟད།  ཕོ་བའི་ཆུ་སྐྱུར་ལྡོག་བཞུར་དང་སྙིང་ན་བ་ལྟ་བུ་སོགས་མི་བདེ་བའི་ནད་རྟགས་ཐོན་སྲིད་པ་རེད།

 3 མཆིན་པར་གནོད་པ།

      ཧྲན་ཤིས་ཞིང་ཆེན་ཀྲུང་ལུགས་སྨན་ཁང་སྐྲན་ནད་ཚན་ཁག་གསུམ་པའི་སྨན་པ་ཕེ་ཡུན་ཧའོ་ཡིས་2018ལོར་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བའི་ནང་བསྟན་པར།  མངར་ཆ་མང་དྲགས་པའི་བཟའ་བཅའ་ཟོས་ན་མཆིན་པ་ཚིལ་མར་གྱུར་ནས་མཆིན་པ་ཚིལ་འགྱུར་གྱི་ནད་དུ་འགྱུར་སླ་བ་མ་ཟད། ད་དུང་ཕོ་བའི་རྒྱུ་ལམ་གྱི་རྩབས་ཟགས་ཐོན་མང་དྲགས་པ་དང་། ཡི་ག་ཞན་དུ་འགྲོ་བ།ཕོ་བ་དང་རྒྱུ་མར་དབུགས་རྒྱས་ཏེ་ཆེ་རུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད། དེར་བརྟེན། དུས་རྒྱུན་དུ་ལྕོག་ལེ་དང་མངར་ཟས་སོགས་ལྟ་བུའི་མངར་ཆ་མང་པའི་ཟས་རིགས་ཉུང་ཟ་བྱ་དགོས།

 4 མཁལ་མར་གནོད་པ།

      ཧྲང་ཧའེ་འགྲིམ་འགྲུལ་སློབ་ཆེན་གསོ་རིག་སློབ་གླིང་གི་ཞོར་གཏོགས་མི་དམངས་སྨན་ཁང་དགུ་པའི་མཁལ་མའི་ཁོག་ནད་ཚན་ཁག་གི་སྨན་པ་གཙོ་བོ་ཀྲོའུ་གཡོད་ལིང་གིས་2019ལོར་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བའི་ནང་བསྟན་པར།  མངར་ཆ་མང་བའི་བཟའ་བཏུང་ལས་གཅིན་པ་མངར་འགྱུར་གྱི་ནད་སོགས་རྙིང་ཚབ་གསར་བྱེད་རང་བཞིན་གྱི་ནད་གཞི་ཐོན་ནས་གཅིན་པ་མངར་འགྱུར་རང་བཞིན་གྱི་མཁལ་མའི་ནད་གཞི་དང་རྒྱགས་པ་ཆགས་པ་དང་འབྲེལ་བའི་མཁལ་མའི་ནད་སོགས་ཐོན་གྱི་ཡོད། 

 5 སོ་ལ་གནོད་པ།

      པེ་ཅིང་སློབ་ཆེན་སྤྱི་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་སློབ་གླིང་གི་འཚོ་བཅུད་དང་བཟའ་བཅའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཚན་ཁག་གི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཀོན་ཧྲེང་གིས་2018ལོར་བདེ་ཐང་སྐབས་དོན་ཚགས་པར་དང་དུས་དེབ་ཐོག་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བའི་ནང་བསྟན་པར། མངར་ཆ་འདུས་པའི་བཏུང་བྱ་འཐུང་རྗེས་ཁའི་ནང་གི་ཕྲ་སྲིན་གྱིས་མངར་ཆ་དང་ཟས་རིགས་ཀྱི་སྙིགས་རོ་རྣམས་སོའི་འབུ་ཕྲར་བསྒྱུར་གྱི་ཡོད་ལ། མངར་ཆ་འདུས་པའི་ཐཱན་སྐྱུར་བཏུང་ཆུར་སྐྱུར་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པས། དུས་ཡུན་རིང་བོར་བཏུང་ན་སྐྱུར་གྱིས་སོ་རུལ་བར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། 

  

 6 མིག་ལ་གནོད་པ།

      ཀྲེ་ཅང་ཞིང་ཆེན་མིག་ནད་སྨན་ཁང་འོད་མཐོང་ནད་བརྟག་སྨན་བཅོས་ལྟེ་གནས་ཀྱི་གཙོ་བཅོས་སྨན་པ་ཁྲེན་སི་ཕིང་གིས་2016ལོར་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་ནས་བསྟན་པར། མངར་ཆ་མང་དྲགས་ན་རྒྱང་སྒྲིབ་མིག་ནད་ཕོག་ཚད་མང་དུ་འགྲོ་སྲིད་པའམ་ཡང་ན་ཉེ་སྒྲིབ་མིག་ནད་ཕོག་ཚད་མང་དུ་འགྲོ་སྲིད།

 7 པགས་པར་གནོད་པ།

      ཀྲེ་ཅང་ཞིང་ཆེན་ཐའེ་ཀྲོའུ་སྨན་ཁང་གི་འཚོ་བཅུད་ཚན་ཁག་གི་ཀྲུའུ་རེན་སྨན་པ་ཧོ་ཞའོ་ཆིན་གྱིས་2017ལོར་བདེ་ཐང་ཚགས་པར་ཐོག་བསྟན་པར། མངར་ཟ་རྒྱུ་མང་དྲགས་ན་མིའི་ལུས་པོའི་ནང་གི་གདོད་སྤྱིན་སྤྲི་དཀར་ཉམས་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པས་པགས་པའི་མཉེན་ཤུགས་ཞན་དུ་འགྲོ་བ་དང་ཐ་ན་གཉེར་མ་དང་ཁྲ་ཐིག་ཐོན་གྱི་ཡོད། བྱེ་མ་ཀ་ར་སོགས་སྤུས་ལེགས་མངར་ཆས་ལྷག་པར་གནོད་ཀྱི་ཡོད། 

 8 རུས་པར་གནོད་པ།

      ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་རུས་ནད་སྨན་ཁང་གི་ཀྲེང་ཀྲོའུ་གླིང་ཁུལ་གྱི་རུས་སྙིའི་ཚན་ཁག་གི་ཀྲུའུ་རེན་སྨན་པ་ཡེ་ཅིན་གྱིས་2018ལོར་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བའི་ནང་གསལ་བར།  དར་མ་དང་རྒན་རྒོན་ཁག་གཅིག་གི་འཚོ་བཅུད་གསབ་རྫས་ཁྲོད་རྒྱུན་དུ་མངར་ཆ་ཐོན་གྱི་ཡོད། མངར་ཆ་སྤྱོད་ཚད་མང་དྲགས་ན་ཟས་རིགས་ཁྲོད་ཀྱི་ཀལ་རྫས་བསྡུ་ལེན་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ནས་རུས་པ་སོབ་པོར་འགྱུར་ཉེན་ཡོད།