ན་ནིང་ཙམ་ནས་ར་མགོ་སྤྲུལ་སྐུ་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་སྔ་འགྱུར་གྱི་ཆོས་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ནས་འབེལ་གཏམ་བགྱིས་པའི་སྒྲ་རྣམས་དྲ་ལམ་ནས་འགྲོ་གི་འདུག  །ཁ་བྱང་གི་ནང་དུ་སུམ་རྟགས་ཀྱི་ངོ་མཚར་བ་མང་པོ་གསར་རྙེད། ཅེས་པ་སོགས་མོས་པ་འདྲེན་དང་། ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་བོད་རིགས་ཡིན།  ཞེས་པ་སོགས་གད་མོ་ཤོར་བ་དག་འདུག་ལ།  ལོ་རྒྱུས་ལ་མོས་པ་ཆེ་བའི་ཁོ་བོས་ཁ་བྱང་ལ་བལྟས་ནས་ཅི་ཞིག་ཤེས་འདོད་ཀྱིས་ཉན་པ་ན་འབྲུག་སྒྲའི་ཚོད་ཀྱི་ཆར་བ་ཞིག་རེད་མི་འདུག་པས་ཉན་འདོད་ཀྱི་སྤྲོ་བ་ཡང་ངང་གིས་ཡལ།    ཐུགས་ཁག་ཀྱང་མེད་དེ་ད་ལྟའི་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་པའི་སྡེ་ཡིས་མ་མཐོང་བ་ཞིག་ཁོང་གིས་ཁང་ཕུག་ཅིག་ནས་རྙེད་དཀའ་ལ།  གང་རྙེད་པར་སྙམ་པ་རྣམས་ཀྱང་དབའ་བཞེད་དང་ཀ་བ་དཔལ་བརྩེགས་ཀྱི་དག་ཡིག་གསར་རྙེད་དུ་རློམ་པ་ནང་བཞིན་བྱུང་ཡོད་པ་འདྲ་སྟེ།   རྒྱུ་ཆ་རྩ་ཆེན་མ་མཐོང་ན་དཔྱད་འབྲས་དོན་སྙིང་ཅན་ལོན་རྒྱུ་མེད་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད།  ཁར་སང་ཡང་།  སྔ་འགྱུར་བའི་གྲྭ་ས་གསང་ཟུར་རོང་གསུམ་འགོ་ཁུངས་དང་རྔོག་ལོའི་དག་ཡིག །ཅེས་པའི་ཁ་བྱང་ཅན་ཞིག་འགྲོ་གི་འདུག་པ་ལ་ཉན་ཙམ་བྱས་པས་ཐོག་མ་ནས་བཤད་པ་ཧང་སང་བ་ཞིག་ཏུ་འདུག  །    སྤྱིར་བཏང་མི་ཞིག་གིས་ནོར་བར་བཤད་པ་དང་ལོག་པར་བཤད་པ་ལ་ཧ་ལས་རྒྱུ་གང་ཡོད་དེ་རྒྱུན་ལྡན་ཙམ་རེད་མོད།  ལོག་བཤད་འདི་ལྟ་བུས་ནི་རྒྱུས་མེད་ཀྱི་ཉན་མཁན་མང་པོར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གོ་བ་ལོག་པ་སྐྱེད་ཅིང་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆགས་སྡང་འཕེལ་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཆོག་པ་ཞིག་ཏུ་འདུག་པས།  འདིར་དེ་འབྲེལ་གྱི་གསལ་བཤད་ཅིག་བྱ་འདོད་བྱུང་།   དེས་ན་རྩོམཐུང་འདི་ཡང་ཁོང་གི་སྒྲ་དེ་ཉོན་མཁན་ཚོ་ཁོ་ནས་མཐོང་ན་ཆོག་པ་ཞིག་ལས།  གཞན་དག་གིས་བཀླག་དགོས་དོན་ཡང་དེ་ཙམ་མི་འདུག །  དེ་ཡང་ཁོང་གིས།   སྤྱི་ལོ་1240ལོ་ཡན་མན་ནས་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་གསར་པ་མང་པོ་མངོན་གསལ་དོད་པོས་དར་བ་རེད།  དེ་ཚོས་ག་རེ་ལས་ཡོད་རེད་ཟེར་ན།  གཅིག་ནས་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བཙུགས་པ་དེ་བསྣུབས་པ་རེད།  གཉིས་ནས་བོད་སིལ་བུར་གཏོར་བཞག་པ་རེད།  ཅེས་སོགས་དང་།  ཡང་།  སྤྱི་ལོ་1260ཡར་མར་ནས་ཁོ་རང་ཚོས་ཆོས་ཕྱོགས་ནས་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བསྣུབས་པ། འཇིག་རྟེན་ཕྱོགས་ནས་བོད་སིལ་བུར་གཏོར་བ་སྟེ། མི་དགེ་བཅུ་མཚམས་མེད་ལྔ་ཡི་ལས་ཀ་གཉིས་དེ་གྲུབ་པར་བྱས་པ་མ་ཟད།  ལས་ཀ་དེའི་རྒྱུན་སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བར་དུ་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཡོད་རེད།  ཅེས་སོགས་དང་།  ཡང་།  དེའི་དཔང་རྟགས་ལྟ་བུ་ནི་སྔ་འགྱུར་བསྟན་པའི་ཆོས་འབྱུང་དབའ་བཞེད་སོགས་མི་མངོན་པའི་དབྱིངས་སུ་རྒྱས་བཏབ་པ་འདི་རེད།  ད་ལྟ་ཁོ་བོས་གསར་རྙེད་བྱུང་ནས་ཕ་ནོར་བུ་ཡིས་བདག་པ་བཞིན་དུ་བྱུང་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུངས། ཁོང་གིས་ཆོས་ལུགས་གསར་པ་འདི་སུ་ལ་ཟེར་གྱི་ཡོད་དམ།   སྔགས་གསར་མའི་ཆོས་བརྒྱུད་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་ཟེར་གྱི་ཡོད་ན།   སྤྱི་ལོ་1240པའི་སྐབས་དེར་ས་སྐྱ་པ་དར་ནས་ལོ་167སོང་ཟིན་ཏེ།  ས་སྐྱའི་བསྟན་པའི་ཤིང་རྟ་བ་འཁོན་དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་པོས་དགུང་ལོ་བཞི་བཅུ་ལ་ཕེབས་སྐབས་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཐོག་མ་སྒོ་རུམ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ལོ་སྤྱི་ལོ་1073ལོ་ཡིན་ལ།  གལ་ཏེ་འབྲོག་མི་ལོ་ཙཱ་བ་ནས་བརྩིས་ན་དེ་ལས་ཀྱང་སྔ་བའོ། །  དེ་བཞིན་1240ལོ་ནི་འཇམ་མགོན་ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་དགུང་གྲངས་རེ་གཅིག་ལ་སོན་ཏེ་གོ་དན་རྒྱལ་པོའི་གདན་འདྲེན་པ་སླེབས་པ་ལ་ལོ་གསུམ་མ་གཏོགས་མེད་སྐབས་ཡིན་ལ།  དེས་ན་ས་སྐྱ་པའི་ནང་དུ་ཡང་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བཤིགས་པ་དང་།   བོད་སིལ་བུར་གཏོར་མཁན་ཞིག་བྱུང་མེད་པར་མ་ཟད།  ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་གྱིས་གུ་རུ་རིན་པོའི་ཆེའི་ཕྱག་དཔེ་ཕུར་པའི་ཡིག་ཆ་རྙེད་དེ་བསྒྱུར་ཞུས་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་རྒྱུད་འཛིན་མཛད་པ་དང་། མཁན་པོ་ཞི་བ་འཚོ་ཡི་གཞུང་འཆད་ཉན་གལ་ཆེན་དུ་གནང་ཞིང།  དེ་བཞིན་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་གདན་ས་ཆེན་མོ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་མེ་ཡི་འཇིག་པ་སྔ་ཕྱིར་བྱུང་ཞིང་བདག་སྐྱོང་ཞན་པོར་ཡོད་པ་ལ་ཞིག་གསོ་དང་། སླད་ཕྱིན་མེ་འཇིག་མི་ཡོང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་མེ་སྲུང་འཁོར་ལོོའི་རི་མོ་སོགས་ཀྱང་མཛད་པ་རེད།  མེ་སྲུང་གི་རི་མོ་དེ་ད་ལྟ་རྙིང་མའི་ཆོས་དར་གྱི་སྟེང་དུ་བཀོད་ཡོད།    ཡང་སྤྱི་ལོ་1240པའི་སྐབས་དེར་བཀའ་བརྒྱུད་པ་དར་ནས་ལོ་167ཡར་མར་སོང་ཟིན་ཏེ།  བཀའ་བརྒྱུད་པའི་བསྟན་པའི་ཤིང་རྟ་བ་སྒྲ་སྒྱུར་མར་པ་ལོ་ཙཱ་བ་དགུང་ལོ་རེ་དྲུག་ལ་ཕེབས་སྐབས་ལྷོ་གྲོ་བོ་ལུང་དུ་རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་སོགས་བུ་ཆེན་རྣམས་ལ་དབང་དང་གདམས་པ་གནང་བ་ནི་ལོ་སྤྱི་ལོ་1077ལོ་ཡར་མར་ཡིན།   ཁོང་གི་སློབ་བརྒྱུད་རིམ་བྱོན་ནང་དུ་ཡང་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བཤིགས་པ་དང་།   བོད་སིལ་བུར་གཏོར་མཁན་ཞིག་བྱུང་མེད་པར་མ་ཟད། བཀའ་བརྒྱུད་པས་ནི་རྙིང་ཆོས་རྩ་ཆེན་ལ་བརྩིས་ནས་བརྒྱུད་འཛིན་དང་ཉམས་ལེན་གྱིས་ད་བར་ཡང་དད་གུས་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་འདི་རེད།  ཡང་སྤྱི་ལོ་1240པའི་སྐབས་དེར་ཇོ་བོ་བཀའ་གདམས་པ་དར་ནས་ལོ་180ཙམ་སོང་ཟིན་ཏེ།  མཉམ་མེད་ཇོ་བོ་ཆེན་པོ་དགུང་ལོ་དོན་གསུམ་ལ་ཕེབས་སྐབས་དབུས་ཀྱི་སྙེ་ཐང་དུ་སྐུ་གཤེགས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་1054ལོ་ཡིན།  ཁོང་གི་སློབ་བརྒྱུད་རིམ་བྱོན་ནང་དུ་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བཤིགས་པ་དང་།   བོད་སིལ་བུར་གཏོར་མཁན་ཞིག་བྱུང་ཡོད་མི་སྲིད་པ་རེད།   ཡང་སྤྱི་ལོ་1240པའི་སྐབས་དེར་ཇོ་ནང་གི་བསྟན་པའི་སྲོལ་འབྱེད་པ་པོ་ཀུན་སྤངས་ཐུགས་རྗེ་བརྩོན་འགྲུས་སྐུ་འཁྲུངས་པ་ལ་ལོ་གསུམ་ཡོད།   ཁོང་གིས་གཙང་གི་ཇོ་མོ་ནག་རྒྱལ་དུ་ཇོ་ནང་གི་གདན་ས་ཐོག་མ་ཕྱག་འདེབས་གནང་སྐབས་དགུང་ལོ་ཅི་ཙམ་ལ་ཕེབས་ཡོད་དམ།  ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོ་1280ཡན་མན་ཙམ་ཡིན་སྲིད་ལོ་ཚིགས་ངེས་པ་ཅན་མ་རྙེད།  ཡིན་ནའང་ཁོང་གིས་ཀྱང་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བཤིགས་པ་དང་།   བོད་སིལ་བུར་གཏོར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་མི་སྲིད་པ་རེད།   ཡང་སྤྱི་ལོ་1240ནས་1260བར་སྐབས་ལ་ལྟོས་ན་དགེ་ལུགས་པ་ནི་ལོ་170ཡི་རྗེས་སུ་གཞི་ནས་དར་བ་སྟེ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དགུང་ལོ་ང་གསུམ་ལ་སོན་པ་སྤྱི་ལོ་1410ལོར་གཞི་ནས་འབྲོག་རི་བོ་དགའ་ལྡན་ཕྱག་བཏབ་ཅིང་།  རིམ་གྱིས་གསར་དུ་དར་བ་ཡིན།  དེ་བས་དགེ་ལུགས་པ་ལ་ཟེར་བ་ནི་མ་ཡིན་ངེས་ཤིང་།  ངེས་པར་མ་ཟད་དགེ་ལུགས་པ་ནི་རྙིང་བསྟན་དར་བ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་ཞིག་སྟེ་རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་མན་ཆད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་ཏུ་གཟིགས་དང་ཤེས་ནས་བཀའ་དྲིན་དྲན་པ་ཞིག་ཡོང་བར་འགྱུར།  ཡང་སྙིང་སྤྱི་ལོ་1240ནས་1260བར་སྐབས་སུ་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བཤིགས་པ་དང་།      བོད་སིལ་བུར་གཏོར་མཁན་གྱི་ཆོས་བརྒྱུད་གསར་པ་དེ་གང་ཡིན་ནམ།དོན་དངོས་ཐོག་སྐབས་དེར་དེ་འདྲའི་གནས་ཚུལ་དང་མི་སྣ་ཞིག་གཞི་མ་གྲུབ་མོད།  པོད་ཏི་འགའ་རེ་བཀླག་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆགས་སྡང་གི་བསམ་གཞིག་སྒོ་ནས་ཁང་ཕུག་ཏུ་ཡིབ་པའི་ཚོར་ཤེས་འཁྲུལ་བའི་ལབ་བརྡོལ་ཙམ་རེད།  དོན་དངོས་ཐོག་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་ལ་ཆག་སྒོ་བྱུང་བའི་དུས་ནི་སྤྱི་ལོ་842ཡར་མར་ནས་རེད་ལ།  བོད་སིལ་བུར་གཏོར་བའང་དེའི་རྗེས་ཐོག་ཙམ་སྟེ།   སྤྱི་ལོ་843ནས་རྒྱལ་རྒྱུད་སིལ་གྱེས་དང་།  དེ་འབྲེལ་དུ་དབུ་གཡོ་འཁྲུག་ལོང་ལང་བ།  འབངས་གྱེན་ལོག་བྱུང་བ།  འབྲོ་དབས་འཁྲུག་པ།   ཡུལ་མཐའི་སོ་དམག་འཁྲུག་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་བྱུང་བས་བཙན་པོའི་རྒྱལ་སྲིད་སིལ་བུར་འཐོར་བ་རེད།  དེའི་སྐོར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྙིང་པ་དང་། རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྙིང་པ་རྣམས་སུ་ཞིབ་པར་གསལ་ཡོད།  ཡང་ན་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁང་ཕུག་ནས་ཡིག་རྙིང་གསར་རྙེད་བྱུང་བ་དེ་དག་ཡོངས་གྲགས་སུ་དར་བའི་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཆ་དེ་དག་ལས་ཁུངས་བཙན་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ།  ཡིན་ན་ཕྱིར་སྟོན་དང་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་ཀློག་པ་ཀུན་གྱིས་ཁྱེད་ལ་དང་བའི་སྒོ་ནས་བཀའ་དྲིན་ཞུ་ངེས།  རྒྱུ་ཆ་རྩ་ཆེན་མེད་པར་མ་ཟད་རྒྱུ་ཆ་ཡོད་པ་དག་གི་ནང་དོན་ལས་ལྡོག་པའི་གསར་བཤད་དག་ནི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་སུན་པའི་རྒྱུ་ཙམ་ཡིན་སྲིད།  ད་ཡོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱུ་ཆའི་ཡིག་ཚང་གི་སྟེང་ནས་དཔྱད་ན་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་སྣུབ་མཁན་ནི་བཙན་པོ་དར་མ་དང་། དབས་བློན་སྟག་སྙ་སོགས་རེད།  བཙན་པོའི་སྐུ་སྲོག་ལ་འཚེས་ཏེ་བོད་སིལ་བུར་འཐོར་བའི་ཆག་སྒོའི་སྣ་འདྲེན་མཁན་ནི་སྔ་དར་གྱི་དགེ་སློང་དཔལ་རྡོར་རེད།  ཡང་ཁྱེད་ཀྱིས།  བཙན་པོ་དར་མ་ནི་རྒྱལ་པོ་པཎ་ཌི་ཏ་་ཞིག་ཡིན།  ཅེས་ཟེར་ལུགས་ལ་རྒྱུ་ཆ་ཨི་ཐི་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ།  ཡིན་ན་ཁང་ཕུག་ཏུ་མ་སྦས་པས་ཕྱིར་སྤེལ་དང་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་མཇུག་གི་ལོ་རྒྱུས་བསྐྱར་འབྲི་ལ་མཛད་རྗེས་བླ་ན་མཐོའོ། །  དབུ་གཡོའི་ནང་འཁྲུག་སོགས་ཀྱི་ཟིང་ལོང་དེ་དག་ཡོངས་སུ་འཇག་རྗེས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་978ཡར་མར་ནས་བོད་དབུས་སུ་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་བྱུང་ཞིང་།  དེའི་གོང་ཙམ་ནས་སྟོད་མངའ་རིས་སུ་ཡང་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་བྱུང་ཡོད།བསྟན་པ་སྔ་དར་ཕྱི་དར་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བར་སྟོང་ལོ་130ཡར་མར་ཡོད་ལ། སྐབས་དེར་དགེ་འདུན་པའི་བསྟན་པ་ནུབ་པ་དང་། དགོན་སྡེ་ཁག་བདག་མེད་དུ་གྱུར་པ་མ་གཏོགས་བསྟན་པ་རྩ་མེད་དུ་སོང་བའང་མ་ཡིན་ཏེ།  བར་དབུས་གཙང་ཕྱོགས་ནས་སྔགས་འཆང་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་སྔ་དར་གྱི་གསུང་རབ་བདག་ཉར་དང་ཁྱད་པར་དུ་གསང་སྔགས་ཀྱི་དབང་དང་མན་ངག་རྒྱུད་འཛིན་བྱས་ཏེ་ཡོང་ཡོད་ལ།  མངའ་རིས་དང་མདོ་སྨད་དུ་དགོན་པ་དང་དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་ཡང་ཉུང་ཤས་བཞུགས་ཡོད་པ་རེད།   དེར་བརྟེན་ནས་བར་དབུས་གཙང་དུ་སྤྱི་ལོ་1040ཡར་མར་ནས་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཟུར་པོ་ཆེའི་རིང་སྔ་འགྱུར་གྱི་བསྟན་པའི་རྩ་བ་བཙུགས་པ་དང་།  ཟུར་ཆུང་བས་ཡལ་ག་བསྐྱངས་པ།  སྒྲོ་ཕུག་པས་ལོ་འབྲས་རྒྱས་པར་མཛད་ཅེས་རྙིང་མའི་ཆོས་འབྱུང་ཚད་ལྡན་རྣམས་སུ་གསལ་བ་ལྟར་རེད།  བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་ཐོག་མའི་དུས་མགོར་སྔགས་རྙིང་མའི་འཆོལ་ཉོག་ལ་དམིགས་པའི་སྔགས་ལོག་སུན་འབྱིན་འགའ་རེ་བྱུང་མོད། དེ་ནི་དུས་ཀྱི་ཆ་ནས་སྤྱི་ལོ་1000ཡར་མར་སྐབས་ཡིན་པ་སྟེ།  སྔགས་ལོག་སུན་འབྱིན་སྤེལ་མཁན་ནི་ལྷ་བླ་མ་ཡེ་ཤེས་འོད་དང་།  ཕོ་བྲང་ཞི་བ་འོད། ལོ་ཆེན་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་།  འགོས་ཁུག་པ་ལྷས་བཙས་སོགས་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཚང་མ་སྤྱི་ལོ་1000ཡར་མར་གྱི་མི་སྣ་རེད།   དུས་ཕྱིས་ཆག་ལོ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་བ་སྤྱི་ལོ་1236ལོར་རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་ཕེབས་པའི་ལམ་སྐབས་སྐྱི་རོང་གི་ནག་ཚོ་ལོ་ཙཱ་བའི་གདན་ས་ཡང་དོག་ཏུ་ལོ་བཞི་བཞུགས་ནས་སྤྱི་ལོ་1240ལོར་གཉལ་གྱི་ལྟེའུ་རའི་གདན་སར་འཁོད་དེ་གདན་ས་དེ་བསྐྱངས་པ་རེད།  ཁོང་གིས་སྔགས་ལོག་སུན་འབྱིན་ཞིག་བརྩམས་མོད།  དེ་ཙམ་གྱིས་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་བསྟན་པ་བཤིགས་པ་དང་།   བོད་སིལ་བུར་གཏོར་བ་ལ་ཨེ་འགྲོའམ།  དེ་བཞིན་སྤྱི་ལོ་1240ནས་1260བར་སྐབས་ནི་རྙིང་མའི་གཏེར་ཆེན་གུ་རུ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་གིས་ལྷོ་བྲག་གནམ་སྐས་བྲག་ནས་ཆོས་གཏེར་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཞེས་ཏེ་གཏེར་ཁ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་པོར་གྱུར་ཏེ་འགྲོ་དོན་རྒྱས་པ་དང་།   གཙང་གི་ཚོང་འདུས་འགུར་མོའི་ལྷ་ཁང་།  བསམ་གྲུབ་བདེ་ཆེན་གྱི་ལྷ་ཁང་།  ལྷོ་ལ་ཡག་གི་གུ་རུའི་ལྷ་ཁང་སོགས་བཞེངས་ནས་རྙིང་བསྟན་བླ་ནས་བླ་རུ་བསྟོད་པའི་སྐབས་ཡིན་པ་ལས་དམིགས་བསལ་རྙིང་བསྟན་ལ་ཆག་སྒོ་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་མེད་པ་རེད། ཡང་བཤད་ན་སྤྱི་ལོ་1260ཡར་མར་ནི་བོད་ཁམས་སིལ་བུར་འཐོར་ནས་ལོ་415ཙམ་འདས་ཟིན་ཏེ། ཡང་བསྐྱར་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་ས་སྐྱའི་སྲིད་དབང་གི་གདུག་འོག་ཏུ་གཅིག་གྱུར་འབྱུང་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་ཡིན་ཏེ། དར་ཧན་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླ་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པ་སྤྱི་ལོ་1265ལོར་གཙང་གི་ས་སྐྱའི་གདན་སར་ཕེབས་གྲུབ་སྟེ་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གོང་བུ་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་མངའ་བདག་གི་ཁྲི་ལ་འཁོད་ཡོད།  དེས་ན་གོང་གི་ལོག་བཤད་དེ་འདྲ་ཞིག་ཅིའི་ཕྱིར་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ།  སྤྱིར་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ལ་ཆོས་བརྒྱུད་སྣ་ཚོགས་དར་བ་དེས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་རིས་ཆད་ཅུང་བྱུང་བ་འདི་ལ་བསམ་ནས་ཆོས་ལུགས་གསར་པ་སྤེལ་མཁན་ཚོས་བོད་སིལ་བུར་གཏོར་བ་ཞེས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ནི། རྙིང་མ་རང་ཡང་དེ་རུ་གཏོགས་པ་ཞིག་ལས་མ་འདས་ཤིང་།  ལོ་རབས་ཀྱང་སྤྱི་ལོ་1240ནས་1260བར་ལ་འཇོག་རྒྱུ་མཡིན་པར་སྤྱི་ལོ་1000ཡར་མར་ནས་སིལ་བུར་གཏོར་བ་ཟེར་དགོས་ཏེ། སྔགས་གསར་མའི་ཆོས་བརྒྱུད་སྣ་ཚོགས་པ་དག་ལོ་རབས་དེ་ནས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་དར་བ་ཡིན་པས་སོ། །  དེས་ན་རང་ཉིད་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཐེག་ཆེན་ལམ་ཞུགས་སུ་ཞལ་གྱིས་མཆེ་མཁན་ཞིག་གིས་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་ཆོས་བརྒྱུད་གསར་བའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཇོ་འབྲོམ་ཡབ་སྲས་གསུམ་དང་། མར་མི་དྭགས་གསུམ། ས་སྐྱའི་གོང་མ་རྣམ་ལྔ། ཇོ་ནང་གི་ཐོག་མའི་བླ་མ་རྣམ་གསུམ། དགེ་ལྡན་པའི་རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཉེས་པ་དེ་ལྟར་བྱས་སོ་ཞེས་པའི་གསུང་ཡ་ང་བ་དེ་འདྲ་བྱོན་པ་ཅང་ཨེ་སྲིད་དམ།     དབའ་བཞེད་གསར་རྙེད་བྱུང་བར་སྙམ་པ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་གསར་མཐོང་བྱུང་བ་ཙམ་ལས།  སྔར་ནས་གཟིགས་མཁན་བྱུང་ཡོད་དེ་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་སྤྱི་ལོ་1544ལོར་ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་རྩོམ་སྐབས་སུ་གཟིགས་ཡོད་དེ་རྦ་བཞེད་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ཡོད་པ་དང་།  འབྲིང་བ་དེ་མཁའ་དགའི་ནང་དུ་ཆ་ཚང་བཀོད་པ་དེ་ཡིན་གསུང་ཡོད།  དེ་བཞིན་ཇོ་ནང་རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ན་ཐས་ཀྱང་གཟིགས་པ་ལྟར་ཡོད།  ཡང་སྤྱི་ལོ་2009ལོ་ནས་དབའ་བཞེད་དང་སྦ་བཞེད་སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མ་བཅས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཀྱི་དེབ་པར་སྐྲུན་འགྲེམ་སྤེལ་ཟིན་པས།  བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀློག་མཁན་གྱི་སྡེ་ལ་སྔར་ནས་ཡོངས་གྲགས་སུ་གྱུར་ཟིན་པ་ཡིན་ན།   ད་ལྟ་ཁོ་བོས་གསར་རྙེད་བྱུང་ནས་ཕ་ནོར་བུ་ཡིས་བདག་པ་བཞིན་དུ་བྱུང་ཡོད་སྙམ་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་མིག་བཙུམ་པའི་སྐད་ཆ་ལས་མ་འདས།   ཡང་ལོ་ཆེན་གྱི་བརྡ་དག་གསར་རྙེད་བྱུང་ཡོད་ཟེར་བའང་གོང་བཞིན་རང་གིས་གསར་མཐོང་ཙམ་སྟེ།  སྔར་སྤྱི་ལོ་2019ལོ་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་མཛོད་ཁང་གི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་དཔེ་ཚོགས་སུ་བསྡུས་ཟིན།  སམ་བྷོ་ཊའི་སྐོར་ནས་རླབས་ཆེན་བཤད་ཡོད་སྐོར་དང་།  དེ་ལ་དགག་ཐུབ་མཁན་ཞིག་བྱུང་མ་སོང་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནི་བྱིས་པའི་དྲན་ཚུལ་ཏེ།   གསར་རྟོགས་ཀྱི་བདེན་དོན་ཡིན་ན་ཀུན་གྱིས་ཡི་རངས་ཀྱིས་ས་སྤེལ་གནམ་སྤེལ་བྱེད་པར་མ་ཟད།  རྒྱུ་ཆའི་བདེན་དཔང་དག་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་ངེས་ལ།  དགག་རིན་མེད་ན་སུས་ཀྱང་དུས་ཚོད་དྲོན་པར་མི་བྱེད་པས།   གང་བཤད་པ་དག་ཆུ་ནང་རྡོ་འཕངས་སུ་འགྱུར་བ་ནི་གང་ཞིག་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྲིད།    དེས་ན་སྤྱིར་བཏང་ནོར་བའི་བཤད་པ་ཙམ་ལ་ཉེས་ཆ་ཆེན་པོ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ།   ཆགས་སྡང་གི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བའི་མ་རྟོག་ལོག་རྟོག་གི་བཤད་པ་ལ་འཆད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གཟབ་དགོས་སུ་འདུག་ལ།  ང་ཚོ་ཉན་པ་པོ་དག་གིས་དེ་བས་ཀྱང་གང་བཤད་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱ་རྒྱུ་མེད་པར་བདེན་མིན་བརྟགས་ཏེ་འཇུག་པ་གལ་ཆེའོ་སྙམ་སྟེ།  ལྷག་པར་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་དེ་འདྲ་ཞིག་རེད་དོ། །

  རིག་གཞུང་གི་དགག་བཞག་ལ་ཆགས་སྡང་གི་མཚན་མར་མི་ཞེན་པར་བློ་གྲོས་ཡངས་པོར་འཇུག་པར་ཞུ།  ཡང་ལོ་ཆེན་གྱི་བརྡ་དག་གསར་རྙེད་བྱུང་ཡོད་ཟེར་བའང་གོང་བཞིན་རང་གིས་གསར་མཐོང་ཙམ་སྟེ།  སྔར་སྤྱི་ལོ་2019ལོ་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་མཛོད་ཁང་གི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་དཔེ་ཚོགས་སུ་བསྡུས་ཟིན།  སམ་བྷོ་ཊའི་སྐོར་ནས་རླབས་ཆེན་བཤད་ཡོད་སྐོར་དང་།  དེ་ལ་དགག་ཐུབ་མཁན་ཞིག་བྱུང་མ་སོང་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནི་བྱིས་པའི་དྲན་ཚུལ་ཏེ།   གསར་རྟོགས་ཀྱི་བདེན་དོན་ཡིན་ན་ཀུན་གྱིས་ཡི་རངས་ཀྱིས་ས་སྤེལ་གནམ་སྤེལ་བྱེད་པར་མ་ཟད།  རྒྱུ་ཆའི་བདེན་དཔང་དག་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་ངེས་ལ།  དགག་རིན་མེད་ན་སུས་ཀྱང་དུས་ཚོད་དྲོན་པར་མི་བྱེད་པས།   གང་བཤད་པ་དག་ཆུ་ནང་རྡོ་འཕངས་སུ་འགྱུར་བ་ནི་གང་ཞིག་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྲིད།    དེས་ན་སྤྱིར་བཏང་ནོར་བའི་བཤད་པ་ཙམ་ལ་ཉེས་ཆ་ཆེན་པོ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ།   ཆགས་སྡང་གི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བའི་མ་རྟོག་ལོག་རྟོག་གི་བཤད་པ་ལ་འཆད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གཟབ་དགོས་སུ་འདུག་ལ།  ང་ཚོ་ཉན་པ་པོ་དག་གིས་དེ་བས་ཀྱང་གང་བཤད་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱ་རྒྱུ་མེད་པར་བདེན་མིན་བརྟགས་ཏེ་འཇུག་པ་གལ་ཆེའོ་སྙམ་སྟེ།  ལྷག་པར་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་དེ་འདྲ་ཞིག་རེད་དོ། །

  རིག་གཞུང་གི་དགག་བཞག་ལ་ཆགས་སྡང་གི་མཚན་མར་མི་ཞེན་པར་བློ་གྲོས་ཡངས་པོར་འཇུག་པར་ཞུ།