མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་ནི་སྔར་ནས་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་སྣ་མང་ཅན་དང་རིག་གནས་འཇུ་སྟོབས་ཅུང་བཟང་ལ། མི་རིགས་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་བྱེད་སའི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་པས།བོད་ཀྱིས་ཁུལ་གཞན་དག་དང་བསྡུར་ན་ལེགས་བསྡུ་མཉམ་སྤྱོད་དང་འཆམ་མཐུན་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ས་གནས་ཤེས་རིག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་ལ་ཤུགས་བསྣན་ན་སློབ་མའི་མ་འོངས་རང་བདག་ནུས་པ་གསོ་སྐྱོང་མཛད་པ་དང་ཤེས་རིག་བསྡུ་ལེན་གྱི་ཐབས་ལམ་དང་བདེ་ཐང་ཅན་གྱི་མི་ཚེའི་ལྟ་ཚུལ་ལེགས་པོ་ཡོང་པར་ཕན་ཆེན་པོ་ཐོགས་ངེས་ཡིན། དུས་རབས 20པའི་ལོ་རབས 80པའི་སྐབས་སུ་མཚོ་ལྷོ་གྱི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་བྱ་བ་ནི་ཞིང་ལྗོངས་ལྔའི་མིག་དཔེ་བལྟ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང༌། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་ལ་གནའ་ནས་རིམ་པ་སོ་སོའི་སྲིད་གཞུང་གིས་མཐོང་ཆེན་པོ་མཛད་པ་ཡིན་པས།འདིའི་ཐད་ཀྱི་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཡང་གཡུར་དུ་ཟ་བ་བླངས་ཡོད།<<སྐད་གཉིས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་ཇེ་བཟང་དུ་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་བསམ་འཆར>>ཁྲོད་དུ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ལག་བསྟར་བྱེད་ཚུལ་དངོས་གཞི་དང༌། ཁྲིད་ཐབས་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་བཟོ་བཀོད།ཁྲིད་གཞིའི་འདེམ་སྟངས།དགེ་རྒན་དཔུང་ཁག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཐག་གཅོད་མཛད་འདུག་ལ།    སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་ལ་ནན་བཤད་གནང་འདུག སྐད་ཆ་ནི་རིག་གནས་ཀྱི་སྣོན་གཞོང་ཡིན་ལ་ལག་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། མི་རྣམས་ལ་འདིའི་ཐད་ཀྱི་རང་སྟེང་གི་ལྟ་ཚུལ་ཅིག་ཆགས་ཡོད་ངེས་ལ། ལྟ་ཚུལ་དེར་རིག་གནས་རྒྱབ་ལྗོངས་འདྲ་མིན་དང་མི་རིགས་འབྲེལ་བ། སྤྱི་ཚོགས་དབང་སྟོབས། ཆོས་ལུགས་དད་མོས་དང་སྐད་གཉིས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་གྱི་མི་གྲངས་མང་ཉུང་བཅས་ཀྱི་ཤན་ཤུགས་ཐེབས་ངེས་ཡིན། དེ་བས་སྐད་ཆ་ལ་ཚོར་སྣང་རང་བཞིན་ལྡན། མིག་སྔར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁྲོད་དུ་སྐད་གཉིས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་གྱིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྤྱིའི1/3ཟིན་ལ། སྐད་གཉིས་གྱི་ཁྱབ་ཡུལ་ནི་མི་རིགས་མི་འདྲ་བ་དང་ས་ཁུལ་མི་འདྲ་བའི་ཁྲོད་དུ་བར་ཁྱད་ཆེན་པོ་ཡོད་ནའང༌། མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་གནས་བབས་ལ་བལྟས་ན་སྐད་གཉིས་ཁྱབ་གདལ་དུ་བཏང་བའི་ཚད་ཅུང་མཐོ་ལ།   ས་ཁུལ་ཁ་ཤས་མ་གཏོགས་མང་ཆེ་བར་སྐད་གཉིས་ཁྱབ་གདལ་དུ་བཏང་ཡོད་པས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ། ཕ་སྐད་སློབ་གསོ་སྙིང་བོར་འཛིན་པ་དང༌། ཕ་སྐད་སློབ་གསོའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་ནས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་དར་སྤེལ་ལ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་མིག་སྔར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་དང་ཐ་ན་སློབ་ཆེན་སློབ་གསོ་དང་བཅས་པས་ངེས་པར་དུ་ཁ་གཏད་དགོས་པའིདངོས་ཡོད་གནད་དོན་ཞིག་རེད། གནད་དོན་འདིར་མཚོན་ན་ཐོག་མར་སྤྱི་ཁྱབ་འདུ་ཤེས་ལ་ཤུགས་བསྣན་ནས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་དགོས་པ་སྟེ། རིགས་དབྱེ་ནས་འཛུབ་སྟོན་བྱེད་པ་དང༌།   ཁྱིམ་བདག་དང་སློབ་མར་རང་འདེམ་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས།　ཁྲིད་ཐབས་དང་པོའི་ཁུལ་བསྡུ་དང་ཉིང་བཅུད་ལེགས་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་ཚད་ལ་ཤུགས་སྣོན་པའི་བསམ་འཆར་བཏོན་ནས་བོད་ཡིག་གི་གསོ་སྐྱོང་མ་དཔེ་དེ་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་སྐབས་སུ་རྨང་གཞི་ལེགས་པོ་སྐྲུན་པ་དང་དེར་བསྟུན་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཆ་དང་ཡི་གེའི་རྩ་བའི་རྨང་གཞི་ལེགས་པོ་ཆགས་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།　མཐོ་འབྲིང་གི་སྐབས་སུ་འོས་འཚམས་ཀྱིས་རིགས་དབྱེ་ནས་ཁྲིད་ཐབས་སྣ་གཅིག་ཅན་ཁོ་ན་མི་བྱེད་པ་དང༌།　ཁྱད་ཆོས་མངོན་གསལ་མིན་པ་ཅན་མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ནས་སློབ་འཕར་སྐབས་སུ་འཚང་ཁ་རྒྱག་པ་དང་བྱ་བ་བཙལ་སྐབས་ལམ་སྒོ་འགག་ནས་ལས་གནས་བཙལ་མི་ཐུབ་པའི་སྣང་ཚུལ་སྔོན་འགོག་བྱེད་དགོས།　སློབ་ཆེན་ནང་གི་མཚོ་ལྷོའི་སློབ་མའི་གནས་ཚུལ་ལ་བརྟག་ན་ཕལ་ཆེ་བར་སྐད་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་གསལ་ལྡན་པ་དང༌། སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་མཉམ་མཐུན་འདུ་ཤེས་ཅུང་དྲག་ལ། ཕུལ་བྱུང་རིག་གནས་གཞན་དག་བསྡུ་ལེན་བྱེད་སྤྲོ་བ་དང༌། སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་རིག་གནས་ཀྱི་འབྲེལ་མཚམས་ལྟ་ཚུལ་སྟེང་ནས་ཀྱང་ཐད་ཀར་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་མཁན་ཡང་ཧ་ཅང་ཉུང༌། འདི་དག་ནི་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་སྐབས་ཀྱི་རིག་གནས་མ་ལག་གི་འོས་འཚམས་སྒྲིག་བཟོ་དང་དོ་མཉམ་ལྷན་རྒྱས་ཀྱི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་དང་འབྲེལ་བ་ ཆེན་པོ་ཡོད་པར་སེམས། 

སློབ་གསོའི་སྤུས་ཀ་ཇེ་བཟང་དུ་གཏོང་བ་ལ་རྒྱུ་སྤུས་མཐོ་བའི་དགེ་རྒན་གྱི་དཔུང་སྡེ་ཞིག་འཛུགས་དགོས་ལ། དེ་ནི་སློབ་གསོའི་བཅོས་སྒྱུར་ལེགས་འགྲུབ་འབྱུང་རྒྱུའི་ཁག་ཐག་གི་སྲོག་རྩའང་ཡིན།     སློབ་གསོའི་སྤུས་ཀ་ཇེ་མཐོར་གཏོང་པ་དང་དགེ་རྒན་གྱི་རྒྱུ་སྤུས་ཇེ་བཟང་ལ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་《ཆོད་ཡིག་》ལག་བསྟར་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་གནད་འགག་ཡིན། དགེ་རྒན་དཔུང་སྡེའི་སྤྱིའི་སྤུས་ཀས་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གསོའི་རྒྱུ་སྤུས་ཀྱི་བཟང་ངན་ཐག་གཅོད་བཞིན་ཡོད༌། མིག་སྔར་བོད་ཁུལ་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་དུ་དགེ་རྒན་གྱི་སྤུས་ཀ་ཇེ་བཟང་ལ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ལྷོད་མི་རུང་པའི་དོན་དག་ཚབས་ཆེན་ཞིག་ཟེར། 《ཆོད་ཡིག་》ཁྲོད་དུ་འདིའི་ཐད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལྟར་ལས་གནས་སྤྲོད་པ་དང༌། འདྲ་མཉམ་འགྲན་རྩོད། ཕྱོགས་གཉིས་ཀས་ལྷན་འདེམ་བྱེད་པ། ཞིབ་དཔྱོད་ནན་མོ་བྱེད་པ། གན་རྒྱས་དོ་དམ་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་སྟེང་ནས་དགེ་རྒན་རང་གཙོ་ཡིན་པའི་དགེ་རྒན་གྱི་ཆེད་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གཞི་བཅོལ་ནས་དགེ་རྒན་གྱི་   གཙོ་སྙིང་གོ་གནས་འབུར་དུ་བཏོན་ཡོད་པར་མ་ཟད། སྒྲིག་ལམ་གྱི་ཐད་ནས་དགེ་རྒན་གྱི་གསོན་ཤུགས་རྟིང་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ་ཁག་ཐེག་བྱས་འདུག མིག་སྔར་སློབ་གསོའི་བྱ་བཞག་ཁྲོད་དུ་དགེ་རྒན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གོ་རྟོགས་ཀྱི་ཚད་གཞི་དེ་ཆེད་ལས་ཅན་གྱི་དུས་རབས་ཀྱི་ཆེད་ལས་ལ་སྤོ་རྒྱུར་འཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་ཤུགས་སྣོན་བཞིན་ཡོད། སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་དང་ཆུང་འབྲིང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་ཆེད་ལས་སྒྲུབ་ནས་སློབ་གྲྭ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་དགོས་པའི་བསམ་འཆར་འདོན་བཞིན་ཡོད་ལ། དགེ་རྒན་གྱིས་རང་གི་ཆེད་ལས་ལ་འབད་པའི་འདུ་ཤེས་གསལ་དགོས་པའི་རེ་བའང་འདོན་བཞིན་པ་དང༌། རང་གི་ཆེད་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དམིགས་འབེན་ཚད་ལྡན་བྱེད་པའི་ནུས་པ་དང་རང་ཉིད་དོ་དམ་གྱི་ནུས་པ། རང་གི་སློབ་གསོའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཕྱིར་འདང་རྒྱག་པའི་ནུས་པ་ དང་རང་ཉིད་ལ་གདེང་འཇོག་བྱེད་པའི་ནུས་པ་སོགས་འཛོམས་དགོས་པའི་རེ་བ་ འདོན་བཞིན་ཡོད། བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་གནས་བབས་ལ་བལྟས་ན་དགེ་རྒན་གྱི་ཆེད་ལས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མི་གསལ་བ་དང༌། རིག་གཞུང་ཆེད་ལས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མི་འབྱེད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཡོད་ལ། བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་མང་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་སློབ་ཚན་སྣ་མང་གི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་འགན་ཁུར་འདུག་པས། རིག་གཞུང་ཆེད་ལས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཅུང་ཞན། དེ་བས་སློབ་མར་མཚོན་ན་རིག་ཚན་གྱི་གོ་དོན་ལ་མགོ་ཉོག་པ་དང༌། དུས་ཡུན་རིང་བོར་ཆེད་ལས་ཐ་སྙད་ཚད་ལྡན་ཅན་དུ་གཏོང་མ་ཐུབ་པས་གོ་དོན་ཉོག་ཅིང་བརྗོད་དོན་གསལ་བོར་བཤད་མི་ཐུབ་པ། ཀུན་ཚབ་གཅིག་འཐུས་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་ཉེས་སྐྱོན་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དང༌། སློབ་ཆེན་འགྲིམ་སྐབས་ཀྱང་རིག་ཚན་ཆེད་ལས་འདེམ་ཡུལ་ཉུང་པ་དང༌། ཆེད་ལས་སྣ་གཅིག་ཅན་གྱིས་བགྲོད་ལམ་འགག་པ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིག་གཞི་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ། གསོ་སྐྱོང་དཔེ་དབྱིབས་འདྲ་མཚུངས་ཡིན་པ་སོགས་ཞན་ཆ་ཧ་ཅང་མང༌།དེ་བས་མིག་སྔརགྱི་བརྟག་ཞིབ་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། སྐད་གཉིས་དགེ་རྒན་གྱི་ཆེད་ལས་རིག་ཚན་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་དོན་དག་གལ་ ཆེན་ཞིག་རེད། དགེ་འོས་མ་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྩོམ་རིག་གི་ཆེད་ལས་ཅན་ཁོ་ན་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པ་ལས་དགེ་ཐོན་སློབ་གྲྭ་ཅན་གྱི་རིག་ཚན་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་པའི་ཕྱོགས་སུ་སྤོ་དགོས་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཁྲིད་ཐབས་དང་པོའི་དགེ་རྒན་ལ་མཚོན་ན་ཆེད་ལས་ཆུ་ཚད་གསོ་སྐྱོང་དང་ཇེ་བཟང་ལ་གཏོང་བར་ཤུགས་སྣོན་པའི་ཞོར་དུ་བསླབ་ གཞིའི་བདམ་གསེས་དང་ལོ་ཙཱ། བསླབ་བྱའི་ཟུར་ལྟའི་ཡིག་ཆ་ཁ་སྣོན་བྱེད་པའི་    ཕྱོགས་ལ་ཕན་འབྲས་ལྡན་པའི་ཁག་ཐེག་ཅིག་མཁོ་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ།